Neler yeni
İslami Forum, Dini Forum, islami site, islami sohbet, radyo, islami bilgiler

İslam-tr.org'a hoş geldiniz! Hemen üye olun ve kendi konularınızı, düşüncelerinizi paylaşarak bu platforma katılın. Oturum açtıktan sonra, İslam dini, tarih ve güncel konularla ilgili paylaşımlarda bulunabilirsiniz.

4 Mezhep'den Birine Uymak Şart Mıdır ?

Durum
Üzgünüz bu konu cevaplar için kapatılmıştır...
samanpan Çevrimdışı

samanpan

.
Site Emektarı
بســـم الله الرحمن الرحيم


DÖRT MEZHEPTEN BİRİNE UYMAK ŞART MIDIR?


Soru:

"Bir kimsenin mutlaka dört mezhepten birine bağlanması şart mıdır?"


Cevap:

Allah (c.c.) kullarına, Rableri tarafından kendileri ne indirilen e uymalarını, Rasûlullah'a (s.a.v.) bağlanmalarını emretmiş ve bu gerçeği Kitabının birçok yerinde zikretmiştir. Bir kimsenin Rasûlullah'tan (s.a.v.) başkasını kendisine önder seçmemesi gerekir. Fakat insanlar bu hususa paramparça oldular ve hiziplere bölündüler.

Allah (c.c.) şöyle buyuruyor:

"...Her grup, kendisind e bulunan ile sevinip övünmektedir." (Mü'minun: 23/53)

İttiba (tabi olmak, bağlanmak) ve iktida (karşı olmak) da çeşit çeşittir. Bunlardan bazıları haramdır.

Nitekim yüce Allah şöyle buyuruyor:

"Onlara (müşrik ve kafirlere): 'Allah'ın indirdiğine uyun' denildiği zaman, 'Hayır! Biz atalarımızı üzerinde bulduğumuz yola uyarız' dediler. Ya ataları bir şey anlamamış ve doğruyu da bulamamış idiyseler ." (Bakara: 2/170)

"Senden önce hangi memlekete uyarıcı göndermişsek, mutlaka oranın varlıklıları, 'Biz babalarımızı bir din üzerinde bulduk, biz de onların izlerine uyarız' derlerdi." (Zuhruf: 43/23)

"Onlara 'Allah'ın indirdiğine ve Rasul'e gelin' denildiği zaman, 'Babalarımızı üzerinde bulduğumuz yol bize yeter' derler." (Maide: 5/104)

"Yüzleri ateşte çevrildiği gün, 'Eyvah bize! Keşke Allah'a itaat etseydik, peygamber e de itaat etseydik' derler. 'Ey Rabbimiz! Biz reislerim ize ve büyüklerimize uyduk da onlar bizi yoldan saptırdılar' derler." (Ahzap: 33/66-67)

Taklidin bir çeşidi de din bilginler ini ve rahipleri rabler edinmekti r. Bu şekildeki taklit şirktir.

Ebu Bekir, "el-Cami" adlı eserinde böyle bir taklidin fesadı ve reddi hakkında bir bölüm açmıştır.

Ebu Ömer der ki:

"Allah (c.c), Kitabının bir çok yerinde taklidi yermiştir."

Allah (c.c.) şöyle buyuruyor:

"Allah'ı bırakıp bilginler ini (hahamlarını) ve rahipleri ni rabler edindiler ..." (Tevbe: 9/31)

Bu ayetle ilgili olarak Huzeyfe ile başkalarından şöyle rivayet edilmiştir:

"Allah'ı bırakıp da onlara ibadet etmeyin. Çünkü onlar helali haram, haramı helal kıldılar, diğerleri de onlara uydu."

Adiy b. Hatem de der ki:

"Boynumda haç asılı olduğu halde Rasululla h (s.a.v.)'e gittim. Rasululla h (s.a.v.):

"Ey Adiy! Şu putu boynundan çıkar at." buyurdu. Tevbe Suresini okuyordu:

"Allah'ı bırakıp bilginler ini ve rahipleri ni rabler edindiler ..." ayetine gelince:

"Ey Allah'ın Rasulü! Biz onlara ibadet etmedik" dedim. Rasululla h (s.a.v.) şöyle buyurdu:

"Hayır, dediğin gibi değil. Allah'ın haram kıldığını helal, helal kıldığını haram kıldıklarında siz de bunlara itaat etmiyor muydunuz?"

"Elbette" dedim.

"İşte bu, onlara ibadet etmektir." dedi. (Tirmizi Tefsir: 3094, İbni Cerir et-Taberi: 14/210, . Suyuti ed-Dürrü'l-Mensur: 3/230.)

Ebu Bahteri de şöyle diyor:

"Onlar halka, Allah'ı (c.c.) bırakıp da kendileri ne ibadet etmelerin i emretsele rdi, halk onlara itaat etmezdi. Ancak onlar, Allah'ın (c.c.) helal kıldıklarını haram ve haram kıldıklarını helal kıldılar, halk da onlara itaat etti. İşte bu da onları rab edinmekti r."

