Çevrimdışı
BAYIRTURPU
Orjinal Adı Armoracia rusticana
Diğer Adları Eşekturpu, Karaturp, Yabanturpu
Bilgi
Turpgiller familyasındandır. Anayurdu Akdeniz
bölgesidir. Ama, günümüzde tüm ılıman iklim kuşağındaki yerlerde ve
ülkemizde yaygın olarak yetiştirilmektedir. 30-60 cm. boylanabilen, çokyıllık
dayanıklı otsu bitkidir. Elips biçimli, ucu sivri, iri, kaba dokulu ve parlak yeşil
yaprakları vardır. Yuvarlak kesitli ve boylamasına kabartılı saplarla köke
bağlanan bu yapraklar ezildiğinde yakıcı bir koku yayarlar.
Yaprak koltuklarında haziran-temmuz aylarında açan çiçekleri, beyaz
salkımlar halinde olur. Bitkinin yumrukökü uzun, kalın, dışı sarı kahverengi,
içi beyaz ve etlidir. Bu kökün de yakıcı bir kokusu vardır. Güneşli ve açıklık
alanları, derin kazılmış, hafif ve nemli toprakları seven bayırturpu,
tohumlarıyla çoğalır. Bitkinin taze yumrukökü kalsiyum, sodyum, magnezyum
gibi mineraller ile C vitamini yönünden zengindir. Ayrıca hardal yağı, glikozit
ve sinigrin maddelerini içerir. Bu kökler ince ince rendelenerek, hardalsı
baharat kokusunu versin diye bazı et ve balık yemeklerine katılır.
Bayırturpunun kökleri parçalanarak kum içinde ileriki kullanımlar için taze
olarak saklanabilir. (Bu tür kök saklama ve ileriki günlerde kullanma yöntemi
Avrupa'da pek yaygındır.)
Tibbi Etkileri ve Kullanımı
Bayırturpunun tıbbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri şöylece
özetlenebilir:
• Sindirim sistemini uyarır, iştahı açar, mide ve bağırsaklardaki gazı söktürür,
ağrıları dindirir.
• İçerdiği antibiyotik nitelik nedeniyle bağırsakların çeperlerini koruyucu rol
oynar.
• Hafif müshil etkisi vardır.
• Grip ve yüksek ateşte iyileştirici etki yapar.
• Balgam söktürücüdür.
• İdrar yolları iltihaplarını iyileştirir.
Bütün bu durumlar için tıbbi etkisini sağlamak üzere, bitkinin yumrukökü
sonbaharda toprağı kazılarak sökülür. Temizlenip iyice rendelenerek günlük
diyete katılır. Ya da bitkinin ufak parçalara bölünmüş yumrukökünden l tatlı
kaşığı alınarak üzerine l bardak kaynar su dökülüp 5 dakika süreyle
demlendirilir. Böylece hazırlanan infüzyondan günde üç kez birer bardak içilir.
Grip ve yüksek ateşte, içilen infüzyon miktarı artırılabilir.
• Bayırturpu romatizma, bel ve sırt ağrılarına da iyi gelir.
Bunun için, bitkinin yaprak ve çiçekli bölümleriyle yara lapası hazırlanır ve
şikayet edilen yerlere bu lapa dıştan uygulanır.
UYARI
• Gebe kadınlar ile böbrek sorunu olan kişiler, aşırı miktarda bayırturpu
yememelidir.
RENDELENMİi BAYIRTURPU:
RendelenmiŞ bayırturpu 1 kahve kaŞığı alınır. 1 kahve kaŞığı balla karıŞtırılarak yavaŞça yutulur. Astımın husule getirdiği rahatsızlıkları giderir. Balgamı söker. Bilhassa yatmadan evvel yenmelidir.
RendelenmiŞ bayırturpu süt içinde piŞirilir. Balla tadlandırılarak içilir. Bu mayi astım içinde faydalıdır.
Süt içinde piŞirilen bayırturpu vücuda ovularak sürülürse cildi güzelleŞtirir. Kaygan hale getirilir.
BAYIRTURPU SİRKESİ:
6 yemek kaŞığı rendelenmiŞ bayırturpu bir ŞiŞe üzüm sirkesi içine bırakılır. 14 gün bekletilir.
Bu sirke hazmı kolaylaŞtırır. İŞtahı açar. Günde üç yemek kaŞığı yenilebilir.
Bir pamukla vücuda sürülen bayırturpu sirkesi ergenlik sivilcelerinin yok olmasını sağlar.
