Çevrimdışı
Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla..
1- İbni Cevzi; Ahzab suresi 59. ayetinin tefsirinde İbnu Kuteybe'den naklen şöyle der; "Başlarını ve yüzlerini örtmelerini söyle
ki; onların hür oldukları bilinsin. Ayetteki "celabib" kelimesinden
maksat, normal elbiselerin üzerini kapatacak ve vücut hatlarını
göstermeyecek bir örtüdür." İbni Cevzi Zadül Mesir(6/422) Bkz.:Sabuni Revai(2/328) Alusi Ruhul Meani(12/88)
2- Ebus Suud Efendi; "Cilbabdan maksat, çok geniş ve uzun bir örtüdür. Kadın bununla başını örttüğü gibi yüzünü ve göğsünü de
örterek ayaklarına kadar salar. Buna göre ayetin manası; "Kadınlar dışarıya veya yabancı erkek karşısına çıkacağı zaman bu örtüyle yüzlerini ve bütün vücutlarını örtsünler " olur.
Es Süddî de ayetin tefsirinde "Kadın alnını ve yüzünü yalnız bir gözü açık kalacak şekilde örter" demiştir." Ebus Suud İrşadu Aklı Selim(6/801) Sabuni Revai(2/328) Mesaid Bin
Kasım Ahkamul Avret(48)
3- Ebu Hayyan; "Endülüs’teki adet te Süddi'nin tarif ettiği gibiydi. Kadın bütün vücudunu örter, yalnız tek gözü açık kalırdı."
Ayet tepeden tırnağa bütün vücudun örtülmesini emreder ve ayetteki "üstleri" kelimesinden maksat yalnız yüzleridir. Yani ayet yüzlerin örtülmesini emretmektedir. Çünkü Cahiliye devrinde hür kadınlar zaten saçları ve yüzleri hariç bütün vücutlarını
örtmekteydiler." Ebu Hayyan Bahrı Muhit(7/250)
İbni Abbas radıyallahu anh derki; "Kadın cilbabını alnının üzerine indirir ve oradan sıkar. Alttan da burnunun üzerine kadar
kapatır.Yalnız gözleri açık kalmalıdır. Yüzünün kalan kısmı ile göğsünü tamamen kapatmalıdır." İbni Kesir Muhtasarı(4/1998) Taberi(10/118 no:21861) Ebu Hayyan Bahrı
Muhit(7/250) Sabuni Revai(2/327)
4- Cessas; "Ayet genç kadınların yabancı erkeklere karşı yüzlerini örtmeleri gerektiğine delalet ediyor. Kadınlar dış örtülerine bürünmelidir ki, kötü niyetli kimseler onlardan bir şey umarak eziyet etmesinler. Cessas Ahkamul Kur'an(3/3729)
"Ümmü Seleme radıyallahu anha dedi ki; "Ahzab suresi 59. ayetinin nüzulünden sonra Ensar kadınları siyah çarşaflarına
büründüler. Sanki hepsinin başlarında birer karga vardı." Ebu Davud(4101-4) Beyhaki(2/234) Cessas(3/372) İbnu Katan Kitabun Nazar(s175) Cemül Fevaid(5730) Mecmaut Tefasir(5/138) Tac(4/315)
Hakim(2/397) Suyuti Dürü Mensur(5/221) Ahkamul Avret(48) Razi Tefsiri
Kebir(17/48) Nihaye(3/352) Taberi(22/29) İbni Kesir(3/1610) KayrevaniCami(210) Beyhaki(7/88) Hamidullah İslam Peygamberi(1857) Ahmed(6/30) Belazuri(1/574)
Aişe radıyallahu anha’dan gelen rivayette; “Allah ilk muhacir hanımlara rahmet eylesin. Hicab emri gelince elbiselerinin bir parçası
ile yüzlerini örttüler.” İbnu Katan Kitabun Nazar(s.173) Buhari(6/13) Fethul Bari(8/489) Ebu Davud(4102) Taberi(18/94) İbni Habib Gaye ve Nihaye(s.213)
5- Suyuti ve Taberi; "Cilbab; kadının bütün vücudunu örtenörtüdür." Celaleyn(s.515) Taberi(22/29)
İbni Sirin, cilbabın manasını sorunca Abide es Selmani, büyük bir çarşaf alarak onunla bütün vücudunu örttü. Başını ta kaşlarına
kadar kapattı, yüzünü de tamamen kapattı. Yalnız sol gözü açık kaldı.
Böylece ayeti fiili olarak tefsir etti. Taberi(no:21862) Cessas(3/458) Suyuti Dürrü Mensur(5/221) Ahkamul Avret(48) Sabuni Revai(2/327) İbni Kesir(4/1998)sahihtir.