İşte bu girişi anlayan kimse, dört mezhebin durumuyla ilgili olarak, bizimle halk arasında herhangi bir ihtilafın söz konusu olmadığını anlar. Bizimle onlar arasında ancak, hak ile çeliştikleri takdirde tartışma olabilir. İnsanlardan bazıları hep haram işler, heva ve hevesleri ne, şehevi duygularına uyarlar. Aynı zamanda bu mezhepler den birine mensup olduklarını da söylerler. Oysa durum hiç de öyle değildir. Eğer birileri çıkıp bir şeye bağlı olduğunu söylediği halde, ondan bir eser taşımıyorsa, bunun ona bir yarar sağladığı düşünülemez. Mesela; hristiyan lar İsa'ya (a.s.), Yahudiler de Musa'ya (a.s.) bağlı olduklarını söyledikleri halde, bunun onlara hiçbir faydası yoktur.

Allah (c.c.) şöyle buyuruyor:

"Sonra seni din konusunda bir şeriat sahibi kıldık. Sen ona uy ve bilmeyenl erin istekleri ne uyma. Çünkü onlar Allah'a karşı sana hiçbir fayda veremezle r. Doğrusu zalimler birbirler inin dostlarıdırlar. Allah da takva sahipleri nin dostudur. Bu (Kur'an), kalp gözü açık insanlar ve kesin olarak inanan bir topluluk için hidayet ve rahmettir . Yoksa kötülük işleyenler kendileri ni, inanıp iyi ameller işleyen kimselerl e bir tutacağımızı mı sandılar?..." (Casiye: 45/18-21)

"Heva ve hevesini ilah edinen ve Allah'ın bilgisine rağmen saptırdığı, kulağım ve kalbini mühürlediği, gözünün üstüne de perde çektiği kimseyi gördün mü? Onu Allah'tan başka kim doğru yola eriştirebilir? Hala ibret almayacak mısınız?" (Casiye: 45/23)

"Eğer sana cevap vermezler se, bil ki onlar sırf hevesleri ne uymaktadırlar..." (Kasas: 28/50)

İbni Kayyım der ki:

"Allah (c.c), tüm yolları iki yolda topladı:

1 - Ya Rasululla h'ın (s.a.v.) şeriatine uymak -ki Allah (c.c.) kendisini o şeriatle gönderdi ve kulları için de bunu istedi.

2 - Ya da kendi heva ve hevesini ilah edinmiş olmak.

Nitekim, önceki ayette de bu gerçek vurgulanmıştı. Allah (c.c.) bizleri yeni yeni fikir ve düşüncelerden, sapık ve saptırıcı hevalarda n korusun, bunların hepsinden Allah'a (c.c.) sığınırız."


Onları taklit etmek konusunda alimler ihtilaf etmişlerdir. Kimisi taklidi kabul etmeyerek:

"İnsanlar ikiye ayrılırlar:

Cahil ve sıradan insanların görevi, dinlerini n gereğini en iyi bir şekilde yapmak için, dinlerini öğrenmek olmalıdır. Bir mezhebe bağlanıp kalması söz konusu değildir. Bunların durumu, okuma-yazma bilmediği halde 'okuma-yazma biliyorum' deyip de okuyup yazamayan bir ümmi gibidir. Şimdi düşün:

Adam 'Ben şu mezhepten im' diyor; ama onu bilip sahih ve zayıf olanını ayırt edemiyor. Fakih ve bilgi sahibi olan kimseye gelince; böyle bir kişinin elinde delil olmaksızın bir şey hakkında karar vermesi mümkün değildir.

Bu alimlere göre taklit ancak zaruret olduğunda gereklidi r. Eğer zaruret yoksa taklit geçerli değildir.

Bir grup ta -ki bunlar fakihleri n çoğunluğunu oluştururlar- bu konuda orta yolu tutmuşlar, mezhep imamlarının söylediklerinin dışına pek çıkmamışlardır. Çünkü bunlara göre, bu imamlar bir tartışma esnasında kendileri ne başvurulacak kimselerd ir ve kendileri ne sünnetten bir şey ulaşmadıkça mazurdurl ar.

Nitekim işin bu yönünü Şeyhülislam İbni Teymiyye, "Refü'l-Melam an Eimmeti'l-Alam" adlı değerli eserinde açıklamıştır. Onlar eldeki nasslar çerçevesinde yapabilec eklerini yaptılar ve hep Sünnete bağlı kaldılar. Sünnetten anlayıp, çıkarabildikleri sonuçlar çerçevesinde gerekeni yaptılar. İşte bunlar, imamların bağlıları ve bu ümmetin kurtuluş ehlidirle r. Çünkü imamlar -Allah kendileri nden razı olsun- onları Sünnete uygun olan konular dışında kendileri ni taklit etmekten menetmişlerdir. Buna uymak onların üzerine bir vecibedir . İşte bu taklit, üçüncü ve övgüye değer olan taklittir . Şimdi imamların sözlerinden bazılarını sunalım:

İbni Kasım, Malik'in (r.h.) şöyle dediğini rivayet ediyor:

"Değerli bir kişi de olsa, bir kişinin söylediği her söze uyulur diye bir şey yoktur. Çünkü Allah (c.c.) şöyle buyurmuştur:

"...Dinley ip de sözün en güzeline uyan kullarımı müjdele..." (Zümer: 39/17-18)

Ebu Yusuf (r.h.) şöyle der:

"Hiç kimsenin, nereden aldığımızı bilmeden bizim sözümüzle konuşması (fetva vermesi) caiz değildir."

