Çevrimdışı
Bizden yaşça büyük olanların dilindedir “nerede o eski günler...” diye başlayan cümleler. Onlara göre artık bayramlar, tatiller, gençler ve sevgiler kısacası yaşam çok farklıdır. El öpmelerin yerine tokalaşmalar, gece okunan masalların yerini ailece izlenen diziler ve televoleler almıştır. Gerçekten de durum böyle değil mi? Kaçımız akşam evde çocuklarımıza bir masal okuyup yatıyoruz. Konusunu büyüklerin dahi anlamakta zorlandığı çizgi filmlerle büyüyen bir gençliğe umut bağlamanın ne demek olduğunu kaçımız düşünüyoruz.
Okumayı okul ve meslek kitabı ölçüsünde sınırlayan bir toplum olmaktan kurtulmalıyız. Bunu önce biz, kendi evimizde başarmalıyız. Hatta belki önce kendimizde. İnsanın kendini yenilemesinin en güzel yoludur okumak. Dost edinmektir kitapları. Satırlar arasında kendini kaybetmek, cümlelerin ruhunu düşler diyarına götürmesine izin vermektir. Oysa en son ne zaman düş kurduğumuzu bile hatırlayamadan yaşıyoruz. Bu durumdan en çok ta çocuklarımız etkileniyor. Daha okulun ilk gününde düşman biliyorlar kitapları. Hatta çoğu ilk kitabı okulda eline alıyor, belki de korkarak dokunuyor. Sohbetlerini akşamki diziler, filmler küçük yaşta olmalarına rağmen magazin programları oluşturuyor. Gençlerimizin çoğu zamanını internet salonlarında, bilgisayar başında ya oyun oynayarak ya da bir amacı olmayan sohbetler yaparak geçiriyor. Öyle ki ülkemizde her 95 kişiye bir kahvehane düşmekte iken 65.000 kişiye sadece bir kütüphane düşmektedir. Çocuğun sosyalleşmesine ve benlik algısının gelişmesine katkıda bulunan bir çok etkinliğin yerini şiddet içerikli bilgisayar oyunları şimdiden almış durumda. Ve nihayetinde kardeşini vuran, arkadaşını bıçaklayan, hırsızlık yapan, okuldan kaçan, madde bağımlısı olup tinerci diye hitap edilen birçok genci akşam haberlerinde izliyoruz. Burada şuna dikkati çekmek istiyorum: İnsanlarda saldırganlık güdüsü doğuştan gelir ama bunun şekli yani nasıl dışa vurulacağı sonradan öğrenilir. Bu öğrenmede artık en az çevre kadar şiddet içerikli filmlerden oyunlara bir çok etkenin rol oynadığı gerçektir .
Bir çokları görsel olduğu için filmlerin, çizgi filmlerin yaratıcılığı geliştirdiği kanısındadır. Oysa sürekli çizgi film izleyen çocukların serbest kompozisyon yoluyla çizdikleri resimlerdeki karakterler dahi kendi hayal dünyalarından çok uzak olan çizgi filmdeki robotlar ya da kahramanlar olmaktadır. Bazı zamanlar bu olay çizimden de öteye gitmekte, örümcek adam olup balkondan atlayan, ölümsüz olduğuna inanıp bunu kanıtlamaya çalışan yani kendisini çizgi film kahramanı sanan ve bu şekilde davranan çocukların da var olduğu bilinmektedir.
Davranışların şekillenmesinde okul öncesi çağın ve ilköğretimin önemi büyüktür. Okul öncesi çağdaki bir öğrenci için uzman otorite anne-babasıdır. Öğretim hayatının ilk yıllarında ise öğretmen uzman otorite olmaktadır. Uzman otorite kavramı, çocuğun davranışlarının şekillenmesinde en etkili olan kişi anlamına gelir. Çocuk o kişinin davranışlarını taklit eder, mesleğini sahiplenir. İlköğretim çağındaki çocukların çoğunun öğretmen olmayı istemesi buna bir örnektir. Bu süreç içerisinde sosyo-kültürel aktarım da sağlanmakta, çocuk eğitim öğretimle sosyalleşmeye ilk adımını atmaktadır. Özellikle bu dönemde kitap okuma alışkanlığı kazanmış bir anne-babanın veya öğretmenin çocuklara verdiği en güzel hediye; okuma alışkanlığını onlara, belki kendileri bile farketmeden kazandırmış olmalarıdır. Çocuk kitap okumayla birlikte yaratıcılığını geliştirmekte, düşünsel ve davranışsal olarak kendisini yenilemektedir. Çocuğa öğüt vererek kazandırılmaya çalışılan birçok istendik davranış aslında ona bir masal okunması veya bir masal kitabının hediye edilmesiyle de kazandırılabilir. Çocuğun bu davranışı direkt öğüt yoluyla değil bir masalın içinden ayırt ederek kişiliğine kazandırması aynı zamanda kendine olan güvenini de artıracaktır. Bu bağlamda yaşayarak öğrenme daha kalıcı olmaktadır.
Çocuklarımıza kitap okumayı sevdirmek, kitap okuma alışkanlığını kazandırmak için hiçbir zaman geç kalınmış değil. Evet, çeşitli şiddet olaylarından veya madde bağımlılığından ölen birçok gencimiz için belki geç; ama henüz aramızda olan, biz farketmediğimiz halde bizi gizliden gizliye gözleyen çocuklarımız için henüz geç kalınmış değil...
Kitap okuma alışkanlığını kazanmak ve çocuklarımıza kazandırmak için bu gün başlamaya ne dersiniz?
Gelin ona ve kendinize bu gün bir kitap alın ve satırlar arasında yeni bir yaşam hediye edin...
Alaaddin DEBGİCİ
Psikolojik Danışman