Ergenlik sivilcelerinin daha aktif olarak yok edilmesi isteniyorsa: ince kıyılmıŞ taze bayırturpu kökü ve kavanoza konur. Kavanozun ağzına kadar sirke doldurulur. Kavanozun ağzı sıkıca kapatılır. 12 gün müddetle toprağa gömülür. Sonra çıkarılarak süzülür. Elde edilen mayiye bal ilâve edilerek ergenlik çıbanlarının üzerine ovuŞturularak sürülür. kısa zamanda bu çıban ve sivilcelerin yok oldukları görülecektir.
BAYIRTURPU YAKISI:
100 gram bayırturpu kökü incecik rendelenir. 500 gram un ve 100 gram iç yağı ile birlikte iyice karıŞtırılır. Elde edilen yakı romatizmalı kısımlara yapıŞtırılır.
BEL VE SIRT AĞRILARINA KARiI:
Taze bayırturpu kökü bel ve sırta sarılırsa ağrılarını giderir. Vücutta en fazla 20 dakika bekletilmelidir. Aynı Şekilde diŞ ağrılarına, kol ve dirsek ağrılarına da tatbik edilebilir.
SAFRAKESESİ TAiLARINI DÜiÜRMEK İÇİN: İnce kıyılmıŞ bayırturpu kökü veya toz haline getirilmiŞ kök sirke ve balla karıŞtırılıp, günde 10 yemek kaŞığı içilirse zamanla safrakesesinde teŞekkül eden taŞları düŞürür.
Bu kadar faydasına karŞılık bayırturpunun küçük bir yan tesirini de zikredelim. yenilen bayırturpu maalesef böbrekleri tahriŞ etmektedir. Bu bakımdan bayırturpundan Şifa bekleyenlerin yukarıda zikrettiğimiz miktarların dıŞında bayırturpu kullanmamaları gerekir.
NOT: Son yapılan ilmi araŞtırmalar bayırturpunun yukarıda saydıklarımızın dıŞında daha bir hastalık için Şifa kaynağı olduğunu ortaya çıkarmıŞtır. AraŞtırmalar henüz kesinliğe kavuŞmadığı için bunları zikretmedik. Francesco Bianchini ve Francesco Corbetta adlı iki İtalya botanikçi bayırturpunda B1 vitamini ile Sinigrin, Asparagin ve Glutamin adlı üç aktif madde daha keŞfetmiŞlerdir.
Kaynak : Bitkilerle tedavi metodları kitabı, bitkisel tedavi sağlık siteleri
Orjinal Adı Armoracia rusticana
Diğer Adları Eşekturpu, Karaturp, Yabanturpu
Bilgi
Turpgiller familyasındandır. Anayurdu Akdeniz
bölgesidir. Ama, günümüzde tüm ılıman iklim kuşağındaki yerlerde ve
ülkemizde yaygın olarak yetiştirilmektedir. 30-60 cm. boylanabilen, çokyıllık
dayanıklı otsu bitkidir. Elips biçimli, ucu sivri, iri, kaba dokulu ve parlak yeşil
yaprakları vardır. Yuvarlak kesitli ve boylamasına kabartılı saplarla köke
bağlanan bu yapraklar ezildiğinde yakıcı bir koku yayarlar.
Yaprak koltuklarında haziran-temmuz aylarında açan çiçekleri, beyaz
salkımlar halinde olur. Bitkinin yumrukökü uzun, kalın, dışı sarı kahverengi,
içi beyaz ve etlidir. Bu kökün de yakıcı bir kokusu vardır. Güneşli ve açıklık
alanları, derin kazılmış, hafif ve nemli toprakları seven bayırturpu,
tohumlarıyla çoğalır. Bitkinin taze yumrukökü kalsiyum, sodyum, magnezyum
gibi mineraller ile C vitamini yönünden zengindir. Ayrıca hardal yağı, glikozit
ve sinigrin maddelerini içerir. Bu kökler ince ince rendelenerek, hardalsı
baharat kokusunu versin diye bazı et ve balık yemeklerine katılır.
Bayırturpunun kökleri parçalanarak kum içinde ileriki kullanımlar için taze
olarak saklanabilir. (Bu tür kök saklama ve ileriki günlerde kullanma yöntemi
Avrupa'da pek yaygındır.)
Tibbi Etkileri ve Kullanımı
Bayırturpunun tıbbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri şöylece
özetlenebilir:
• Sindirim sistemini uyarır, iştahı açar, mide ve bağırsaklardaki gazı söktürür,
ağrıları dindirir.
• İçerdiği antibiyotik nitelik nedeniyle bağırsakların çeperlerini koruyucu rol
oynar.
• Hafif müshil etkisi vardır.
• Grip ve yüksek ateşte iyileştirici etki yapar.
• Balgam söktürücüdür.
