Sana, hilalleri (doğuş halindeki ayları) sorarlar. De ki: «O, insanlar ve hacc için belirlenmiş vakitlerdir. İyilik (birr), evlere arkalarından gelmeniz değildir, ama iyilik sakınan(ın tutumudur) . Evlere kapılarından girin. Allah'tan sakının, umulur ki kurtuluşa erersiniz. ( Bakara 189)
Güneş ve ay (belli) bir hesap iledir. (Rahman 5)
Hicri takvim nedir?
Hicri takvim, Müslüman takvimi ya da İslami takvim,
1 yılı 354 ya da 355 gün olan ve 12 kameri aydan oluşan bir takvimdir.
Hicri takvim Resulallah (s.a.v)'in Mekke'den Medine'ye hicretini başlangıç kabul eden ve ayın dünya çevresinde dolanımını esas alan bir takvim sistemidir. Hicri takvim, Hicri-Şemsi takvim ve Hicri-Kameri takvim olmak üzere ikiye ayrılır.
Hicri takvimdeki aylar
1- Muharrem : Haram aylardan
2- Safer
3- Rebiülevvel
4- Rebiülahir
5- Cemaziyelevvel
6- Cemaziyelahir
7- Recep : Haram aylardan
8- Şaban
9- Ramazan
10- Şevval
11- Zilkade : Haram aylardan
12- Zilhicce : Haram Aylardan
Hicri takvimde 12 ay bulunmaktadır. Bunlardan içlerinde en saygın ve önemli kabul edileni Ramazandır.
Hicri-Şemsi takvim
Hicri Şemsi takvim, miladı 20 Eylül 622 olan ve dünyanın güneş etrafındaki dolanımını esas alan takvimdir. Osmanlı Devleti'nde bu takvime rumi takvim adı veriliyordu. Temel olarak Miladi takvim ile aynıdır. Aralarındaki fark milatlarının farklı olmasıdır. Bu takvim çeşidinde miladi takvimle arasındaki fark sabittir ve değişmez.
Hicri-Kameri takvim
Hicri Kameri takvim, miladı 16 Temmuz 622 olan ve ayın dünya etrafındaki dolanımını esas alan takvimdir. Hicri takvim tabiriyle daha çok bu takvim kastedilir. Bu takvim çeşidinde miladi takvimle arasındaki fark sabit değildir. Bu fark yaklaşık olarak 33 yılda 1 yıl etmektedir. Bu hesapla Hicri takvim, miladi takvimini 20874 yılının 5. ayında geçecek.
Hicri takvim sözlükte ne anlama gelmektedir?
Hicreti başlangıç olarak alan takvim
Hicret demek; Peygamberimiz (s.a.v)’in Mekke-i Mükerreme’den Medine-i Münevvere’ye göç etmesi demektir.
Hicret, tarihî bir dönüm noktasıdır. Hicret, İslam devletine ilk atılan adımdır. Hicret, gerçekten dünyanın en büyük bir hadisesi ve yeni bir devrin başlangıcıdır. Hicrî yılı, bir takvim başlangıcıdır. Aynı zamanda müslümanların Hicrî yılbaşısıdır.
Hicret’in dinî, siyasî, iktisadî, harsî ve ictimaî tesirleri de çok büyüktür.
Hicret’le; din hürriyeti, yaşama hürriyeti, can ve mal emniyeti hasıl olmuştur. En tabi olan insan hakları hicretle sağlanmıştır.
Hicret; cinayeti yasak ediyor, zulüm ve istibdadı yıkıyor, şirkin ve putpe-restliğin temeline dinamit koyuyor, her türlü haksızlığı kaldırıyordu.
Hicret; müslümanların kurtuluşu ve İNKILAB-I KEBİR-İ İslam’ın, yani Büyük İslam ınkılabı’nın başlangıcı idi. Hicret ile bütün müslümanlar, putperestliğin, işkence, hakaret ve eziyetlerden kurtulma yoluna girmişlerdi.
Niçin hicret ediyorlardı? Niçin mallarını mülklerini, evlerini ve barklarını, neleri varsa hepsini geride bırakıp, gurbet ellerine gidiyorlardı? Hiç düşündünüz mü? Bunlar hürriyet arıyorlardı, ama nasıl bir hürriyet? Bugünkü kendini bilmezlerin gibi bir hürriyet mi?
Hayır! Hicret edenler; akide hürriyeti, vicdan hürriyeti, dinî inançlarını yaşama ve yaşatma hürriyeti istiyorlardı. Mekke’nin kâfirleri, onları tazyik altında boğmak istiyorlardı, en mukaddes varlıklarına, iman ve akidelerine saldırıyorlardı. Onlara, hayat hakkı, vicdan hürriyeti tanımıyorlardı. İman ve akide ise, her şeyden aziz ve üstündür. Din uğrunda mal, mülk ne varsa hepsinden vazgeçerek, taviz vermeden başka yerlere göçmek daha evladır, diye Habeşistan’a, daha sonra da Medine’ye hicret ettiler.
