Çevrimdışı
Okuma sürecinde metnin daha iyi anlaşılmasını sağlayacak, okuduğunu anlamayı destekleyecek, anlama hızını arttıracak bazı çalışmalar yapılabilir. Bu çalışmalar şu şekilde sıralanabilir:
• Metnin ana ve ara başlıkları arasında ilişki kurmak
• Metnin paragrafları arasında ilişki kurmak, ilişkiyi kavramak
• Okuma sırasında önemli görülen yerleri not almak
• Metnin konusunu belirlemek
• Metindeki ana ve yardımcı düşünceyi belirlemek
• Metin yazarının bakış açısını, anlatım tarzını belirlemek
• Metinde yer alan örnekleri dikkatle okumak ve konuyla ilişkilendirmek
• Metnin konusunu önceden bilinenlerle ilişkilendirmek
• Metinde ele alınan konuyu zihinde yeniden yapılandırmak, analiz ve senteze gitmek, yorumlamak
• Metinde geçen anlamı bilinmeyen kelime ve terimlere bağlama uygun anlamlar yüklemek
• Metinden hareketle ‘’ne, nerede, ne zaman, nasıl, neden ve kim” sorularına
cevap bulmak
Okuduğunu anlayabilmenin başlıca şartları şunlardır (Moffet ve Wagler, 1976,
127-129):
Yoğun dikkat: Metinde birbirini izleyen kelimelerin anlamlarına yoğunlaşma
konusunda dikkat yeteneğini geliştirebilmek için değişik etkinlikler gerçekleştirilebilir. Karşılıklı tartışmalar, metni oyunlaştırma, canlandırma ve metinle ilgili hazırlıksız konuşmalar bu etkinlikler arasında yer almaktadır.
Yeniden yapılandırma: Metinden elde edilen bilgilerle, metnin konusuyla ilgili önceden sahip olunan bilgilerin ilişkilendirilmesi ve zihinde yapılandırılmasıdır. Bilginin yeniden yapılandırılması, dikkat ve bilgiyi yeniden elde etmek için harcanan çabayla yakından ilişkilidir.
Zihinde canlandırma: Düşünmenin gerçekleşmesi doğrudan okumaya yoğunlaşmak, okunanların anlamları üzerinde düşünmek ve bunları zihinde canlandırmakla ilişkilidir.
Çıkarımlarda bulunma: Çıkarımda bulunma metindeki sebep-sonuç ilişkilerinin, durumlar, olaylar vb. arasındaki kıyaslama ve ilişkilerin belirlenmesini gerektirmektedir.
Anlamı kavrama: Karmaşık zihinsel etkinliklerin yer aldığı bu aşamada ipuçları ve kullanılan kelimeler büyük önem taşımaktadır.
• Metnin ana ve ara başlıkları arasında ilişki kurmak
• Metnin paragrafları arasında ilişki kurmak, ilişkiyi kavramak
• Okuma sırasında önemli görülen yerleri not almak
• Metnin konusunu belirlemek
• Metindeki ana ve yardımcı düşünceyi belirlemek
• Metin yazarının bakış açısını, anlatım tarzını belirlemek
• Metinde yer alan örnekleri dikkatle okumak ve konuyla ilişkilendirmek
• Metnin konusunu önceden bilinenlerle ilişkilendirmek
• Metinde ele alınan konuyu zihinde yeniden yapılandırmak, analiz ve senteze gitmek, yorumlamak
• Metinde geçen anlamı bilinmeyen kelime ve terimlere bağlama uygun anlamlar yüklemek
• Metinden hareketle ‘’ne, nerede, ne zaman, nasıl, neden ve kim” sorularına
cevap bulmak
Okuduğunu anlayabilmenin başlıca şartları şunlardır (Moffet ve Wagler, 1976,
127-129):
Yoğun dikkat: Metinde birbirini izleyen kelimelerin anlamlarına yoğunlaşma
konusunda dikkat yeteneğini geliştirebilmek için değişik etkinlikler gerçekleştirilebilir. Karşılıklı tartışmalar, metni oyunlaştırma, canlandırma ve metinle ilgili hazırlıksız konuşmalar bu etkinlikler arasında yer almaktadır.
Yeniden yapılandırma: Metinden elde edilen bilgilerle, metnin konusuyla ilgili önceden sahip olunan bilgilerin ilişkilendirilmesi ve zihinde yapılandırılmasıdır. Bilginin yeniden yapılandırılması, dikkat ve bilgiyi yeniden elde etmek için harcanan çabayla yakından ilişkilidir.
Zihinde canlandırma: Düşünmenin gerçekleşmesi doğrudan okumaya yoğunlaşmak, okunanların anlamları üzerinde düşünmek ve bunları zihinde canlandırmakla ilişkilidir.
Çıkarımlarda bulunma: Çıkarımda bulunma metindeki sebep-sonuç ilişkilerinin, durumlar, olaylar vb. arasındaki kıyaslama ve ilişkilerin belirlenmesini gerektirmektedir.
Anlamı kavrama: Karmaşık zihinsel etkinliklerin yer aldığı bu aşamada ipuçları ve kullanılan kelimeler büyük önem taşımaktadır.
