Endülüs Alimlerinden Ebu Muhammed İbn Hazm (Hicri 384-456 Miladi 994-1064) bu konuda şöyle diyor ;
قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: أَرْبَعٌ مَنْ كُنَّ فِيهِ كَانَ مُنَافِقًا خَالِصًا وَمَنْ كَانَتْ فِيهِ خَلَّةٌ مِنْهُنَّ كَانَتْ فِيهِ خَلَّةٌ مِنْ نِفَاقٍ حَتَّى يَدَعَهَا: إذَا حَدَّثَ كَذَبَ، إذَا وَعَدَ أَخْلَفَ، إذَا عَاهَدَ غَدَرَ، وَإِذَا خَاصَمَ فَجَرَ
فقد صح أن هاهنا نفاقا لا يكون صاحبه كافرا , ونفاقا يكون صاحبه كافرا , فيمكن أن يكون هؤلاء الذين أرادوا التحاكم إلى الطاغوت لا إلى النبي صلى الله عليه وسلم مظهرين لطاعة رسول الله صلى الله عليه وسلم عصاة بطلب الرجوع في الحكم إلى غيره معتقدين لصحة ذلك , لكن رغبة في اتباع الهوى
فلم يكونوا بذلك كفارا بل عصاة , فنحن نجد هذا عيانا عندنا , فقد ندعو نحن عند الحاكم إلى القرآن وإلى سنة رسول الله صلى الله عليه وسلم الثابت عنهم بإقرارهم فيأبون ذلك ويرضون برأي أبي حنيفة , ومالك , والشافعي , هذا أمر لا ينكره أحد , فلا يكونون بذلك كفارا , فقد يكون أولئك هكذا حتى إذا بين الله تعالى أنهم لا يؤمنون حتى يحكموا رسول الله صلى الله عليه وسلم فيما شجر بينهم وجب أن من وقف على هذا قديما وحديثا وإلى يوم القيامة فأبى وعند فهو كافر وليس في الآية أن أولئك عندوا بعد نزول هذه الاية
”Allahın elçisi s.a.v buyuruyor ki ; “Dört şey kim de bulunursa hâlis münafık olur. Kimde bunlardan bir kısmı bulunursa, onu bırakıncaya kadar kendisinde münafıklıktan bir haslet kalmış olur. Bunlar: Kendisine bir şey emanet edildiği zaman hiyanet etmek, söz söylerken yalan söylemek, ahdettiğinde, söz verdiğinde sözünü tutmamak, husumet zamanında da haktan ayrılmaktır.” Doğru olan budur ki buradaki nifak sahibi kafir olan nifak ve sahibi kafir olmayan nifak olabilir.Mümkündür ki Nebiye s.a.v değil, tağuta muhakeme olmayı isteyenler Rasulullaha itaatlerini izhar etmekle beraber, bunun doğru olduğuna inanarak hükümde ona değil başkasına müracat etmeyi taleb etmekle asi olurlar.Lakin bunu hevalarına tabi olmadaki heveslerine göre yapmışlar.Lakin bununla kafir değil, asi olurlar.Biz bunu açık şekilde kendi yanımızda görüyoruz.Biz hakim huzurunda Kur'an a ve Rasulullahın s.a.v onların ikrarıyla sabit olan sünnetine devam ediyoruz, onlar buna karşı çıkıyor ve Ebu Hanifenin, Malikin ve Şafinin görüşü ile razı oluyorlar.Bu hiç kimsenin inkar etmeyeceği bir şeydir.Bununla kafir olmuyorlar.Yüce Allah, aralarında çıkan ihtilaflarda Allahın elçisine s.a.v başvurmadıkça iman etmiş olmayacaklarını beyan edene kadar diğerleri de böyle olur.Gerekli olan budur ki ; Kim bunu daha önceden bilir, sonra bilir ve kıyamet gününe kadar bilir ve karşı çıkar, inat ederse o kafirdir.Ayette “onlar bu ayetin inmesinden sonra inat ettiler”şeklinde bir ifade yoktur.”