6- Fahreddin Razi, Nisaburi, Nevevi ve Şerkavi; "Bu ayette
kadınlara yüzlerini örtmeleri emrediliyor" derler. Tefsiri Kebir(17/48) Nisaburi Tefsiru Garibul Kur'an(22/32) Nevevi
Fetava(210) Şerkavi Tahrir(1/37) Mesaid Bin Kasım Ahkamul Avret(49)
7- Beydavi; "Hür kadınlar ihtiyacları için dışarı çıktıkları vakit çarşaflarını giyer, başlarını, yüzlerini ve vücutlarını bununla
örterler." Beydavi(4/168)
8- İbni Kesir; cilbabın elleri ve yüzü de örtecek mahiyette olması gerektiğini belirtir;
İbni Kesir(2/283)
İbni Mes'ud radıyallahu anh; "Nur suresi 31. ayetinde geçen "kendiliğinden görünen kısım müstesna ziynetlerini açmasınlar" ibaresi hakkında der ki; “Ziynet iki türlüdür; görünen ziynet ve gizli ziynet. Görünen ziynet; Arap kadınlarının giymeyi adet edindikleri elbiseleri üzerine giydikleri örtüler ile elbiselerinin altlarından görünen kısmıdır. Gizli ziynet ise kocasından başkasına göstermesi caiz olmayan; sürme, yüzük, bilezik gibi şeylerdir." İbni Ebi Şeybe(3/384) İbni Kesir(2/283) Beydavi(2/138) Taberi(18/92,119) Kurtubi(12/229) İbnül Arabi(3/1356) İbni Cevzi Zadül Mesir(6/31) İbnu Katan Kitabun Nazar(s136) Dürrü Mensur(5/41) İbni Habib Gaye ve Nihaye(s215)
İbni Mesud, Mahan, Ebul Ahvas, Ebu Salih, İkrime, Şa’bi ve İbrahim en Nehai r.anhum “görünen kısım; elbisedir” demişler, İbni
Ömer, İbni Abbas, Said Bin Cübeyr, Abdulvaris ve Mekhul r.a. yüz ve ellerin örtülmesi emredilen ziynete dahil olduğunu söylemiştir. İbni Ebi Şeybe(3/383-384)
9- Elmalılı Hamdi Yazır; "Cilbab; baştan aşağı örten çarşaf, ferace, car gibi dış örtüsünün adıdır. Cilbabdan örtmek tabirinde iki
durum vardır; birisi cilbablardan birisiyle, bütün bedenini sıkıca örtmek, diğeri de; bir cilbabın bir tarafıyla başından yüzünü örtmek demektir." Hak Dini Kur'an Dili(6/338) Bk.:Envarut Tenzil(2/252)
10- Muhammed Mahmud Hicazi; Ahzab 59. ayetini şu şekilde manalandırmıştır; "Ey peygamber! Zevcelerine, kızlarına ve
müminlerin kadınlarına deki; örtülerini üzerlerine salsınlar, bedenlerinin tümünü örtsünler, yolu görebilecekleri kadar müstesna olmak üzere yüzlerini de örtsünler."
Hicazi Tefsirül Vadıh(5/112)
11- Ömer Nasuhi Bilmen; "Cilbab, kadınların örtündükleri çarşaf, ferace, elbiselerinin üzerinden giydikleri elbiseler demektir." Ömer Nasuhi Bilmen Tefsiri(6/2832)
12- Savi ve Nesefi; "Cilbab çarşaftır" derler. Nesefi Medarik(3/455)
13- Alusi; "Kadınlar cilbablarını bütün bedenlerini örtecek şekilde giyerler, bir parçasını da başörtüsü yapıp yüzlerini de
örterler." Alusi Ruhul Maani(22/89)
14- Zemahşeri, Mahalli, Kasani ve İbni Abidin; "Cilbab; bir parçası ile başın ve yüzün, diğer parçasıyla bedenin üzerine bırakılmak suretiyle bütün vücudun örtüldüğü örtüdür."
Zemahşeri Keşşaf(1/221) Mahalli Şerhu Minhac(3/206) Kasani Bedayius
Sanayi(5/118) İbni Abidin(5/320)
15- İsmail Hakkı Bursevi; "Cilbab; dış örtünün bir göz müstesna yüzü bile kapatması demektir" Ruhul Beyan(7/240) Tenvirül Ezhan(6/484)
16- İbni Kudame; "Cilbab; giyilmeyerek, entari üzerine kuşanılır ve yüz örtülür" İbni Kudame El Muğni(1/602) Belazuri Ensab(1/574)
17- Ebu Şukka; Ahzab suresi 53. ayetini tefsir ederken; "Kadınlar ev içinde perde arkasından konuşmalı, ev dışında peçeli olmalıdır."der. Ebu Şukka Tahrirul Mer'e(3/67) Said Şimşek G.Tefsir Problemleri(236)
18- Kasani;"yabancı kadının yüzüne bakmak caiz değildir derken, İbni Abidin, Haskefi, Mevkufati, Merginani, Halebi, İbni
Nüceym, Iraki, Kevseri, Aliyyül Kari gibi Hanefi ulemasının kahir ekseriyeti; "genç kadın erkekler arasında yüzünü açmaktan men edilir" demişlerdir.
Bedayius Sanayi(5/123) Reddül Muhtar(3/261 Terc:2/113) Dürrül
Münteka(2/542) Mülteka ve Mevkufat(4/88) Hidaye(4/139) Iraki Tarhut Tesrib(5/46) İbn Nüceym Bahrur Raik(1/284) Makalatı Kevseri(187-190)
Mecmaul Enhur(2/541) Hediyyetül Alaiyye(310) El Muğni(1/601) İrşadus
Sari(78)
19- Muhammed Said Bin Ramazan El Buti; "Bu gün ki Müslümanların durumu fısk-u fücurun kötü ahlak ve terbiyenin yaygınlaştığı göz önünde bulundurulursa bu durumda kadının yüzünü açmasının caiz olduğunu söylemeye imkan bulunmadığı anlaşılmış
olur." Fıkhus Siyre(243) Bkz.:Mevahibül Celil(1/499) El Muğni Ve Şerhul
Kebir(1/637) Fetavayı Şeyhul İslam(4/409) Zuhayli Fıkhul İslami(1/459)
Sabuni Safvetut Tefasir(2/335) Mehmed Talu İslama Göre Kadının
Kıyafeti(350) Tecridi Sarih Şerhi(7/171)
20- Şeyhul İslam İbni Teymiyye'ye göre eller ve yüz avrettir. Fetava (4/409)
21- Hanefi mezhebinin meşhur fıkıh kitabı Fetavayı Hindiyye'de; "Bir kadının facire bir kadın yanında dahi cilbabını ve
başörtüsünü çıkarması caiz değildir." Fetavayı Hindiyye(5/289) kaydı vardır.
