Neler yeni
İslami Forum, Dini Forum, islami site, islami sohbet, radyo, islami bilgiler

İslam-tr.org'a hoş geldiniz! Hemen üye olun ve kendi konularınızı, düşüncelerinizi paylaşarak bu platforma katılın. Oturum açtıktan sonra, İslam dini, tarih ve güncel konularla ilgili paylaşımlarda bulunabilirsiniz.

Çözüldü Yaratılmışların En Hayırlısı Kimdir? Hadisin Sıhhati Nedir?

Abdulmuizz Fida Çevrimdışı

Abdulmuizz Fida

فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ
Admin
Soru :
"S.A peygamberimiz S.A.V için yaratılmışların en hayırlısı sözü sahih midir"

Cevab :
Âleykum selam we rahmetullah;

Bu metinde Rasulullah'ın ağzından çıkan bir hadis yoktur. Fakat bu sözdeki manayı tasdikleyen, doğrulayan ifadeler mevcuddur.

"(Ey elçi!) Eğer Allah'ın lutfu ve rahmeti üzerinde olmasaydı, onlardan bir kesim seni (hak yolundan) saptırmaya çalışırdı. Halbuki onlar, kendilerinden başkalarını saptıramazlar. (Allah seni koruduğundan dolayı) sana bir zarar veremezler. Allah, sana kitabı (Kur'an'ı) ve hikmeti (Kur'an'ı açıklayan sünneti) indirmiş, bilmediğini öğretmiştir (daha önce bilmediğin şeylere hidâyet etmiştir). Allah'ın senin üzerindeki lutfu çok büyük olmuştur." (Nisâ, 113)

Biz peygamberlerden bir kısmını diğerlerinden üstün kıldık. Onlardan Allah'ın kendilerine hitab ettiği, derecelerle yükselttikleri vardır. Meryem oğlu İsa'ya belgeler verdik, onu Ruhu'l Kudûs'le destekledik. Allah dileseydi, belgeler kendilerine geldikten sonra, peygamberlerin ardından birbirlerini öldürmezlerdi. Fakat ayrılığa düştüler, kimi inandı, kimi inkâr etti. Allah dileseydi birbirlerini öldürmezlerdi, lâkin Allah istediğini yapar." (Bakara, 253)

"Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu:

أَنَا سَيِّدُ وَلَدِ آدَمَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ، وَأَوَّلُ مَنْ يَنْشَقُّ عَنْهُ الْقَبْرُ، وَأَوَّلُ شَافِعٍ، وَأَوَّلُ مُشَفَّعٍ
( رواه مسلم )
"Ben, kıyâmet günü Âdem oğlunun efendisiyim. Kabri ilk açılacak (haşrolunmak için kabrinden ilk çıkacak) ben olacağım. İlk şefaat edecek ve şefaati ilk kabul edilecek de ben olacağım."
(Muslim; hadis no: 4223)

İslâm âlimleri, Peygamberimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)'in fazîletleri hakkında gelen bu ve bunun dışındaki naslardan (ifâdelerden), Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem)'in, yaratılmışların en fazîletlisi olarak anlamışlardır. Nitekim İmam Nevevî (Allah ona rahmet etsin), Sahih-i Muslim'in Şerhi'nde şöyle demiştir: "Bu hadis, Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem)'in bütün yaratılmışların en fadîletlisi olduğuna bir delildir. Çünkü Ehl-i sünnet ve'l cemaatin mezhebi (görüşü) ; Âdem oğlu meleklerden daha fazîletlidirler. Âdem oğlunun ve diğerlerinin (cinlerin) de en fadîletlisi, Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem)'dir."


Ebu Hurayra (r.anh) anlattı:
Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: "Ben, yaratılış yönünden peygamberlerin ilkiyim. Bâ's (diriltilme) yönünden de onların sonuncusuyum."
(Ebu Nuaym, Delaılu'n-Nubuvve, 1 /6; İbn Adiyy, el-Kamil, 3/1209; İbn Kesir, el-Bidaye ve'n-Nihaye, 2/307, 321; Kâri. Esraru'l-Merfua, 272: Fetteni, Tezkiratu'l-Mevzuat, 86; Suyutî, Dureru'l-Muntesira, 335; Elbani, Daife, 661: Sehavi, Mekasİdu'l-Hasene, 837; Aclunî, Keşfu'l-Hafa, 2007; Suyutî, Camiu'l-Kebir, 1/630; Camiu's-Sağir, 6406)
Yüce Allah şöyle buyurdu: "Hani Allah, peygamberlerden, size, kitab ve hikmet verdikten sonra nezdimizdekileri tasdik eden bir peygamber geldiğinde ona mutlaka inanıp yardım edeceksiniz dîye söz almıştı." (Âl-i İmran 81)

