T
Çevrimdışı
Haftanın Günleri İle Gecelerinde Namaz Kılma İle İlgili Uydurma Hadislerin Kritiği
14. Kural: Pazar günü, Pazar gecesi, Pazartesi günü, Pa zartesi gecesi ile haftanın diğer günleri ile gecelerinde Namaz Kılma ilgili hadisler.
166. Gün ve gecelere ait namazlarla ilgili bütün hadisler, uy durmadır. Bu konunun bir kısmı daha önce geçmişti.[223]
167. Yine Receb ayının ilk Cum'a gecesi kılınan "Reğâib namazı" ile ilgili hadisler de uydurmadır. Bu konu ile ilgili bü tün hadisler, yalan olup Resulullah (s.a.v)'e karşı yapılmış bir ifti radır.
168. Buna örnek; -sadûk birisi olan- Abdurrahman İbn Men de'nin, -hadis uydurmacısı olan- İbn Cehdam'dan rivayet ettiği şu hadistir:
Bize Ali b. Muhammed b. Saîd el-Basrî tahdis etti. O da dedi ki:
Bize Babam tahdis etti. O da dedi ki:
Bize Half b. Abdullah es-San'ânî, o da Humeyd et-Tavîl'den, o da Enes'ten merfu olarak şunu tahdis etti:
“Receb, Allah'ın ayıdır. Şa'ban, benim ayımdır. Ramazan ise ümmetimin ayıdır.” [224]
169. Konu ile ilgili uydurma hadislerden birisi de şudur:
"Receb (ayının) ilk Cum’asından gafil olmayın! Çünkü o, meleklerin 'Reğâib' diye isimlendirdiği gecedir.[225]
Yalancı kimse, bu uydurma hadisi, uzunca bir şekilde nakletmiştir.
İbnü'l-Cevzî der ki: [226]
"Hadis alimleri, bu hadis sebebiyle İbn Cehdam'ı [227] itham etmişler ve onu yalancılıkla suçlamışlardır.
Hafız Abdulvehhâb'ın şöyle dediğini işittim: 'Bu hadisin ravileri, meçhul olup onları bütün kitaplarda araştırdım. Fakat konu ile ilgili kitaplarda onlarla ilgili bilgi bulamadım!.
Hafızlardan biri de: 'Belki de onlar yaratılmamışlardır/yoktur lar' dedi. [228]
170. Receb ayında tutulan oruç ile o ayın bazı gecelerinde namaz kılma ile ilgili bütün hadisler, yalan ve iftiradır. [229] Şu hadis gibi:
Kim Receb (ayın)ın ilk gecesi akşamdan sonra yirmi re kat namaz kılar......Sıratı hesab vermeksizin geçer. [230]
171. Ve (şu) hadis (gibi);
Kim Receb (ayın)da bir gün oruç tutar ve dört rekat na maz kılıp birinci rekatında yüz defa 'Ayete'l-Kürsî' ve ikinci rekatında ise bir defa "Kul huvallahu Ehad' (İhIâs suresin)i okursa, cennetteki makamını görmeden ölmez.[231]
172. Ve (yine şu) hadis (gibi):
"Kim Receb (ayın)da şu, şu kadar oruç tutarsa, [232]
(Bu şekildeki) bütün hadisler, yalan ve uydurmadır.[233]
173. Bu konuda rivayet edilen (hadis)lerden (doğruya) en yakın olanı; İbn Mâce'nin, "Sünen" adlı eserinde [234] rivayet ettiği şu hadistir:
"Resulullah (s.a.v), Receb (ayın)da oruç (tutulmas)ını ya sakladı.[235]
Şa'ban Ayının Ortasındaki Berât Gecesinde Namaz Kılma İle İlgili Uydurma Hadislerin Kritiği
174. 15. Kural: Şa'ban (ayın)ın ortasında [236] gece namazla rı kılma ile ilgili hadisler.
175. (Şu) hadis gibi:
"Ey Ali! Kim Şa'ban (ayın)ın ortasındaki gecede (her reka tında) bin (defa) 'Kul huvallahu Ehad” [237] (İhlâs suresi) olmak suretiyle yüz rekat namaz kılarsa, Allah, bu gecede o kimsenin talep ettiği bütün isteklerini yerine getirir. Bu yalancı kimse, birçok saçmalıklara şöyle devam ediyor (O kimseye,) yetmin bin huri verilir. Her hurinin, yetmiş bin kölesi ve yetmiş bin erkek hizmetçisi var. (Sözüne şöyle devam ediyor) Yetmiş bin içerisindeki bunlardan her biri, efendisine şefaat eder."
