Neler yeni
İslami Forum, Dini Forum, islami site, islami sohbet, radyo, islami bilgiler

İslam-tr.org'a hoş geldiniz! Hemen üye olun ve kendi konularınızı, düşüncelerinizi paylaşarak bu platforma katılın. Oturum açtıktan sonra, İslam dini, tarih ve güncel konularla ilgili paylaşımlarda bulunabilirsiniz.

Çözüldü Kalem Suresi 13. Ayette Geçen "Zenim" Ne Demektir? Kimin Hakkında Zikredilmiştir?

M Çevrimdışı

Mrt90

Üye
İslam-TR Üyesi
Selamun aleykum. Kalem suresi 13. ayette geçen "Zenim" kelimesi hangi anlamda kullanılmıştır?
Burada müşriklerin ileri gelenlerinden Velid bin Mugire'nin veledi zina olduğu mu bildiriliyor?
Yoksa mecazi bir ifade midir?
Çeşitli yorumlar okudum bu konuda, hatta Velid sinirlenip annesine soruyor, annesi de onun veledi zina olduğunu kabulleniyormuş gibi rivayetler.
 
Abdulmuizz Fida Çevrimdışı

Abdulmuizz Fida

فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ
Admin
Selamun aleykum. Kalem suresi 13. ayette geçen "Zenim" kelimesi hangi anlamda kullanılmıştır?
Burada müşriklerin ileri gelenlerinden Velid bin Mugire'nin veledi zina olduğu mu bildiriliyor?
Yoksa mecazi bir ifade midir?
Çeşitli yorumlar okudum bu konuda, hatta Velid sinirlenip annesine soruyor, annesi de onun veledi zina olduğunu kabulleniyormuş gibi rivayetler.
Âleykum selam we rahmetullah;

Kâlem suresi
8 - Öyleyse yalanlayanlara itaat etme.
9 - İsterler ki sen yağ yakasın da onlar da yağ yaksınlar.
10 - İtaat etme her çok yemin edene, aşağılık kimseye.
1 1 - Daima ayıplayana, hep gammazlıkla gezene,
12 - Hayra hep engel olana, mutecavize, çok günahkâra,
13 - (Bütün) bunlardan sonra kaba, kulağı kesiğe.
عُتُلٍّ بَعْدَ ذٰلِكَ زَن۪يمٍۙ
14 - Mal ve oğullar sahibi oldu, diye.
15 - Ona ayetlerimiz okunduğu zaman: “öncekilerin masalları” der.
1 6 - Burnunun üzerine damga vuracağız.

"
زَن۪يمٍۙ = Zenîm" hakkında dört görüş vardır:
Birincisi: O Kurayş’e sığınmıştı, onlardan değildi. Bunu da Ata, ibn Abbas’tan rivayet etmiştir. Bu da lugatte bilinen bir şeydir ki zenim bir topluma onlardan olmadığı halde dışarıdan katılandır. Ferra, Ebu Ubeyde ve ibn Kuteybe de böyle demişlerdir. Hassan şöyle demiştir:
Sen zenimsin, Haşim oğullarındansın, dışarıdan katılmışsın,
Tıpkı binicinin arkasındaki tek su kabı gibi.

İkincisi: O şer ile bilinen biridir, tıpkı zenemesi (gıdısı ile bilinen koyun) gibi. Bunu da Said bin Cubeyr, ibn Abbas’tan rivayet etmiştir.

Üçüncüsü: Onun koyunun küpesi gibi küpesi vardı. İbn Abbas şöyle demiştir: O kadar sıfatı sayıldı ki, tanınmadı; ne zaman ki zenim denildi, o zaman tanındı. Allah Teala’nın Velid bin Mugire kadar ayıblarını saydığı bir kimse bilmiyoruz. Çünkü onu yemin etmek, değersizlik, insanları ayıblama, kovuculuk etme, cimrilik, zulûm, vefasızlık ve soysuzlukla saydı; ona öyle bir utanç verdi ki ondan dünya ve ahirette ayrılmaz.
Zeneme: Keçilerin kulak arkasında sallanan küpe gibi iki deri parçasıdır, ibn Faris de: Kulaklarından sarkan demiştir.

