26. CÜZ:
1. Bu cüzde Ahkaf, Muhammed, Fetih, Hucurat, Kaf Sûreleri ve Zariyat Sûresinden otuz âyet bulunmaktadır.
2. Ahkaf, kum tepeleri demektir. Âd kavminin yaşadığı kumul bölgenin ismidir. Mekke'de nazil olmuş ve ana konusu tevhiddir.
3. 1-14 ayetler arasında Kuran'ın Allah tarafından indirilmiş bir kitap olduğu, göklerin ve yerin hak olarak yaratıldığı, Allah'tan başka kimsenin yaratmaya güç yetiremeyeceği, asla ve asla cevap verme imkanı olmayan putlara dua edenlerden daha şaşkın kimse olmadığı, Hazreti Muhammed'in ilk peygamber olmadığı, ondan önce de çok peygamberin geldiği, kafirlerin kendi akıllarını beğenerek: Eğer bu dinde bir hayır olsaydı biz iman etme önceliğini kimseye kaptırmazdık, demeleri, Rabbimizden Allah deyip istikamet üzere olanlara korku olmadığı anlatılır.
4. 15-20 ayetler arasında anne babaya iyilik yapmanın gerekli olduğu, zira onların çok büyük lütuflarda bulunarak bizleri büyüttüğü, anne babaya öf diyerek saygısızlık yapan nankörlerin sözleri, dünya hayatının nimetlerini tadan kafirlerin cehenneme gönderileceği anlatılır.
5. 21-28 ayetler arasında Âd kavmine gönderilen Hud peygamberin kavmine yaptığı konuşma, kavmin imam etmemesi neticesinde onlara azap yüklü yağmur görünümlü bulutların gönderilmesi anlatılır.
6. 29-35 ayetler arasında hazreti peygamberi dinleyen cinlerin konuşmaları, cinlerin kendi kavimlerine gidip diğer cinleri de davet etmeleri anlatılır. Son âyette de Rabbimiz, peygamber efendimize hitaben: Ulul Azm peygamberler nasıl sabrettilerse sen de onlar gibi sabret! Buyurur ve Sûre biter. Ulul Azm peygamberler beş tanedir: Hazreti Nuh, İbrahim, Musa, İsa ve Hazreti Muhammed sallallahu aleyhi ve sellemdir.
Muhammed Sûresi
7. Medine'de nazil olmuş ve ana cihat, sabır ve sebattır. Sûrenin diğer ismi de Kital Sûresidir.
8. 1-11 ayetler arasında kafirlerin yaptığı amellerin boşa çıkacağı, savaş esirlerinin durumu, Allah'ın dinine yardım edenlere Allah'ın da ona yardım edeceği, Allah'ın müminlerin hamisi, velisi ve koruyucusu olduğu, kafirlerin ise sahipsiz oldukları anlatılır.
9. 12-19 ayetler arasında Allah teâlânın iman eden ve salih amel işleyenleri cennete koyacağı, kafirlerin hayvanlar gibi yaşadıkları, hayvanlar gibi yiyip içip hayat sürdükleri ve ibret almadıkları, cennette değişik şekillerde nimet nehirlerinin olduğu, orada türlü türlü meyvelerin olduğu, peygamberin vaazını dinlemeye gelip de vaaza kulak vermeyenlerin durumu ve Allah'tan başka ilahın olmadığı anlatılır.
10. 20-38 ayetler arasında münafıkların keşke bir Sûre inseydi de onunla amel etseydik dedikleri, Sûre nazil olunca hoşnutsuz olmaları, bazı kimselerin idareci olsaydı yer yüzünde fesat çıkarıp, akraba hukukunu koparmaları, kafirlerin canını alan meleklerin onların canlarını döve döve almaları, mücahitlerin ve sabırlı kimselerin kimler olduğu anlaşılıncaya kadar imtihanın devam edeceği, peygambere itaat etmenin gerekliliği, gevşek davranmamak, dünya hayatının bir oyun ve oyalanma olduğu, cimrilikten uzak durmak gerektiği ve Allah'ın, isterse dinine hizmet edecek kimseleri var edeceği anlatılır.
