Neler yeni
İslami Forum, Dini Forum, islami site, islami sohbet, radyo, islami bilgiler

İslam-tr.org'a hoş geldiniz! Hemen üye olun ve kendi konularınızı, düşüncelerinizi paylaşarak bu platforma katılın. Oturum açtıktan sonra, İslam dini, tarih ve güncel konularla ilgili paylaşımlarda bulunabilirsiniz.

İlmi Konu Suleyman (a.s.) Şeriatında, Heykel Yapmak Mubah mıydı?

Abdulmuizz Fida Çevrimdışı

Abdulmuizz Fida

فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ
Admin
Suleyman Aleyhisselamın Şeriatında Heykel Yapmak Mubah mıydı?

يَعْمَلُونَ لَهُ مَا يَشَٓاءُ مِنْ مَحَارٖيبَ وَتَمَاثٖيلَ وَجِفَانٍ كَالْجَوَابِ وَقُدُورٍ رَاسِيَاتٍؕ اِعْمَلُٓوا اٰلَ دَاوُ۫دَ شُكْراًؕ وَقَلٖيلٌ مِنْ عِبَادِيَ الشَّكُورُ
«Onlar, ona mihrablar, timsaller (heykeller) ve havuzlar gibi çanaklar ve sâbit kazanlardan her ne isterse yaparlardı. Çalışın ey Davud hanedanı, şükür için çalışın. Ama kullarım içinde şükreden azdır.» (Se'be 13) âyetinin zahiri, Suleyman aleyhisselamın şeriatında helkelin mubah olduğuna ve heykel yapmanın helal olduğuna delalet eder. Allahu taalanın Kur'anda saydığı Suleyman aleyhisselama verilen imtiyazlar —ki cinleri ona musahhar kılması, cinlerin ona karalardan, heykellerden, büyük çanaklardan, sabit kazanlardan ne dilerse yapması— heykellerin yapılmasına sarahaten delalet eder, bunların yapılması hususunda Allahu tealanın izni olduğunu gösterir.
Bu âyeti kerimenin ihtiva ettiği hükümler hususunda alimlerin görüşlerini aşağıya alıyoruz:

1- Kur'an-ı Kerim'in işaret ettiği heykeller; Suleyman aleyhisselamın şeriatında mubah ise de bu hüküm İslam şeriatında neshedilmiştir. Bilinen bir hakikattir ki, bizden evvelki şeriatların şeriatımız tarafından neshedilmeyen hükümleri bizim için de geçerlidir. Fakat heykellerin yapılması hususunda nesh edici ve haram kılıcı âyetler mevcuddur.

2- Suleyman aleyhisselam zamanındaki heykeller hayvan, kuş ve insan gibi canlıların heykelleri değildir. Tabiat manzaralarının, bir ormanın, bir ağacın kabartma siydi. Şöyle olunca da Suleyman aleyhisselamın şeriatı bizim şeriatımıza muvafık olmaktadır.


"Yüce ALLAH şöyle buyurdu; Yarattıklarım gibi yaratmaya kalkışanlardan daha zalim kim vardır? Eğer onlar yaratıcı iseler bir zerre veya bir arpa tanesi yaratsınlar."
(Buhari tevhid 56, Ahmed b. Hanbel, II. 232.)
mealindeki hadis-i şerifler, resim ve heykelin haram kılınmasındaki illetin, ALLAH (c.c.)'ın yarattıklarına benzetmek olduğuna delildirler. (Ahkam Tevsiri, II, 344, 345)

Bu yasaktaki hikmet ise, insanları putperestlikten uzaklaştırmak, itikadı şirkten ve puta tapıcılıktan korumaktır. Zira bütün putperest milletlere putperestlik resim ve heykel yoluyla girmiştir. Buna Ummu Seleme (r.anha) ve Ummu Habibe (r.anha) hadisi -delalet eder ki o hadiste Rasulullah (s.a.v.), «Kıyamet günü onlar Allah (cc)'ın yarattıklarının en şerlisidirler.» buyurmuştur.
Nuh kavminin ibadet ettiği Ved, Suvâ, Yeğûs, Ye'uk ve Nesr ismindeki putlar —bunlar Kur'anda zikredilmektedir— Nuh kavminden salih kişile*rin isimleriydi, öldükleri zaman kavimleri onları ve yaptıklarını hatırlamak , için birer heykellerini diktiler. Aradan zaman geçince de onlara tapınmaya başladılar.
Sâlebi, «Sakın taptıklarınızı bırakmayın. Hele Ved'den, Suvâ'dan, Yeğûs'tan ve Nesr'den zinhar vazgeçmeyin» dediler.» (Nuh: 23) âyetinin tefsirinde İbni Abbas (r.anhuma)'dan şöyle nakleder:
«Bunlar Nuh kavminin salih kişilerinin isimleriydi, öldükten sonra şeytan onların kavmine, dünyada iken onların oturdukları yerlere birer heykellerinin yapılmasını ve o heykellere isimlerinin verilmesini tavsiye ederek, «Siz onların yaptıklarını bu heykeller vasıtasıyla hatırlayarak yaparsınız.» dedi. Onları yapan insanlar hayatta iken kimse onlara ibadet etmedi. Fakat onları yapanlar öldüğü ve ilim ortadan kalktığı zaman onlara ibadet edilmeye başlandı.» (Kurtubi. Tefsiri. C. 4. Sf: 308)

İbnu'l-Arabi de şöyle der: «Bizim şeriatımızda heykelin yasaklanmasına —Allah (cc) doğrusunu bilir ama— Arabların puta ve taşa tapmaları sebeb olmuştur. Cünkü onlar putlar yapar ve onlara taparlardı. Allahu taala da heykel yapmayı yasaklayarak putperestlik kapısını tamamen kapattı.»