Dördüncüsü: O çok zâlimdir, bunu da el Valib, ibn Abbas’tan rivâyet etmiştir.
(ebul Ferec Cemâluddin Abdurrahman Ali ibn Muhammed Cevzi, Zâdul Mesir fi ilmi’t Tefsir -Tefsir İminde Yolculuk Azığı-, C. 6, Sf: 254)



Kâlem suresi
13 - Kaba ve soysuz olana! عُتُلٍّ بَعْدَ ذٰلِكَ زَن۪يمٍۙ
"Kaba ve soysuz olana" (Kâlem Suresi 13) âyetini açıklarken de: “İbn Abbâs'a göre bundan kasıt, kaba saba hareketleri, asabi huyu olan, bir aileye sonradan katılan ve soy olarak kendilerinden olmayan kişidir" demiştir.

Abd b. Humeyd ve İbnu'l-Munzir'in bildirdiğine göre Katâde: "Kaba ve soysuz olana" (Kâlem Suresi 13) âyetini açıklarken de şöyle demiştir: “Çirkin ve kötü bir huya sahib olan kişidir. Bize bildirilene göre Peygamber (s.a.v.): "Kabalık ahlâksızlık, kötü komşuluk ve akrabalarla bağların kesilmesi yayılmadıkça kıyamet kopmaz" buyurmuştur."
Abd b. Humeyd’in bildirdiğine göre Ebû Umâme: "Kaba ve soysuz olana" (Kâlem Suresi 13) âyetini açıklarken: "Ahlaksız ve rezil kişidir" demiştir.
Abdurrazzâk ve Abd b. Humeyd, Hasan ile Ebu’l-Âliye'den aynısını bildirir.

Abd b. Humeyd ve İbnu'l-Munzir, Ebu'l-Âliye'den bildirir: "
عُتُلٍّ " (ûtull) ifadesi sağlıklı olan kişi anlamındadır, "َ زَن۪يمٍۙ " (zenîim) ifadesi ise günahkar anlamındadır."
Başka bir lafız da: "َ
زَن۪يمٍۙ " (zenîim) ifadesi kafir anlamındadır" şeklinde geçer.

Abd b. Humeyd ve ibn Asâkir, İkrime'den o da ibn Abbâs'tan bildirir: "َ
زَن۪يمٍۙ " (zenîim) ifadesi soysuz olan, başkaları tarafndan sahillenilen kişidir. Şaririn:
"Başkaları tarafından sahiblenilen soysuz biridir
Paçaların derinin kenarlarına eklenmesi gibi dediğini işitmez misin?”
bn Asâkir, 23/384).

İbnu’l-Enbârî'nin el-Vakıf ve'l- ibtidâ’da bildirdiğine göre İkrime'ye "َ زَن۪يمٍۙ " (zenîim) ifadesi sorulunca: "Veledi ziradır" dedi ve anlamı konusunda bir şairden şöyle bir beyit okudu:
"Zenîm biridir babası kim belli değildir
Annesi fahişe olan rezil bir soya sahibdir.”

Abd b. Humeyd’in bildirdiğine göre Mucâhid: "Kaba ve soysuz olana!"
عُتُلٍّ بَعْدَ ذٰلِكَ زَن۪يمٍۙ (Kâlem 13) âyetini açıklarken şöyle demiştir : "Bu kişi iri yarı (=utull) bir adamdı. Elinde fazlalık olan bir et parçası (zeneme) vardı ve bu et parçası onun bir sıfat (zenîm) olarak bilinirdi."
Abd b. Humeyd, Şehr b. Haveb'den bildirir: "
عُتُلٍّ " (ûtull) ifadesi sağlıklı, çokça yiyip içen kişi anlamındadır, "َ زَن۪يمٍۙ " (zenîim) ifadesi ise günahkar anlamındadır."
Abd b. Humeyd'in bildirdiğine göre İkrime: "Kaba ve soysuz olana!"
عُتُلٍّ بَعْدَ ذٰلِكَ زَن۪يمٍۙ (Kâlem 13) âyetini açıklarken şöyle demiştir: "Keçinin küpelerinden tanınması gibi kafir olan kişi de mûminden öyle ayrılır. Keçinin küpeleri de gerdanında memeye benzer iki uzantıdır."