Fetih Sûresi
11. Hayber'in fethi, bazı müfessirlere göre ise Mekke'nin fethi kast edilmiştir. Medine'de nazil olmuş ve ana Hudeybiye anlaşması ve Hayber'in fethidir.
12. 1-17 ayetler arasında peygambere açık bir fethin nasip edildiği, göklerin ve yerin ordularının Allah'ın emrinde olduğu, Mekke'ye umre yapmak silahsız bir şekilde için yola çıkan peygamber efendimizin emrine uymayıp evlerinde kalan münafıklardan, peygamberin bir daha Medine'ye dönemeyeceğini düşünerek planlar yapan münafıkların konuşma ve bahaneleri anlatılır.
13. 18-29 ayetler arasında Hudeybiye olayında peygamberle birlikte canını seve seve vereceğinin sözünü veren müminlerden Allah'ın razı olduğu, Allah teâlânın o gün müşriklerin güçlerini kırdığı için silahsız bir şekilde gelen hazreti peygamber ve sahabesine karışamadıkları, peygamberin gördüğü rüyanın daha iyi bir ortamda gerçekleştiği, Peygamberin Allah elçisi olduğu, müminlerin kendi aralarında merhametli, kafirlere karşı ise cesur ve atılgan oldukları anlatılmıştır.
Hucurat Sûresi
14. Medine'de nazil olmuş ve ana müminlerin kardeş olduğu ve ahlaktır.
15. 1-10 ayetler arasında Allah'ın sözünün Hazreti peygamberin sözlerinin önüne hiçbir şey geçirmemek gerektiği, peygamber ile konuşurken dikkat etmek gerektiği, her habere inanmamak, onu araştırmak gerektiği, müminlerin kardeş oldukları anlatılır.
16. 11-18 ayetler arasında ahlaki emir ve tavsiyeler verilmiştir. Kimseyle alay etmemek, lakap takmamak, gıybet etmemek gibi. Müslüman olan birinin müslüman olduğu için minnet etmemesi gerektiği, minnet edecek olanın Allah olduğu ve göklerin ve yerin gaybi meselelerini sadece Allah'ın bildiği anlatılarak Sûre biter.
Kâf Sûresi
17. Mekke'de nazil olmuş ve ana ahiret hayatıdır.
18. 1-15 ayetler Kuran'ın azametinden, Allah teâlânın yarattığı göklere, yere, yiyeceklere ve benzeri nimetlere bakıp ibret almaktan, Allah teâlânın yeri ve göğü yarattığı için yorulmadığından bahsedilir.
19. 16-45 Allah teâlânın insanı yarattığı ve onun içinde geçen şeyleri bildiği, insanın sözlerini yazan meleklerin olduğu, cehennemin büyükçe bir yer olduğu, Kuran'ın Allah tarafından indirilmiş olduğu ve kimsenin sözleri olmadığı, peygamberin sabırlı olması gerektiği ve kimseyi zorla hidayete erdiremeyeceği sadece uyarmak için görevli olduğu anlatılır.
Zariyat Sûresi
20. Zariyat, esip savuran rüzgarlar demektir. Mekke'de nazil olmuş ve ana konusu tevhiddir.
21. 1-23 ayetler arasında Allah teâlânın yüceliğinden bahsedilir. Rüzgarları taşıyan meleklerden, kıyametin ne zaman kopacağını soran şüphecilerden, ahiret hayatından şüphe edenlerin azap göreceğinden, müttakilerin özelliklerinden bahsedilir. Müttakiler; işlerini düzgün yapan, gecelerin bir kısmında kalkıp ibadet eden, mallarında fakir fukara kimselerin hakkının olduğunu bilen kimselerdir. Ayrıca Allah teâlânın varlığının delillerinden bazıları anlatılır.
22. 24-37 ayetler arasında Hazreti İbrahim'in yanına insan şeklinde gelen meleklerin hazreti ibrahim ile diyaloğundan, Hazreti İbrahim'in İshak ile müjdelenmesi ve bu meleklerin Lut peygamberin kavmini helak etmek için Hazreti İbrahim'in yanına uğrayan melekler olduğundan bahsedilir.