Allah Teala peygamberleri ona uymuş gibi yarattı. Onlara inkıyad etmeyi (boyun eğip uymayı) ilham etti. Eğer peygamberler ona yetişselerdi, onların Rasulullah'a uymaları gerekirdi.
Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurdu:
"Musa sağ olsaydı, bana uymaktan başka çaresi olmazdı."
(İmam Ahmed, Musned, 3/338; Kâri, Esraru'l-Merfua, 83, 292; Suyutî, Durru'l-Mensur, 2/48; 5/147; Tefsiru'l-Kurtubi, 8/355)

Allah Teala, onun adını diğer peygamberlerden önce zikretmiştir. Şöyle buyurur:
"Biz Nuh'a ve ondan sonraki peygamberlere vahyettiğimiz gibi sana da vahyettik." (Nisa 163)

Allah, her peygambere adıyla hitabetmiştir:
"Ey Adem! Sen ve eşin beraberce cennete yerleşin." (Bakara 35) ; "Ey Nuh! İn!" (Hud 48); "Ey İbrahim! Bundan vazgeç!" (Hud 76); "Ey Musa! Ben seni insanların başına seçtim." "Ey Davud! Biz seni yeryüzünde halife yaptık." (Sâd 26); "Ey Meryem oğlu İsa! Sana ve annene verdiğim nimetimi hatırla." (Maide 110) "Ey Zekeriyya!' Biz sana bir oğul müjdeleriz." (Meryem 7); "Ey Yahya: Kitab'a (Tevrat'a) kuvvetle sarıl." (Meryem 12)

Yüce Allah, peygamberimize tazim için adıyla hitab etmemiş, şöyle demiştir:
"Ey Nebi" (Ahzab 1); "Ey Rasul." (Maide 67)




Tüm bu ayet, hadis ve âlimlerin açıklamalarına rağmen bâzı hadislerde farklı manalar içermektedir. O zaman nasıl anlamamız gerekmektedir?

Enes (r.anh) şöyle buyurmuştur:
Rasulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'a bir adam gelip: "Ey Hayru'l-Beriyye (yaratılmışların en hayırlısı)" diye hitabetmişti.
Aleyhissalâtu vesselâm hemen mudahale etti: "Bu söylediğin İbrahim aleyhisselâm(ın vasfı)dır."
(Muslim, Fedâil 150, Tirmizî, Tefsir, Lem yekun suresi,; Ebu Dâvud, Sünnet 14 ; Darimi, Sunnet, 18; Ahmed b. Hanbel, Musned, III, 178, 184)


Rasulullah'ın hadiste geçen sözü iki suretle tevil edilmektedir. Ya bunu tevazu için söylemiştir, zira İbrahim (as), Rasulullah (s.a.v.)'ın hem uzak dedesi, hem de Halilullah'tır. Yahud da, Rasulullah (a.s.) bu sözü, kendisinin insanlığın seyyidi olduğunu bilmezden önce söylemiştir.
Nitekim bir hadislerinde "Ben kıyamet günü insanoğlunun seyyidiyim, fahir yok!" buyurmuşlardır. Keza: "Peygamberler arasında üstünlük iddia etmeyin." hadisi de, "Tefâhur maksadıyla üstünlük iddiasına kalkmayın." şeklinde açıklanmıştır.

Bâzı alimler ise, "Kendi asrındaki insanların en hayırlısı idi." diye de tevil etmiştir. Rasûlullah (aleyhissalâtu vesselâm)'ın bu sözü İbrahim (a.s.)'e karşı tevazu maksadıyla söylediğini veya Allah'ın kendisine İbrahim (as)'den efdal olduğunu bildirmezden önce söylemiş olabileceğini belirtirler.
Ebû Hurayra (r.anh) rivayet ediyor:
"Allah (c.c.), İbrahim'i dost, Musa'yı sırdaş edindi. Beni de Habib edindi. Sonra şöyle buyurdu: 'İzzet ve büyüklüğüm hakkı için seni dostum ve sırdaşımdan üstün tuttum.' " (Suyûti, Camiu’s-Sağir, Hadis No: 98 ; Beyhaki’nin Şuâbu’l-İman)