Sünnet ilminin kokusunu koklayıp da bu tür hezeyanlara aldanan ve bu namazları kılan kimselere hayret doğrusu!.
Bu namaz İslam (Tarihi'n)de (hicri) dördüncü asırdan son ra uyduruldu. Mesdd-i Aksa ile ilgili hadislerin uydurulmasıyla devam edildi.
Şa'ban ayının ortasındaki gecede namaz kılma ile ilgili birçok hadis uydurulmuştur.
176. Bunlardan birisi, şudur:
"Kim Şa'ban (ayın)ın yarısındaki gecede bin kere 'Kul huvallahu Ehad' (İhlâs suresin)! yüz rekat (namaz) içerisinde okursa, -hadis uzunca bir şekilde olup içerisinde şu ifade yer al maktadır. Allah, ona, yüz melek gönderir. Bu melekler, o kim seyi, (cennetle) müjdelerler. [238]
177. Bunlardan birisi de, şu hadistir:
"Kim Şa'ban (ayın)ın yarısındaki gecede on iki rekat na maz kılıp her rekatta otuz defa 'Kul huvallahu Ehad' (İhlâs suresini)i okursa, ev halkından cehennemi hak etmiş on kişiye şefaat olunur.
Bununla ilgili hadislerden hiçbir sahih değildir. [239]
[223] Konuyla ilgili olarak 47-50 nolu hadislere bakabilirsiniz.
[224] İbnü'l-Cevzî, el-Mevzûât, 2/124-125; İbn Arrâk, Tenzîhu'ş-Şerîati'I-Merfûa, 1/164; Aclûnî, Keşfu’1-Hafâ’ 2/9; Deylemî, Firdevs, 2/275 (H. No: 3276). (ç)
[225] Gazzâlî, "el-İhyâ"da ve Şeyh Abdutkadir el-Geylânî'de, "el-Gunye"de bu hadisin tamamını ve uzunca bir şeklini nakletmiştir. İbnü'l-Cevzî'de, el-Mevzûât, 2/124-125'de; Hafız İbn Hacer'de, "Teybînü'1-Aceb bimâ vuride fi fadli Receb"de; Suyûtî'de, el-Leâlî'1-Masnûa, 2/55-56; İbn Arrâk'da, Tenzihuş-Şenati'l-Merfûa, 2/90-92'de; Abdulhayy el-Leknevî'de, el-Âsâru'1-Merfûa fî'1-Ahbâri'l-Mevdûa, s. 290- 291'de kay detmiştir.
Abdulhayy el-Leknevî (rh.a); bu hadis, bu hadisi uyduran İbn Cehdam, Reğâib Namazı ve bu konuyu kabul etme mahiyetinde te'lifte bulunan kimseler ile ilgili hususları etraflı ve kapsamlı olarak geriye bir şey kalma*yacak ve ortada bir şey bırakmayacak şekilde detaylıca ele almıştır. Hatta s. 290-305'de konuyla ilgili yazdığı yazıların müstakil bir kitapçık olması daha uygundur.
[226] İbnu’1-Cevzî, el-Mevzûât, 2/125
[227] İbn Cehdam'ın asıl adı; Ali b. Abdullah b. Cehdam ez-Zâhid'dir. Mekkedeki sufilerin şeyhidir. 414/1023'de ölmüştür. Nitekim bu husus; Zehebî'nin, Mîzânu'l-İ'tidâl, 3/142-143'de de geçmektedir. Bu kişinin biyog*rafisi ve onu tanıtma mahiyetinde kapsamlı bilgi için Leknevî'nin, "el-Âsâru'l-Merfûa fî'1-Ahbâri’l-Mevdûa" adlı eserine bakabilirsiniz.
[228] Bu sözü söyleyen kimse, İbn Arrâk'ın, Tenzîhu'ş-şerîati'l-merfûa, 2/91'de de geçtiği üzere, Hafız Zehebî'dir.
