Çevrimdışı
Allah bazı kullarına, duyduğu ve gördüğü şeyleri anında ezberleyebileceği bir hafıza bahsetmiştir. Bunlardan biri de İmam Buhari'dir. Bağdat alimleri onun ezberinin gücünü sınamışlardır. İbn Hacer el-Askalani, "Hedyu's Sarı 679" eserinde şöyle demektedir. "Buhari'nin Bağdat'a geldiğini duyan muhaddisler 100 hadisin senet ve metinlerini birbirine karıştırarak bunları 10 kişiye verdiler ve onlara, toplantı yerine gelince bu hadisleri Buhari'ye sormalarını söylediler. Toplantıya, Horosan, Bağdat ve diğer İslam ülkelerinden gelen bazı kimseler de katılmıştır.
Meclis tamamlandığı zaman bu 10 kişiden birisi Buhari'ye hadisleri teker teker sormaya başladı. Bu kişi hadisleri okudukça Buhari, 'bilmiyorum' dedi. Bu kişi 10 hadisin tamamına Buhari'ye sorduğunda her defasında aynı cevabı aldı. Bu mecliste bulunan alimler birbirlerine bakarak şöyle diyorlardı: 'Adam meseleyi çözdü.' Ancak ilim sahibi olmayan kişiler Buhari'nin bu halini görünce onun aciz kaldığını ve ezberinin beklendiğinden zayıf olduğunu düşündüler.
Sonra bu 10 kişiden bir başkası da aynı şekilde kendisinde bulunan ve senetleri değiştirilmiş olan hadisleri teker teker Buhari'ye sordu, Buhari ise yine; 'Bilmiyorum' dedi. Bu kişi de kendisindeki 10 hadisi teker teker Buhari'ye okuduktan sonra her defasında aynı cevabı aldı.
Sonrasında dördüncü, beşinci ve diğerleri de kendilerinde bulunan hadisleri teker teker Buhari'ye okudular ancak aldıkları cevap değişmedi.
Buhari, kendisine sorulan hadislerin bittiğini anlayınca ilk 10 hadisi aktaran kişiye dönerek; okumuş olduğun birinci hadisi şöyle şöyle aktardın ancak bunun doğrusu böyledir. İkinci hadiste şu şekilde bahsettin fakat bunun doğru olanı şu şekildedir. Aynı şekilde üçüncü, dördüncü ve diğer bütün hadisleri onların aktardıkları şekilde okuduktan sonra doğru olanı bildirmiş ve her metni senedine her senede de metnine iade etmiştir. Bunu kendisine aktarılan diğer hadisler içinde yapınca insanlar Buhari'nin ezberinin kuvvetini kabul ederek onun faziletini idrak etmişlerdir."
Bu olayın akabinde İbni Hacer şöyle demektedir: "Burada Buhari'nin bir imtihana tabi tutulduğunu ve yanlış olan hadisleri doğrularıyla bildirmesi ve bununla da yetinmeyip kendisine okunan yanlış rivayeti de bir defada ezberleyip doğru olan rivayete aktardığını görmekteyiz." Ebu Bekir el-Keluzi'den şu şekilde rivayet edilmektedir: "Muhammed b. İsmail gibisini hiçbir zaman görmedik. O bir kitaba bakmak için eline aldığında, o kitapta zikredilen tüm hadisleri bir defa da ezberlerdi." Haşid b. İsmail, Buhari ile beraber Basra'da ilim görürken, Buhari'nin hafızasının güçlü olmasına sebebiyle duyduğunu ezberlediğini ve yazmaya ihtiyaç dahi duymadığını zikretmiştir. Ebu'l Ezher şöyle demektedir: "Semerkant'da 400 muhadfis bulunmaktaydı. Bu kişiler Muhammed b. İsmail'i hatay'a düşürmek için bir araya geldiler. Şam senetlerini Irak senetlerine, Irak senetlerine de Şam senetlerine, Mescid-i haram senetlerini ise Yemen senetleri ile karıştırarak Buhari'yi hataya düşürmek istediler. Ancak onların yapmış olduğu bu hareket Buhari'yi en ufak hataya dahi düşünmemiştir."
