Çevrimdışı
90- BELED SÛRESİ
Sûrenin tamamı mekkîdir ve bunda icma vardır. Nüzul sırası itibariyle Kaf Sûresinden sonra inmiştir.
İbnu'l-Fers bu Sûrenin nüzul yeri hakkında iki rivayet zikretmişse de "Bu belde'ye yemin olsun ki...", "Sen bu belde'de hılldesin." âyetlerindeki "Bu belde" ifadesi onun medenî oluşu görüşünü reddetmektedir.[1]
Bazı haberler (meselâ Abd ibn Humeyd'in İbn Cübeyr'den naklen zikrettiği bir haber) baş kısmının Mekke-i Mükerreme'de ve fakat Fetihten sonra ve Ebu Berze'nin fetih günü İbn Hatal'ın boynunu vurmasından sonra inmiş olduğunu ifadede açıktır.[2]
4. İnsanı gerçekten meşekkat içinde yarattık.
5. Yoksa o, hiç kimsenin kendisine güç yetiremiyeceğini mi sanıyor?
6. "Yığın yığın mal tüketmişimdir. " diyor.
a) Bu âyet-i kerimelerin Cumah oğullarından ve güçlü kuvvetli birisi olan Ebu'l-Eşdeyn[3] hakkında nazil olduğu söylenir.[4] Kelbî'nin anlattığına göre bir Ukkâz derisini alır, ayağının altına koyar ve: "Kim beni bunun üzerinden kımıldatabilirse ona şöyle şöyle mükâfat var." dermiş. On kişi deriyi ayaklarının altından çekmeye çalışır, deri parçalanır ama ayakları yerinden kımıldamazmış. Hz. Peygamber (sa)'in düşmanlarından olan bu Ebu'l-Eşdeyn hakkında işte bu "Yoksa o, hiç kimsenin kendisine güç yetiremiyeceğini mi sanıyor?" âyet-i kerimesi nazil olmuş.[5]
b) Mukatil der ki: el-Hâris ibn Amir ibn Nevfel hakkında nazil olmuştur. Bir günah işlemiş ve Hz. Peygamber (sa)'e gelerek ondan fetva istemiş de Efendimiz (sa) bu günahından dolayı keffâret vermesini emretmişti. "Muhammed'in dinine girdiğimden bu yana bütün malım keffaretlere ve nafakalara gitti." demiş ve âyetler bunun üzerine nazil olmuş.[6]
[1] Suyûtî, İtkan, 1,52.
[2] Alûsî, age. xxx,i33-i34.
Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/948.
[3] Ebu'l-Eşedd Üseyd ibn Kelde el-Cumahî.
[4] Taberî, age. xxx,i26.
[5] Kurtubî, el-Câmiu li-Ahkâmi'l-Kur'ân, XX,42.
[6] İbnul-Cevzî, age. IX, 129.
Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/948.
