Vezir Ebu Muzaffer, "el-İfsah" adlı eserinde der ki:
"La ilahe illAllah" kelimesine şehadette bulunmak, her şeyden önce şahitlikte bulunan kimsenin "La ilahe illAllah" kelimesinin ne demek olduğunu bilmesi ile mümkün olur.
Allah (c.c.) şöyle buyuruyor:
"Bil ki Allah'tan başka ibadete layık ilah yoktur..." (Muhammed: 47/19)
"İlla" istisna edatından sonra gelen "Allah" ismi, şu gerçeği dile getirmektedir:
İlahlık asla Allah'tan (c.c.) başkasına ait değildir. Noksan sıfatlardan münezzeh olan Allah'tan (c.c.) başkası bu konuda hak sahibi olamaz."
Devamla diyor ki:
"Burada yararlanılması ve insanların bilmesi gereken şey şudur:
Bu kelime tağutu inkar etmeyi ve Allah'a (c.c.) imanı kapsar. Eğer bir kimse Allah'tan (c.c.) başkalarının ilahlığını reddeder de, ilahlığı yalnız noksan sıfatlardan münezzeh olan Allah'a (c.c.) verirse, o kişi tağutları inkar edip, Allah'a (c.c.) iman edenlerden olmuş olur."
İbni Kayyım (r.h.), "el-Bedayi" isimli eserinde bu konu ile ilgili güzel açıklamalar getirmiştir.
Ebu Abdullah el-Kurtubi (r.h.), tefsirinde diyor ki:
"La ilahe illAllah, "O'ndan başka ibadet edilmeye layık kimse yoktur" demektir."
Zemahşeri de şöyle diyor:
"İlah; adam ve at (kısrak) kelimeleri gibi cins isimdir. Bu nedenle bu sözcük ister hak ister batıl olsun, kendisine ibadet edilen herkese ve her şeye ad olabilir. Ancak daha sonraları bu isim, sadece gerçek anlamda hak mabud olan Allah (c.c.) için kullanılır olmuştur."
Şeyhülislam İbni Teymiyye (r.h.) der ki:
"İlah; itaat olunan ve kendisine ibadet edilen demektir. Çünkü "ilah", "me'luh" demektir.
Me'luh ise; "kendisine ibadet olunmaya layık" demektir.
Bir takım özelliklere de sahiptir ki, sahip bulunduğu bu özellikler sebebiyle kendisine ibadet olunmaya hak kazanmıştır. Bu da onu sonsuz bir şekilde sevmeyi ve onun karşısında içtenlikle eğilmeyi gerektirir.
Çünkü "ilah", sevilen ve ibadet edilen varlıktır. Gönüller sevgiyle kendisine kullukta bulunur, ona boyun eğer, onun için alçalır, ondan korkar, ondan ümitvar olur. Şiddet ve sıkıntı anlarında ona yönelir. Tüm önemli işlerinde ona dua eder, zorluk ve darlık durumlarında sadece ona tevekkülde bulunur, onu anmakla huzura erer ve mutlu olur. Onun sevgisiyle teskin olur. İşte bütün bunlar sadece Allah (c.c.) için yapılır.
"La ilahe illAllah" kelimesi, sözlerin en doğru olanıdır. Bunun ehli olanlar "Ehlullah" ve "Hizbullah" tır. Bunu inkara kalkışanlar ise, Allah'ın (c.c.) düşmanı, O'nun gazap ettiği ve intikam alacağı kimselerdir. Eğer bir kimsede bu konuda sağlıklı bir bilgi olursa, artık her konu sıhhate kavuşur. Ancak kul bunu gereği gibi yerine getirmezse, bilgilerinde ve amellerinde bozukluk var demektir."
İbni Kayyım (r.h.) der ki:
"İlah" kendisine itaat edilip, asla isyan edilmeyendir. Onun heybeti ve azameti büyüktür. O kendisine saygı, sevgi, korku ve umutla bağlanılandır. Kendisine tevvekkül edilen, kendisinden istenilen ve dua ile yardıma çağrılandır.
İşte bütün bunlar ancak Allah (c.c.) için geçerlidir. Allah'tan (c.c.) başkasının bu konularda hiçbir hak ve yetkisi yoktur.
Kim, bir yaratığı Aziz ve Celil olan Allah'a (c.c.) şirk koşar, ilahlığa gölge düşürürse, işte bu kimse Allah'tan (c.c.) başka bir varlığa bağlanmış ve ona kulluk etmiş olur."