Ebu Hurayra (radıyallahu anh) anlatıyor:
"Müslümanlardan biri ile Yahudilerden biri aralarında munakaşa edip küfürleştiler.
Müslüman öbürüne: "Rasulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'ı âlemler üzerine seçkin kılan Zât-ı Zulcelâl'e kasem olsun!" diye yemin etti.
Yahudi de: "Musa aleyhisselam'ı âlemler üzerine seçkin kılan Zât-ı Zulcelâl'e kasem olsun!" diye yemin etti.
Derken, o böyle der demez, Müslüman elini kaldırıp Yahudi'ye bir tokat vurdu. Yahudi de doğruca Aleyhisselâtu vesselâm'a gidip hadiseyi haber verdi.
Rasulullah (s.a.v.): "Beni, Musa'ya üstün kılmayın! Çünkü insanlar hep bayılacaklar. İlk kalkan ben olacağım. Ben ayılınca Musa'yı Arş'ın bir ucundan tutmuş göreceğim. Bilemiyorum. O, bayılıp hemen ayılanlardan mıdır, yoksa Allah'ın istisna ettiklerinden midir?" buyurdu.
"
(Buhârî, Husumât 1, Enbiya 34, 35, Rikâk 43, Tevhid 31; Muslim, Fedâil, 160, (2373); Ebu Dâvud, Sünnet 14, (4671); Tirmizî, Tefsir, Zumer, (3240)

"Sûra üfürülür ve Allah'ın dilediklerinden başka göklerde kim var, yerde kim varsa düşüp ölür. Sonra bir daha sûra üflenir ve onlar kâbirlerinden kalkıp bakışırlar." (Zumer, 68)
Ayette gördüğümüz gibi ilk üflemede, Allah'ın istisna kıldıkları hariç tüm canlılar ölecektir. Demek ki bu üfleme ile âlemdeki bütün canlılar ölecek, Allah'ın istisna kıldıkları ölmeyecektir.

Üstteki Musa (a.s.)'ın hadisinde, Rasulullah (aleyhissalâtu vesselâm), ikinci üfleme ile ilk uyananın kendisi olacağını, Musa'yı Arş'ın bir ucunu tutmuş görünce O'nun, birinci sûra üflemesinde ölüp kendinden önce mi dirildiğini, yoksa birinci sûrda Allah'ın istisna ederek ölmeyeceğini haber verdiği mustesnalardan mı olduğunu bilemediğini beyan etmiş olmaktadır. Şayet müstesnalardan ise bu Musa için istisnai bir fazilettir. İslâm âlimleri mustesna tutulacakların Cebrail, Mikâil, İsrâfil ve ölüm meleği aleyhimusselâm olduklarını söyler.

Musa (a.s.) ölmüş bulunmasına rağmen bu hadise göre O'nun ölmemiş olduğunu, hayatta bulunduğunu kabul etmek gerekmekte. Bu durumu Kâdı İyad (rahimehullah) şöyle açıklamaktadır:
"Bana göre, hadiste zikri geçen bayılma hadisesi insanlar dirildikten sonra, göklerle yerin yarıldığı anda vukua gelecek bir bayılma olması muhtemeldir. Hadise bu şekilde bakınca âyetle arada ihtilaf kalmaz. Hadiste geçen ayılma kelimesi de bu manayı teyid eder. Zira, ayılma tabiri bayılanlar hakkında kullanılır. Ölenler için ayılmaktan değil, dirilmekten bahsedilir. Nitekim Musa (a.s.)'ın Tûr dağında tecellî-i ilâhî karşısında "bayılma"sı mevzubahisdir, "ölme"si değil."
Kadı İyad'a göre, hadiste geçen "Benden önce mi ayıldı bilmiyorum!" ifadesine, Rasulullah (aleyhissalâtu vesselâm), ilk dirilecek insanın kendisi olacağını bilmezden önce söylemiş olmalıdır diye de tevil getirilmiştir. Gerçi hadisten, Musa'nın ilk dirilenlerden olduğunu söylemiş olması da anlaşılabilir. Bu ilk dirilecekler, peygamberlerdir.