22- Muhammed Hamidullah “İslam Peygamberi” adlı eserinde, kadınların yüzünü örtmelerinin vacip oluşunu delilleri ile anlatmıştır. İslam Peygamberi(1856-71)
23- Mevdudi Nur suresi 31. ayetinin tefsirinde der ki; "Zinet; çekici elbiseler ve kadınların genellikle kullandığı diğer baş, yüz, el, ayak vs. süslerini içine alır ve modern manada makyaj kelimesi ile ifade edilir. Yani kadınlar bilerek ve kasten süslerini açığa vuramazlar" Mevdudi Tefhimul Kur'an(3/470)
24- Kurtubi; "Gerçek şu ki; cilbab; bütün bedeni örten ve kabarık kısmını göstermeyen örtüdür." Camiu Lil Ahkamil Kur'an(14/244) Kayravani Cami(210)
Nitekim bir kadın ; "Olur ki birimiz tüm bedenini örten örtüyü bulamaz, bu takdir de ne olur?" diye Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem'e sordu bunun üzerine;
"Ona din kardeşi kendi cilbabından giydirsin" buyurmuştur. Buhari(hayz23) Müslim(İydeyn10) Ebu Davud(1136) Nesai(3/180) İbni
Mace(1308) Humeydi(361) Elbani Sahiha(2/152) Fethul Bari(1/459) Ahmed(4/84) Darimi(salat 223) Tirmizi(Cuma 36)
Bu hadisin şerhinde birçok ulema dedi ki; "Zaruret icabı kadın dışarı çıkarsa din kardeşinin çarşafını ödünç alır ve onunla örtünür. İmkan bulduğu müddetçe evinde giymiş olduğu elbisesiyle dışarı çıkması caiz değildir.
Sahih bir rivayete göre Temim kabilesinden üzerlerinde ten gösteren ince elbise bulunan bir kadın cemaati Aişe radıyallahu anha’nın yanına gelmişler, Hazreti Aişe onlara demiş ki; "Eğer siz Allah'a iman edenlerden iseniz ince elbise mümin hanımlara asla yakışmaz."
Kurtubi(14/244)
Başka bir haberde çok süslü ve renkli bir başörtüsü giyen kadına; "Herhalde sen hicab ayetlerine iman etmeyenlerdensin. Zira
iman eden asla böyle giyinmez" buyurur. Kurtubi(14/244)
Görüldüğü gibi ulema tesettür ayetlerinden kadının dışarı çıkarken yüzünü ve ellerini çarşaf ile örtmesinin vacip olmasında ittifak etmişlerdir.
Rasulullah sallallahu aleyhi we sellem ihramlı iken şunları yasakladı; iki eldiven, peçe, vers yada zaferan ile boyanmış giysi"
Malik(730) Buhari(3/146) Ebu Davud(1827) Tirmizi(763) Müslim(2012)
Nesai(2616) İbni Mace(2920) Ahmed(4252) Darimi(1730)
Bu yasak hacca mahsus olup, sahabe hanımlarının hac dışında eldiven ve peçe kullandığına delalet eder. Günümüzde bazı
cahiller "madem ki kadın ihramda yüzünü örtmüyor, öyleyse diğer zamanlarda da açabilir" diyorlar. Bu iddia İslam fıkhını bilmeyenlerin sözüdür. Selef-i Salihin’in, sahabenin ve tabiinin kadınlarının
yaşayışını inceleyen, araştıran herkes yüzün açılmasının mubah olduğunu söyleyenlerin hata ettiğini kesin olarak anlar.
Nur suresi 31. ayetinde kadının ziynetini yabancılara göstermesinin haram olduğu belirtilmiştir. Zira yüz ziynetin ve güzelliğin aslı, fitnenin kaynağı olduğu için onunda yabancılara karşı örtülmesi zaruridir. Kaldı ki sahabe hanımları ihramlı iken de yüzlerini
örterdi;
Aişe radıyallahu anha der ki; "Binekli hacılar biz Rasulullah sallallahu aleyhi we sellem'in yanında ihramlı iken yanımızdan geçerlerken her birimiz başörtüsünü başından yüzüne indirirdi. Binekliler geçtiğinde yine açardık."
Ebu Davud(1833) İbni Rüşd Bidaye(2/166) İbni Sa'd(8/71) İbni Mace(2935) İbnu Katan Kitabun Nazar(s149) Ezraki(2/14)
Fatıma Binti Münzir radıyallahu anha derki; "Esma ile birlikte ihramlı iken yüzümüzü de örtüyorduk. Rasulullah sallallahu aleyhi we
sellem bizim bu halimizi yadırgamıyordu."
