A
Çevrimdışı
BİİZNİLLAH (ALLAHIN İZNİ İLE) VE İNŞALLAH (ALLAH DİLERSE)ARASINDA BİR FARK VAR MIDIR?
İnşallah ve biiznillah kelimeleri arasında bir fark görmüyoruz. Bunun sebebi ise birkaç yöndendir:
Birincisi:
Her iki kelimenin anlamı bir birine çok yakındır. Bir işi Allahın dilemesine bırakmak ve bağlamaktır. Bir işin olmasını; Allahın iznine benzetmedir. Öyle ki Allahın genel dilemesi ve kader yönüyle kainattaki sünneti yönüyle izin vermesi Allah tealanın Rablik özelliklerindendir. Bu sıfat sadece yaratıcı olan Rabbimize aittir.
Allah bir şeyi diledi mi; o şeye hakikaten izin vermiş demektir. Bir şeye izin vermesi ise onu yaratması ve yapmasıdır. Dolayısıyla her iki kelimede bu yönleriyle birbirinin aynı anlamındadır.
İkincisi:
Aynı şekilde kuranı kerimin bu iki kelimeyi kullanması da birbirine çok yakındır. Kuranı kerim de lafız ve metin de kullanımı yönüyle her iki kelimede bir biriyle aynı anlamda kullanılır.
Ayetlerde bu lafızların kullanılması şöylecedir: “Peygamberleri, onlara dedi ki: “Biz ancak sizin gibi birer insanız. Fakat Allah, kullarından dilediğine (peygamberlik) nimetini bahşeder. Allah’ın izni olmadıkça, bizim size bir delil getirmemiz haddimize değil. Mü’minler ancak Allah’a tevekkül etsinler.”(İbrahim, 11)
“Andolsun, senden önce de peygamberler gönderdik. Onlara da eşler ve çocuklar verdik. Allah’ın izni olmadan hiçbir peygamber bir mucize getiremez. Her ecelin (vadenin) bir yazısı vardır.” (Ra’d, 38)
“Dilerse sana bundan daha güzelini, içinden ırmaklar akan cennetleri verebilecek olan, sana saraylar kurabilecek olan Allah’ın şanı yücedir.” (Furkan, 10)
Hatta bu iki lafız bir ayette birbirine çok yakın anlamda kullanılmıştır: “Allah, bir insanla ancak vahiy yoluyla yahut perde arkasından konuşur. Yahut bir elçi gönderip, izniyle ona dilediğini vahyeder. Şüphesiz O yücedir, hüküm ve hikmet sahibidir.” (Şura, 51)
Bir diğer ayette: “Göklerde nice melekler vardır ki onların şefaatleri; ancak Allah’ın izniyle, dilediği ve hoşnut olduğu kimselere yarar sağlar.” (Necm, 26)
Üçüncüsü:
Tefsirciler, hadis şerhçilerini yahut akide âlimlerinin kitap ve sözlerine baktığımızda da bu iki lafzı farklı anlamlarda kullanmadıklarını görmekteyiz.
Biiznillah (Allahın izni ile) kelimesi, bu âlimlere göre inşallah (Allahın dilemesi) olarak kullanılmıştır.
Allame Tahir bin Aşur şöyle demiştir: Allahın dilemesi; Allahın izin vermesidir. (Et Tahrir ve Et Tenvir, 15/296)
Şeyh İbni Useymin şöyle demiştir: Allah tealanın izin vermesi iki çeşittir: Kevni ve Şer-i izin vermesidir. (Bakara tefsiri, 3/36)
Fakihlerin yanında “İstisna” babları vardır. Bu babta fakihler yemin, adak, talak ve benzeri konuları ele alırlar. Yani Allah tealanın dilemesine bağlı olarak bir hükmü iptal etme sadedinde bu konuları işlerler. (El-Mevsuat El Fıkhıyye de 7/287 olduğu gibi. Şöyle denilir: Senin: şu yukarıda zikretmiş olduğumuz konularda “Allah izin verirse” demen: Allahın dilmesi anlamındadır.
İbni Useymine şöyle sorulmuştur: Yemin de: İnşaallah (Allahın dilmesi) yerine bir başka kelime örneğin: Biiznillah (Allah izin verirse ) kullanılabilir mi?
