Dindar Es Dindar Aile
"Aile yuvasini" gecici hevesleri tatmin cagi olarak degil, sonuclari itibariyle oteki dunyaya uzanan, oradaki hayatin seklini tayin eden "ebedi bir kurum" olarak gormek gerekmektedir.
Uzunca bir zamandan beri aralarina katilmak icin devlet yoneticilerinin yalvar-yakar oldugu Bati dunyasi ve kultur ortaminin, her seyimiz gibi, aile yapimizi da ciddi boyutlarda etkiledigi, sarstigi ve hatta bozdugu bir gercektir. Akif merhumun ifadesiyle "gayesiz bir fikr ile" bize ait her mevcudu, her degeri resmen ya yiktik ya da yikima terkettik... Aileden sorumlu bir devlet bakanligi kurulmus olmasina ragmen sistem tarafindan yikima terkedilen en son kalemiz Ailedir. Bu terkedisin, toplumun onemli bir kesimince onaylanmis olmasi asil istirap kaynagini olusturmaktadir.
Kitle iletisim araclari "mahrem" bir kose birakmadi. Kultur istilasi anaforunda yegane siginak gibi gozuken aile, buyuk olcude o gorevi yapamaz hale geldi. Aile, siginak ve guven ortami olmaktan cikmak uzere.. Aslinda herkes, cokusun su veya bu sekilde farkinda.. .Yine herkes bir caresizligi paylastiginin bilincinde...
Butun bunlara ragmen hala degerlerini koruma, yasama ve duyurma ihtiyacini ve istiyakini duyan kafa ve gonuller de yok degildir. Bunlar azimsanmayacak bir yogunlukta gundemdeki yerini almis bulunmaktadir. Yani muslumanlar simdi kendi dunyalarini, kendi zeminlerini, kendi ailelerini ariyorlar.. Iste bu kesim caresizligi once kendi capinda ve cevresinde sonra da toplumda asabilmenin cabasinda.
Buna ilaveten memleketimizde yaz aylari genellikle yeni ailelerin kuruldugu gunlerdir. Her yeni aile buyuk sevinclere, mutluluklara vesile olur. Fitri ve tabii olan her sey gibi evlilikler, dUgunler de guzeldir. Ancak cok sorunlu, o yuzden de pek nazik bir ortamin adidir artik aile ve evlilikler...
"Dindar olani sec!"
Koklu ve saglam bir aile yapisi millet hayatinin sihhat ve devaminin temel
Ebu Hureyre radiyallahu anh'den rivayet edildigine gore Nebi sallallahu aleyhi ve sellem soyle buyurdu:
"Kadin dort seyden biri; mali, soyu-sopu, guzelligi verdini icin alinir. Elleri toprak dolasi, sen dindar olanini sec !"(l) sartidir. Bu sebeple olmali ki, ailenin kurulusundan itibaren dikkat edilecek ana konular Sevgili Peygamber'imizin mubarek hadis-i seriflerde aciklanmistir. Biz bunlardan bir kacina isaret etmek istiyoruz.
Hadisimiz es seciminde dikkate alinan dort unsuru, vakiayi tesbit cercevesinde saymaktadir. "Vakiayi tesbit" demek, insanlar arasinda adet olani, oldugu gibi dile getirmek demektir. Yoksa "siz de oyle yapin" anlaminda degildir. Nitekim Efendimiz acikca muslumanlara, es seciminde "dindar olani" tercih etmelerini tavsiye etmistir.
Guzelligin, zenginligin ve soylulugun hem gecici hem de olumsuz gelismelere ve didismelere gebe nitelikler oldugu binlerce kez tecrube edilmistir. Ancak "dindarlik", butun beseri ve dunyevi ozellik ve niteliklerin ozunde ve otesinde, her turlu sart altinda faydasi gorulecek ve kendisiyle mutlu olunabilecek bir vasiftir. Dindar es ve aile bazilarinin sandigi gibi sadece sikintili zamanlar icin degil, mutlu ve sevincli zamanlar icin de ayni derecede gerekli ve gecerlidir.