Din; mülkiyet hakkını, hürriyet hakkını ve insanlık şerefini korumak için gelmiştir. Bu da ancak dinin söz sahibi olmasına bağlıdır. Yani İslam’ı devlet, Kur’an’ı anayasa yapmakla mümkündür. O halde ”Ben de müslüman bir mücahidim” diyenlerin başta gelen vazifeleri, dini ve dinin prensiplerini korumak ve dini, hayata hâkim kılmak için bütün imkânlarını seferber etmektir.
Hicret hakikatte, işkence ve eziyetten dolayı kaçmak değildir; aksine zafer ve kurtuluş gelinceye kadar, çileyi değiştirmektir. Yaşadığı yerde, namaz, oruç, ezan ve hacc gibi (Şeair-i İslamiye’yi) yerine getirme imkânı olmadıği zaman, müslüman ne yapacak? Oradan, diğer yerlere hicret edecektir. Bu da müslümanlara farzdır.
O günün müslümanları; dinî inanç-larından dolayı nasıl işkence ve zulüm görüyorlardı ise, bugün de; laik rejimle idare edilen İslam ülkelerinde de durum aynıdır. Akide ve inançlarını yaşamada, işkence ve zulüm görüyorlar,şirk ve baskı altında bulunuyorlar. Ne yapmışlar? Laik rejimi getirmekle, devletin çarkını küfre ve kâfire doğru döndürmüşler, bütün müesseseleri tersine çevirmişlerdir. Bunlardan biri de takvim müessesesi ve yılbaşı meselesidir.
HİCRİ YILBAŞI GECESİ
İslam’a göre takvim Hicrî Takvim’dir. Yılbaşı, Hicrî yılbaşısıdır. Laik rejime göre ise; Takvim, miladî takvim, yilbaşısı ise miladî yilbaşısıdır. İslam; Peygamber’in, Medine’ye hicretini, yeni takvim başı olarak kabul etmiş olan bu takvim, son yarım asra kadar bütün İslam âleminde kullanıla gelmiştir. Bu takvimin adı Hicrî Takvim’dir, İslam takvimidir, müslüman takvimidir. Sene başı da 1 Muharrem’dir ve aynı zamanda 1 Muharrem, müslümanların yılbaşısıdır.
Müslümanların bütün dinî ve dünyevî işlerini bu Hicrî Takvim’e göre yürütmeleri kendilerine bir vecibedir. Hicrî Takvim kullanmak her müslümana bir vecibedir.
Malesef; Türkiye’de 90 seneden be-ri her şeyimizi yıktılar, örf ve adetleri-mizi değiştirdiler, yazımızı, Latin yazı-sıyla değiştirdiler, daha neler neler… Bu arada o güzelim takvimimize bile el sürdüler; Hicrî takvimin yerine, müslümanlarla, yakından ve uzaktan hiç ilgisi olmayan, Miladî takvimi getirmişlerdir.
Ömer (r.a) zamanında Hicretin 17. yılında alınan bir kararla Hicretin olduğu sene Hicri Takvimin 1. yılı ve o yılın Muharrem ayı da Hicri Kameri takvimin yılbaşısı kabul edilmek suretiyle, o yıl 1 Muharrem'in rastladığı 16 Temmuz 622 tarihi de Hicri Kameri Takvimin başlangıcı olarak kabul edilmiştir. Uygulamada Hicri Takvim olarak bu bilinmektedir. İslam ülkelerinde kullanılan Hicri takvim Resûlallah (s.a.v)in M.S. 622'de Mekke'den Medine'ye hicretiyle başlar. Hicri - Kameri takvim, ayın dünyanın etrafında dönüşüne göre tanımlanır. Bir yıl Muharrem, Safer, Rebiülevvel, Rebiülahir, Cemaziyelevvel, Cemaziyelahir, Recep, Şaban, Ramazan, Şevval, Zilkade ve Zilhicce adı verilen 12 aydan oluşur. Her bir Kameri Ay yaklaşık 29.5 Gün sürer ve bir Kameri yıl 354 gün olarak elde edilir. Bu nedenle Kameri takvimde 6 adet 29 günlük 6 adet 30 günlük ay bulunur. Hangi ayların 29 ya da 30 gün süreceği ayın fazı göz önünde bulundurularak Şeyh ül İslam tarafından belirlenir.
Ancak gerçek Kameri ay 29.5 Günden 44 Dakika 3 saniye daha uzun olduğundan 12 Kameri ayın belirlediği 354 günlük kuramsal Kameri yıldan 8 Saat 48 dakika 36 saniye daha uzundur. 30 yılda bu hata 11 gün 0 saat 18 dakika 0 saniye olacağından eşzamanlılığı sağlamak için 30 yıl boyunca 19 adet 354 gün süreli ve 11 adet 355 gün süreli sene oluşturulur. 355 günlük seneler son aya bir gün ilave edilerek gerçeklenir. Böylece eşzamanlık sağlanır ve ancak 2400 senede bir takvime tekrar 1 gün ilave etmek gerekir.