1. Bu cüzde Ahkaf, Muhammed, Fetih, Hucurat, Kaf Sûreleri ve Zariyat Sûresinden otuz âyet bulunmaktadır.
2. Ahkaf, kum tepeleri demektir. Âd kavminin yaşadığı kumul bölgenin ismidir. Mekke'de nazil olmuş ve ana konusu tevhiddir.
3. 1-14 ayetler arasında Kuran'ın Allah tarafından indirilmiş bir kitap olduğu, göklerin ve yerin hak olarak yaratıldığı, Allah'tan başka kimsenin yaratmaya güç yetiremeyeceği, asla ve asla cevap verme imkanı olmayan putlara dua edenlerden daha şaşkın kimse olmadığı, Hazreti Muhammed'in ilk peygamber olmadığı, ondan önce de çok peygamberin geldiği, kafirlerin kendi akıllarını beğenerek: Eğer bu dinde bir hayır olsaydı biz iman etme önceliğini kimseye kaptırmazdık, demeleri, Rabbimizden Allah deyip istikamet üzere olanlara korku olmadığı anlatılır.
4. 15-20 ayetler arasında anne babaya iyilik yapmanın gerekli olduğu, zira onların çok büyük lütuflarda bulunarak bizleri büyüttüğü, anne babaya öf diyerek saygısızlık yapan nankörlerin sözleri, dünya hayatının nimetlerini tadan kafirlerin cehenneme gönderileceği anlatılır.
5. 21-28 ayetler arasında Âd kavmine gönderilen Hud peygamberin kavmine yaptığı konuşma, kavmin imam etmemesi neticesinde onlara azap yüklü yağmur görünümlü bulutların gönderilmesi anlatılır.
6. 29-35 ayetler arasında hazreti peygamberi dinleyen cinlerin konuşmaları, cinlerin kendi kavimlerine gidip diğer cinleri de davet etmeleri anlatılır. Son âyette de Rabbimiz, peygamber efendimize hitaben: Ulul Azm peygamberler nasıl sabrettilerse sen de onlar gibi sabret! Buyurur ve Sûre biter. Ulul Azm peygamberler beş tanedir: Hazreti Nuh, İbrahim, Musa, İsa ve Hazreti Muhammed sallallahu aleyhi ve sellemdir.
Muhammed Sûresi
7. Medine'de nazil olmuş ve ana cihat, sabır ve sebattır. Sûrenin diğer ismi de Kital Sûresidir.
8. 1-11 ayetler arasında kafirlerin yaptığı amellerin boşa çıkacağı, savaş esirlerinin durumu, Allah'ın dinine yardım edenlere Allah'ın da ona yardım edeceği, Allah'ın müminlerin hamisi, velisi ve koruyucusu olduğu, kafirlerin ise sahipsiz oldukları anlatılır.
9. 12-19 ayetler arasında Allah teâlânın iman eden ve salih amel işleyenleri cennete koyacağı, kafirlerin hayvanlar gibi yaşadıkları, hayvanlar gibi yiyip içip hayat sürdükleri ve ibret almadıkları, cennette değişik şekillerde nimet nehirlerinin olduğu, orada türlü türlü meyvelerin olduğu, peygamberin vaazını dinlemeye gelip de vaaza kulak vermeyenlerin durumu ve Allah'tan başka ilahın olmadığı anlatılır.
10. 20-38 ayetler arasında münafıkların keşke bir Sûre inseydi de onunla amel etseydik dedikleri, Sûre nazil olunca hoşnutsuz olmaları, bazı kimselerin idareci olsaydı yer yüzünde fesat çıkarıp, akraba hukukunu koparmaları, kafirlerin canını alan meleklerin onların canlarını döve döve almaları, mücahitlerin ve sabırlı kimselerin kimler olduğu anlaşılıncaya kadar imtihanın devam edeceği, peygambere itaat etmenin gerekliliği, gevşek davranmamak, dünya hayatının bir oyun ve oyalanma olduğu, cimrilikten uzak durmak gerektiği ve Allah'ın, isterse dinine hizmet edecek kimseleri var edeceği anlatılır.