Malik(740) İbni Rüşd Bidaye(2/166) Ahkamul Avret(60) Terhut Tesrib(5/46)
Sahih rivayette; "Müslüman bir kadın Beni Kaynuka pazarında örtülü bir halde
zaruri alışverişini yaparken Yahudilerden biri kadının örtüsü ile alay ederek yüzünü açmaya çalıştı. Kadın yüzünü açmayınca elbisesinin
eteğini bir yere tutturdular ve avretini açtılar. "yüzünü örtüyor, avretini açıyor" diye alay ettiler. Duruma şahit olan bir Müslüman o yahudiyi öldürdü. Yahudiler de toplanıp bu
müslüman'ı öldürdüler. Bu olay üzerine Beni Kaynuka savaşı çıkmıştır." Belazuri Ensab(309) Süheyli Ravdul Ünf(5/392) El Buti Fıkhus Siyra(240)
İbni Hişam(2/47) Taberi Tarih(2/480) Mahmud Şakir Siyer(264) Muinüddin Nedvi Asrı Seadet(1/87) İbni İshak(295) Kastalani Mevahibu Ledüniye(1/102) İbni Esir Kamil(2/65) Cevad Ali Tarihu Kablel İslam(6/144) İbni Kesir Bidaye(4/11) İbni Sa'd(8/321) Kettani Teratibul İdariyye(2/4) Üsdül Gabe(7/245) Vakıdi(3/67)
"Aişe radıyallahu anha der ki; "Rasulullah sallallahu aleyhi we sellem'in hanımları sabah namazını mescidde kılarlar, sonra da karanlık sebebiyle tanınmadan önce çarşaflarına bürünmüş olarak evlerine
dönerlerdi."
Buhari(6/13) Müslim(mesacid 230) Malik(1/5) Beyhaki(7/88) Şafii ElÜmm(7/170) Humeydi(174) Nesei(1/271) İbni Huzeyme(350) Tahavi(1/176) İbni Hibban(1496) Ebu Davud(423) Tirmizi(153) İbni Mace(669) Darimi(1219) Ahmed(6/33) Cemül Fevaid(1014)
İfk hadisesi de yüzü örtmenin vacip oluşuna delildir; "Aişe radıyallahu anha dedi ki;
"Safvan'ın istirca'ı ile uyandım. Hemen çarşafım ile yüzümü örttüm. Safvan, hicab emredilmezden önce beni gördüğü için
tanıdı…" Buhari(megazi 34) Müslim(tevbe 58) Tirmizi(3180) İbni Kesir(3/1584) Cemül Fevaid(7104) Taberi(2/111) İbni Hişam(4/10) Vakıdi(2/426) DürrüMensur(190) İbni Seyyidin Nas Uyunül Eser(2/128) Zadul Mead(3/1223) İbni Mace(1970) Beyhaki Delail(4/64) İbni Sad(2/65)
bu rivayet, hicab emriyle kadınlara yüzlerini örtmelerinin vacip kılındığını açıkça göstermektedir.
Yüzü açmak sonradan çıkmış çirkin bir bid'attir ve haramdır.
Selef döneminde yüzü açmak vuku bulmamış, Hüseyin radıyallahu anh'ın kızı Sükeyne dışarıda yüzü açık dolaştığı için o günün
Müslümanları bu fiilini çirkin bulmuşlardır. Hamidullah İslam Peygamberi(1860)
"Memure ve öğrenci kadınlar peruk takabilirler " şeklinde bir fetva kulağımıza gelmektedir. Bu asla itibar edilecek bir şey değildir. Zira peruk takanlara hadislerde lanet varid olduğu gibi, peruğun tesettürle de uzaktan yakından alakası yoktur. Bu Yahudi zihniyeti ile tesettüre bir darbedir. Peruk kadının güzelliğinden ve cazibesinden
neyi gizleyecek? Sahte de olsa gerçek de olsa ortada bir saç görüntüsü yok mudur?
Kadının çalışması haram olmamakla beraber tesettüre riayet etmesi, yabancı erkeklerle nazik konuşmaması, süslenip kokulanmaması farzdır. Erkeklerle karışık çalışmasında bu şartları yerine getirmesi mümkün olmadığından çalışması sakıncalı görülmüştür. Ayrıca kadının çalışma sahası olarak ev tayin edilmiştir;
Kur’an’da kadınlara hitaben; “Evlerinizde oturun...”(Ahzab 33) buyrulmuştur.
Ashab kadınları siyah çarşaf giyerdi. Şiirlerde gecenin karanlığı cilbaba benzetilmiş 'Bkz Lisanul Arab Cilbab maddesi.(1/273)' daha önce nakletmiş olduğumuz gibi Ümmü
Seleme ve Aişe radıyallahu anhuma çarşafa bürünen ashab kadınlarını “başlarında karga varmış gibi” diye tavsif etmişler ayrıca
İbni Sa’d Habibe binti Abbad’dan şunu rivayet etmiştir; “Aişe’nin üzerinde siyah bir başörtü gördüm.” İbni Sa’d(8/71,73) Sükeyne de aynısını söylemiştir. Bkz.: İbni Ebi
Şeybe(6/18)
İbni Hallikan’ın rivayetine göre; İsa Bin Ömer, Ebu Amr Bin A’la’ya; şöyle bir beyit okumuştur;
“O kadınlar tesettür için yüzlerini örtüp gizlerlerdi,
Bugün ise bakanlara kendi yüzlerini gösterip açığa vururlar.” İbni Kesir el Bidaye(10/179)
İşte bu, Ahzab Suresi 59. ayetinde geçen “la yübdiyne”
kelimesinin izahıdır. Yani ayette yüzü açmak yasaklanıyor. Bu beyit,
sahabe hanımların yüzü örtmeyi tesettür emri dahilinde gördüklerinin
de delilidir...
Ebu Muaz Seyfullah Erdoğmuş'un
MÜJDELENMİŞ GARİPLERİN AZIĞI adlı kitabından notlar..