Abd b. Humeyd, Mûcâhid'den bildirir. "Keçinin gerdan memesinin olup olmaması nasıl bilinebiliyorsa, zenîm olan kişi de böylesi bir özellikten tanınıp bilinir."

Abd b. Humeyd'in bildirdiğine göre Saîd b. el-Museyyeb: "Kaba ve soysuz olana!"
عُتُلٍّ بَعْدَ ذٰلِكَ زَن۪يمٍۙ (Kâlem 13)
âyetini açklarken: "Zenîm, başka bir soya sonradan katılan, kendilerinden olmadığı halde onlardan sayılan kişidir" demiştir.

Abd b. Humeyd, ehr b. Haveb'den bildirir: İbn Abbâs: "Altı kişi Cennete asla girmez. Bunlar ana babasına asi olan, alkolik olan, câsel olan, cevvâz olan, kattât olan ve ûtull ve zenîm olan kişilerdir” dedi.
Kendisine: "Ey İbn Abbâs! ilk ikisini anladık da diğer dördü ne oluyor?" diye sorduğumda da şöyle dedi: "Câsel kırıcı, kaba saba davranan kişidir. Cevvâz mal biriktirip cimri davranan kişidir. Kattât gıybet yaparak insanların etini yiyen kişidir. Ûtull ve zenîm ise insanlar arasında koğuculuk yapan kişidir."

Ahmed, Abd b. Humeyd, İbnu'l-Munzir, İbn Ebî Hatim, İbn Merdûye ve İbn Asâkir, Şehr b. Havşeb'den bildirir: Abdurrahman b. Ğanm'ın bana bildirdiğine göre Rasûlullah (s.a.v.): "Cevvâz, Câzarî ve ûtullun zenîm olan kişiler Cennete giremez" buyurmuştur.
Müslümanlardan biri: "Cevvâz, Câzarî ve ûtullun zenîm olmak nedir?" diye sorunca;
Allah Rasûlu şöyle buyurmuştur: "Cevvâz mal biriktirip cimri davranandır. Derileri kavurup soyan alevli Cehennem ateşi bu kişiyi kendine doğru çağıracaktır.
Câzarî ise kına, kaba saba olan kişidir. Yüce Allah bu konuda: «Allah'ın rahmeti sayesinde onlara karşı yumuşak davrandın. Eğer kaba, katı yürekli olsaydın, onlar senin etrafından dağılıp giderlerdi ...» (Âl-i İmran 159) buyurur.
Ûtullun zenîm'e gelince kat, sert, umursamaz, sağlıklı, bolca yiyip içen, istediği kadar yiyecek ve içecek bulan, insanlara zulmeden kişidir." (
Ahmed 29/516, 517 (17991, 17993, muhtasar olarak) ve İbn Asâkir (35/313). Musned’in muhakkikleri: "Sahih li ğayrihi" demişlerdir.)
İbn Sâd ve Abd b. Humeyd'in bildirdiğine göre Amir(-i Şâbi)'ye Zenîm ifadesinin anlamı sorulunca şöyle dedi: "Kötülük kendisinin bir sıfat olan ve bununla tanınan kişidir. Sakîf kabilesinden Ahnes b. Şarîk adında birisidir."
İbn Ebî Şeybe ve İbnu'l-Enbârî el-Vakf ve'l-ibtidâ’da bildirdiğine göre İbn Abbâs: “Zenîm, başkaları tarafından sahiblenilen, soysuz, kendi soyundan başka bir soya katılan rezil kişidir" demiş ve:
"Başkaları tarafından sahiblenilen soysuz biridir

Paçaların derinin kenarlarına eklenmesi gibi" şeklinde bir beyit okumuştur. (İbn Ebî Şeybe (8/529, 10/475, 476)

İbn Ebî Hâtim’in bildirdiğine göre Suddî: "İtaat etme yemin edip duran aşağılık kimseye" (Kâlem 10) âyetini açıklarken: “Ahnes b. Şarîk hakkında nazil oldu” demiştir.
Abdurrazzâk ve İbnu'l-Munzir, Kelbî*den aynsn bildirir . (Abdurrazzâk (2/308)


