Çözüldü Tek Başına Namaz Kılmış Kimse, Sonradan Aynı Namazı Kılan Cemaate Katılmasının Hükmü Nedir?

farkındayız · 15 Haz 2015

Selamunaleyküm

Camide farzi tek basina kilip bitirmiş olan kişi, camide beklemekte iken,
Bir grup Cemaat olup farzi kılmaya başlarsa, kıldığı farzi cemaate katılarak tekrar kılmalı mıdır.
Veya kılmak isteyip kılabilir mi?

Abdulmuizz Fida · 15 Haz 2015

Âleykum selam we rahmetullah;

Tek Başına Namaz Kılan Kimsenin, Bu Namazı Cemaatle İade Etmesi

Bütün fakihler namazı tek başına kılmış bulunan kimsenin, aynı namazla ilgili bir cemaate katılmak suretiyle bunu tekrar kılmasının caiz olduğunda ve ikinci namazın nafile olacağında ittifak etmişlerdir.
Bunun dayandığı delil, daha önce geçmiş bulunan Yezîd b. Esved hadisi ile başka bir hadisteki sünnet ile amel etmektir. "Peygamber (a.s.) ikindi namazını kıldırdıktan sonra bir adam mescide gelmişti.
Peygamber (as.): "Kendisi ile beraber namaz /almak suretiyle bu adama kim sadaka verecek?"diye sordu.
Cemaatten biri onunla birlikte namaza durdu."
(Bu hadisi Ahmed, Ebu Dâvud, Tirmizî rivayet etmiş, Tirmizî hasen demiştir. Hadis Ebu Saîd'den rivayet edilmiş olub isnadı sahihtir.)
Fakat, namazın iadesi konusunda fakihlerin zikrettiği şu tafsilat vardır:

Hanefîlere göre: (Felhu'l Kadîr, l , 337)
Yalnız başına namazını kılmış bulunan kişinin bu namazı bir cemaatin imamı ile birlikte tekrarlaması caizdir, ikinci namaz kendisi için nafile hükmüne geçer. Bunun delili farz namaza yetişme bahsinde geçen Yezid b. el-Esved hadisi ve Peygamber (a.s.)'in safın gerilerinde kalarak öğle namazını Peygamber ile beraber kılmayan iki adama söylediği şu sözlerdir:
"Evinizde namazınızı kılıp da sonra cemaatle namaz kılınan mescide geldiğiniz zaman onlarla beraber yine namaz kılın. Çünkü bu namaz sizin için nafiledir."
(Ebu Davud, Salat, Salat, Bab 56, Hadis no: 575; Tirmizî, salât 49; Nesâî, imame 54; Dârimî, salât 97; Ahmed b. Hanbel, 4/161)

Bu namaz nafile olunca, ona nafile hükmü verilir. İkindi namazını nafile olarak tekrar etmek mekruh olur. Çünkü ikindi namazını kıldıktan sonra nafile namaz kılınması yasaktır. Cemaat üç kişiden çok olunca, nafile namaz kılan kişinin arkasında nafile namaz kılmak mekruhtur. Eğer cemaat üç kişiden az olur da bu namazı ezansız olarak tekrar ederlerse, o takdirde mekruh olmaz. Eğer ezan okuyarak tekrar ederlerse mutlak olarak mekruh olur. Eğer imam nafile değil de farz namaz kılıyorsa cemaatin ona nafile olarak uymaları caizdir. Çünkü farz namaz kılanın arkasında nafile olarak namaz kılmak mekruh değildir.

