Alemlerin rabbi ayetleriyle ve yarattıklarıyla tanınır.
Ayetlerinden kasıt; gece, gündüz, güneş, ay,
Yarattıklarından kasıt ise; yedi gökler ve içindekiler, yedi yerler, bunların içindekiler ile arasındakilerdir.
Allah-u teala'nın ayetleri;
- "kevni" (kainatla ilgili) ve
- "şer-i" ayetleri olmak üzere iki türlüdür.
Allah-u teala'nın kevni ayetleri; bütün yarattıklarıdır.
Şer-i ayetleri ise; rasullerine indirdiği vahiydir.
Allah-u teala, kevni ayetleri olan bütün yarattıkları ile tanınır. Yarattıklarının azameti ile, içlerindeki şaşırtıcı güzellikleriyle ve dakik düzeni ile tanınır. Aynı şekilde rasullerine gönderdiği şeriatlerin adaleti ile ve kulların bütün maslahatlarını kapsayıcı ve her türlü fesat ve kötülüğü onlardan uzaklaştırıcı olması özellikleri ile tanınır.
Şair ne güzel söylemiştir:
"Her şeyde O'na ait bir delil vardır.
Bu delil O'nun birliğini gösterir."
Allah-u teala şöyle buyuruyor:
"Gece ile gündüz, güneş ile ay Allah'ın varlığının belgelerindendir. Güneşe ve aya secde etmeyin. Eğer yalnız Allah'a kulluk etmek istiyorsanız yalnız bunları yaratana secde edin." (Fussilet: 37)
Allah-u teala yalnız kendisine ibadet edilmesini emretti. Gece, gündüz, güneş, ay ve diğer varlıkları hiçbir şeye ihtiyaç duymadan kendisi yarattı. İbadet edilmeye de yalnızca bütün bu varlıkları yoktan vareden Allah layıktır. Ve O, hiçbir şeyin kendisine ortak koşulmasına asla razı olmaz.
Allah-u teala şöyle buyuruyor:
"Rabbiniz gökleri ve yeri altı günde yaratan ve sonra arşa istiva eden, gündüzü durmadan kovalayan gece ile bürüyen, güneşi, ayı, yıldızları hepsini buyruğuna baş eğdirerek yaratan Allah'tır. Bilin ki yaratma da emir de O'nun hakkıdır. Alemlerin Rabbi olan Allah yücedir."(A'raf: 54)
Allah-u teala'nın bu ayeti gösteriyor ki; Allah-u teala bütün mahlukatı tek başına hikmeti gereği altı günde yarattı. İsteseydi bir anda da yaratabilirdi. Sonra kendi azametine ve celalliğine layık bir şekilde arşa istiva etti. Gece ve gündüzü yarattı. Öyle ki gece gündüzü örtünce sanki gündüz yokmuş gibi olur. Sonra gündüz gelir, gecenin karanlığını ortadan kaldırır, sanki gece yokmuş gibi olur. Biri gidip diğeri gelir ve bunların hareketi düzenli bir şekilde seyreder. Güneşi, ayı, yıldızları da hepsini buyruğuna baş eğdirerek yarattı. İşte bu ayetlerin her biri Allah'ın varlığını ve birliğini apaçık gösteren delillerdir.
Allah-u teala şöyle buyuruyor:
"Yaratma da emir de onun hakkıdır."
Allah-u teala bütün mahlukatı yalnızca kendisi yarattı. Emir verme (teşri koyma) de yalnız O'nun hakkıdır. Yaratma işinde nasıl O'nun ortağı yoksa hüküm vermede de O'nun ortağı yoktur. Allah hüküm vermede kendisine ortak koşulmasından asla razı olmaz.