El-Buâkâî (r.h.) der ki:
"La ilahe illAllah" kelimesi büyük bir reddi içermektedir. Bu kelime en yüce Melik (el-Melik’ul-A’zam) olan Allah'tan (c.c.) başkalarının ilahlığını reddeder.
("La ilahe illAllah" demek: "el-Melik’ul-A’zam" (En büyük yönetici, hüküm koyucu) olan Allah’ın dışında hakkıyla kulluk ve itaat edilmeye yaraşır gerçek ma’bud kesinlikle yoktur" demektir.)
Doğrusu bu, kişiyi kıyametteki büyük korkulardan kurtaracak olan en büyük hatırlatmadır. Bu, eğer faydalı olursa bilgi halini alır. Ancak faydalı olabilmesi için de, bununla amel etmek gerekir. Aksi halde bu durum cehaletten başka bir şey değildir."
Tayyibi der ki:
"İlah" kelimesi, "fial (fiâlun)" vezninde olup, "mef'ul" yani "me'luh" demektir. Örneğin; kitabın, mektub (yazılmış) anlamına gelmesi gibi. Kelime "elihe" den, "ilaheten" şeklindedir. Yani: "ubide" den "ibadeten" gibi.
Bu tanımlar alimlerin sözlerinde çokça geçmektedir ve bunlarda tam bir görüş birliği vardır.
"La ilahe illAllah" kelimesi, Allah'tan (c.c.) başka tüm ilahları reddediyor.Sadece ve sadece Allah'ın (c.c.) varlığını kabul ediyor.
İşte bu, rasullerin kendisine davet ettiği Kur'an'ın da baştan sona ele aldığı tevhid gerçeğidir. Nitekim Allah (c.c.) cinlerden haber verirken şöyle buyurmaktadır:
"De ki Cinlerden bir grubun Kur'an'ı dinlediği bana vahyolundu. Onlar şöyle demişlerdir: "Biz, doğru yola ileten hayret verici bir Kur'an dinledik ve ona iman ettik. Artık Rabbimize hiçbir şeyi ortak koşmayacağız." (Cin: 72/1-2)
"La ilahe illAllah" kelimesine şehadette bulunmak, her şeyden önce şahitlikte bulunan kimsenin "La ilahe illAllah" kelimesinin ne demek olduğunu bilmesi ile mümkün olur.
Allah (c.c.) şöyle buyuruyor:
"Bil ki Allah'tan başka ibadete layık ilah yoktur..." (Muhammed: 47/19)
"İlla" istisna edatından sonra gelen "Allah" ismi, şu gerçeği dile getirmektedir:
İlahlık asla Allah'tan (c.c.) başkasına ait değildir. Noksan sıfatlardan münezzeh olan Allah'tan (c.c.) başkası bu konuda hak sahibi olamaz."
Devamla diyor ki:
"Burada yararlanılması ve insanların bilmesi gereken şey şudur:
Bu kelime tağutu inkar etmeyi ve Allah'a (c.c.) imanı kapsar. Eğer bir kimse Allah'tan (c.c.) başkalarının ilahlığını reddeder de, ilahlığı yalnız noksan sıfatlardan münezzeh olan Allah'a (c.c.) verirse, o kişi tağutları inkar edip, Allah'a (c.c.) iman edenlerden olmuş olur."
İbni Kayyım (r.h.), "el-Bedayi" isimli eserinde bu konu ile ilgili güzel açıklamalar getirmiştir.
Ebu Abdullah el-Kurtubi (r.h.), tefsirinde diyor ki:
"La ilahe illAllah, "O'ndan başka ibadet edilmeye layık kimse yoktur" demektir."
Zemahşeri de şöyle diyor:
"İlah; adam ve at (kısrak) kelimeleri gibi cins isimdir. Bu nedenle bu sözcük ister hak ister batıl olsun, kendisine ibadet edilen herkese ve her şeye ad olabilir. Ancak daha sonraları bu isim, sadece gerçek anlamda hak mabud olan Allah (c.c.) için kullanılır olmuştur."
Şeyhülislam İbni Teymiyye (r.h.) der ki:
"İlah; itaat olunan ve kendisine ibadet edilen demektir. Çünkü "ilah", "me'luh" demektir.