Malikîlere göre: (Bidayetu'l-Muctehid, 1, 137; el-Kavânînu'l-Fıkhıyye, 68; eş-Şerhu's-Sağir, 1, 427 vd.)
Bir kimse her hangi bir namazı cemaatle kılmışsa onu başka bir cemaatte tekrar etmez. Ancak üç mescid bu hükmün dışındadır. Üç mescidde daha önce cemaatle kılınmış bir namazın tekrar edilmesi mendubdur. Tek başına namaz kılmış bulunan bir kimsenin iki ve daha fazla kişiden oluşan bir cemaatle bu namazı tekrarlaması câizdir. Fakat bir tek kişi ile tekrarlaması caiz değildir. Ancak o tek kişi, bir mescidin daimî imamı ise yine ona uyarak namazını tekrarlaması câizdir. Çünkü daimî bir imam cemaat gibidir. Akşam namazı ile vitir namazı kılındıktan sonraki yatsı namazları dışında bütün namazlar cemaatle tekrarlanabilir. Akşam ve yatsı namazının cemaat sevabı için tekrarlanması câiz değildir. Çünkü birinci namaz ile birlikte çift rekâtlı namaz olur. Yani altı rekât olur. Zira tekrarlanan namaz nafile hükmündedir. Yatsı namazı ise ancak vitir namazından önce tekrar edilebilir. Vitir namazı kılındıktan sonra tekrar edilemez. Çünkü böyle bir kimse vitir namazını da tekrar ederse, Peygamber (a.s.)'in: "Bir gecede iki vitir olmaz." sözüne ters düşmüş olur. Eğer tekrarlamazsa: "Gece kıldığınız namazların sonuncusu vitir otsun." hadisine muhalefet etmiş olur.
Mukaddes üç mescidden biri dışında tek başına farz bir namazı kılan kişinin bu namazı cemaatle tekrar etmesi caizdir. Bu üç mescidden birinde tek başına kılmış olanın namazını ancak içeride kılınmakta olan cemaatle birlikte tekrar etmesi mendubdur.

Farz namazını kılmış olan kişi, bir imama uymak suretiyle bu namazı tekrar edebilir. Bu kişinin imam olması sahih değildir. Nitekim Hanefilerin görüşü de budur. Namazı tekrarlayan kişi farza niyet ederek iki namazdan hangisinin kabul edileceği hususunu Allah'a bırakır.

Şafiilere göre: (Muğni'l-Muhtâc, I, 233 vd.; el-Muhezzeb, I, 95)
Yalnız başına namaz kılan ve esah olan görüşe göre cemaat için: Farz namazı farza niyet ederek, yalnız başına kılan ile, yahut bir rekât ile de olsa, kendilerine yetiştiği cemaatla beraber namazı tekrarlamak sünnettir.

Kerahet vakti de olsa, vakit içinde bir rekâtına ulaşılacağı anlaşılan cemaatle namaza katılmak sünnettir. Tercih edilen görüşe göre, bir farzın iadesi bir kere olur. Bir kimsenin adak namazı ile cenaze namazını tekrar etmesi mendub değildir. Çünkü bunlar nafile niyeti ile kılınmazlar. Kaza yerine geçmese de ikinci namazın sahih olması şart koşulur. Ayrıca safa girme imkânı bulunmasına rağmen, ikinci namazın iftitah tekbirini aldığı zaman safin dışında yalnız başına kılmış olmaması, ikinci namaza gücü yetenler için ayakta kılmış olması, tekrar etmek isteyenler için cemaatin matlub olması şart da koşulur. Namazını çıplak olarak tek başına kılmış bulunan kişi, karanlık olmayan bir yerde onu tekrar etmez. Namazını tekrar eden kişinin imam olması da sahihtir.

Bir kimse namazını kılıp sonra onu cemaatle tekrar ederse, Şafiî'nin yeni mezhebine göre, birinci namaz esas farzdır. Bunun dayandığı delil, daha önce de geçen Yezid b. Esved haberidir. Çünkü bu haberde kaydedildiğine göre, Peygamber (a.s.) ikinci namazı nafile kabul etmişti. Bununla birlikte delillerden biri de şudur:
Birinci namaz ile bu kişi namazın farziyetini uhdesinden düşürmüştür. Dolayısıyla ikinci namazın nafile olması vâcib olmuştur. Yeniden başlanmış bir nafile namaz gibi olmaması için, farz namazı tekrar etmeye niyet eder.

Hanbeli'lere göre: (Keşşafu'l Kınâ', 1, 537 vd.)
Farz namazı tek başına yahut cemaatle kılan kimse için, mescidde bulunduğu süre içinde, cemaatle namaza durulduğu takdirde yasaklanmış vakit de olsa namazını tekrar etmek mustehab olur. Tekrar, ister asıl imam ile olsun, ister olmasın hüküm aynıdır. Ancak akşam namazı mustesnadır. Akşam namazının tekrarı sünnet değildir. Çünkü tekrar edilen namaz nafile namazdır. Bu da tek rekâtlı olmaz. Böyle namaz kılan kimsenin kıldığı birinci namaz, onun farz namazı olur. Bunun dayandığı delil daha önce de geçen Yezid b. Esved hadisidir.