Allah-u teala şöyle buyuruyor:
"Ey insanlar ! Sizi ve sizden öncekileri yaratan Rabbinize kulluk ediniz ki O'na karşı gelmekten sakınmış olabilesiniz. O, yeryüzünü size bir döşek ve göğü de bir bina kıldı. Gökten su indirip onunla size rızık olmak üzere ürünler meydana getirdi. Artık bile bile Allah'a eş koşmayın." (Bakara: 21-22)
Ayetteki hitap bütün insanlaradır. Allah-u teala bu ayette onlara, sadece kendisine ibadet etmelerini ve hiçbir şeyi O'na ortak koşmamalarını emrediyor; ibadeti hak edenin sadece kendisi olduğunu bildiriyor. Çünkü kainatın yegane yaratıcısı O'dur. Kainatın yegane yaratıcısı O olduğuna göre bütün yaratılanların sadece O'na ibadet etmeleri gerekir.
Ancak bu şekilde O'nun azabından emin olurlar.
Zira Allahu teala'nın azabından sakınabilmek, Allah-u teala'nın emirlerine uymak ve yasaklarından kaçınmakla mümkün olur.
Bu ayetlerin genel manası şöyledir:
"Ey insanlar! Sizi ve sizden öncekileri yoktan yaratan, yeryüzünü size bir döşek ve göğü de bir bina kılan, gökten su indirip onunla size rızık olmak üzere ürünler meydana getiren yegane yaratıcıya eşler koşmayın. Sadece ve sadece Allah-u teala'ya ibadet edin. Sadece Allah-u teala'yı sevin ve Allah-u teala için sevin. Aklen ve şer'an size layık olan böyle yapmaktır".
Ayet-i kerimedeki "bile bile Allah'a eş koşmayın" ise;
"Allah-u teala'nınbu varlıkları tek başına yarattığını, gökten su indirdiğini, yeryüzünü insanlar için bir döşek, göğü ise bir bina kıldığını, O'ndan başka bir rızık veren olmadığını bildiğiniz halde, O'na ibadette eş koşuyorsunuz, demektir."
Allah-u teala şöyle buyuruyor:
"Gece de onlar için bir delildir. Ondan gündüzü sıyırıp alırız da karanlıkta kalıverirler. Güneş de kendi ekseninde dönüp durmaktadır. Bu her şeye galip olan ve her şeyi bilen Allah'ın bir takdiridir. Aya varacağı yollar tayin ettik. Nihayet o, eski hurma salkımının eğri sapına döner. Ne güneşin aya erişmesi gerekir. Ne gece gündüzü geçer. Her biri bir yörüngede yüzmektedir."(Yasin: 37-40)
Ayette zikredilen varlıklar Allah-u teala'nın mükemmel hikmetini, mükemmel kudretini, mükemmel rahmetini gösteren delillerdir.
Güneş, Allah-u teala'nın yüce ayetlerindendir. Çünkü Allah-u teala onu yarattığından beri düzenli bir şekilde hareket etmektedir. Güneş hem hacmi hem etkisi ile Allah-u teala'nın varlığını ve birliğini gösteren apaçık bir delildir. Hacmi çok büyüktür. O'nun etkileri ise; cisimlere, ağaçlara, nehirlere, denizlere sağladığı faydalardır.
Ay da Allah-u teala'nın varlığını ve birliğini gösteren ayetlerdendir. Allah-u teala ay için varacağı yollar tayin etti. İnce bir hilal şeklinde başlar sonra tam yuvarlak oluncaya kadar yavaş yavaş büyür. Sonra da yok oluncaya kadar küçülmeye başlar. Ay bu haliyle insana benzemektedir. İnsan da zayıf bir şekilde yaratılmıştır. Sonra yavaş yavaş kuvvetlenir sonra tekrar yavaş yavaş zayıflamaya başlar.
Bu varlıkları yaratan Allah-u teala ne güzel bir rab ne güzel bir yaratıcıdır.........Allah-u Teâlâ'nın rahmeti hidayeti mağfireti ve bereketi Allah-u Teâlâ'ya hakkıyla iman eden muvahhidlerin üzerine olsun.