Ebu Hanife (r.h.) da şöyle der:

"Bu bir rey (görüş)dir. Kim daha hayırlı bir rey getirirse, onu kabul ederiz." Yine der ki:

"Bir kimsenin sözü ile, Resulûllah'ın (s.a.v.) sözü bir mi?"

İmam Malik (r.h.) şöyle der:

"İnsanların sözü hem alır hem de geri çevrilir (reddedili r). Ancak şu kabrin sahibi Muhammed'in (s.a.v.) sözü başka. O reddedilm ez."

Malik (r.h.) şunu da söylemiştir:

"Bir kimse, İbrahim en-Nehai'nin sözünü Ömer b. Hattab'ın sözüne tercih ederse, bundan dolayı tevbe etmesi gerekir. Peki ya İbrahim en-Nehai ve benzerler inin sözünü, Rasululla h'ın (s.a.v.) sözüne tercih ederse, ne demeli?"

İmam Şafii (r.h.) şöyle der:

"Hiçbir delil olmaksızın ilim iddiasında bulunan kimse, geceleyin odun demetleri toplarken aralarında zehirli kobra yılanı da toplayan kimse gibidir ki, yılan kendisini sokup zehirleye cektir de, adamın bundan haberi yoktur."

Yine İmam Şafii (r.h.) şöyle demiştir:

"Eğer hadis sahihse, benim mezhebim odur. Başkası değil."

Ebu Davud der ki:

"Ahmed b. Hanbel'e:

"Evzai mi, Malik mi taklit edilmeye daha layıktır?" diye sordum. Dedi ki:

"Dinin konusunda bunlardan hiç birisini taklit etme. Ancak Rasûlullah (s.a.v.) ve ashabından geleni al"

Bir başka rivayet de şöyledir: "Onların aldığı kaynaktan al."

Yine İmam Ahmed (r.h.) der ki:

"Başkalarını taklit etmek kişinin fıkhının azlığına delildir."

Taklidin dördüncü çeşidi de kötülenip yerilmiştir ki, taklit konusunda aşırılığa kaçmak ve dört mezhepten birine saplanıp kalmak gibi şeyler bu bölüme girer.

Bazı kişiler:

"Mezhebe muhalefet etmek caiz değildir, her ne şekilde olursa olsun kesinlikl e mezhebe uyulmalıdır." derler.

Bunlar, her imamı kendisine uymak açısından adeta peygamber konumuna getirmişlerdir. İşte bu, dini değiştirmektir.

Ahmed (r.h.) şöyle diyor:

"Hadisin isnadını ve şahinliğini bildikler i halde Süfyan'ın reyine uyanlara şaşarım, oysa Allah (c.c.) şöyle buyuruyor:

"...Onun emrine aykırı davrananl ar, başlarına bir bela gelmesind en veya kendileri ne çok elemli bir azap isabet etmesinde n sakınsınlar." (Nur: 24/63)

İbni Abbas der ki:

"Yakında gökten üzerinize taş yağacağından endişe etmekteyi m. Ben "Rasululla h (s.a.v.) şöyle buyurdu" diyorum, siz "Ebu Bekir ve Ömer şöyle dedi" diyorsunu z."

Süfyan b. Uyeyne diyor ki:

"Rabia yüzünü (başını) kapatarak oturup ağlamaya başladı. Kendisine:

"Seni ağlatan nedir?" diye sordum. Şu cevabı verdi:

"Açıkça riya, gizli bir şehvet, halkın alimler katında anaları yanındaki çocuklar gibi olması. Kendileri ni neden menediyor larsa, hemen ondan uzaklaşıyor, neyi emrediyor larsa derhal onu yapıyorlar."

Abdullah b. Mu'temir de şöyle diyor:

"Doğrusu güdülen bir hayvan ile taklitçi bir insan arasında fark yoktur."

İbni Mes'ud der ki:

"Hiç biriniz başkasını taklit edip, taklit ettiği adam inanırsa inanır, inkar ederse inkar eder bir halde olmayın. Çünkü hiç kimse kötülükte örnek alınmaz."

Yine der ki:

"Ya öğreten ol, ya da öğrenen. İkisi arasında asalak geçinen olma."

Bunun benzeri Ali'den (r.a.) de rivayet edilmiştir. Bu iki mesele üzerinde daha çok söz söylenebilir. Ancak biz sadece konuya değinip geçtik.

Alemlerin Rabbine hamdolsun . Muhammed'e (s.a.v.), ehli beytine ve ashabına salat ve selam olsun.


konu kilitlidir. sadece okunmak içindir.
 
Durum
Üzgünüz bu konu cevaplar için kapatılmıştır...

Benzer konular

Üst Ana Sayfa Alt