Hz. Peygamber'in su ikazi pek manidardir: " Kim bir kadinla sadece sayu-sopu, serefi, itibari icin evlenirse, Allah o kimseyi zelil eder. Kim bir kadinla sadece malindan dolayi evlenirse, Allah onu fakir kilar. Kim de gozunu haramdan korumak, irz ve namusunu muhafaza etmek, akrabasi ile iliskilerini devam ettirmek Icin evlenirse, Allah bu evliligi iki taraf icin de hayirli ve ugurlu kilar" (2)
"Rabblmiz!. Bize goz aydinligi olacak esler ve cocuklar ver!"(3) ayetinde "goz aydinligi" diye nitelenenler herhalde ve oncelikle "dindar esler"dir. Huy guzelligi "dindarlik" la desteklenmesi halinde, surekli mutluluk sebebi olur. Bu da goz aydinliginin ta kendisi olsa gerektir.
Uyarilar
Tercihini ve secimini dindar esten yana kullanmasi istenen musluman erkeklere Hz. Peygamber su gercegi de hatirlatmistir; "Mu'minlerin en olgunu, ahlaki en guzel olanlardir. Sizin en hayirlilariniz kadinlarina karsi hayirli olanlarinizdir."(4)
"Gecimini ustlendigi aile bireylerinl ihmal etmesi, kisiye veba.l olarak yeter." (5)
Sevgili Peygamberimiz, ailedeki denge, huzur ve mutlulugu saglamak icin on sahabi tarafindan rivayet edilen bir hadiste hanimlara da su gercegi hatirlatmistir.
"Sayet ben bir insanin bir baskasina secde etmesini emredecek olsaydim, hanimin kocasina secde etmesini emrederdim."(6)
Bu hadis uslub ve vurgu olarak ailedeki huzurun "sadakat ve itaat" noktasinda toplandigini gostermektedir.
"Kocasi kendinden razi oldugu halde olen kadin cennete girer."(7)
Bu hadis ise, hem bir tesviki hem de bir tesbiti ihtiva etmektedir. Aile hayatinda kadin, oteki unsurlardan agirlikli bir yere ve role sahiptir. Kadinin yaratilisi geregi ahngan ve cabuk kirilan bir yapisi vardir. Dolayisiyla cevresindekileri ve oncelikle esini rahatsiz etme ihtimali buyuktur. Bu sebeple de Hz. Peygamber'in hanimlara yonelik uyari ve irsatlan daha yogundur.
Iste bu yogunluk bile, dindar aile icin "dindar es" seciminin lazim geldigini ortaya koymaktadir. Giderek karmasik bir hal alan toplum degerleri, aile yapisinin gecmistekinden cok daha saglam olmasini gerekli kilmaktadir. Bilinen bir gercektir ki, insani uretici oldugu surece degil, yasadigi surece degerli bulan, ona aile ortaminda bakan bir aile kadar hic bir sey mutlu edemez. Hangi darulaceze sakini gercekten mutludur?
Inkar edilemez bir gercektir ki, herkes evinde rahat eder. Evler ve aileler biribirlerine tahammul etmesini bilen sadakat ve ferakat sahibi esler sayesinde huzur yuvasi olabilir. Bu sebeple "aile yuvasini" gecici hevesleri tatmin ocagi olarak degil, sonuclari itibariyle oteki dunyaya uzanan, oradaki hayatin seklini tayin eden "ebedi bir kurum" olarak gormek gerekmektedir. Boylesi bir bakis acisina sahip eslerden olusan aileler, daha dogrusu "dindar aileler" dunya icin oldugu kadar gercek istikbal icin de guven kaynagidir.
Sevgili Peygambeiimfz bir baska hadislerinde, dunyada elde edilmesi icin gayret gosterilmeye deger buldugu kiymetleri "sukreden gonul, zikreden dil ve ahiret islerinde (bir iivayete gore de imani yasamakta) kocasina yardimci olan dindar hanim" olarak bildirmistir(8 ).
Ote yandan, suna da isAret edelim ki, dindar es secimini tavsiye eden hadisimiz, dindar kisileri arkadas edinmeyi oncelikle tesvik etfnis olmaktadir. Ayrica burada erkeklere yonelik olarak soylenmis olan "dindar olani sec!" tavsiyesi, aslinda ve tabii olarak, hanimlara da yoneliktir. Onlar da evlenecekleri erkeklerde oncelikle "dindarlik" vasfini aramalidirlar.