İbnu'l-Arabî sözlerine şöyle devam eder: «Ben İskenderiye civarında muşahede ettim. Birisi öldüğü zaman ağaçtan güzel bir heykelini yapıp evine koyuyorlar. Eğer ölen erkekse, en güzel erkek elbiseleri, kadın ise en güzel kadın elbiseleri giydiriyorlar. Kapısını da kapatıyorlar. Daha sonra üzücü bir hadise ile karşılaştıkları veya ikinci bir cenazeleri olduğu zaman heykelin bulunduğu evin kapısını açıp yanına oturarak ağlamaya ve onun adını sormaya başlıyorlar. Ağlaya ağlaya kederlerinden kurtulup ferahlanıncaya kadar bunu sürdürüyorlar. Sonra odadan çıkarak kapısını yeniden kapatıyorlar. Aradan zaman geçtikçe diğer putlar gibi ona da tapmaya başlıyorlar.» (İbnu'l-Arabi. age. C. 3)


Hakîm et-Tirmizî, Nevâdiru'I-Usûl'da, İbn Abbâs (r.anhuma), âyeti (Sebe 13) açıklarken şöyle dediğini bildirir:
"Suleyman bakırdan heykeller edinip: "Ey Rabb'im! Bunlara ruh üfle. Bunlar daha iyi hizmet ederler” deyince, Allah bu heykellere ruh üfledi. Heykeller, Suleymân’a hizmet ediyordu ve İsfendiyâr bu heykellerden biridir. Dâvud ve Suleymân’a: "Ey Davûd ailesi, şükredin! Kullarımdan şükredenler pek azdır" denildi. (Hakîm et-Tirmizî, Nevâdiru'I-Usûl, 1/374)

(Celâleddîn es-Suyûtî, Ebu’l-Fadl Bekr Abdurrahman b. Muhammed b. Ekî Bekir, ed-Durru'l- Mensur fi't- Tefsîr bi'l- Me'sûr, C. 13, Sf: 170)

تَمَاثٖيلَ (Temasil):
Heykellerdir. Hasen: O gün için heykeller haram edilmiş değildi, demiştir. Sonra bunda da iki görüş vardır:
Birincisi: Onlar tavus, kartal ve akbaba heykelleri idi, tahtının ve yatağının basamaklarında idi, bu da Ona yaklaşmak isteyenlerin korkmaları içindi. Bunu da Dahhak, demiştir.

İkincisi: Onlar peygamberlerin ve meleklerin heykelleri idi, insanlar Onları O şekilde görsünler de Onlara benzeyerek Onlar gibi ibadet etsinler içindi. Bunu da İbn Saib, demiştir.

Onların nelerden yapıldığında da iki görüş vardır:
Birincisi: Bakırdan, bunu da Mucâhid, demiştir.
İkincisi: Mermer ve pirinçten, bunu da Katade, demiştir.

(Ebu'l Ferec ibnu'l Cevzi, Zâdû'l Mesir fi İlmu't Tefsir, C. 5, Sf: 120)



Firyâbî, Abd b. Humeyd, ibn Cerîr, ibnu’l-Munzir ve bn Ebî Hâtim'in Mucâhid’den bildirdiğine Cinler, Suleyman'a saraydan küçük binalar, bakırdan heykeller, havuz misali çanaklar ve büyük kazanlar yapıyorlardı. (Tağlîk’te (4/31) geçtiği üzere Abd b. Humeyd ve ibn Cerir (19/230, 2312, 233, 234)
İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Atiyye der ki: "Mehârîb köşkler demektir. Timsaller ise resimlerdir. Yaptıkları çanaklar ise havuz büyüklüğündedir.”

Abdurrezzâk, Abd b. Humeyd, ibn Cerîr, İbnu’l-Munzir ve ibn Ebî Hâtim’in bildirdiğine göre Katâde der ki: "Âyetteki mehârib, köşkler ve mescidlerdir.
Heykelleri, mermer ve bakırdan yapıyorlardı. Çanaklar ise havuz gibi büyüktü. Yapılan kazanlar ise sabitti ve yerlerinden oynatılamazlardı. Bu kazanlar, köşkler ve mescidler Yemen'deydi.” (Abdurrezzâk (2/127) ve ibn Cerîr (19/230, 231, 233, 234)

Hakîm et-Tirmizî, Nevâdiru'l-Usûl'da, ibn Abbâs, âyeti açıklarken şöyle dediğini bildirir: "Suleyman bakırdan heykeller edinip: "Ey Rabb'im! Bunlara ruh üfle. Bunlar daha iyi hizmet ederler” deyince, Allah bu heykellere ruh üfledi. Heykeller Suleymân’a hizmet ediyordu ve İsfendiyâr bu heykellerden biridir. Dâvud ve Suleymân’a: "Ey Davûd ailesi, şükredin! Kullarımdan şükredenler pek azdır" denildi." (Hakîm et-Tirmizî (1/374)
İbn Ebî Şeybe, ibn Cerir ve ibnu'l-Munzir’in Dahhâk'tan bildirdiğine göre âyette geçen mehârib kelimesi, mescidler mânâsındadır. Temâsil, resimlerdir. Çanakların büyüklüğü ise develerin su içtiği havuzlar gibiydi. Dağlardan, büyük kazanlar oymuşlardı.'’ (İbn Cerîr (19/231, 233-235)

(Celâleddîn es-Suyûtî, ed-Durru'l-Mensur fi't-Tefsîr bi'l-Me'sûr, C. 12, Sf: 169 - 170)





Başsız veya Uzuvsuz Heykeller ve Başı Olmayan Kelebek Şekilli Yüzüğün Hükmü ?
 
Üst Ana Sayfa Alt