Aynî, bu hadisi açıklama sadedinde peygamberlerin diri olduklarına dair bazı deliller kaydettikten sonra der ki:
"Peygamberlerin diri oldukları takarrur edince, onlar yerle gökler arasındadırlar. Sûr'a ölüm nefhası üfürülünce yer ve göklerdeki bütün hayat sahipleri ölecek, sadece Allah'ın istisna ettikleri ölmeyecektir. Peygamberlerden başkaları bu nefhada ölecek, peygamberler ise bayılacaktır. Sûr'a diriltme (ihya) nefhası üflendiği zaman ölmüş olanlar dirilecek, bayılmış olanlar ayılacaklardır. Durum böyle olunca, anlaşılıyor ki Rasulullah (aleyhissalâtu vesselâm) ilk ayılan ve (peygamberler dahil) bütün insanlardan önce kabrinden ilk çıkan olacaktır. İşte, bu hâlden sadece Musa (a.s.) istisna edilmiş gözükmektedir. Hadiste, Rasulullah (a.s.) tereddüt ifade ediyor: O daha önce mi dirilecek, yoksa bulunduğu hâl üzere mi kalacak? Bu hususu tam kestirememiş, tereddüt etmiştir. Her iki hâle göre de Musa (a.s.) için bu durum başkalarına nâsib olmayan büyük bir fazilettir."





Abdullah (r.anh)'dan rivayete göre Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu :

حدثنا مسدد: حدثنا يحيى، عن سفيان قال: حدثني الأعمش. حدثنا أبو نعيم: حدثنا سفيان، عن الأعمش، عن أبي وائل، عن عبد الله رضي الله عنه،
(عن النبي صلى الله عليه وسلم قال: (لا يقولن أحدكم: إني خير من يونس). زاد مسدد (يونس بن متى
Sizden hiçbiriniz: Ben Yunus'tan hayırlıyım demesin. ”
Musedded: "Yunus b. Metta" diye ifade etmiştir.
(Buhari, Hadis no: 3412) şeklindeki hadisteki ikazlar nasıl anlaşılması gerekir?


Bu tür manâdaki rivvâyetler hakkında ehl-i sunnet alimler şöyle demişlerdir:

1. Bu manadaki rivâyetler, Peygamber (s.a.v.)’e kendisinin, öncekilerin ve sonrakilerin hayırlısı olduğu bildirilmeden önce yapılmıştır ya da Rasulullah (s.a.v.) bu ve benzeri ifadeleri Peygamberlerden bir kısmını diğerlerinden üstün kıldık. (Bakara, 253) ayetin nuzûlundan önce söylemiştir. Bir anlamda bunlarda geçen hükümler ortadan kaldırılmıştır.

2. Bunlar tevazu ve edeb sadedinde söylenmiş hususlardır. İbrahim (as)’i kendine tercih etmesiyle ilgili olarak ifade edileninsanların en hayırlısıifadesi, onun dostluğuna saygı göstermek için söylenmiş olabilir veya fadilet bakımından daha aşağı derecede bulunan kimseye bir eksiklik ve saygısızlık yapılmamasına yönelik olabilir.

3. Peygamberler arasında yapılacak böyle bir mukayese düşmanlığa ve fitneye sebeb olabilirdi. Bunu engellemeye yönelik olabilir. (Sadeddîn Messud b. Fahrüddîn Ömer b. Burhâneddîn Abdullâh el-Herevî el-Horâsânî et-Teftâzânî eş-Şâfiî , Şerhu’l-mekasıd, V, 47)

4. Bu açıklamaların, Peygamber (s.a.v.)’in şahsına ve özelliklerine yönelik olarak yapılması muhtemel aşırılıkların önlenmesi ve peygamberler vesile kılınmak suretiyle olası düşmanlıkların önüne geçmek maksadıyla da yapılması da mümkündür.

Bir Müslümanın, Peygamber (a.s.)’in peygamberlerin sonuncusu olduğu ve tüm insanlığın en üstünü olduğuna inanması, inancının gereğidir. Bunun dışında, aşırı yüceltmeci tavırlarla onu yanlış tasavvur etmeye ve diğer peygamberlerin faziletleri yok saymaya yönelik açıklamalar yanlış mecralara götürmektedir.
(Yrd. Doç. Dr. Salih Sabri Yavuz, Kelâm’da Efdaliyyet Meselesi ve İbn Kemal’in “Efdaliyyetu Muhammed” Risalesi, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi V (2005), Sayı: 1)
 

Benzer konular

Üst Ana Sayfa Alt