Hadis-i serifteki " hay elleri toprak dolasi ( ya da olasi)", diye tercume edilebilecek olan "terlbet yedake" ifadesi, beddua gorunumunde olmakla birlikte beddua anlaminda degildir. Burada tesvik manasindadir. Ancak bu ifadede "sayet tavsiyemi tutmazsan, fakirlesir, sikintiya dusersin" gibi bir ikaz anlami da sezilmektedir.
Sozun burasinda peygamber tavsiyesinin gercekligine ve kurtariciligina inancimizi yenileyerek, bir kez daha Efendimiz'in tavsiyesine kulak verelim: "Sen dindar olani sec ..." Cunku bu secim, mutluluk ve bir anlamda
da ebedi kurtulus secimi demektir? Ote yandan unutmayalim ki biz, kendimizi kendimize ait degerlerle kurulmus ve donatilmis yuvalarda koruyabiliriz.
0 halde duamiz hep ayni: "Rabbimlz bize goz aydinligi olacak esler ve cocuklar ver..."(9 )
Dipnotlar
1) Buhari, Nikah 15; Ebu Davud, Nikah 2; Nesm, Nikah 13; Ibni Mace, Nikah 6; Darimi, Nikah 4; Muvatta, Nikah 21; Ahmed b. Hanbel, 11, 428,
2) Heysemi, Mecmeu'z-zevaid, lV,254,
3) Furkan Suresi (25), 74,
4) Buhari, Edeb 38-39,
5) Ebu Davud, Zekat 45; Hakim, elMustedrek, IV, 500,
6) Ebu Davud, Nikah 40; Tirmizi, Rada' 10; Abdurrezzak, el-Musannef, Xl,
300-301,
7) Tirmizi, Rada' 10; Ibni Mace, Nikah 4,
8 ) Bkz. Ibni Mace, Nikah 5,
9) Furkan Suresi(25), 74
"Aile yuvasini" gecici hevesleri tatmin cagi olarak degil, sonuclari itibariyle oteki dunyaya uzanan, oradaki hayatin seklini tayin eden "ebedi bir kurum" olarak gormek gerekmektedir.
Uzunca bir zamandan beri aralarina katilmak icin devlet yoneticilerinin yalvar-yakar oldugu Bati dunyasi ve kultur ortaminin, her seyimiz gibi, aile yapimizi da ciddi boyutlarda etkiledigi, sarstigi ve hatta bozdugu bir gercektir. Akif merhumun ifadesiyle "gayesiz bir fikr ile" bize ait her mevcudu, her degeri resmen ya yiktik ya da yikima terkettik... Aileden sorumlu bir devlet bakanligi kurulmus olmasina ragmen sistem tarafindan yikima terkedilen en son kalemiz Ailedir. Bu terkedisin, toplumun onemli bir kesimince onaylanmis olmasi asil istirap kaynagini olusturmaktadir.
Kitle iletisim araclari "mahrem" bir kose birakmadi. Kultur istilasi anaforunda yegane siginak gibi gozuken aile, buyuk olcude o gorevi yapamaz hale geldi. Aile, siginak ve guven ortami olmaktan cikmak uzere.. Aslinda herkes, cokusun su veya bu sekilde farkinda.. .Yine herkes bir caresizligi paylastiginin bilincinde...
Butun bunlara ragmen hala degerlerini koruma, yasama ve duyurma ihtiyacini ve istiyakini duyan kafa ve gonuller de yok degildir. Bunlar azimsanmayacak bir yogunlukta gundemdeki yerini almis bulunmaktadir. Yani muslumanlar simdi kendi dunyalarini, kendi zeminlerini, kendi ailelerini ariyorlar.. Iste bu kesim caresizligi once kendi capinda ve cevresinde sonra da toplumda asabilmenin cabasinda.
