BOŞANMA (TALAK) VE NİKÂHIN FESHİ ARASINDAKİ FARK NEDİR?
Boşanma hususunda öğrencilere boşanma ve nikâh feshi arasındaki farkları nasıl anlatabilirim?
CEVAP:
Eşler arasında “boşanma” şu iki yolla olur: Talak (boşanma) ve Nikâhın feshi.
İkisi arasında şu farklılık vardır: Boşanma; koca tarafından evliliğin bitirilmesidir. Bunun ise belirli sözleri vardır.
Nikâhın feshi ise: nikâh akdinin bozulması, evliliğin bağlarının kökünden sonlandırılmasıdır yani sanki evlilik hiç olmamış gibi olur. Bu ise ya kadı yahut şer- hüküm ile olur.
Boşanma(talak) ve nikâhın feshi arsındaki farklılıkları şöylece özetleyebiliriz:
1-Boşanma(talak); Koca tarafından gerçekleştirilir, kocanın rıza ve isteğiyle bir takım lafızlarla olur.
Nikâhın feshi ise; Koca tarafından bir söz söylenmesine gerek yoktur. Ayrıca kocanın rıza ve isteğiyle de alakası yoktur.
İmam Şafii şöyle demiştir: eşlerin ayrılmasına hükmedilen bir boşamada; kocanın hiçbir sözlü müdahalesi olmaz ve hiçbir şey söylemez. İşte bu ayrılık boşama(talak) diye isimlendirilmez. (Üm, 5/128) .
2-Boşamanın(talak); birçok sebebi olabilir ya da koca eşinden ayrılmak istediği için ayrılabilir ve hiçbir sebep de olmayabilir.
Nikâhın feshi ise; mutlaka şer-i bir gerekçe ve sebep gerektirir..
Nikâhın feshi ile alakalı örnekler:
-Evlilikte denkliği şart koşanlara göre eşler arasında denklik olmaması.
-Eşlerden birisinin islam dininden çıkması irtidat etmesi ve islam’a dönmemesi.
- Kocanın Müslüman olması ve kadının ehli kitap değil de müşrik olması ve Müslüman olmayı kabul etmemesi.
-Eşler arasında lian’ın(lanetleşme) gerçekleşmesi.
-Erkeğin, hanımına nafaka temin edememesi, infak edememesi ve kadının erkekten nikâhı fesh etmesini istemesi.
-Eşlerden birisinin, karşı tarafın ihtiyacını gideremeyecek acziyeti olması yahut nefret ettirecek bir ayıp yahut kusurun olması.
3- Nikâhın feshinden sonra erkek, eşine geri dönemez. Kadının geri döndürmeye salahiyeti yoktur. Ancak kadının rızası ve yeni bir nikâh akdi ile geri döndürebilir.
Boşamada (talak) ise; rac-i boşamada erkek iddet süresince hanımını geri alabilir. Erkek, bir ve ikinci boşamadan sonra iddet süresinde kadının rızası olmaksızın, yeni bir nikâha ihtiyaç duymaksızın hanımını geri alabilir.
4- Nikâhın feshi ile erkek sahip olmuş olduğu boşama haklarını kaybetmiş olmaz. Üç hakkı da aynı şekilde kalır.
İmam Şafii şöyle demiştir: eşler arasında vuku bunla nikahın feshinden sonra erkek sahip olmuş olduğu boşama hakkını yitirtmez. Erkeğin üç boşama hakkı da saklı kalmış olur. (Üm, 5/199)
İbni Abdülberr şöyle demiştir: Her ne kadar boşama (talak) ve nikâhın feshi eşlerin birbirinden ayrılması ise de nikâhın feshinden sonra eşler tekrar yeni bir nikâh ile bir araya gelmişlerse erkek bütün boşama haklarını yine elindne tutuyor demektir. Dolayısıyla erkeğin hanımını üç kere boşama haklı hala erkek için sabittir. Şayet bir kere daha önce boşamış ise bu erkeğin halen iki boşama hakkı var demektir. (Elistizkar, 6/181)
5-Boşama (talak) erkeğin hakkıdır. Dolaıyısıyla kadının hükmüne ihtiyaç duymaksızın eşin boşayabilir. Yahut eşler arasında her iki tarafın rızasıyla da boşama gerçekleşebilir.
Nikâhın feshi ise: ya şer-i bir hüküm ile olur yahut kadının hükmü ile olur. Eşlerin nikahın feshine rıza gösterip anlaşması ancak hulu’ yoluyla olur. Aksi takdirde eşlerin ikisinini rızasıyla nikah feshi olmaz.
İbni Kayyim şöyle demiştir: eşlerin ikisinin de rızasıyla hulu’ olmaksızın, anlaşarak nikahı feshetmedemezler. (Zadul Mead, 5/598)
6-Zifaf olmadan nikâh feshi kadına mehrin verilmesini gerekli kılmaz. Ancak boşamada ise mehrin yarısı verilir.