İbnü'l-Cevzî, el-Mevzûât, 2/125'de konu ile ilgili olarak der ki: "Receb (ayın)ın ilk gecesi Reğâib Namazı kılınmasını uyduran kimse bid'atçidir. Çünkü bu kimse, bu namazı, oruca kıyasla delil getirmektedir. Muhtemelen gündüz hava çok sıcak olabilir. Bu durumda kişi, oruç tuttuğunda, Ak şam Namazı vaktine kadar yemek yememekten dolayı bitkin hale düşer. Sonra namaza durur. Bu sırada uzunca teşbih ve secdeler yapar. Dolayı sıyla eziyet üzerine eziyet görür. Doğrusu Ramazan ile Teravih Namazı, ki şiye ağır geldiğine göre, Receb ayının ilk günü oruç tutmak ve Reğâib ge cesinde de sürekli namaz kılmak kişiye nasıl izdiham vermesin ki! Aslında bu, halk tabakasına göre büyük bir durum ve yüce bir mertebedir. Üstelik de bu namazı, cemaatlara gelmeyen kimseler kılıyor!" Hafız İbn Hacer'de, Tebyînü'1-Aceb, s. 21'de bunu nakletmiştir.
[229] Hafız İbn Hacer, "Tebyînü'1-Aceb bimâ vuride fi fadli Receb" adlı kitapçı ğında Receb ayında oruç tutma, namaz kılma, faziletli şeyler yapma, sa dakalar verme ve salih ameller işleme hususunda gelen uydurma hadisleri detaylı bir şekilde ele almıştır. Konuyla ilgili olarak oraya bakabilirsiniz. Bu kitapçık, 35 sahife halinde 1351/1932'de Kahire'de Muahade matbaasın da basılmıştır.
[230] Bu hadisin tamamı; İbnü'l-Cevzi'nin, el-Mevzûât, 2/123'de; İbn Hacer'in, Tebyînü'l-Aceb, s. 17'de; Suyûtî'nin, el-Leâlî'1-Masnûa, 2/55'de; İbn Arrâk'ın, Tenzîhu'ş-Şerîati'l-Merfûa, 2/89'da ve Leknevî'nin, el-Asâru'1-Merfûa, s. 319'da geçmektedir.
[231] Bu hadisin tamamı; İbnü'l-Cevzî'nin, el-Mevzûât, 2/123'de; İbn Hacer'in, Tebyînü'l-Aceb, s. 18'de; Suyûtî'nin, el-Leâlî'l-Masnûa, 2/55'de; İbn Arrâk'ın, Tenzîhu'ş-Şerîati'l-Merfûa, 2/89'da ve Leknevî'nin, el-Âsâru'l-Merfûa, s. 289'da geçmektedir.
[232] Bu hadis ile ilgili olarak b.k.z: Hafız İbn Hacer'in, Tebyînü'l-Aceb, s. 10, 12,15,16
[233] Orijinal nüshada; Kim Receb (ayın)da şu, şu kadar oruç tutarsa," hadisi. Bu şekildeki bü tün hadisler, yalan ve uydurmadır'" ifadesi yer almaktadır. Fakat bu cüm lenin içerisinde bir düşüklük var. Bunu, konuyla ilgili araştırmam so nucunda anladım. Bu alıntı, Hafız İbn Hacer'in, Tebyînü'l-Aceb, s. 10, 12, 15, 16'da "Kim Receb (ayın)da bir gün ...iki gün ....üç gün ...on beş gün ...yirmi gün oruç tutarsa, onun için şu (kadar mükafat) vardır" ile ilgili Receb ayında oruç tutmanın fazileti hususunda gelen hadislerde geçmek tedir.
[234] Bu hadis; İbn Mâce, Sıyâm 43 (1743)'de Abdullah İbn Abbâs (r.anhümâ)'dan rivayet edilmiştir.
[235] Hafız İbn Hacer, Tebyînü'l-Aceb, s. 31'de, bu hadisi; "Sünen-i İbn Mâce"den, Taberânî'nin "Mu'cemu'I-Kebîr"inden ve Beyhakî'nin "FezâiIu'l-Evkâf'ından nakletmiştir. Onlara göre hadisin lafzı şu şekildedir:
"Peygamber (s.a.v) Receb (ayın)ın tamamında oruç tutmayı yasakladı." Bu hadisin senedinde, Dâvud b. Ata' el-Müzenî var. Hafız İbn Hacer bu kişi ile ilgili olarak) der ki: "Beyhakî: 'Bu kişi, sağlam birisi değildir. Bu hadiste sadece Peygamber (s.a.v)'in fiili uygulaması ile ilgili bir durum var. Dolayısıyla bu ravi, bu fiili uygulamayı, yasağa dö nüştürüyor' demiştir.