1- İbni Cevzi; Ahzab suresi 59. ayetinin tefsirinde İbnu Kuteybe'den naklen şöyle der; "Başlarını ve yüzlerini örtmelerini söyle
ki; onların hür oldukları bilinsin. Ayetteki "celabib" kelimesinden
maksat, normal elbiselerin üzerini kapatacak ve vücut hatlarını
göstermeyecek bir örtüdür." İbni Cevzi Zadül Mesir(6/422) Bkz.:Sabuni Revai(2/328) Alusi Ruhul Meani(12/88)
2- Ebus Suud Efendi; "Cilbabdan maksat, çok geniş ve uzun bir örtüdür. Kadın bununla başını örttüğü gibi yüzünü ve göğsünü de
örterek ayaklarına kadar salar. Buna göre ayetin manası; "Kadınlar dışarıya veya yabancı erkek karşısına çıkacağı zaman bu örtüyle yüzlerini ve bütün vücutlarını örtsünler " olur.
Es Süddî de ayetin tefsirinde "Kadın alnını ve yüzünü yalnız bir gözü açık kalacak şekilde örter" demiştir." Ebus Suud İrşadu Aklı Selim(6/801) Sabuni Revai(2/328) Mesaid Bin
Kasım Ahkamul Avret(48)
3- Ebu Hayyan; "Endülüs’teki adet te Süddi'nin tarif ettiği gibiydi. Kadın bütün vücudunu örter, yalnız tek gözü açık kalırdı."
Ayet tepeden tırnağa bütün vücudun örtülmesini emreder ve ayetteki "üstleri" kelimesinden maksat yalnız yüzleridir. Yani ayet yüzlerin örtülmesini emretmektedir. Çünkü Cahiliye devrinde hür kadınlar zaten saçları ve yüzleri hariç bütün vücutlarını
örtmekteydiler." Ebu Hayyan Bahrı Muhit(7/250)
İbni Abbas radıyallahu anh derki; "Kadın cilbabını alnının üzerine indirir ve oradan sıkar. Alttan da burnunun üzerine kadar
kapatır.Yalnız gözleri açık kalmalıdır. Yüzünün kalan kısmı ile göğsünü tamamen kapatmalıdır." İbni Kesir Muhtasarı(4/1998) Taberi(10/118 no:21861) Ebu Hayyan Bahrı
Muhit(7/250) Sabuni Revai(2/327)
4- Cessas; "Ayet genç kadınların yabancı erkeklere karşı yüzlerini örtmeleri gerektiğine delalet ediyor. Kadınlar dış örtülerine bürünmelidir ki, kötü niyetli kimseler onlardan bir şey umarak eziyet etmesinler. Cessas Ahkamul Kur'an(3/3729)
"Ümmü Seleme radıyallahu anha dedi ki; "Ahzab suresi 59. ayetinin nüzulünden sonra Ensar kadınları siyah çarşaflarına
büründüler. Sanki hepsinin başlarında birer karga vardı." Ebu Davud(4101-4) Beyhaki(2/234) Cessas(3/372) İbnu Katan Kitabun Nazar(s175) Cemül Fevaid(5730) Mecmaut Tefasir(5/138) Tac(4/315)
Hakim(2/397) Suyuti Dürü Mensur(5/221) Ahkamul Avret(48) Razi Tefsiri
Kebir(17/48) Nihaye(3/352) Taberi(22/29) İbni Kesir(3/1610) KayrevaniCami(210) Beyhaki(7/88) Hamidullah İslam Peygamberi(1857) Ahmed(6/30) Belazuri(1/574)
Aişe radıyallahu anha’dan gelen rivayette; “Allah ilk muhacir hanımlara rahmet eylesin. Hicab emri gelince elbiselerinin bir parçası
ile yüzlerini örttüler.” İbnu Katan Kitabun Nazar(s.173) Buhari(6/13) Fethul Bari(8/489) Ebu Davud(4102) Taberi(18/94) İbni Habib Gaye ve Nihaye(s.213)
5- Suyuti ve Taberi; "Cilbab; kadının bütün vücudunu örtenörtüdür." Celaleyn(s.515) Taberi(22/29)
İbni Sirin, cilbabın manasını sorunca Abide es Selmani, büyük bir çarşaf alarak onunla bütün vücudunu örttü. Başını ta kaşlarına
kadar kapattı, yüzünü de tamamen kapattı. Yalnız sol gözü açık kaldı.
Böylece ayeti fiili olarak tefsir etti. Taberi(no:21862) Cessas(3/458) Suyuti Dürrü Mensur(5/221) Ahkamul Avret(48) Sabuni Revai(2/327) İbni Kesir(4/1998)sahihtir.