İbn Cerîr ve İbn Merdûye, İbn Abbâs'tan bildirir: "İtaat etme yemin edip duran aşağılık kimseye, koğuculuk eden, söz götürüp getirene, hayra engel olan, mutecaviz günahkâra ..." (Kâlem 10 - 12) âyetleri Peygamber'e (s.a.v.) nâzil olduğu zaman, bunun kim olduğunu bilmiyorduk. Ancak: "Kaba ve soysuz olana!" عُتُلٍّ بَعْدَ ذٰلِكَ زَن۪يمٍۙ (Kâlem 13) âyeti de nâzil olunca bu kişinin kim olduğunu anladık. Zira onun da keçinin gerdan küpesi gibi boğazında sarkan bir et parçası (=zeneme) vardı” (İbn Cerîr (23/166)
Tayâlisî, Ahmed, Buhâri, Muslim, Tirmizî, Nesâî, İbn Mâce ve ibn Merdûye, Hârise b. Vehb'den bildirir: Rasûlullah'ın (s.a.v.) şöyle buyurduğunu işittim: “Sizlere Cennet ahalisinin kim olduklarını söyleyeyim mi? Bunlar zayıf olan ve zayıf görülen , yemin edecek olsa Yüce Allah tarafından bu yemini doğru çıkarılan kişilerdir. Peki, Cehennem ahalisinin kimler olduğunu söyleyeyim mi? Bunlar da kaba, kırıcı, mal biriktirip cimri davranan ve böbürlenen kimselerdir. (Tayâlisî (1334), Ahmed 31/27, 29, 30 (18728, 18730, 18732), Buhâri (4918, 6071, 6657), Muslim (2853), Tirmizî (2605), Nesâî, S. el-Kubrâ (11615) ve İbn Mâce (4116)

Abdurrazzâk, İbn Cerîr ve İbnu'l-Munzir'in Zeyd b. Eslem'den bildirdiğine göre Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: “Sema, Yüce Allah tarafından kendisine sağlıklı bir beden, huzur içinde bir kalb, yeteri kadar mal ihsan ettiği halde insanlara karşı zalim olan bir kula ağlar. (Ayette geçen) ûtullun zenîm de işte böyle bir kişidir." (Abdurrazzâk (2/308) ve İbn Cerîr (23/163)

İbn Ebî Hâtim, Muâviye'nin azadlısı Kâsım ile Mûsa b. Ukbe'den bildirir:
Rasûlullah'a (s.a.v.) ûtullun zenîm olan kişinin kim olduğunu sorulunca: "Kaba ve rezil olan kişidir" buyurdu.
Ebu' Şeyh, İbn Merdûye ve Deylemî, Ebu'd-Derdâ'dan bildirir: "Kaba ve soysuz olana!"
عُتُلٍّ بَعْدَ ذٰلِكَ زَن۪يمٍۙ (Kâlem 13) âyeti konusunda Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: "Ûtull olan kişi umursamaz, huysuz, yiyecek ve içecek konusunda obur, mal biriktirip iyilik yapmaktan uzak duran kişidir."

Ahmed, Hâkim ve İbn Merdûye'nin bildirdiğine göre Abdullah b. Amr. "Hayra engel olan, mutecaviz günahkâra, kaba ve soysuz olana" (Kâlem 12 - 13) âyetlerini okudu ve şöyle dedi: Rasûlullah'ın (s.a.v.) şöyle buyurduğunu işittim:
"Cehennem ahalisi kaba saba, kırıcı, böbürlenen, malk biriktirip cimri davranan kişilerden oluşmaktadır. Cennet ahalisi de zayıf görülen ve çaresizlerden oluşmaktadır." (Ahmed 11/145 (6580) ve Hâkim (2/499, "sahih").