Buna ilaveten memleketimizde yaz aylari genellikle yeni ailelerin kuruldugu gunlerdir. Her yeni aile buyuk sevinclere, mutluluklara vesile olur. Fitri ve tabii olan her sey gibi evlilikler, dUgunler de guzeldir. Ancak cok sorunlu, o yuzden de pek nazik bir ortamin adidir artik aile ve evlilikler...
"Dindar olani sec!"
Koklu ve saglam bir aile yapisi millet hayatinin sihhat ve devaminin temel
Ebu Hureyre radiyallahu anh'den rivayet edildigine gore Nebi sallallahu aleyhi ve sellem soyle buyurdu:
"Kadin dort seyden biri; mali, soyu-sopu, guzelligi verdini icin alinir. Elleri toprak dolasi, sen dindar olanini sec !"(l) sartidir. Bu sebeple olmali ki, ailenin kurulusundan itibaren dikkat edilecek ana konular Sevgili Peygamber'imizin mubarek hadis-i seriflerde aciklanmistir. Biz bunlardan bir kacina isaret etmek istiyoruz.
Hadisimiz es seciminde dikkate alinan dort unsuru, vakiayi tesbit cercevesinde saymaktadir. "Vakiayi tesbit" demek, insanlar arasinda adet olani, oldugu gibi dile getirmek demektir. Yoksa "siz de oyle yapin" anlaminda degildir. Nitekim Efendimiz acikca muslumanlara, es seciminde "dindar olani" tercih etmelerini tavsiye etmistir.
Guzelligin, zenginligin ve soylulugun hem gecici hem de olumsuz gelismelere ve didismelere gebe nitelikler oldugu binlerce kez tecrube edilmistir. Ancak "dindarlik", butun beseri ve dunyevi ozellik ve niteliklerin ozunde ve otesinde, her turlu sart altinda faydasi gorulecek ve kendisiyle mutlu olunabilecek bir vasiftir. Dindar es ve aile bazilarinin sandigi gibi sadece sikintili zamanlar icin degil, mutlu ve sevincli zamanlar icin de ayni derecede gerekli ve gecerlidir.
Hz. Peygamber'in su ikazi pek manidardir: " Kim bir kadinla sadece sayu-sopu, serefi, itibari icin evlenirse, Allah o kimseyi zelil eder. Kim bir kadinla sadece malindan dolayi evlenirse, Allah onu fakir kilar. Kim de gozunu haramdan korumak, irz ve namusunu muhafaza etmek, akrabasi ile iliskilerini devam ettirmek Icin evlenirse, Allah bu evliligi iki taraf icin de hayirli ve ugurlu kilar" (2)
"Rabblmiz!. Bize goz aydinligi olacak esler ve cocuklar ver!"(3) ayetinde "goz aydinligi" diye nitelenenler herhalde ve oncelikle "dindar esler"dir. Huy guzelligi "dindarlik" la desteklenmesi halinde, surekli mutluluk sebebi olur. Bu da goz aydinliginin ta kendisi olsa gerektir.
Uyarilar
Tercihini ve secimini dindar esten yana kullanmasi istenen musluman erkeklere Hz. Peygamber su gercegi de hatirlatmistir; "Mu'minlerin en olgunu, ahlaki en guzel olanlardir. Sizin en hayirlilariniz kadinlarina karsi hayirli olanlarinizdir."(4)
"Gecimini ustlendigi aile bireylerinl ihmal etmesi, kisiye veba.l olarak yeter." (5)
Sevgili Peygamberimiz, ailedeki denge, huzur ve mutlulugu saglamak icin on sahabi tarafindan rivayet edilen bir hadiste hanimlara da su gercegi hatirlatmistir.
"Sayet ben bir insanin bir baskasina secde etmesini emredecek olsaydim, hanimin kocasina secde etmesini emrederdim."(6)
Bu hadis uslub ve vurgu olarak ailedeki huzurun "sadakat ve itaat" noktasinda toplandigini gostermektedir.
"Kocasi kendinden razi oldugu halde olen kadin cennete girer."(7)
Bu hadis ise, hem bir tesviki hem de bir tesbiti ihtiva etmektedir. Aile hayatinda kadin, oteki unsurlardan agirlikli bir yere ve role sahiptir. Kadinin yaratilisi geregi ahngan ve cabuk kirilan bir yapisi vardir. Dolayisiyla cevresindekileri ve oncelikle esini rahatsiz etme ihtimali buyuktur. Bu sebeple de Hz. Peygamber'in hanimlara yonelik uyari ve irsatlan daha yogundur.