6- Fahreddin Razi, Nisaburi, Nevevi ve Şerkavi; "Bu ayette
kadınlara yüzlerini örtmeleri emrediliyor" derler. Tefsiri Kebir(17/48) Nisaburi Tefsiru Garibul Kur'an(22/32) Nevevi
Fetava(210) Şerkavi Tahrir(1/37) Mesaid Bin Kasım Ahkamul Avret(49)
7- Beydavi; "Hür kadınlar ihtiyacları için dışarı çıktıkları vakit çarşaflarını giyer, başlarını, yüzlerini ve vücutlarını bununla
örterler." Beydavi(4/168)
8- İbni Kesir; cilbabın elleri ve yüzü de örtecek mahiyette olması gerektiğini belirtir;
İbni Kesir(2/283)
İbni Mes'ud radıyallahu anh; "Nur suresi 31. ayetinde geçen "kendiliğinden görünen kısım müstesna ziynetlerini açmasınlar" ibaresi hakkında der ki; “Ziynet iki türlüdür; görünen ziynet ve gizli ziynet. Görünen ziynet; Arap kadınlarının giymeyi adet edindikleri elbiseleri üzerine giydikleri örtüler ile elbiselerinin altlarından görünen kısmıdır. Gizli ziynet ise kocasından başkasına göstermesi caiz olmayan; sürme, yüzük, bilezik gibi şeylerdir." İbni Ebi Şeybe(3/384) İbni Kesir(2/283) Beydavi(2/138) Taberi(18/92,119) Kurtubi(12/229) İbnül Arabi(3/1356) İbni Cevzi Zadül Mesir(6/31) İbnu Katan Kitabun Nazar(s136) Dürrü Mensur(5/41) İbni Habib Gaye ve Nihaye(s215)
İbni Mesud, Mahan, Ebul Ahvas, Ebu Salih, İkrime, Şa’bi ve İbrahim en Nehai r.anhum “görünen kısım; elbisedir” demişler, İbni
Ömer, İbni Abbas, Said Bin Cübeyr, Abdulvaris ve Mekhul r.a. yüz ve ellerin örtülmesi emredilen ziynete dahil olduğunu söylemiştir. İbni Ebi Şeybe(3/383-384)
9- Elmalılı Hamdi Yazır; "Cilbab; baştan aşağı örten çarşaf, ferace, car gibi dış örtüsünün adıdır. Cilbabdan örtmek tabirinde iki
durum vardır; birisi cilbablardan birisiyle, bütün bedenini sıkıca örtmek, diğeri de; bir cilbabın bir tarafıyla başından yüzünü örtmek demektir." Hak Dini Kur'an Dili(6/338) Bk.:Envarut Tenzil(2/252)
10- Muhammed Mahmud Hicazi; Ahzab 59. ayetini şu şekilde manalandırmıştır; "Ey peygamber! Zevcelerine, kızlarına ve
müminlerin kadınlarına deki; örtülerini üzerlerine salsınlar, bedenlerinin tümünü örtsünler, yolu görebilecekleri kadar müstesna olmak üzere yüzlerini de örtsünler."
Hicazi Tefsirül Vadıh(5/112)
11- Ömer Nasuhi Bilmen; "Cilbab, kadınların örtündükleri çarşaf, ferace, elbiselerinin üzerinden giydikleri elbiseler demektir." Ömer Nasuhi Bilmen Tefsiri(6/2832)
12- Savi ve Nesefi; "Cilbab çarşaftır" derler. Nesefi Medarik(3/455)
13- Alusi; "Kadınlar cilbablarını bütün bedenlerini örtecek şekilde giyerler, bir parçasını da başörtüsü yapıp yüzlerini de
örterler." Alusi Ruhul Maani(22/89)
14- Zemahşeri, Mahalli, Kasani ve İbni Abidin; "Cilbab; bir parçası ile başın ve yüzün, diğer parçasıyla bedenin üzerine bırakılmak suretiyle bütün vücudun örtüldüğü örtüdür."
Zemahşeri Keşşaf(1/221) Mahalli Şerhu Minhac(3/206) Kasani Bedayius
Sanayi(5/118) İbni Abidin(5/320)
15- İsmail Hakkı Bursevi; "Cilbab; dış örtünün bir göz müstesna yüzü bile kapatması demektir" Ruhul Beyan(7/240) Tenvirül Ezhan(6/484)
16- İbni Kudame; "Cilbab; giyilmeyerek, entari üzerine kuşanılır ve yüz örtülür" İbni Kudame El Muğni(1/602) Belazuri Ensab(1/574)
17- Ebu Şukka; Ahzab suresi 53. ayetini tefsir ederken; "Kadınlar ev içinde perde arkasından konuşmalı, ev dışında peçeli olmalıdır."der. Ebu Şukka Tahrirul Mer'e(3/67) Said Şimşek G.Tefsir Problemleri(236)
18- Kasani;"yabancı kadının yüzüne bakmak caiz değildir derken, İbni Abidin, Haskefi, Mevkufati, Merginani, Halebi, İbni
Nüceym, Iraki, Kevseri, Aliyyül Kari gibi Hanefi ulemasının kahir ekseriyeti; "genç kadın erkekler arasında yüzünü açmaktan men edilir" demişlerdir.
Bedayius Sanayi(5/123) Reddül Muhtar(3/261 Terc:2/113) Dürrül
Münteka(2/542) Mülteka ve Mevkufat(4/88) Hidaye(4/139) Iraki Tarhut Tesrib(5/46) İbn Nüceym Bahrur Raik(1/284) Makalatı Kevseri(187-190)
Mecmaul Enhur(2/541) Hediyyetül Alaiyye(310) El Muğni(1/601) İrşadus
Sari(78)
19- Muhammed Said Bin Ramazan El Buti; "Bu gün ki Müslümanların durumu fısk-u fücurun kötü ahlak ve terbiyenin yaygınlaştığı göz önünde bulundurulursa bu durumda kadının yüzünü açmasının caiz olduğunu söylemeye imkan bulunmadığı anlaşılmış
olur." Fıkhus Siyre(243) Bkz.:Mevahibül Celil(1/499) El Muğni Ve Şerhul
Kebir(1/637) Fetavayı Şeyhul İslam(4/409) Zuhayli Fıkhul İslami(1/459)
Sabuni Safvetut Tefasir(2/335) Mehmed Talu İslama Göre Kadının
Kıyafeti(350) Tecridi Sarih Şerhi(7/171)
20- Şeyhul İslam İbni Teymiyye'ye göre eller ve yüz avrettir. Fetava (4/409)
21- Hanefi mezhebinin meşhur fıkıh kitabı Fetavayı Hindiyye'de; "Bir kadının facire bir kadın yanında dahi cilbabını ve
başörtüsünü çıkarması caiz değildir." Fetavayı Hindiyye(5/289) kaydı vardır.