(MERAK ETTİKLERİMİZ KİTABINDAN ALINTIDIR)
Boşanma hususunda öğrencilere boşanma ve nikâh feshi arasındaki farkları nasıl anlatabilirim?
CEVAP:
Eşler arasında “boşanma” şu iki yolla olur: Talak (boşanma) ve Nikâhın feshi.
İkisi arasında şu farklılık vardır: Boşanma; koca tarafından evliliğin bitirilmesidir. Bunun ise belirli sözleri vardır.
Nikâhın feshi ise: nikâh akdinin bozulması, evliliğin bağlarının kökünden sonlandırılmasıdır yani sanki evlilik hiç olmamış gibi olur. Bu ise ya kadı yahut şer- hüküm ile olur.
Boşanma(talak) ve nikâhın feshi arsındaki farklılıkları şöylece özetleyebiliriz:
1-Boşanma(talak); Koca tarafından gerçekleştirilir, kocanın rıza ve isteğiyle bir takım lafızlarla olur.
Nikâhın feshi ise; Koca tarafından bir söz söylenmesine gerek yoktur. Ayrıca kocanın rıza ve isteğiyle de alakası yoktur.
İmam Şafii şöyle demiştir: eşlerin ayrılmasına hükmedilen bir boşamada; kocanın hiçbir sözlü müdahalesi olmaz ve hiçbir şey söylemez. İşte bu ayrılık boşama(talak) diye isimlendirilmez. (Üm, 5/128) .
2-Boşamanın(talak); birçok sebebi olabilir ya da koca eşinden ayrılmak istediği için ayrılabilir ve hiçbir sebep de olmayabilir.
Nikâhın feshi ise; mutlaka şer-i bir gerekçe ve sebep gerektirir..
Nikâhın feshi ile alakalı örnekler:
-Evlilikte denkliği şart koşanlara göre eşler arasında denklik olmaması.
-Eşlerden birisinin islam dininden çıkması irtidat etmesi ve islam’a dönmemesi.
- Kocanın Müslüman olması ve kadının ehli kitap değil de müşrik olması ve Müslüman olmayı kabul etmemesi.
-Eşler arasında lian’ın(lanetleşme) gerçekleşmesi.
-Erkeğin, hanımına nafaka temin edememesi, infak edememesi ve kadının erkekten nikâhı fesh etmesini istemesi.
-Eşlerden birisinin, karşı tarafın ihtiyacını gideremeyecek acziyeti olması yahut nefret ettirecek bir ayıp yahut kusurun olması.
3- Nikâhın feshinden sonra erkek, eşine geri dönemez. Kadının geri döndürmeye salahiyeti yoktur. Ancak kadının rızası ve yeni bir nikâh akdi ile geri döndürebilir.
Boşamada (talak) ise; rac-i boşamada erkek iddet süresince hanımını geri alabilir. Erkek, bir ve ikinci boşamadan sonra iddet süresinde kadının rızası olmaksızın, yeni bir nikâha ihtiyaç duymaksızın hanımını geri alabilir.
4- Nikâhın feshi ile erkek sahip olmuş olduğu boşama haklarını kaybetmiş olmaz. Üç hakkı da aynı şekilde kalır.
İmam Şafii şöyle demiştir: eşler arasında vuku bunla nikahın feshinden sonra erkek sahip olmuş olduğu boşama hakkını yitirtmez. Erkeğin üç boşama hakkı da saklı kalmış olur. (Üm, 5/199)
İbni Abdülberr şöyle demiştir: Her ne kadar boşama (talak) ve nikâhın feshi eşlerin birbirinden ayrılması ise de nikâhın feshinden sonra eşler tekrar yeni bir nikâh ile bir araya gelmişlerse erkek bütün boşama haklarını yine elindne tutuyor demektir. Dolayısıyla erkeğin hanımını üç kere boşama haklı hala erkek için sabittir. Şayet bir kere daha önce boşamış ise bu erkeğin halen iki boşama hakkı var demektir. (Elistizkar, 6/181)
5-Boşama (talak) erkeğin hakkıdır. Dolaıyısıyla kadının hükmüne ihtiyaç duymaksızın eşin boşayabilir. Yahut eşler arasında her iki tarafın rızasıyla da boşama gerçekleşebilir.
Nikâhın feshi ise: ya şer-i bir hüküm ile olur yahut kadının hükmü ile olur. Eşlerin nikahın feshine rıza gösterip anlaşması ancak hulu’ yoluyla olur. Aksi takdirde eşlerin ikisinini rızasıyla nikah feshi olmaz.
İbni Kayyim şöyle demiştir: eşlerin ikisinin de rızasıyla hulu’ olmaksızın, anlaşarak nikahı feshetmedemezler. (Zadul Mead, 5/598)
6-Zifaf olmadan nikâh feshi kadına mehrin verilmesini gerekli kılmaz. Ancak boşamada ise mehrin yarısı verilir.
(MERAK ETTİKLERİMİZ KİTABINDAN ALINTIDIR)