• İdrar yolları iltihaplarını iyileştirir.
Bütün bu durumlar için tıbbi etkisini sağlamak üzere, bitkinin yumrukökü
sonbaharda toprağı kazılarak sökülür. Temizlenip iyice rendelenerek günlük
diyete katılır. Ya da bitkinin ufak parçalara bölünmüş yumrukökünden l tatlı
kaşığı alınarak üzerine l bardak kaynar su dökülüp 5 dakika süreyle
demlendirilir. Böylece hazırlanan infüzyondan günde üç kez birer bardak içilir.
Grip ve yüksek ateşte, içilen infüzyon miktarı artırılabilir.
• Bayırturpu romatizma, bel ve sırt ağrılarına da iyi gelir.
Bunun için, bitkinin yaprak ve çiçekli bölümleriyle yara lapası hazırlanır ve
şikayet edilen yerlere bu lapa dıştan uygulanır.
UYARI
• Gebe kadınlar ile böbrek sorunu olan kişiler, aşırı miktarda bayırturpu
yememelidir.
RENDELENMİi BAYIRTURPU:
RendelenmiŞ bayırturpu 1 kahve kaŞığı alınır. 1 kahve kaŞığı balla karıŞtırılarak yavaŞça yutulur. Astımın husule getirdiği rahatsızlıkları giderir. Balgamı söker. Bilhassa yatmadan evvel yenmelidir.
RendelenmiŞ bayırturpu süt içinde piŞirilir. Balla tadlandırılarak içilir. Bu mayi astım içinde faydalıdır.
Süt içinde piŞirilen bayırturpu vücuda ovularak sürülürse cildi güzelleŞtirir. Kaygan hale getirilir.
BAYIRTURPU SİRKESİ:
6 yemek kaŞığı rendelenmiŞ bayırturpu bir ŞiŞe üzüm sirkesi içine bırakılır. 14 gün bekletilir.
Bu sirke hazmı kolaylaŞtırır. İŞtahı açar. Günde üç yemek kaŞığı yenilebilir.
Bir pamukla vücuda sürülen bayırturpu sirkesi ergenlik sivilcelerinin yok olmasını sağlar.
Ergenlik sivilcelerinin daha aktif olarak yok edilmesi isteniyorsa: ince kıyılmıŞ taze bayırturpu kökü ve kavanoza konur. Kavanozun ağzına kadar sirke doldurulur. Kavanozun ağzı sıkıca kapatılır. 12 gün müddetle toprağa gömülür. Sonra çıkarılarak süzülür. Elde edilen mayiye bal ilâve edilerek ergenlik çıbanlarının üzerine ovuŞturularak sürülür. kısa zamanda bu çıban ve sivilcelerin yok oldukları görülecektir.
BAYIRTURPU YAKISI:
100 gram bayırturpu kökü incecik rendelenir. 500 gram un ve 100 gram iç yağı ile birlikte iyice karıŞtırılır. Elde edilen yakı romatizmalı kısımlara yapıŞtırılır.
BEL VE SIRT AĞRILARINA KARiI:
Taze bayırturpu kökü bel ve sırta sarılırsa ağrılarını giderir. Vücutta en fazla 20 dakika bekletilmelidir. Aynı Şekilde diŞ ağrılarına, kol ve dirsek ağrılarına da tatbik edilebilir.
SAFRAKESESİ TAiLARINI DÜiÜRMEK İÇİN: İnce kıyılmıŞ bayırturpu kökü veya toz haline getirilmiŞ kök sirke ve balla karıŞtırılıp, günde 10 yemek kaŞığı içilirse zamanla safrakesesinde teŞekkül eden taŞları düŞürür.
Bu kadar faydasına karŞılık bayırturpunun küçük bir yan tesirini de zikredelim. yenilen bayırturpu maalesef böbrekleri tahriŞ etmektedir. Bu bakımdan bayırturpundan Şifa bekleyenlerin yukarıda zikrettiğimiz miktarların dıŞında bayırturpu kullanmamaları gerekir.
NOT: Son yapılan ilmi araŞtırmalar bayırturpunun yukarıda saydıklarımızın dıŞında daha bir hastalık için Şifa kaynağı olduğunu ortaya çıkarmıŞtır. AraŞtırmalar henüz kesinliğe kavuŞmadığı için bunları zikretmedik. Francesco Bianchini ve Francesco Corbetta adlı iki İtalya botanikçi bayırturpunda B1 vitamini ile Sinigrin, Asparagin ve Glutamin adlı üç aktif madde daha keŞfetmiŞlerdir.
Kaynak : Bitkilerle tedavi metodları kitabı, bitkisel tedavi sağlık siteleri