22- Muhammed Hamidullah “İslam Peygamberi” adlı eserinde, kadınların yüzünü örtmelerinin vacip oluşunu delilleri ile anlatmıştır. İslam Peygamberi(1856-71)
23- Mevdudi Nur suresi 31. ayetinin tefsirinde der ki; "Zinet; çekici elbiseler ve kadınların genellikle kullandığı diğer baş, yüz, el, ayak vs. süslerini içine alır ve modern manada makyaj kelimesi ile ifade edilir. Yani kadınlar bilerek ve kasten süslerini açığa vuramazlar" Mevdudi Tefhimul Kur'an(3/470)
24- Kurtubi; "Gerçek şu ki; cilbab; bütün bedeni örten ve kabarık kısmını göstermeyen örtüdür." Camiu Lil Ahkamil Kur'an(14/244) Kayravani Cami(210)
Nitekim bir kadın ; "Olur ki birimiz tüm bedenini örten örtüyü bulamaz, bu takdir de ne olur?" diye Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem'e sordu bunun üzerine;
"Ona din kardeşi kendi cilbabından giydirsin" buyurmuştur. Buhari(hayz23) Müslim(İydeyn10) Ebu Davud(1136) Nesai(3/180) İbni
Mace(1308) Humeydi(361) Elbani Sahiha(2/152) Fethul Bari(1/459) Ahmed(4/84) Darimi(salat 223) Tirmizi(Cuma 36)
Bu hadisin şerhinde birçok ulema dedi ki; "Zaruret icabı kadın dışarı çıkarsa din kardeşinin çarşafını ödünç alır ve onunla örtünür. İmkan bulduğu müddetçe evinde giymiş olduğu elbisesiyle dışarı çıkması caiz değildir.
Sahih bir rivayete göre Temim kabilesinden üzerlerinde ten gösteren ince elbise bulunan bir kadın cemaati Aişe radıyallahu anha’nın yanına gelmişler, Hazreti Aişe onlara demiş ki; "Eğer siz Allah'a iman edenlerden iseniz ince elbise mümin hanımlara asla yakışmaz."
Kurtubi(14/244)
Başka bir haberde çok süslü ve renkli bir başörtüsü giyen kadına; "Herhalde sen hicab ayetlerine iman etmeyenlerdensin. Zira
iman eden asla böyle giyinmez" buyurur. Kurtubi(14/244)
Görüldüğü gibi ulema tesettür ayetlerinden kadının dışarı çıkarken yüzünü ve ellerini çarşaf ile örtmesinin vacip olmasında ittifak etmişlerdir.
Rasulullah sallallahu aleyhi we sellem ihramlı iken şunları yasakladı; iki eldiven, peçe, vers yada zaferan ile boyanmış giysi"
Malik(730) Buhari(3/146) Ebu Davud(1827) Tirmizi(763) Müslim(2012)
Nesai(2616) İbni Mace(2920) Ahmed(4252) Darimi(1730)
Bu yasak hacca mahsus olup, sahabe hanımlarının hac dışında eldiven ve peçe kullandığına delalet eder. Günümüzde bazı
cahiller "madem ki kadın ihramda yüzünü örtmüyor, öyleyse diğer zamanlarda da açabilir" diyorlar. Bu iddia İslam fıkhını bilmeyenlerin sözüdür. Selef-i Salihin’in, sahabenin ve tabiinin kadınlarının
yaşayışını inceleyen, araştıran herkes yüzün açılmasının mubah olduğunu söyleyenlerin hata ettiğini kesin olarak anlar.
Nur suresi 31. ayetinde kadının ziynetini yabancılara göstermesinin haram olduğu belirtilmiştir. Zira yüz ziynetin ve güzelliğin aslı, fitnenin kaynağı olduğu için onunda yabancılara karşı örtülmesi zaruridir. Kaldı ki sahabe hanımları ihramlı iken de yüzlerini
örterdi;
Aişe radıyallahu anha der ki; "Binekli hacılar biz Rasulullah sallallahu aleyhi we sellem'in yanında ihramlı iken yanımızdan geçerlerken her birimiz başörtüsünü başından yüzüne indirirdi. Binekliler geçtiğinde yine açardık."
Ebu Davud(1833) İbni Rüşd Bidaye(2/166) İbni Sa'd(8/71) İbni Mace(2935) İbnu Katan Kitabun Nazar(s149) Ezraki(2/14)
Fatıma Binti Münzir radıyallahu anha derki; "Esma ile birlikte ihramlı iken yüzümüzü de örtüyorduk. Rasulullah sallallahu aleyhi we
sellem bizim bu halimizi yadırgamıyordu."