Iste bu yogunluk bile, dindar aile icin "dindar es" seciminin lazim geldigini ortaya koymaktadir. Giderek karmasik bir hal alan toplum degerleri, aile yapisinin gecmistekinden cok daha saglam olmasini gerekli kilmaktadir. Bilinen bir gercektir ki, insani uretici oldugu surece degil, yasadigi surece degerli bulan, ona aile ortaminda bakan bir aile kadar hic bir sey mutlu edemez. Hangi darulaceze sakini gercekten mutludur?
Inkar edilemez bir gercektir ki, herkes evinde rahat eder. Evler ve aileler biribirlerine tahammul etmesini bilen sadakat ve ferakat sahibi esler sayesinde huzur yuvasi olabilir. Bu sebeple "aile yuvasini" gecici hevesleri tatmin ocagi olarak degil, sonuclari itibariyle oteki dunyaya uzanan, oradaki hayatin seklini tayin eden "ebedi bir kurum" olarak gormek gerekmektedir. Boylesi bir bakis acisina sahip eslerden olusan aileler, daha dogrusu "dindar aileler" dunya icin oldugu kadar gercek istikbal icin de guven kaynagidir.
Sevgili Peygambeiimfz bir baska hadislerinde, dunyada elde edilmesi icin gayret gosterilmeye deger buldugu kiymetleri "sukreden gonul, zikreden dil ve ahiret islerinde (bir iivayete gore de imani yasamakta) kocasina yardimci olan dindar hanim" olarak bildirmistir(8 ).
Ote yandan, suna da isAret edelim ki, dindar es secimini tavsiye eden hadisimiz, dindar kisileri arkadas edinmeyi oncelikle tesvik etfnis olmaktadir. Ayrica burada erkeklere yonelik olarak soylenmis olan "dindar olani sec!" tavsiyesi, aslinda ve tabii olarak, hanimlara da yoneliktir. Onlar da evlenecekleri erkeklerde oncelikle "dindarlik" vasfini aramalidirlar.
Hadis-i serifteki " hay elleri toprak dolasi ( ya da olasi)", diye tercume edilebilecek olan "terlbet yedake" ifadesi, beddua gorunumunde olmakla birlikte beddua anlaminda degildir. Burada tesvik manasindadir. Ancak bu ifadede "sayet tavsiyemi tutmazsan, fakirlesir, sikintiya dusersin" gibi bir ikaz anlami da sezilmektedir.
Sozun burasinda peygamber tavsiyesinin gercekligine ve kurtariciligina inancimizi yenileyerek, bir kez daha Efendimiz'in tavsiyesine kulak verelim: "Sen dindar olani sec ..." Cunku bu secim, mutluluk ve bir anlamda
da ebedi kurtulus secimi demektir? Ote yandan unutmayalim ki biz, kendimizi kendimize ait degerlerle kurulmus ve donatilmis yuvalarda koruyabiliriz.
0 halde duamiz hep ayni: "Rabbimlz bize goz aydinligi olacak esler ve cocuklar ver..."(9 )
Dipnotlar
1) Buhari, Nikah 15; Ebu Davud, Nikah 2; Nesm, Nikah 13; Ibni Mace, Nikah 6; Darimi, Nikah 4; Muvatta, Nikah 21; Ahmed b. Hanbel, 11, 428,
2) Heysemi, Mecmeu'z-zevaid, lV,254,
3) Furkan Suresi (25), 74,
4) Buhari, Edeb 38-39,
5) Ebu Davud, Zekat 45; Hakim, elMustedrek, IV, 500,
6) Ebu Davud, Nikah 40; Tirmizi, Rada' 10; Abdurrezzak, el-Musannef, Xl,
300-301,
7) Tirmizi, Rada' 10; Ibni Mace, Nikah 4,
8 ) Bkz. Ibni Mace, Nikah 5,
9) Furkan Suresi(25), 74