İkinci namaz ile birinci namazın tekrarlanmasına niyet eder. Çünkü birinci namaz farzı uhdesinden düşürmüştür. Eğer iade edilen namaza nafile diye niyet ederse bu da sahih olur. Çünkü bu, duruma uygundur. Meselâ, iade edilen bu namazı öğle namazı niyetiyle kılarsa bu namaz sahih olur ve nafile yerine geçer.

Mescidin dışında bulunan kişi namaz kılmakta olan bir cemaat olduğunu görse eğer vakit yasak vakit ise, cemaatle namaz bitinceye kadar; mescide girmesi mustehab olmaz. Böyle bir kişi için namazı tekrar etmek haram olun etse de sahih olmaz, îster mescide girince cemaatle namaz kılmayı kastetsin, ister etmesin, hüküm aynıdır. Fakat vakit yasak bir vakit değilse ve namazı tekrar etmek için mescide girmeyi kastetmişse tekrar etmek onun için sünnet değildir. Eğer iade maksadı ile mescide girmemişse o takdirde iade etmek sünnet olur.

****

Tek Başına Kıldığı mı, Yoksa Sonradan Cemaatle Kıldığı mı Nafile Sayılır?

Şevkânî, Neylu'l-Evtâr'da bu iki namazdan hangisinin farz hangisinin nafile olduğu hususunda ihtilâf bulunduğunu söyleyerek bu ihtilafları şu şekilde sıralar:

Haris, Evzâî, Şâfiîlerden bazılarına göre birincisi tek olarak, ikincisi cemaatle kılınmışsa, farz sonradan kılınandır.

Hanefî, Şafiilerin cumhuru ve (Mugnî'nin ifadesine göre) Hanbelîlere göre önce kılınan, farz yerine geçer.

Şâfiîlerden bazıları, bu iki namazdan hangisi daha kâmil ise farzdır, derken, bazıları da farzın hangisi olduğu belli değildir, Allah dilediğini farz, dilediğini nafile sayar, görüşündedirler.

Bu hadisin zahirinden anlaşılmaktadır ki, kişi hangi namaz olursa olsun, bir namazı tek başına kılar da sonradan cemaate tesadüf ederse, o cemaate iştirak eder. Zira Hadis mutlaktır, herhangi bir namaza işaret edilmediği gibi, hiç bir namaz istisna da edilmemiştir. Hattâbî'nin bildirdiğine göre Hasan, Zuhrî, Ahmed, İshak ve Şafiî'nin görüşleri bu merkezdedir.
Neha'î ve Evzâî'ye göre akşam ve sabah namazları kılınmışsa sonraki cemaate iştirak edilmez, diğerlerinde iştirak edilir.
Mâlik ve Sevrî ise, akşam namazından sonra, tekrar cemaate uymanın mekruh olduğunu söylerler.

Hanefîlere göre sabah, ikindi ve akşam namazlarından birini tek olarak kılan bir kimse, sonra bir cemaate tesadüf ederse o cemaate iştirak edemez, diğer namazlarda nafile olarak iştirak edebilir.
Dârakutnî'nin İbn Ömer'den rivayet ettiği bir hadiste Rasûlullah (s.a.v.) "Evinde namaz kıldığın zaman cemaate rastlarsan, akşam ve sabahın dışındakileri tekrar kıl" buyurur.
Bu hadis-i şerif ile Peygamber’in (s.a.v.) 'sabah namazından sonra güneş doğuncaya kadar, ikindiden sonra da güneş batıncaya kadar nafile, kılmaktan men etmesi' (Buhari, Mevakitu’s- Salat, 30; Ebu Davud, İlim 13) Hanefîlerin görüşünü teyid etmektedir.

Hattâbî'nin bildirdiğine göre kılman hiçbir namazın iadesinin mekruh olmadığını söyleyenler bu hadisleri şu şekilde te'vil etmişlerdir:

1- Bu vakitlerde namaz kılmanın nehyedilmesinden maksat, sebebsiz yere, yeni bir cemaat fiilen söz konusu olmadan nafile kılmaktır.