(İbn Hacer sözüne devamla) derim ki: Beyhakî, sözünü ettiği bu hadisi, Abdullah İbn Abbâs'tan rivayet etmiştir. Bu hadisi de; Osman b. Hukeym yoluyla Saîd b. Cübeyr'den, o da Abdullah İbn Abbâs'tan şu şekilde ge*tirmiştir:
"Resulullah (s.a.v) (bazen öyle) oruç tutardı ki, biz (birbirimize): 'Hiç iftar etmeyecek' derdik. (Yine bazen) hiç oruç tutmazdı, biz de (birbirimize): '(Galiba) oruç tutmayacak' derdik." (Beyhakî, Şuâbu'1-İmân, 3/367 ç.) Hafız İbn Hacer, "Tebyînü'l-Aceb"de konuyu burada bitirmektedir. İbn Hacer, burada, böyle bir şeye ihtimal vermeme düşüncesiyle konunun mahiyetini kavrama ve açığa kavuşturmak için bu hadisle ilgili bilgilere geniş yer vermiştir. Hadisin senedinde ismi geçen Dâvud b. Atâ' el-Müzenî ile ilgili hadis; İbn Mâce, Sıyâm 30 (1711); Taberânî, el-Kebîr, 12/51 ç.); Beyhakî, (Sünenü'1-Kübrâ, 4/291 ç.)'de geçmektedir. Fakat bu hadis, tamamen zayıftır. İbn Ebi Hatim, el-Cerh ve't-Ta'dîl, 1/421'de bu kişi hakkında gerekli söz leri) söylemiştir.
İmam Ahmed'de: "Bu kişiden, hadis nakledilmez. Gördüğüm kadarıyla, onun (naklettiği hadis) bir işe yaramaz" demiştir. Babam (Ebi Hatim): 'Bu kişi, sağlam birisi değildir. Naklettiği hadis zayıf tır ve münkerdir' dedi. (Babama) Onun naklettiği hadis yazılabilir mi?' dîye sordum. O da: Dileyen kimse, onun hadisini, zâhib (-zayıf) olarak yazabilir' dedi. Ebu Zür'a'da: 'Onun naklettiği hadisler, münkerdir' demiştir" İbn Hacer, Tehzîbü't-Tehzîb, 3/193'de der ki: "İbn Hibbân: 'Naklettiği ri vayetlerde çokça hatası var. Rivayet ettiği hadislerdeki hatasının çokluğu sebebiyle naklettiği hadisle delil getirilmez' demiştir." Zehebî'de, el-Mîzân, 2/12'de der ki: "Buhârî: 'Bu kişinin naklettiği hadis ler, münkerdir' demiştir."
Görüldüğü üzere bu ravi, gerçekten zayıf birisi olup hadis uydurduğu ko nusunda görüş birliğine varılmıştır.
Buhârî der ki: "Hakkında 'naklettiği hadisler münkerdir' dediğini herkes ten hadis rivayet etmek helal değildir."
Bu (anlatılanları), ta'likini yaptığını Abdulhayy el-Leknevî'nin, er-Ref ve't-Tekmîl fî'1-Cerh ve't-Ta'dîl, s. 129, 149'da açıkça görebilirsiniz. Görüldüğü üzere bu hadis, tamamen zayıftır. Yine de doğruyu en iyi bilen Allah'tır.
[236] Şaban ayının ortasına, Beraat gecesi denk gelmektedir, (ç)
[237] Bu ifade, orijinal nüshada da (bu şekilde) geçmektedir. Yine bu hadis; İbnü'l-Cevzî'nin, el-Mevzuât, 2/127'de; Suyûtî'nin, el-Leâiî'l-Masnûa, 2/57'de; İbn Arrâk'ın, Tenzîhu'ş-Şerîati'l-Merfûa, 2/92'de ve Leknevî'nin, el-Âsâru'1-Merfûa, s. 312'de ikinci bir lafızla şu şekilde şeçmektedir: Ey Ali! Kim Şa'bân ayının ortasındaki gecede yüz rekat namaz kılıp her rekatında 'Fâtihatu'l-Kitâb' (=Fâtiha suresi) ile 'Kul huvallahu Ehad' (=İhlâs suresin)i on defa okursa,
[238] Leknevî, el-Âsâru'1-Merfûa, s. 308'de der ki: "Abdulkadir el-Geylânî, "Gunyetu't-Tâlibîn" adlı eserinde bu namazı zikretmiştir."
[239] Orijinal nüshadaki bu bahisteki hadis; metni değişmiş ve düşmüş bir vazi yette geçmektedir. Buradaki hadisi, "Mevzuat" kitaplarından alıp tamam ladım.