Kaynak: İbn Hazm: El Muhalla bil Eser: 11/202
Tahkik: Ahmed Şakir (1352 h)
قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: أَرْبَعٌ مَنْ كُنَّ فِيهِ كَانَ مُنَافِقًا خَالِصًا وَمَنْ كَانَتْ فِيهِ خَلَّةٌ مِنْهُنَّ كَانَتْ فِيهِ خَلَّةٌ مِنْ نِفَاقٍ حَتَّى يَدَعَهَا: إذَا حَدَّثَ كَذَبَ، إذَا وَعَدَ أَخْلَفَ، إذَا عَاهَدَ غَدَرَ، وَإِذَا خَاصَمَ فَجَرَ
فقد صح أن هاهنا نفاقا لا يكون صاحبه كافرا , ونفاقا يكون صاحبه كافرا , فيمكن أن يكون هؤلاء الذين أرادوا التحاكم إلى الطاغوت لا إلى النبي صلى الله عليه وسلم مظهرين لطاعة رسول الله صلى الله عليه وسلم عصاة بطلب الرجوع في الحكم إلى غيره معتقدين لصحة ذلك , لكن رغبة في اتباع الهوى
فلم يكونوا بذلك كفارا بل عصاة , فنحن نجد هذا عيانا عندنا , فقد ندعو نحن عند الحاكم إلى القرآن وإلى سنة رسول الله صلى الله عليه وسلم الثابت عنهم بإقرارهم فيأبون ذلك ويرضون برأي أبي حنيفة , ومالك , والشافعي , هذا أمر لا ينكره أحد , فلا يكونون بذلك كفارا , فقد يكون أولئك هكذا حتى إذا بين الله تعالى أنهم لا يؤمنون حتى يحكموا رسول الله صلى الله عليه وسلم فيما شجر بينهم وجب أن من وقف على هذا قديما وحديثا وإلى يوم القيامة فأبى وعند فهو كافر وليس في الآية أن أولئك عندوا بعد نزول هذه الاية
”Allahın elçisi s.a.v buyuruyor ki ; “Dört şey kim de bulunursa hâlis münafık olur. Kimde bunlardan bir kısmı bulunursa, onu bırakıncaya kadar kendisinde münafıklıktan bir haslet kalmış olur. Bunlar: Kendisine bir şey emanet edildiği zaman hiyanet etmek, söz söylerken yalan söylemek, ahdettiğinde, söz verdiğinde sözünü tutmamak, husumet zamanında da haktan ayrılmaktır.” Doğru olan budur ki buradaki nifak sahibi kafir olan nifak ve sahibi kafir olmayan nifak olabilir.Mümkündür ki Nebiye s.a.v değil, tağuta muhakeme olmayı isteyenler Rasulullaha itaatlerini izhar etmekle beraber, bunun doğru olduğuna inanarak hükümde ona değil başkasına müracat etmeyi taleb etmekle asi olurlar.Lakin bunu hevalarına tabi olmadaki heveslerine göre yapmışlar.Lakin bununla kafir değil, asi olurlar.Biz bunu açık şekilde kendi yanımızda görüyoruz.Biz hakim huzurunda Kur'an a ve Rasulullahın s.a.v onların ikrarıyla sabit olan sünnetine devam ediyoruz, onlar buna karşı çıkıyor ve Ebu Hanifenin, Malikin ve Şafinin görüşü ile razı oluyorlar.Bu hiç kimsenin inkar etmeyeceği bir şeydir.Bununla kafir olmuyorlar.Yüce Allah, aralarında çıkan ihtilaflarda Allahın elçisine s.a.v başvurmadıkça iman etmiş olmayacaklarını beyan edene kadar diğerleri de böyle olur.Gerekli olan budur ki ; Kim bunu daha önceden bilir, sonra bilir ve kıyamet gününe kadar bilir ve karşı çıkar, inat ederse o kafirdir.Ayette “onlar bu ayetin inmesinden sonra inat ettiler”şeklinde bir ifade yoktur.”
Kaynak: İbn Hazm: El Muhalla bil Eser: 11/202
Tahkik: Ahmed Şakir (1352 h)