Ayetlerinden kasıt; gece, gündüz, güneş, ay,
Yarattıklarından kasıt ise; yedi gökler ve içindekiler, yedi yerler, bunların içindekiler ile arasındakilerdir.
Allah-u teala'nın ayetleri;
- "kevni" (kainatla ilgili) ve
- "şer-i" ayetleri olmak üzere iki türlüdür.
Allah-u teala'nın kevni ayetleri; bütün yarattıklarıdır.
Şer-i ayetleri ise; rasullerine indirdiği vahiydir.
Allah-u teala, kevni ayetleri olan bütün yarattıkları ile tanınır. Yarattıklarının azameti ile, içlerindeki şaşırtıcı güzellikleriyle ve dakik düzeni ile tanınır. Aynı şekilde rasullerine gönderdiği şeriatlerin adaleti ile ve kulların bütün maslahatlarını kapsayıcı ve her türlü fesat ve kötülüğü onlardan uzaklaştırıcı olması özellikleri ile tanınır.
Şair ne güzel söylemiştir:
"Her şeyde O'na ait bir delil vardır.
Bu delil O'nun birliğini gösterir."
Allah-u teala şöyle buyuruyor:
"Gece ile gündüz, güneş ile ay Allah'ın varlığının belgelerindendir. Güneşe ve aya secde etmeyin. Eğer yalnız Allah'a kulluk etmek istiyorsanız yalnız bunları yaratana secde edin." (Fussilet: 37)
Allah-u teala yalnız kendisine ibadet edilmesini emretti. Gece, gündüz, güneş, ay ve diğer varlıkları hiçbir şeye ihtiyaç duymadan kendisi yarattı. İbadet edilmeye de yalnızca bütün bu varlıkları yoktan vareden Allah layıktır. Ve O, hiçbir şeyin kendisine ortak koşulmasına asla razı olmaz.
Allah-u teala şöyle buyuruyor:
"Rabbiniz gökleri ve yeri altı günde yaratan ve sonra arşa istiva eden, gündüzü durmadan kovalayan gece ile bürüyen, güneşi, ayı, yıldızları hepsini buyruğuna baş eğdirerek yaratan Allah'tır. Bilin ki yaratma da emir de O'nun hakkıdır. Alemlerin Rabbi olan Allah yücedir."(A'raf: 54)
Allah-u teala'nın bu ayeti gösteriyor ki; Allah-u teala bütün mahlukatı tek başına hikmeti gereği altı günde yarattı. İsteseydi bir anda da yaratabilirdi. Sonra kendi azametine ve celalliğine layık bir şekilde arşa istiva etti. Gece ve gündüzü yarattı. Öyle ki gece gündüzü örtünce sanki gündüz yokmuş gibi olur. Sonra gündüz gelir, gecenin karanlığını ortadan kaldırır, sanki gece yokmuş gibi olur. Biri gidip diğeri gelir ve bunların hareketi düzenli bir şekilde seyreder. Güneşi, ayı, yıldızları da hepsini buyruğuna baş eğdirerek yarattı. İşte bu ayetlerin her biri Allah'ın varlığını ve birliğini apaçık gösteren delillerdir.
Allah-u teala şöyle buyuruyor:
"Yaratma da emir de onun hakkıdır."
Allah-u teala bütün mahlukatı yalnızca kendisi yarattı. Emir verme (teşri koyma) de yalnız O'nun hakkıdır. Yaratma işinde nasıl O'nun ortağı yoksa hüküm vermede de O'nun ortağı yoktur. Allah hüküm vermede kendisine ortak koşulmasından asla razı olmaz.