14. Kural: Pazar günü, Pazar gecesi, Pazartesi günü, Pa zartesi gecesi ile haftanın diğer günleri ile gecelerinde Namaz Kılma ilgili hadisler.
166. Gün ve gecelere ait namazlarla ilgili bütün hadisler, uy durmadır. Bu konunun bir kısmı daha önce geçmişti.[223]
167. Yine Receb ayının ilk Cum'a gecesi kılınan "Reğâib namazı" ile ilgili hadisler de uydurmadır. Bu konu ile ilgili bü tün hadisler, yalan olup Resulullah (s.a.v)'e karşı yapılmış bir ifti radır.
168. Buna örnek; -sadûk birisi olan- Abdurrahman İbn Men de'nin, -hadis uydurmacısı olan- İbn Cehdam'dan rivayet ettiği şu hadistir:
Bize Ali b. Muhammed b. Saîd el-Basrî tahdis etti. O da dedi ki:
Bize Babam tahdis etti. O da dedi ki:
Bize Half b. Abdullah es-San'ânî, o da Humeyd et-Tavîl'den, o da Enes'ten merfu olarak şunu tahdis etti:
“Receb, Allah'ın ayıdır. Şa'ban, benim ayımdır. Ramazan ise ümmetimin ayıdır.” [224]
169. Konu ile ilgili uydurma hadislerden birisi de şudur:
"Receb (ayının) ilk Cum’asından gafil olmayın! Çünkü o, meleklerin 'Reğâib' diye isimlendirdiği gecedir.[225]
Yalancı kimse, bu uydurma hadisi, uzunca bir şekilde nakletmiştir.
İbnü'l-Cevzî der ki: [226]
"Hadis alimleri, bu hadis sebebiyle İbn Cehdam'ı [227] itham etmişler ve onu yalancılıkla suçlamışlardır.
Hafız Abdulvehhâb'ın şöyle dediğini işittim: 'Bu hadisin ravileri, meçhul olup onları bütün kitaplarda araştırdım. Fakat konu ile ilgili kitaplarda onlarla ilgili bilgi bulamadım!.
Hafızlardan biri de: 'Belki de onlar yaratılmamışlardır/yoktur lar' dedi. [228]
170. Receb ayında tutulan oruç ile o ayın bazı gecelerinde namaz kılma ile ilgili bütün hadisler, yalan ve iftiradır. [229] Şu hadis gibi:
Kim Receb (ayın)ın ilk gecesi akşamdan sonra yirmi re kat namaz kılar......Sıratı hesab vermeksizin geçer. [230]
171. Ve (şu) hadis (gibi);
Kim Receb (ayın)da bir gün oruç tutar ve dört rekat na maz kılıp birinci rekatında yüz defa 'Ayete'l-Kürsî' ve ikinci rekatında ise bir defa "Kul huvallahu Ehad' (İhIâs suresin)i okursa, cennetteki makamını görmeden ölmez.[231]
172. Ve (yine şu) hadis (gibi):
"Kim Receb (ayın)da şu, şu kadar oruç tutarsa, [232]
(Bu şekildeki) bütün hadisler, yalan ve uydurmadır.[233]
173. Bu konuda rivayet edilen (hadis)lerden (doğruya) en yakın olanı; İbn Mâce'nin, "Sünen" adlı eserinde [234] rivayet ettiği şu hadistir:
"Resulullah (s.a.v), Receb (ayın)da oruç (tutulmas)ını ya sakladı.[235]
Şa'ban Ayının Ortasındaki Berât Gecesinde Namaz Kılma İle İlgili Uydurma Hadislerin Kritiği
174. 15. Kural: Şa'ban (ayın)ın ortasında [236] gece namazla rı kılma ile ilgili hadisler.
175. (Şu) hadis gibi:
"Ey Ali! Kim Şa'ban (ayın)ın ortasındaki gecede (her reka tında) bin (defa) 'Kul huvallahu Ehad” [237] (İhlâs suresi) olmak suretiyle yüz rekat namaz kılarsa, Allah, bu gecede o kimsenin talep ettiği bütün isteklerini yerine getirir. Bu yalancı kimse, birçok saçmalıklara şöyle devam ediyor (O kimseye,) yetmin bin huri verilir. Her hurinin, yetmiş bin kölesi ve yetmiş bin erkek hizmetçisi var. (Sözüne şöyle devam ediyor) Yetmiş bin içerisindeki bunlardan her biri, efendisine şefaat eder."