2- Adı geçen hadisler, bu babın hadisi ile nesh edilmiştir. Yezid b. Câbir'in hadisi daha sonra vârid olmuştur. Çünkü o Veda Hacc'ına iştirak etmiştir.

Bezlu'l Mechûd sahibi, sabah ve ikindiden sonra namaz kılmayı nehyeden hadislerin Yezid b. Câbir hadisi ile neshedildiğini kabul etmemektedir. Neshe delâlet eden bir delil olmadığını, Yezid b. Câbir'in veda haccında bulunmasının bu hadisin sonradan vârid olduğuna delâlet edemeyeceğini söyler.

Farz Namazını Cemaatle Kılan Kişinin, İkinci Bir Cemaatle Aynı Namazı Kılması:

Mâlikilere göre; Namazını cemaatle kılmış olan kimse, aynı vakitte başka bir cemaate uyamaz.
Bunlar; "Mescide gelip de insanları namaz kılar gördüğünde, namazını kılmış da olsan onlarla birlikte kıl!" manasındaki hadisi, 'vakit namazını tek başına kılmış olması' haline yorumlamışlardır.

Hanbelîler ve Şafiiler ; vakit namazını ister cemaatle, ister tek başına kılmış olsun yetiştiği cemaatle tekrar namaz kılmak mustehab olarak câizdir.

Hanefîlere göre; evinde tek başına namazını kılan kişi öğle ve yatsı namazını bilâhere rastladığı cemaatle birlikte kılar, diğerlerini kılmaz.

Bu namazları cemaatle kılmış olan kişinin daha sonra ikinci bir cemaate yetişmesi halinde onlarla birlikte bir daha kılıb kılmayacağı konusunda
Hanefilerin görüşünü tesbit edemedik. (Bu konuda Hanefiler kat'i bir hüküm belirtilmemiş olsalar da, nafile niyeti ile kılınır. Bu sebeble bu namazın tekrar kılınması Hanefiler için nafile hükmünde olduğu söylenebilir.) (Vehbe Zuhayli, İslam Fıkhı Ansiklopedisi, Cemaatle Namaz Kılma Bölümü; Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Şerhi, Şamil Yayınları: 2/411-415)

İlgili konu:

Tek Başına Namaz Kılarken, Cemaatle Namaza Durulsa, Kişi Ne Yapar?
https://www.islam-tr.org/konu/tek-b...cemaat-farz-namaza-baslarsa-ne-yapilir.43219/

	Benzer konular	Forum			Tarih
	Çözüldü Şafi Mezhebine Göre Namazı Tek Başına Kılmak Caiz midir?	Üyeler Arası Soru - Cevab	4	787	21 May 2023
	Çözüldü Tek Başına Bayram Namazı Kılınır mı?	Üyeler Arası Soru - Cevab	1	914	23 May 2020
	Tek Başına Kaldığında Haram Işliyen Kişi, Bu Konuda Çözüm Nedir?	İslami Eğitim	0	1K	4 Ocak 2019
	Soru Kadının Tek Başına Yolculukta Şafi Mezhebine Geçmesi Caiz Olur mu?	Üyeler Arası Soru - Cevab	10	4K	31 May 2018
	Soru Ramazan Ayı Boyunca Her Gün Bir Cüz Kur'an Okumak Tek Başına Yapıldığında Bid'at midir?	Üyeler Arası Soru - Cevab	1	830	25 May 2018
M	Çözüldü Bir Kişi 100 Değnek Cezasını Kimsenin Yardımı Olmadan Tek Başına Uygulayabilir mi?	Fıkıh ve Fıkıh Usulu	1	2K	20 Eki 2017
	Çözüldü Tek Başına Gecelemek Veya Yolculuğa Çıkmanın Yasaklanmasının Mahiyeti Nasıldır?	Fıkıh ve Fıkıh Usulu	0	3K	15 Kas 2016
	Çözüldü Mesbuk, Kaçırmış Olduğu Rekâtları Tek Başına Kılarken ilk Rekatlar mı Yoksa Son Rekatler midir?	Namaz Soru - Cevab	0	6K	6 Ocak 2016

Ara

Ara

Çözüldü Tek Başına Namaz Kılmış Kimse, Sonradan Aynı Namazı Kılan Cemaate Katılmasının Hükmü Nedir?

farkındayız

İyi Bilinen Üye

Abdulmuizz Fida

فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ

Benzer konular