İbn Merdûye, Hârise b. Vehb'den bildirir:
Rasûlullah'n (s.a.v.) şöyle buyurduğunu işittim: "Sizlere Cennet ahalisinin kim olduklarını söyleyeyim mi? Bunlar zayıf olan ve zayıf görülen, (buna karşılık) yemin edecek olsa Yüce Allah tarafından bu yemini doğru çıkarılan kişilerdir. Peki,
Cehennem ahalisinin kimler olduğunu söyleyeyim mi? Bunlar da kaba, kırıcı, mal biriktirip cimri davranan ve böbürlenen kimselerdir."
Abd b. Humeyd, İbn Cerîr, İbnu’l-Munzir ve İbn Ebî Hâtim, İbn Abbâs’dan bildirir. "Ûtull soysuz olan, başkaları tarafından sahiblenilen kişidir. Zenîm ise kötülükle tanınan ve kendilerinden şubhe duyulan kişilerdir.” (İbn Cerîr (23/166, 167)
Firyâbî, Abd b. Humeyd, İbnu'l-Munzir, Harâitî Mesâviu'l-Ahlâk’ta ve Beyhaki'nin bildirdiğine göre İbn Abbâs: "Kaba ve soysuz olana!"
عُتُلٍّ بَعْدَ ذٰلِكَ زَن۪يمٍۙ (Kâlem 13) âyetini açıklarken: “Keçinin gerdan küpesiyle (zeneme) bilinmesi gibi kötülülüğüyle tanınıp bilinen kişidir” demiştir. (Harâiti (229) ve Hâkim (2/499, 'sahih")

İbn Ebî Hâtim, İbn Abbâs'tan bildirir: Zenîm, bir topluluğun yanından geçerken onun hakkında: “Ne kötü adamdır” denilen kişidir.

Buhâri, Nesâî, İbn Ebî Hatim, İbn Merdûye ve Ebû Nuaym'ın bildirdiğine göre İbn Abbâs: "Kaba ve soysuz olana!"
عُتُلٍّ بَعْدَ ذٰلِكَ زَن۪يمٍۙ (Kâlem 13) âyetini açıklarken şöyle demiştir “Bu kişi Kurayş’ten bir adamdı. Keçinin gerdan küpesi gibi boğazında bir et parçası vardı ve bununla tanınırdı." (Buhâri (491 7). Nesâî, S. el-Kubrâ (11616) ve Fethu’l-Bâri'de (7/663) geçtii üzere Ebû Nuaym, el-Mustehrac)
İbn Cerîr ve İbnu'l-Munzir'in bildirdiğine göre İbn Abbâs bu âyetleri açıklarken şöyle demiştir: “Bu kişinin âyetlerde özellikleri anlatıldı, ancak kim olduğu bilinemedi. En sonunda Zenîm denilince anlaşıldı. Zira bu kişinin boynunda keçinin gerdan küpesini andıran bir et parçası vardı ve bununla biliniyordu." (İbn Cerîr (23/165, 166)

İbn Cerîr'in bildirdiğine göre İbn Abbâs: “Zenîm, başkalarının soyuna katılan soysuz kişidir" demiştir. (İbn Cerîr (23/165)

İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre İbn Abbâs: “Zenîm, başkaları tarafından sahiblenilen soysuz, ahlâksız ve rezil kişidir" demiştir.
İbn Cerîr, İbnu’l-Munzir ve İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre İbn Abbâs: “Zenîm, zalim kişidir" demiştir. (İbn Cerîr (23/167) ve el-İtkân'da (2/48) geçtiği üzere İbn Ebî Hatim)
Tastî'nin Mesâil’de bildirdiğine göre Nâfi' b. el-Ezrak, İbn Abbâs'a: "َ
زَن۪يمٍۙ " (zenîim) ifadesinin anlamını sorunca, ibn Abbâs: “Zinadan olma soysuz kişi anlamındadır" dedi. Nâfi’: “Arablar öylesi bir ifadeyi bilir mi ki?" diye sorunca da İbn Abbâs şu karşılığı verdi: “Evet, bilirler. Şairin:
"Başkaları tarafından sahiblenilen soysuz biridir.
Paçaların derinin kenarlarına eklenmesi gibi dediğini işitmez misin?" (
el- İtkân'da (2/81) geçtiği üzere Tastî)

Abdurrazzâk ve Abd b. Humeyd'in bildirdiğine göre Ali b. Ebî Tâlib: “Zenîm, rezil ve kâfir olan kişidir" demiştir.(Abdurrazzâk (2/309)
(Celâleddîn Ebu’l-Fadl Abdurrahman b. Muhammed b. Ebî Bekir es-Suyûtî, ed Durru’l Mensur fi't-Tefsîr bi’l-Mêsûr, C. 14 , Sf: 572 – 578)
 

Benzer konular

Üst Ana Sayfa Alt