Sünnet ilminin kokusunu koklayıp da bu tür hezeyanlara aldanan ve bu namazları kılan kimselere hayret doğrusu!.
Bu namaz İslam (Tarihi'n)de (hicri) dördüncü asırdan son ra uyduruldu. Mesdd-i Aksa ile ilgili hadislerin uydurulmasıyla devam edildi.
Şa'ban ayının ortasındaki gecede namaz kılma ile ilgili birçok hadis uydurulmuştur.
176. Bunlardan birisi, şudur:
"Kim Şa'ban (ayın)ın yarısındaki gecede bin kere 'Kul huvallahu Ehad' (İhlâs suresin)! yüz rekat (namaz) içerisinde okursa, -hadis uzunca bir şekilde olup içerisinde şu ifade yer al maktadır. Allah, ona, yüz melek gönderir. Bu melekler, o kim seyi, (cennetle) müjdelerler. [238]
177. Bunlardan birisi de, şu hadistir:
"Kim Şa'ban (ayın)ın yarısındaki gecede on iki rekat na maz kılıp her rekatta otuz defa 'Kul huvallahu Ehad' (İhlâs suresini)i okursa, ev halkından cehennemi hak etmiş on kişiye şefaat olunur.
Bununla ilgili hadislerden hiçbir sahih değildir. [239]
[223] Konuyla ilgili olarak 47-50 nolu hadislere bakabilirsiniz.
[224] İbnü'l-Cevzî, el-Mevzûât, 2/124-125; İbn Arrâk, Tenzîhu'ş-Şerîati'I-Merfûa, 1/164; Aclûnî, Keşfu’1-Hafâ’ 2/9; Deylemî, Firdevs, 2/275 (H. No: 3276). (ç)
[225] Gazzâlî, "el-İhyâ"da ve Şeyh Abdutkadir el-Geylânî'de, "el-Gunye"de bu hadisin tamamını ve uzunca bir şeklini nakletmiştir. İbnü'l-Cevzî'de, el-Mevzûât, 2/124-125'de; Hafız İbn Hacer'de, "Teybînü'1-Aceb bimâ vuride fi fadli Receb"de; Suyûtî'de, el-Leâlî'1-Masnûa, 2/55-56; İbn Arrâk'da, Tenzihuş-Şenati'l-Merfûa, 2/90-92'de; Abdulhayy el-Leknevî'de, el-Âsâru'1-Merfûa fî'1-Ahbâri'l-Mevdûa, s. 290- 291'de kay detmiştir.
Abdulhayy el-Leknevî (rh.a); bu hadis, bu hadisi uyduran İbn Cehdam, Reğâib Namazı ve bu konuyu kabul etme mahiyetinde te'lifte bulunan kimseler ile ilgili hususları etraflı ve kapsamlı olarak geriye bir şey kalma*yacak ve ortada bir şey bırakmayacak şekilde detaylıca ele almıştır. Hatta s. 290-305'de konuyla ilgili yazdığı yazıların müstakil bir kitapçık olması daha uygundur.
[226] İbnu’1-Cevzî, el-Mevzûât, 2/125
[227] İbn Cehdam'ın asıl adı; Ali b. Abdullah b. Cehdam ez-Zâhid'dir. Mekkedeki sufilerin şeyhidir. 414/1023'de ölmüştür. Nitekim bu husus; Zehebî'nin, Mîzânu'l-İ'tidâl, 3/142-143'de de geçmektedir. Bu kişinin biyog*rafisi ve onu tanıtma mahiyetinde kapsamlı bilgi için Leknevî'nin, "el-Âsâru'l-Merfûa fî'1-Ahbâri’l-Mevdûa" adlı eserine bakabilirsiniz.
[228] Bu sözü söyleyen kimse, İbn Arrâk'ın, Tenzîhu'ş-şerîati'l-merfûa, 2/91'de de geçtiği üzere, Hafız Zehebî'dir.