Fetih Sûresi
11. Hayber'in fethi, bazı müfessirlere göre ise Mekke'nin fethi kast edilmiştir. Medine'de nazil olmuş ve ana Hudeybiye anlaşması ve Hayber'in fethidir.
12. 1-17 ayetler arasında peygambere açık bir fethin nasip edildiği, göklerin ve yerin ordularının Allah'ın emrinde olduğu, Mekke'ye umre yapmak silahsız bir şekilde için yola çıkan peygamber efendimizin emrine uymayıp evlerinde kalan münafıklardan, peygamberin bir daha Medine'ye dönemeyeceğini düşünerek planlar yapan münafıkların konuşma ve bahaneleri anlatılır.
13. 18-29 ayetler arasında Hudeybiye olayında peygamberle birlikte canını seve seve vereceğinin sözünü veren müminlerden Allah'ın razı olduğu, Allah teâlânın o gün müşriklerin güçlerini kırdığı için silahsız bir şekilde gelen hazreti peygamber ve sahabesine karışamadıkları, peygamberin gördüğü rüyanın daha iyi bir ortamda gerçekleştiği, Peygamberin Allah elçisi olduğu, müminlerin kendi aralarında merhametli, kafirlere karşı ise cesur ve atılgan oldukları anlatılmıştır.
Hucurat Sûresi
14. Medine'de nazil olmuş ve ana müminlerin kardeş olduğu ve ahlaktır.
15. 1-10 ayetler arasında Allah'ın sözünün Hazreti peygamberin sözlerinin önüne hiçbir şey geçirmemek gerektiği, peygamber ile konuşurken dikkat etmek gerektiği, her habere inanmamak, onu araştırmak gerektiği, müminlerin kardeş oldukları anlatılır.
16. 11-18 ayetler arasında ahlaki emir ve tavsiyeler verilmiştir. Kimseyle alay etmemek, lakap takmamak, gıybet etmemek gibi. Müslüman olan birinin müslüman olduğu için minnet etmemesi gerektiği, minnet edecek olanın Allah olduğu ve göklerin ve yerin gaybi meselelerini sadece Allah'ın bildiği anlatılarak Sûre biter.
Kâf Sûresi
17. Mekke'de nazil olmuş ve ana ahiret hayatıdır.
18. 1-15 ayetler Kuran'ın azametinden, Allah teâlânın yarattığı göklere, yere, yiyeceklere ve benzeri nimetlere bakıp ibret almaktan, Allah teâlânın yeri ve göğü yarattığı için yorulmadığından bahsedilir.
19. 16-45 Allah teâlânın insanı yarattığı ve onun içinde geçen şeyleri bildiği, insanın sözlerini yazan meleklerin olduğu, cehennemin büyükçe bir yer olduğu, Kuran'ın Allah tarafından indirilmiş olduğu ve kimsenin sözleri olmadığı, peygamberin sabırlı olması gerektiği ve kimseyi zorla hidayete erdiremeyeceği sadece uyarmak için görevli olduğu anlatılır.
Zariyat Sûresi
20. Zariyat, esip savuran rüzgarlar demektir. Mekke'de nazil olmuş ve ana konusu tevhiddir.
21. 1-23 ayetler arasında Allah teâlânın yüceliğinden bahsedilir. Rüzgarları taşıyan meleklerden, kıyametin ne zaman kopacağını soran şüphecilerden, ahiret hayatından şüphe edenlerin azap göreceğinden, müttakilerin özelliklerinden bahsedilir. Müttakiler; işlerini düzgün yapan, gecelerin bir kısmında kalkıp ibadet eden, mallarında fakir fukara kimselerin hakkının olduğunu bilen kimselerdir. Ayrıca Allah teâlânın varlığının delillerinden bazıları anlatılır.
22. 24-37 ayetler arasında Hazreti İbrahim'in yanına insan şeklinde gelen meleklerin hazreti ibrahim ile diyaloğundan, Hazreti İbrahim'in İshak ile müjdelenmesi ve bu meleklerin Lut peygamberin kavmini helak etmek için Hazreti İbrahim'in yanına uğrayan melekler olduğundan bahsedilir.