Çevrimdışı
YÖN BULMA
Dünya üzerinde bulundugumuz yeri harita ve aletler kullanarak belirliyebiliriz.Bulundugumuz noktadan diger bir noktaya giderken, yürüdügümüz yönü rota olarak adlandiririz.Iki nokta arasinda birçok engeller,tepeler,ormanlar,göller ve nehirler yer alabilir.Önemli olan bir yerden digerine giderken, saydigimiz bu engelleri asarken rota dedigimiz yönümüzü kaybetmememizdir.Yapilan arastirmalarda bir kisi bilmedigi bir arazide hareket ediyorsa bir müddet sonra yön duygusunu kaybettigi görülmektedir.Yürüyüs sirasinda, yasamlarinda sag ayagini kullanan insanlarin kuvvetli olan bu ayaklari ile sola göre daha uzun adim attiklari görülmektedir.
Bu nedenle düz bir dogru üzerinde yürüdüklerini zanneden kisilerin rotalarindan sola dogru saptiklari ve zaman içinde sola dogru çok genis bir yay çizdikleri görülmektedir.Sonuçta umduklari yere ulasamadiklari gibi nerede olduklarini bilememektedirler.Son yillarda ülkemizde dogada etkinlik gösteren kisilerin sayisi artmistir.Bu sayi artisi beraberinde kazalari ve kaybolma olaylarini getirmektedir.Yön saptama çok kesin ve net bir hadisedir.Dogada yürüyen bir kisi net olarak nerede oldugunu bilmeli veya kayboldugunu kabul etmelidir.
Pusula ve simdi ögrenecegimiz yöntemlerle yeryüzeyinde ancak yön saptamasi yapilabilir. Yani ancak istenen rotada yürümek mümkün olabilir.Yeryüzü üzerinde nerede oldugumuz sorusunun cevabi farkli aletler gerektirir.Bu aletlerden elde ettigimiz sonuç ile enlem ve boylamimizi derece,dakika ve saniye cinsinden ögrenebiliriz.Bu bilgi ancak bir haritaya aktarildiktan sonra o anki haritadaki yerimizi bilebiliriz.
Sonuç olarak dogada yönümüzü belirlemeden önce kabaca nerede oldugumuzu bilmek zorundayiz.Ancak bundan sonra nereye gidecegimizi düsünüp sonra yönümüzümü saptamaliyiz.
Yön Saptama Yöntemleri
Pusula Yardimi Ile
Yönümüzü en kolay pusula yardimi ile saptiyabiliriz.Pusula ibresinin koyu renkli ucu manyetik kuzeyi gösterir.Kuzeyinin nerede oldugunu belirledikten sonra,hangi yöne gidecek isek o yönde yer alan bir cismi (örnegin agaç,iri kayalar gibi)hedef alip oraya kadar gitmek ve o noktada gitmek istedigimiz yönde yeni bir cisim saptamak gerekir.Bu yöntemle mümkün oldugu kadar düz bir çizgide yol alinabilir.
Pusula
Dogada gidilecek yön için belirli cisim ve isaretleri hedef alip yürüyün.
Kutup Yildizi Ile
Dünyamizin kutup noktalarindan geçen hayali eksen çizgisi kutup yildizinin çok yakinindan geçmektedir.Bu nedenle geceleyin yildizlar ve gezegenler hareket halinde iken(dünyanin kendi etrafinda dönüsünden dolayi)kutup yildizi sabit kalir.Dogada herhangi bir yildizi hedef alip yürür iseniz,yildizin hareketinden dolayi düz bir çizgide yürüyemezsiniz.
Dünyanin dönüsünden ötürü kutup yildizi çevresinde diger yildizlarin dönüsü."Görüntü fotograf filminin uzun pozlandirilmasi ile elde edilmis.(Corbis.com)"
Bu nedenle gökyüzünde yanlizca kutup yildizini bularak onun kuzeyi gösterdigini bilerek,amaçladiginiz yönde yürüyebilirsiniz.Kutup yildizini bulmak için belirgin bazi yildiz guruplarini bilmek zorundasiniz.(Bu bilgiler kuzey yarim küresinde geçerlidir)
Büyük Ayi yildiz gurubu 7 yildizdan olusur.Görünümü egik duran kahve cezvesine benzer.Sapin karsisinda yer alan kenarin uzunlugunu 5 le çarptigimizda ve kenar yönünde kutup yildizini buluruz.Kutup yildizini dogru buldugumuzdan emin olmak için yan yatmis ve bes yildizdan olusan bir W harfine benzeyen Cassiopeia yildiz gurubunu kullaniriz.Büyük W nun ortasindaki yildiz, kutup yildizi dogrultusundadir.(Lütfen çizimleri inceleyiniz)
Büyük Ayi Yildiz Gurubu
Cassiopeia Yildiz Gurubu
US Army FM 21-76 da Kutup Yildizinin Bulunmasi
Günes Ile Yön Bulma
Parlak günesli bir günde bir sopa ve gölgesi yardimi ile yön tayini yapilabilir.Sopanin gölgesi isaretlenir.Bir süre sonra yer degistiren gölge ucu tekrar isaretlenir.Bu iki isareti birlestiren çizgiye dik dogru S - N eksenidir.Birinci isareti sola ve ikinci isareti saginiza aldiginizda yüzünüz kuzeye bakmaktadir.
Saat Yardimi Ile Yön Tayini
Günesli bir günde bilegimizdeki saat yardimi ile yön tayin edebiliriz.Saatin akrebi günese döndürülür.Saatin 12 rakkami ile akrebin olusturdugu açinin açi ortayi Güney-Kuzey Hattidir.Günes tarafi güney yönüdür.
