Çevrimdışı
Cüveyriye binti Haris Radiyallahu Anha
Cahiliye döneminde adı Berre idi. Babası Haris bin Ebi Dırar el-Mustaliki olup kavminin reisiydi. Mustalikoğulları büyük Huzaa kabilesinin bir koluydu. Bu kavim genelde Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e yakınlık ve sempati duyuyordu, ancak Müslümanlara karşı bir savaş hazırlığı içinde oldukları haberi geldi.
Yapılan tahkikat duyumların doğru olduğunu ortaya koyunca Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) yedi yüz kişilik bir orduyla harekete geçti ve hicri 6. yılın Şaban ayının ikinci gecesi ani bir baskınla sahil boyundaki Fedid bölgesinde Müreysi denilen bir suyun etrafında toplanmış olan Mustalikoğulları kabilesinin bir kısmını öldürdü. Kalan kısmını da esir olarak ele geçirdi. Esirler arasında kabilenin reisi Haris’in kızı Berre de vardı. Bundan sonrasını Aişe validemizden dinleyelim:
“Haris’in kızı, Sabit bin Kays (Radiyallahu Anh)’ın veya onun amcaoğlunun hissesine düşmüş ve onunla arasında mükatebe ücret karşılığı azat edilme anlaşması yapmıştı. Kendisi göz alacak kadar güzel bir kadındı. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’den mükatebe akti için gerekli bedeli istemeye geldi.
Kapıda dikilince onu gördüm ve durumundan hoşlanmadım. Çünkü Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in benim o kadında gördüğüm güzelliğini ve çekiciliğini göreceğini anladım. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e kendini tanıtarak durumunu anlattı ve mükatebe bedeli için yardım istedi. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
“Sana ondan daha hayırlısını söyleyeyim mi? Senin borcunu ödeyeyim ve seni nikahlayayım” buyurunca o da kabul etti. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), onu azat etti ve Müslüman olduktan sonra kendine nikahladı. Bu haber Müslümanlar arasında duyulunca ellerindeki Mustalikoğullarından ne kadar esir varsa ‘Bunlar Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in akrabalarıdır’ diyerek azat ettiler.
Kavminde Berre’den daha bereketli bir kadın görmedik. Çünkü onun sebebiyle Mustalikoğullarından 100 aile hürriyetine kavuştu.”
Ebu Davud 3931, Ahmed 6/277
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Berre’nin ismini Cüveyriye olarak değiştirdi. Çünkü Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) itaat ve ibadet manasına gelen Berre’nin yanından çıktı denilmesini kerih görüyordu.
Müslim 2140/16
İmam Zehebi’nin Siyer’inde ve Hafız İbni Hacer’in el-İsabe’sinde belirttiklerine göre Cüveyriye’nin babası Haris de bu evlilikten bir müddet sonra Müslüman olmuştur.
Cüveyriye (Radiyallahu Anha) ibadete düşkün bir validemizdi. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bir sabah, hanımı Cüveyriye henüz namaz kıldığı yerde bulunuyorken yanından dışarı çıktı. Sonra kuşluk vakti olunca geriye döndü ki, hanımı hala namaz kıldığı yerde bıraktığı gibi oturuyordu.
Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ona şöyle buyurdu:
“Vallahi ben senden sonra şu dört kelimeyi üç kere söyledim ki, eğer bu kelimeler senin güne başladığından beri söylediklerinle tartılsaydı benim söylediklerim, senin söylediklerini tartardı.”
Onlar şunlardır:
سُبْحاَنَ اللهِ وَبِحَمْدِهِ عَدَدَ خَلْقِهِ، وَرِضَا نَفْسِهِ، وَزِنَةَ عَرْشِهِ، وَمِدَادَ كَلِماَتِهِ
−“Allah’ı hamdiyle yarattıklarının sayısı, nefsinin zatının rızası, Arş’ının ağırlığı ve kelimelerinin çokluğu kadar tesbih ederim.”
Müslim 2726/79
Yine Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bir Cuma günü Cüveyriye (Radiyallahu Anha)’nın yanına girdiğinde onun oruçlu olduğunu öğrendi ve:
−“Dün oruç tuttun mu?” diye sordu.
Cüveyriye (Radiyallahu Anha):
−“Hayır!” dedi.
Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
−“Yarın oruç tutmayı istiyor musun?” diye tekrar sordu.
Cüveyriye (Radiyallahu Anha):
−“Hayır!” dedi.
Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
−“Öyleyse orucunu boz!” diye emretti.
Buhari 1851
Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
−“Biriniz Cuma’dan bir gün evvel yahut bir gün sonra oruç tutmadıkça sakın yalnız Cuma günü oruç tutmasın” buyurarak sırf Cuma günü orucundan nehyetti.
Buhari 1850
Cüveyriye (Radiyallahu Anha)’dan 7 hadis rivayet edilmiş olup kendisinden de İbni Abbas, Ubeyd bin Sebbak, Kureyb, Mücahid, Ebu Eyyub, Yahya bin Malik el-Ezdi ve başkaları hadis rivayet etmiştir.
Yaklaşık dört yıl Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e eşlik yapma şerefine ulaşan Mü’minlerin Annesi Cüveyriye (Radiyallahu Anha) hicretin 50. yılında 65 yaşında vefat etmiş. Cenaze namazını Mervan bin Hakem kıldırmış ve Cennetu’l-Baki’ye defnedilmiştir.