Allah-u teala şöyle buyuruyor:
"Ey insanlar ! Sizi ve sizden öncekileri yaratan Rabbinize kulluk ediniz ki O'na karşı gelmekten sakınmış olabilesiniz. O, yeryüzünü size bir döşek ve göğü de bir bina kıldı. Gökten su indirip onunla size rızık olmak üzere ürünler meydana getirdi. Artık bile bile Allah'a eş koşmayın." (Bakara: 21-22)
Ayetteki hitap bütün insanlaradır. Allah-u teala bu ayette onlara, sadece kendisine ibadet etmelerini ve hiçbir şeyi O'na ortak koşmamalarını emrediyor; ibadeti hak edenin sadece kendisi olduğunu bildiriyor. Çünkü kainatın yegane yaratıcısı O'dur. Kainatın yegane yaratıcısı O olduğuna göre bütün yaratılanların sadece O'na ibadet etmeleri gerekir.
Ancak bu şekilde O'nun azabından emin olurlar.
Zira Allahu teala'nın azabından sakınabilmek, Allah-u teala'nın emirlerine uymak ve yasaklarından kaçınmakla mümkün olur.
Bu ayetlerin genel manası şöyledir:
"Ey insanlar! Sizi ve sizden öncekileri yoktan yaratan, yeryüzünü size bir döşek ve göğü de bir bina kılan, gökten su indirip onunla size rızık olmak üzere ürünler meydana getiren yegane yaratıcıya eşler koşmayın. Sadece ve sadece Allah-u teala'ya ibadet edin. Sadece Allah-u teala'yı sevin ve Allah-u teala için sevin. Aklen ve şer'an size layık olan böyle yapmaktır".
Ayet-i kerimedeki "bile bile Allah'a eş koşmayın" ise;
"Allah-u teala'nınbu varlıkları tek başına yarattığını, gökten su indirdiğini, yeryüzünü insanlar için bir döşek, göğü ise bir bina kıldığını, O'ndan başka bir rızık veren olmadığını bildiğiniz halde, O'na ibadette eş koşuyorsunuz, demektir."
Allah-u teala şöyle buyuruyor:
"Gece de onlar için bir delildir. Ondan gündüzü sıyırıp alırız da karanlıkta kalıverirler. Güneş de kendi ekseninde dönüp durmaktadır. Bu her şeye galip olan ve her şeyi bilen Allah'ın bir takdiridir. Aya varacağı yollar tayin ettik. Nihayet o, eski hurma salkımının eğri sapına döner. Ne güneşin aya erişmesi gerekir. Ne gece gündüzü geçer. Her biri bir yörüngede yüzmektedir."(Yasin: 37-40)
Ayette zikredilen varlıklar Allah-u teala'nın mükemmel hikmetini, mükemmel kudretini, mükemmel rahmetini gösteren delillerdir.
Güneş, Allah-u teala'nın yüce ayetlerindendir. Çünkü Allah-u teala onu yarattığından beri düzenli bir şekilde hareket etmektedir. Güneş hem hacmi hem etkisi ile Allah-u teala'nın varlığını ve birliğini gösteren apaçık bir delildir. Hacmi çok büyüktür. O'nun etkileri ise; cisimlere, ağaçlara, nehirlere, denizlere sağladığı faydalardır.
Ay da Allah-u teala'nın varlığını ve birliğini gösteren ayetlerdendir. Allah-u teala ay için varacağı yollar tayin etti. İnce bir hilal şeklinde başlar sonra tam yuvarlak oluncaya kadar yavaş yavaş büyür. Sonra da yok oluncaya kadar küçülmeye başlar. Ay bu haliyle insana benzemektedir. İnsan da zayıf bir şekilde yaratılmıştır. Sonra yavaş yavaş kuvvetlenir sonra tekrar yavaş yavaş zayıflamaya başlar.
Bu varlıkları yaratan Allah-u teala ne güzel bir rab ne güzel bir yaratıcıdır.........Allah-u Teâlâ'nın rahmeti hidayeti mağfireti ve bereketi Allah-u Teâlâ'ya hakkıyla iman eden muvahhidlerin üzerine olsun.
