Bahsedilen tarzda ifadeler bağlama ve niyete göre değerlendirilir. Her durumda küfür sayılmaz, ancak bazen tehlikeli ve şaka bile olsa haram sözler olabilir.
Sözün Zahiri, Küfür Çağrışımı Taşıyor mu?
Eğer bir kimse, bir kişiye kızıp ya da Onu azarlamak maksadıyla;
“Sen Bizi dinden imandan çıkardın!” gibi bir sözle dinle, imanla alay ediyor, hafife alıyor veya böyle şeyleri basit görüyor ise , bu durum küfre götüren bir hal olabilir. Çünkü dinle alay etmek, küçümsemek, ciddiye almamak küfürdür.
“Andolsun, eğer Onlara sorarsan: ‘Biz sadece laf olsun diye konuşuyorduk, eğleniyorduk’ derler. De ki: ‘Allah ile, O’nun ayetleriyle ve Rasûluyle mi alay ediyordunuz?’ Özür dilemeyin, Siz iman ettikten sonra kâfir oldunuz.” (Tevbe, 65-66)
İfadede Günah veya Aşırılığı Kasıt Olması
Bazen bu ifadeler toplumda kinaye veya mecaz anlamında kullanılır; “Bizi dinden imandan çıkarttın”
Burada küfrü kastetmiyor, mecazi bir ifade kullanıyorsa, bu söz küfür sayılmaz. Ama yine de böyle ifadelerden kaçınmak gerekir. Çünkü dil, ciddi şeyler söylerken alışkanlık haline gelirse, iman açısından riskli sözler ortaya çıkabilir.
İbn Teymiyye (rahimehullah) şöyle der: “Bir söz, zahiren küfür içeriyor fakat onu söyleyenin kastı küfür değilse, bu kişiye hemen kâfir denmez. Bu meselede kişinin maksadı, bağlamı ve niyeti araştırılır.” (İbn Teymiyye , es-Sârimu’l-Meslûl, Sf: 521)
İmam Nevevî de bu tür ifadelerin “lağv, boş ve çirkin sözler” olduğunu belirtir ve Müslümanın dilini temiz tutmasını tavsiye eder.
Bu tür ifadeleri bazı câhiller şaka niyetiyle söyler;
Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: "Kişi, ciddi veya şaka olsun fark etmez, bir kelime söyler; o kelimeyle cehenneme yuvarlanır."
(Tirmizî, Zuhd, 12; Sahih)
Ez cumle; bu tür sıkıntılı ifadeleri kullanan kişilerde alay, istihza, dini hafife alma kastı varsa küfürdür. Cahilce ve şaka amaçlı ama dini hafife alıcıysa küfre yakın olup, büyük günahtır. Mecazi anlamda kızgınlıkla söylendiyse küfür olmasa da günahtır.