İbnü'l-Cevzî, el-Mevzûât, 2/125'de konu ile ilgili olarak der ki: "Receb (ayın)ın ilk gecesi Reğâib Namazı kılınmasını uyduran kimse bid'atçidir. Çünkü bu kimse, bu namazı, oruca kıyasla delil getirmektedir. Muhtemelen gündüz hava çok sıcak olabilir. Bu durumda kişi, oruç tuttuğunda, Ak şam Namazı vaktine kadar yemek yememekten dolayı bitkin hale düşer. Sonra namaza durur. Bu sırada uzunca teşbih ve secdeler yapar. Dolayı sıyla eziyet üzerine eziyet görür. Doğrusu Ramazan ile Teravih Namazı, ki şiye ağır geldiğine göre, Receb ayının ilk günü oruç tutmak ve Reğâib ge cesinde de sürekli namaz kılmak kişiye nasıl izdiham vermesin ki! Aslında bu, halk tabakasına göre büyük bir durum ve yüce bir mertebedir. Üstelik de bu namazı, cemaatlara gelmeyen kimseler kılıyor!" Hafız İbn Hacer'de, Tebyînü'1-Aceb, s. 21'de bunu nakletmiştir.
[229] Hafız İbn Hacer, "Tebyînü'1-Aceb bimâ vuride fi fadli Receb" adlı kitapçı ğında Receb ayında oruç tutma, namaz kılma, faziletli şeyler yapma, sa dakalar verme ve salih ameller işleme hususunda gelen uydurma hadisleri detaylı bir şekilde ele almıştır. Konuyla ilgili olarak oraya bakabilirsiniz. Bu kitapçık, 35 sahife halinde 1351/1932'de Kahire'de Muahade matbaasın da basılmıştır.
[230] Bu hadisin tamamı; İbnü'l-Cevzi'nin, el-Mevzûât, 2/123'de; İbn Hacer'in, Tebyînü'l-Aceb, s. 17'de; Suyûtî'nin, el-Leâlî'1-Masnûa, 2/55'de; İbn Arrâk'ın, Tenzîhu'ş-Şerîati'l-Merfûa, 2/89'da ve Leknevî'nin, el-Asâru'1-Merfûa, s. 319'da geçmektedir.
[231] Bu hadisin tamamı; İbnü'l-Cevzî'nin, el-Mevzûât, 2/123'de; İbn Hacer'in, Tebyînü'l-Aceb, s. 18'de; Suyûtî'nin, el-Leâlî'l-Masnûa, 2/55'de; İbn Arrâk'ın, Tenzîhu'ş-Şerîati'l-Merfûa, 2/89'da ve Leknevî'nin, el-Âsâru'l-Merfûa, s. 289'da geçmektedir.
[232] Bu hadis ile ilgili olarak b.k.z: Hafız İbn Hacer'in, Tebyînü'l-Aceb, s. 10, 12,15,16
[233] Orijinal nüshada; Kim Receb (ayın)da şu, şu kadar oruç tutarsa," hadisi. Bu şekildeki bü tün hadisler, yalan ve uydurmadır'" ifadesi yer almaktadır. Fakat bu cüm lenin içerisinde bir düşüklük var. Bunu, konuyla ilgili araştırmam so nucunda anladım. Bu alıntı, Hafız İbn Hacer'in, Tebyînü'l-Aceb, s. 10, 12, 15, 16'da "Kim Receb (ayın)da bir gün ...iki gün ....üç gün ...on beş gün ...yirmi gün oruç tutarsa, onun için şu (kadar mükafat) vardır" ile ilgili Receb ayında oruç tutmanın fazileti hususunda gelen hadislerde geçmek tedir.
[234] Bu hadis; İbn Mâce, Sıyâm 43 (1743)'de Abdullah İbn Abbâs (r.anhümâ)'dan rivayet edilmiştir.
[235] Hafız İbn Hacer, Tebyînü'l-Aceb, s. 31'de, bu hadisi; "Sünen-i İbn Mâce"den, Taberânî'nin "Mu'cemu'I-Kebîr"inden ve Beyhakî'nin "FezâiIu'l-Evkâf'ından nakletmiştir. Onlara göre hadisin lafzı şu şekildedir:
"Peygamber (s.a.v) Receb (ayın)ın tamamında oruç tutmayı yasakladı." Bu hadisin senedinde, Dâvud b. Ata' el-Müzenî var. Hafız İbn Hacer bu kişi ile ilgili olarak) der ki: "Beyhakî: 'Bu kişi, sağlam birisi değildir. Bu hadiste sadece Peygamber (s.a.v)'in fiili uygulaması ile ilgili bir durum var. Dolayısıyla bu ravi, bu fiili uygulamayı, yasağa dö nüştürüyor' demiştir.