Cevap: Evet, bu caizdir. Çünkü Allahın izin vermesi dilemesi demektir. (Lika’ El-bab El-Meftuh, 119)
İnşallah ve biiznillah kelimeleri arasında bir fark görmüyoruz. Bunun sebebi ise birkaç yöndendir:
Birincisi:
Her iki kelimenin anlamı bir birine çok yakındır. Bir işi Allahın dilemesine bırakmak ve bağlamaktır. Bir işin olmasını; Allahın iznine benzetmedir. Öyle ki Allahın genel dilemesi ve kader yönüyle kainattaki sünneti yönüyle izin vermesi Allah tealanın Rablik özelliklerindendir. Bu sıfat sadece yaratıcı olan Rabbimize aittir.
Allah bir şeyi diledi mi; o şeye hakikaten izin vermiş demektir. Bir şeye izin vermesi ise onu yaratması ve yapmasıdır. Dolayısıyla her iki kelimede bu yönleriyle birbirinin aynı anlamındadır.
İkincisi:
Aynı şekilde kuranı kerimin bu iki kelimeyi kullanması da birbirine çok yakındır. Kuranı kerim de lafız ve metin de kullanımı yönüyle her iki kelimede bir biriyle aynı anlamda kullanılır.
Ayetlerde bu lafızların kullanılması şöylecedir: “Peygamberleri, onlara dedi ki: “Biz ancak sizin gibi birer insanız. Fakat Allah, kullarından dilediğine (peygamberlik) nimetini bahşeder. Allah’ın izni olmadıkça, bizim size bir delil getirmemiz haddimize değil. Mü’minler ancak Allah’a tevekkül etsinler.”(İbrahim, 11)
“Andolsun, senden önce de peygamberler gönderdik. Onlara da eşler ve çocuklar verdik. Allah’ın izni olmadan hiçbir peygamber bir mucize getiremez. Her ecelin (vadenin) bir yazısı vardır.” (Ra’d, 38)
“Dilerse sana bundan daha güzelini, içinden ırmaklar akan cennetleri verebilecek olan, sana saraylar kurabilecek olan Allah’ın şanı yücedir.” (Furkan, 10)
Hatta bu iki lafız bir ayette birbirine çok yakın anlamda kullanılmıştır: “Allah, bir insanla ancak vahiy yoluyla yahut perde arkasından konuşur. Yahut bir elçi gönderip, izniyle ona dilediğini vahyeder. Şüphesiz O yücedir, hüküm ve hikmet sahibidir.” (Şura, 51)
Bir diğer ayette: “Göklerde nice melekler vardır ki onların şefaatleri; ancak Allah’ın izniyle, dilediği ve hoşnut olduğu kimselere yarar sağlar.” (Necm, 26)
Üçüncüsü:
Tefsirciler, hadis şerhçilerini yahut akide âlimlerinin kitap ve sözlerine baktığımızda da bu iki lafzı farklı anlamlarda kullanmadıklarını görmekteyiz.
Biiznillah (Allahın izni ile) kelimesi, bu âlimlere göre inşallah (Allahın dilemesi) olarak kullanılmıştır.
Allame Tahir bin Aşur şöyle demiştir: Allahın dilemesi; Allahın izin vermesidir. (Et Tahrir ve Et Tenvir, 15/296)
Şeyh İbni Useymin şöyle demiştir: Allah tealanın izin vermesi iki çeşittir: Kevni ve Şer-i izin vermesidir. (Bakara tefsiri, 3/36)
Fakihlerin yanında “İstisna” babları vardır. Bu babta fakihler yemin, adak, talak ve benzeri konuları ele alırlar. Yani Allah tealanın dilemesine bağlı olarak bir hükmü iptal etme sadedinde bu konuları işlerler. (El-Mevsuat El Fıkhıyye de 7/287 olduğu gibi. Şöyle denilir: Senin: şu yukarıda zikretmiş olduğumuz konularda “Allah izin verirse” demen: Allahın dilmesi anlamındadır.
İbni Useymine şöyle sorulmuştur: Yemin de: İnşaallah (Allahın dilmesi) yerine bir başka kelime örneğin: Biiznillah (Allah izin verirse ) kullanılabilir mi?
Cevap: Evet, bu caizdir. Çünkü Allahın izin vermesi dilemesi demektir. (Lika’ El-bab El-Meftuh, 119)