Allah ondan razı olsun.
Cahiliye döneminde adı Berre idi. Babası Haris bin Ebi Dırar el-Mustaliki olup kavminin reisiydi. Mustalikoğulları büyük Huzaa kabilesinin bir koluydu. Bu kavim genelde Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e yakınlık ve sempati duyuyordu, ancak Müslümanlara karşı bir savaş hazırlığı içinde oldukları haberi geldi.
Yapılan tahkikat duyumların doğru olduğunu ortaya koyunca Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) yedi yüz kişilik bir orduyla harekete geçti ve hicri 6. yılın Şaban ayının ikinci gecesi ani bir baskınla sahil boyundaki Fedid bölgesinde Müreysi denilen bir suyun etrafında toplanmış olan Mustalikoğulları kabilesinin bir kısmını öldürdü. Kalan kısmını da esir olarak ele geçirdi. Esirler arasında kabilenin reisi Haris’in kızı Berre de vardı. Bundan sonrasını Aişe validemizden dinleyelim:
“Haris’in kızı, Sabit bin Kays (Radiyallahu Anh)’ın veya onun amcaoğlunun hissesine düşmüş ve onunla arasında mükatebe ücret karşılığı azat edilme anlaşması yapmıştı. Kendisi göz alacak kadar güzel bir kadındı. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’den mükatebe akti için gerekli bedeli istemeye geldi.
Kapıda dikilince onu gördüm ve durumundan hoşlanmadım. Çünkü Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in benim o kadında gördüğüm güzelliğini ve çekiciliğini göreceğini anladım. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e kendini tanıtarak durumunu anlattı ve mükatebe bedeli için yardım istedi. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
“Sana ondan daha hayırlısını söyleyeyim mi? Senin borcunu ödeyeyim ve seni nikahlayayım” buyurunca o da kabul etti. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), onu azat etti ve Müslüman olduktan sonra kendine nikahladı. Bu haber Müslümanlar arasında duyulunca ellerindeki Mustalikoğullarından ne kadar esir varsa ‘Bunlar Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in akrabalarıdır’ diyerek azat ettiler.
Kavminde Berre’den daha bereketli bir kadın görmedik. Çünkü onun sebebiyle Mustalikoğullarından 100 aile hürriyetine kavuştu.”
Ebu Davud 3931, Ahmed 6/277
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Berre’nin ismini Cüveyriye olarak değiştirdi. Çünkü Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) itaat ve ibadet manasına gelen Berre’nin yanından çıktı denilmesini kerih görüyordu.
Müslim 2140/16
İmam Zehebi’nin Siyer’inde ve Hafız İbni Hacer’in el-İsabe’sinde belirttiklerine göre Cüveyriye’nin babası Haris de bu evlilikten bir müddet sonra Müslüman olmuştur.
Cüveyriye (Radiyallahu Anha) ibadete düşkün bir validemizdi. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bir sabah, hanımı Cüveyriye henüz namaz kıldığı yerde bulunuyorken yanından dışarı çıktı. Sonra kuşluk vakti olunca geriye döndü ki, hanımı hala namaz kıldığı yerde bıraktığı gibi oturuyordu.
Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ona şöyle buyurdu:
“Vallahi ben senden sonra şu dört kelimeyi üç kere söyledim ki, eğer bu kelimeler senin güne başladığından beri söylediklerinle tartılsaydı benim söylediklerim, senin söylediklerini tartardı.”
Onlar şunlardır:
سُبْحاَنَ اللهِ وَبِحَمْدِهِ عَدَدَ خَلْقِهِ، وَرِضَا نَفْسِهِ، وَزِنَةَ عَرْشِهِ، وَمِدَادَ كَلِماَتِهِ
−“Allah’ı hamdiyle yarattıklarının sayısı, nefsinin zatının rızası, Arş’ının ağırlığı ve kelimelerinin çokluğu kadar tesbih ederim.”
Müslim 2726/79
Yine Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bir Cuma günü Cüveyriye (Radiyallahu Anha)’nın yanına girdiğinde onun oruçlu olduğunu öğrendi ve:
−“Dün oruç tuttun mu?” diye sordu.
Cüveyriye (Radiyallahu Anha):
−“Hayır!” dedi.
Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
−“Yarın oruç tutmayı istiyor musun?” diye tekrar sordu.
Cüveyriye (Radiyallahu Anha):
−“Hayır!” dedi.
Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
−“Öyleyse orucunu boz!” diye emretti.
Buhari 1851
Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
−“Biriniz Cuma’dan bir gün evvel yahut bir gün sonra oruç tutmadıkça sakın yalnız Cuma günü oruç tutmasın” buyurarak sırf Cuma günü orucundan nehyetti.
Buhari 1850
Cüveyriye (Radiyallahu Anha)’dan 7 hadis rivayet edilmiş olup kendisinden de İbni Abbas, Ubeyd bin Sebbak, Kureyb, Mücahid, Ebu Eyyub, Yahya bin Malik el-Ezdi ve başkaları hadis rivayet etmiştir.
Yaklaşık dört yıl Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e eşlik yapma şerefine ulaşan Mü’minlerin Annesi Cüveyriye (Radiyallahu Anha) hicretin 50. yılında 65 yaşında vefat etmiş. Cenaze namazını Mervan bin Hakem kıldırmış ve Cennetu’l-Baki’ye defnedilmiştir.
Allah ondan razı olsun.