(İbn Hacer sözüne devamla) derim ki: Beyhakî, sözünü ettiği bu hadisi, Abdullah İbn Abbâs'tan rivayet etmiştir. Bu hadisi de; Osman b. Hukeym yoluyla Saîd b. Cübeyr'den, o da Abdullah İbn Abbâs'tan şu şekilde ge*tirmiştir:
"Resulullah (s.a.v) (bazen öyle) oruç tutardı ki, biz (birbirimize): 'Hiç iftar etmeyecek' derdik. (Yine bazen) hiç oruç tutmazdı, biz de (birbirimize): '(Galiba) oruç tutmayacak' derdik." (Beyhakî, Şuâbu'1-İmân, 3/367 ç.) Hafız İbn Hacer, "Tebyînü'l-Aceb"de konuyu burada bitirmektedir. İbn Hacer, burada, böyle bir şeye ihtimal vermeme düşüncesiyle konunun mahiyetini kavrama ve açığa kavuşturmak için bu hadisle ilgili bilgilere geniş yer vermiştir. Hadisin senedinde ismi geçen Dâvud b. Atâ' el-Müzenî ile ilgili hadis; İbn Mâce, Sıyâm 30 (1711); Taberânî, el-Kebîr, 12/51 ç.); Beyhakî, (Sünenü'1-Kübrâ, 4/291 ç.)'de geçmektedir. Fakat bu hadis, tamamen zayıftır. İbn Ebi Hatim, el-Cerh ve't-Ta'dîl, 1/421'de bu kişi hakkında gerekli söz leri) söylemiştir.
İmam Ahmed'de: "Bu kişiden, hadis nakledilmez. Gördüğüm kadarıyla, onun (naklettiği hadis) bir işe yaramaz" demiştir. Babam (Ebi Hatim): 'Bu kişi, sağlam birisi değildir. Naklettiği hadis zayıf tır ve münkerdir' dedi. (Babama) Onun naklettiği hadis yazılabilir mi?' dîye sordum. O da: Dileyen kimse, onun hadisini, zâhib (-zayıf) olarak yazabilir' dedi. Ebu Zür'a'da: 'Onun naklettiği hadisler, münkerdir' demiştir" İbn Hacer, Tehzîbü't-Tehzîb, 3/193'de der ki: "İbn Hibbân: 'Naklettiği ri vayetlerde çokça hatası var. Rivayet ettiği hadislerdeki hatasının çokluğu sebebiyle naklettiği hadisle delil getirilmez' demiştir." Zehebî'de, el-Mîzân, 2/12'de der ki: "Buhârî: 'Bu kişinin naklettiği hadis ler, münkerdir' demiştir."
Görüldüğü üzere bu ravi, gerçekten zayıf birisi olup hadis uydurduğu ko nusunda görüş birliğine varılmıştır.
Buhârî der ki: "Hakkında 'naklettiği hadisler münkerdir' dediğini herkes ten hadis rivayet etmek helal değildir."
Bu (anlatılanları), ta'likini yaptığını Abdulhayy el-Leknevî'nin, er-Ref ve't-Tekmîl fî'1-Cerh ve't-Ta'dîl, s. 129, 149'da açıkça görebilirsiniz. Görüldüğü üzere bu hadis, tamamen zayıftır. Yine de doğruyu en iyi bilen Allah'tır.
[236] Şaban ayının ortasına, Beraat gecesi denk gelmektedir, (ç)
[237] Bu ifade, orijinal nüshada da (bu şekilde) geçmektedir. Yine bu hadis; İbnü'l-Cevzî'nin, el-Mevzuât, 2/127'de; Suyûtî'nin, el-Leâiî'l-Masnûa, 2/57'de; İbn Arrâk'ın, Tenzîhu'ş-Şerîati'l-Merfûa, 2/92'de ve Leknevî'nin, el-Âsâru'1-Merfûa, s. 312'de ikinci bir lafızla şu şekilde şeçmektedir: Ey Ali! Kim Şa'bân ayının ortasındaki gecede yüz rekat namaz kılıp her rekatında 'Fâtihatu'l-Kitâb' (=Fâtiha suresi) ile 'Kul huvallahu Ehad' (=İhlâs suresin)i on defa okursa,
[238] Leknevî, el-Âsâru'1-Merfûa, s. 308'de der ki: "Abdulkadir el-Geylânî, "Gunyetu't-Tâlibîn" adlı eserinde bu namazı zikretmiştir."
[239] Orijinal nüshadaki bu bahisteki hadis; metni değişmiş ve düşmüş bir vazi yette geçmektedir. Buradaki hadisi, "Mevzuat" kitaplarından alıp tamam ladım.