Me'luh ise; "kendisine ibadet olunmaya layık" demektir.
Bir takım özelliklere de sahiptir ki, sahip bulunduğu bu özellikler sebebiyle kendisine ibadet olunmaya hak kazanmıştır. Bu da onu sonsuz bir şekilde sevmeyi ve onun karşısında içtenlikle eğilmeyi gerektirir.
Çünkü "ilah", sevilen ve ibadet edilen varlıktır. Gönüller sevgiyle kendisine kullukta bulunur, ona boyun eğer, onun için alçalır, ondan korkar, ondan ümitvar olur. Şiddet ve sıkıntı anlarında ona yönelir. Tüm önemli işlerinde ona dua eder, zorluk ve darlık durumlarında sadece ona tevekkülde bulunur, onu anmakla huzura erer ve mutlu olur. Onun sevgisiyle teskin olur. İşte bütün bunlar sadece Allah (c.c.) için yapılır.
"La ilahe illAllah" kelimesi, sözlerin en doğru olanıdır. Bunun ehli olanlar "Ehlullah" ve "Hizbullah" tır. Bunu inkara kalkışanlar ise, Allah'ın (c.c.) düşmanı, O'nun gazap ettiği ve intikam alacağı kimselerdir. Eğer bir kimsede bu konuda sağlıklı bir bilgi olursa, artık her konu sıhhate kavuşur. Ancak kul bunu gereği gibi yerine getirmezse, bilgilerinde ve amellerinde bozukluk var demektir."
İbni Kayyım (r.h.) der ki:
"İlah" kendisine itaat edilip, asla isyan edilmeyendir. Onun heybeti ve azameti büyüktür. O kendisine saygı, sevgi, korku ve umutla bağlanılandır. Kendisine tevvekkül edilen, kendisinden istenilen ve dua ile yardıma çağrılandır.
İşte bütün bunlar ancak Allah (c.c.) için geçerlidir. Allah'tan (c.c.) başkasının bu konularda hiçbir hak ve yetkisi yoktur.
Kim, bir yaratığı Aziz ve Celil olan Allah'a (c.c.) şirk koşar, ilahlığa gölge düşürürse, işte bu kimse Allah'tan (c.c.) başka bir varlığa bağlanmış ve ona kulluk etmiş olur."
El-Buâkâî (r.h.) der ki:
"La ilahe illAllah" kelimesi büyük bir reddi içermektedir. Bu kelime en yüce Melik (el-Melik’ul-A’zam) olan Allah'tan (c.c.) başkalarının ilahlığını reddeder.
("La ilahe illAllah" demek: "el-Melik’ul-A’zam" (En büyük yönetici, hüküm koyucu) olan Allah’ın dışında hakkıyla kulluk ve itaat edilmeye yaraşır gerçek ma’bud kesinlikle yoktur" demektir.)
Doğrusu bu, kişiyi kıyametteki büyük korkulardan kurtaracak olan en büyük hatırlatmadır. Bu, eğer faydalı olursa bilgi halini alır. Ancak faydalı olabilmesi için de, bununla amel etmek gerekir. Aksi halde bu durum cehaletten başka bir şey değildir."
Tayyibi der ki:
"İlah" kelimesi, "fial (fiâlun)" vezninde olup, "mef'ul" yani "me'luh" demektir. Örneğin; kitabın, mektub (yazılmış) anlamına gelmesi gibi. Kelime "elihe" den, "ilaheten" şeklindedir. Yani: "ubide" den "ibadeten" gibi.
Bu tanımlar alimlerin sözlerinde çokça geçmektedir ve bunlarda tam bir görüş birliği vardır.
"La ilahe illAllah" kelimesi, Allah'tan (c.c.) başka tüm ilahları reddediyor.Sadece ve sadece Allah'ın (c.c.) varlığını kabul ediyor.
İşte bu, rasullerin kendisine davet ettiği Kur'an'ın da baştan sona ele aldığı tevhid gerçeğidir. Nitekim Allah (c.c.) cinlerden haber verirken şöyle buyurmaktadır:
"De ki Cinlerden bir grubun Kur'an'ı dinlediği bana vahyolundu. Onlar şöyle demişlerdir: "Biz, doğru yola ileten hayret verici bir Kur'an dinledik ve ona iman ettik. Artık Rabbimize hiçbir şeyi ortak koşmayacağız." (Cin: 72/1-2)