Güzel İslam'ı Kıssalar
Prof. Dr. Ömer Süleyman Abdullah El-Aşkar
Meclis tamamlandığı zaman bu 10 kişiden birisi Buhari'ye hadisleri teker teker sormaya başladı. Bu kişi hadisleri okudukça Buhari, 'bilmiyorum' dedi. Bu kişi 10 hadisin tamamına Buhari'ye sorduğunda her defasında aynı cevabı aldı. Bu mecliste bulunan alimler birbirlerine bakarak şöyle diyorlardı: 'Adam meseleyi çözdü.' Ancak ilim sahibi olmayan kişiler Buhari'nin bu halini görünce onun aciz kaldığını ve ezberinin beklendiğinden zayıf olduğunu düşündüler.
Sonra bu 10 kişiden bir başkası da aynı şekilde kendisinde bulunan ve senetleri değiştirilmiş olan hadisleri teker teker Buhari'ye sordu, Buhari ise yine; 'Bilmiyorum' dedi. Bu kişi de kendisindeki 10 hadisi teker teker Buhari'ye okuduktan sonra her defasında aynı cevabı aldı.
Sonrasında dördüncü, beşinci ve diğerleri de kendilerinde bulunan hadisleri teker teker Buhari'ye okudular ancak aldıkları cevap değişmedi.
Buhari, kendisine sorulan hadislerin bittiğini anlayınca ilk 10 hadisi aktaran kişiye dönerek; okumuş olduğun birinci hadisi şöyle şöyle aktardın ancak bunun doğrusu böyledir. İkinci hadiste şu şekilde bahsettin fakat bunun doğru olanı şu şekildedir. Aynı şekilde üçüncü, dördüncü ve diğer bütün hadisleri onların aktardıkları şekilde okuduktan sonra doğru olanı bildirmiş ve her metni senedine her senede de metnine iade etmiştir. Bunu kendisine aktarılan diğer hadisler içinde yapınca insanlar Buhari'nin ezberinin kuvvetini kabul ederek onun faziletini idrak etmişlerdir."
Bu olayın akabinde İbni Hacer şöyle demektedir: "Burada Buhari'nin bir imtihana tabi tutulduğunu ve yanlış olan hadisleri doğrularıyla bildirmesi ve bununla da yetinmeyip kendisine okunan yanlış rivayeti de bir defada ezberleyip doğru olan rivayete aktardığını görmekteyiz." Ebu Bekir el-Keluzi'den şu şekilde rivayet edilmektedir: "Muhammed b. İsmail gibisini hiçbir zaman görmedik. O bir kitaba bakmak için eline aldığında, o kitapta zikredilen tüm hadisleri bir defa da ezberlerdi." Haşid b. İsmail, Buhari ile beraber Basra'da ilim görürken, Buhari'nin hafızasının güçlü olmasına sebebiyle duyduğunu ezberlediğini ve yazmaya ihtiyaç dahi duymadığını zikretmiştir. Ebu'l Ezher şöyle demektedir: "Semerkant'da 400 muhadfis bulunmaktaydı. Bu kişiler Muhammed b. İsmail'i hatay'a düşürmek için bir araya geldiler. Şam senetlerini Irak senetlerine, Irak senetlerine de Şam senetlerine, Mescid-i haram senetlerini ise Yemen senetleri ile karıştırarak Buhari'yi hataya düşürmek istediler. Ancak onların yapmış olduğu bu hareket Buhari'yi en ufak hataya dahi düşünmemiştir."
Güzel İslam'ı Kıssalar
Prof. Dr. Ömer Süleyman Abdullah El-Aşkar