Malik(740) İbni Rüşd Bidaye(2/166) Ahkamul Avret(60) Terhut Tesrib(5/46)
Sahih rivayette; "Müslüman bir kadın Beni Kaynuka pazarında örtülü bir halde
zaruri alışverişini yaparken Yahudilerden biri kadının örtüsü ile alay ederek yüzünü açmaya çalıştı. Kadın yüzünü açmayınca elbisesinin
eteğini bir yere tutturdular ve avretini açtılar. "yüzünü örtüyor, avretini açıyor" diye alay ettiler. Duruma şahit olan bir Müslüman o yahudiyi öldürdü. Yahudiler de toplanıp bu
müslüman'ı öldürdüler. Bu olay üzerine Beni Kaynuka savaşı çıkmıştır." Belazuri Ensab(309) Süheyli Ravdul Ünf(5/392) El Buti Fıkhus Siyra(240)
İbni Hişam(2/47) Taberi Tarih(2/480) Mahmud Şakir Siyer(264) Muinüddin Nedvi Asrı Seadet(1/87) İbni İshak(295) Kastalani Mevahibu Ledüniye(1/102) İbni Esir Kamil(2/65) Cevad Ali Tarihu Kablel İslam(6/144) İbni Kesir Bidaye(4/11) İbni Sa'd(8/321) Kettani Teratibul İdariyye(2/4) Üsdül Gabe(7/245) Vakıdi(3/67)
"Aişe radıyallahu anha der ki; "Rasulullah sallallahu aleyhi we sellem'in hanımları sabah namazını mescidde kılarlar, sonra da karanlık sebebiyle tanınmadan önce çarşaflarına bürünmüş olarak evlerine
dönerlerdi."
Buhari(6/13) Müslim(mesacid 230) Malik(1/5) Beyhaki(7/88) Şafii ElÜmm(7/170) Humeydi(174) Nesei(1/271) İbni Huzeyme(350) Tahavi(1/176) İbni Hibban(1496) Ebu Davud(423) Tirmizi(153) İbni Mace(669) Darimi(1219) Ahmed(6/33) Cemül Fevaid(1014)
İfk hadisesi de yüzü örtmenin vacip oluşuna delildir; "Aişe radıyallahu anha dedi ki;
"Safvan'ın istirca'ı ile uyandım. Hemen çarşafım ile yüzümü örttüm. Safvan, hicab emredilmezden önce beni gördüğü için
tanıdı…" Buhari(megazi 34) Müslim(tevbe 58) Tirmizi(3180) İbni Kesir(3/1584) Cemül Fevaid(7104) Taberi(2/111) İbni Hişam(4/10) Vakıdi(2/426) DürrüMensur(190) İbni Seyyidin Nas Uyunül Eser(2/128) Zadul Mead(3/1223) İbni Mace(1970) Beyhaki Delail(4/64) İbni Sad(2/65)
bu rivayet, hicab emriyle kadınlara yüzlerini örtmelerinin vacip kılındığını açıkça göstermektedir.
Yüzü açmak sonradan çıkmış çirkin bir bid'attir ve haramdır.
Selef döneminde yüzü açmak vuku bulmamış, Hüseyin radıyallahu anh'ın kızı Sükeyne dışarıda yüzü açık dolaştığı için o günün
Müslümanları bu fiilini çirkin bulmuşlardır. Hamidullah İslam Peygamberi(1860)
"Memure ve öğrenci kadınlar peruk takabilirler " şeklinde bir fetva kulağımıza gelmektedir. Bu asla itibar edilecek bir şey değildir. Zira peruk takanlara hadislerde lanet varid olduğu gibi, peruğun tesettürle de uzaktan yakından alakası yoktur. Bu Yahudi zihniyeti ile tesettüre bir darbedir. Peruk kadının güzelliğinden ve cazibesinden
neyi gizleyecek? Sahte de olsa gerçek de olsa ortada bir saç görüntüsü yok mudur?
Kadının çalışması haram olmamakla beraber tesettüre riayet etmesi, yabancı erkeklerle nazik konuşmaması, süslenip kokulanmaması farzdır. Erkeklerle karışık çalışmasında bu şartları yerine getirmesi mümkün olmadığından çalışması sakıncalı görülmüştür. Ayrıca kadının çalışma sahası olarak ev tayin edilmiştir;
Kur’an’da kadınlara hitaben; “Evlerinizde oturun...”(Ahzab 33) buyrulmuştur.
Ashab kadınları siyah çarşaf giyerdi. Şiirlerde gecenin karanlığı cilbaba benzetilmiş 'Bkz Lisanul Arab Cilbab maddesi.(1/273)' daha önce nakletmiş olduğumuz gibi Ümmü
Seleme ve Aişe radıyallahu anhuma çarşafa bürünen ashab kadınlarını “başlarında karga varmış gibi” diye tavsif etmişler ayrıca
İbni Sa’d Habibe binti Abbad’dan şunu rivayet etmiştir; “Aişe’nin üzerinde siyah bir başörtü gördüm.” İbni Sa’d(8/71,73) Sükeyne de aynısını söylemiştir. Bkz.: İbni Ebi
Şeybe(6/18)
İbni Hallikan’ın rivayetine göre; İsa Bin Ömer, Ebu Amr Bin A’la’ya; şöyle bir beyit okumuştur;
“O kadınlar tesettür için yüzlerini örtüp gizlerlerdi,
Bugün ise bakanlara kendi yüzlerini gösterip açığa vururlar.” İbni Kesir el Bidaye(10/179)
İşte bu, Ahzab Suresi 59. ayetinde geçen “la yübdiyne”
kelimesinin izahıdır. Yani ayette yüzü açmak yasaklanıyor. Bu beyit,
sahabe hanımların yüzü örtmeyi tesettür emri dahilinde gördüklerinin
de delilidir...
Ebu Muaz Seyfullah Erdoğmuş'un
MÜJDELENMİŞ GARİPLERİN AZIĞI adlı kitabından notlar..
Böyle durumlarla karşılaştığım zaman Muhammed İkbalin bir sözü aklıma gelir , Kuran dan Ne kadar anlıyor ve Yaşıyorsam O .