Dünya üzerinde bulundugumuz yeri harita ve aletler kullanarak belirliyebiliriz.Bulundugumuz noktadan diger bir noktaya giderken, yürüdügümüz yönü rota olarak adlandiririz.Iki nokta arasinda birçok engeller,tepeler,ormanlar,göller ve nehirler yer alabilir.Önemli olan bir yerden digerine giderken, saydigimiz bu engelleri asarken rota dedigimiz yönümüzü kaybetmememizdir.Yapilan arastirmalarda bir kisi bilmedigi bir arazide hareket ediyorsa bir müddet sonra yön duygusunu kaybettigi görülmektedir.Yürüyüs sirasinda, yasamlarinda sag ayagini kullanan insanlarin kuvvetli olan bu ayaklari ile sola göre daha uzun adim attiklari görülmektedir.
Bu nedenle düz bir dogru üzerinde yürüdüklerini zanneden kisilerin rotalarindan sola dogru saptiklari ve zaman içinde sola dogru çok genis bir yay çizdikleri görülmektedir.Sonuçta umduklari yere ulasamadiklari gibi nerede olduklarini bilememektedirler.Son yillarda ülkemizde dogada etkinlik gösteren kisilerin sayisi artmistir.Bu sayi artisi beraberinde kazalari ve kaybolma olaylarini getirmektedir.Yön saptama çok kesin ve net bir hadisedir.Dogada yürüyen bir kisi net olarak nerede oldugunu bilmeli veya kayboldugunu kabul etmelidir.
Pusula ve simdi ögrenecegimiz yöntemlerle yeryüzeyinde ancak yön saptamasi yapilabilir. Yani ancak istenen rotada yürümek mümkün olabilir.Yeryüzü üzerinde nerede oldugumuz sorusunun cevabi farkli aletler gerektirir.Bu aletlerden elde ettigimiz sonuç ile enlem ve boylamimizi derece,dakika ve saniye cinsinden ögrenebiliriz.Bu bilgi ancak bir haritaya aktarildiktan sonra o anki haritadaki yerimizi bilebiliriz.
Sonuç olarak dogada yönümüzü belirlemeden önce kabaca nerede oldugumuzu bilmek zorundayiz.Ancak bundan sonra nereye gidecegimizi düsünüp sonra yönümüzümü saptamaliyiz.
Yön Saptama Yöntemleri
Pusula Yardimi Ile
Yönümüzü en kolay pusula yardimi ile saptiyabiliriz.Pusula ibresinin koyu renkli ucu manyetik kuzeyi gösterir.Kuzeyinin nerede oldugunu belirledikten sonra,hangi yöne gidecek isek o yönde yer alan bir cismi (örnegin agaç,iri kayalar gibi)hedef alip oraya kadar gitmek ve o noktada gitmek istedigimiz yönde yeni bir cisim saptamak gerekir.Bu yöntemle mümkün oldugu kadar düz bir çizgide yol alinabilir.
Pusula
Dogada gidilecek yön için belirli cisim ve isaretleri hedef alip yürüyün.
Kutup Yildizi Ile
Dünyamizin kutup noktalarindan geçen hayali eksen çizgisi kutup yildizinin çok yakinindan geçmektedir.Bu nedenle geceleyin yildizlar ve gezegenler hareket halinde iken(dünyanin kendi etrafinda dönüsünden dolayi)kutup yildizi sabit kalir.Dogada herhangi bir yildizi hedef alip yürür iseniz,yildizin hareketinden dolayi düz bir çizgide yürüyemezsiniz.
Dünyanin dönüsünden ötürü kutup yildizi çevresinde diger yildizlarin dönüsü."Görüntü fotograf filminin uzun pozlandirilmasi ile elde edilmis.(Corbis.com)"
Bu nedenle gökyüzünde yanlizca kutup yildizini bularak onun kuzeyi gösterdigini bilerek,amaçladiginiz yönde yürüyebilirsiniz.Kutup yildizini bulmak için belirgin bazi yildiz guruplarini bilmek zorundasiniz.(Bu bilgiler kuzey yarim küresinde geçerlidir)
Büyük Ayi yildiz gurubu 7 yildizdan olusur.Görünümü egik duran kahve cezvesine benzer.Sapin karsisinda yer alan kenarin uzunlugunu 5 le çarptigimizda ve kenar yönünde kutup yildizini buluruz.Kutup yildizini dogru buldugumuzdan emin olmak için yan yatmis ve bes yildizdan olusan bir W harfine benzeyen Cassiopeia yildiz gurubunu kullaniriz.Büyük W nun ortasindaki yildiz, kutup yildizi dogrultusundadir.(Lütfen çizimleri inceleyiniz)
Büyük Ayi Yildiz Gurubu
Cassiopeia Yildiz Gurubu
US Army FM 21-76 da Kutup Yildizinin Bulunmasi
Günes Ile Yön Bulma
Parlak günesli bir günde bir sopa ve gölgesi yardimi ile yön tayini yapilabilir.Sopanin gölgesi isaretlenir.Bir süre sonra yer degistiren gölge ucu tekrar isaretlenir.Bu iki isareti birlestiren çizgiye dik dogru S - N eksenidir.Birinci isareti sola ve ikinci isareti saginiza aldiginizda yüzünüz kuzeye bakmaktadir.
Saat Yardimi Ile Yön Tayini
Günesli bir günde bilegimizdeki saat yardimi ile yön tayin edebiliriz.Saatin akrebi günese döndürülür.Saatin 12 rakkami ile akrebin olusturdugu açinin açi ortayi Güney-Kuzey Hattidir.Günes tarafi güney yönüdür.