Kameri yılın ortalama süresi günlerin yıllara göre dağılımından (19x354+11 x 355) / 30=354 gün 8 saat 48 dakika olarak hesaplanır. Bugün kullanılan güneş yılı yaklaşık 365 gün 5 saat 48 dakika olduğundan Kameri yıl güneş yılından yaklaşık 10 gün 21 saat daha kısadır. Buna göre, 1 Kameri yıl güneş yılının 0.9702 katına, 1 güneş yılı Kameri yılın 1.0307 katına karşı düşer. Ayrıca hicret 15 Temmuz 622'de gerçekleştiğinden, kameri takvimin miladi takvimine göre 621.536 yıl kadar faz farkı bulunur. Eğer örneğin 1 Ocak 1993'ün hicri takvimdeki karşılığını bulmak istersek yukarıdaki değerlerden (1992-621.536) x l.0307=1412.5372 buluruz. Hicri takvime göre 1412 yıl geçmiş olduğundan bu tarih hicri 1413 yılına karşı düşer.
Hicri takvimin haricinde Osmanlı İmparatorluğunda 1678'den sonra maliye ile ilgili işlerde Rumi takvim de kullanılmaya başlanmıştır. Mali yılın başlangıcı 1 Mart olarak kabul edilir. Rumi yıl 365 gün olup güneş yılına karşı düşen miladi seneyle eş uzunluktadır. Rumi sene her 33 yılda 354 gün olan hicri seneyi bir yıl geçer. Bu farkı gidermek için Rumi seneden her 33 yılda bir hicret yılı düşülür; buna sıvış senesi denir. Her iki takvim arasında ayrıca 13 günlük bir fark bulunur. Ayrıca Rumi sene miladi 584'te başlatıldığından Rumi seneyi bulmak için Miladi seneden 584 çıkarmak gerekir. Aylar Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Teşrini-evvel, Teşrini-sani, Kanuni-evvel, Kanuni-sani, Şubat olarak adlandırılır. Örneğin Miladi 1 Ocak 1993 tarihi Rumi 19 Kanuni-evvel 1408 tarihine karşı düşer. Osmanlı İmparatorluğunin sonuna kadar mali işlemlerde kullanılan Rumi sene 1925'te Miladi takvim yılının kabul edilmesi üzerine terk edilmiştir.
Pazardan başlayarak ahad isneyn, sülasa Erbia, hamis cuma sebt.
ARTIK YIL Hicri takvimlerde de miladi takvim gibi artık yıllar mevcuttur. 30 yılda yaklaşık 11 günlük bir gerileme yapmaktadır. Bu gerilemeyi düzeltmek için 30 yıllık dönemde 2, 5, 7, 10, 13, 15, 18, 21, 24, 26 ve 29 yılları 355 gün, diğer yıllar ise 354 gün çekmektedir.
Türkiye'de yılbaşı ayının Ocak oluşu 1925, 1 Ocak'ın yılbaşı tatili olması da 1935 tarihindedir.
Kameri Sene Hicri yıl miladi yıldan ( 365.2422 - 354.367 =) 10.8752 gün daha kısa olduğundan aylar da bazen 29. bazen de 30 gün çekmektedir.
Hicri Yılı Miladi Yıla Çevirme
Milâdi yıl = (hicrî yıl x 32/33) + 622
formülü ile bulunur. Mesela: 1000 yılının % 3ü 30 eder, geriye 970 kalır. Bu sayıya 622 eklenince karşılığı olarak milâdî 1592 yılı bulunur.
Milâdî Yılı Hicri Yıla Çevirme
Hicri yıl = (milâdî yıl-622) x 33/32
formülü ile bulunur.
Hicri Takvim Ayların Süreleri
Hicri Kameri Takvim'de aylar;
muharrem, safer, rebiülevvel, rebiülahir, cemaziyelevvel, cemaziyelahir, recep, şaban, ramazan, şevval, zilkade ve zilhicce şeklinde sıralanırlar.
Hicri takvimlerde de, miladi takvimlerde olduğu gibi artık yıllar mevcuttur. 30 yılda yaklaşık 11 günlük bir gerileme yapmaktadırlar. Bu gerilemeyi düzeltmek için 30 yıllık dönemlerin 2, 5, 7, 10, 13, 15, 18, 21, 24, 26 ve 29 yılları 355 gün, diğer yıllar ise 354 gündür.
Ay, dünya etrafında 12 defa döndüğü zaman bir kameri sene olur ve 354.367 gündür (354 gün 8 saat 48 dakika 34.68 saniyedir). Dünya, güneş etrafında 1 defa döndüğü zaman da bir miladi sene olur ve 365.2422 gündür.
Hicri yıl miladi yıldan ( 365.2422 - 354.367 =) 10.8752 gün daha kısa olduğundan aylar bazen 29. bazen de 30 gün çekmektedir.
O, sabahı yarıp çıkarandır. Geceyi bir sükun (dinlenme), Güneş ve Ay'ı bir hesap (ile) kıldı. Bu, üstün ve güçlü olan, bilen Allah'ın takdiridir. (En'am 96)
Güneş'i bir aydınlık, Ay'ı bir nur kılan ve yılların sayısını ve hesabı bilmeniz için ona duraklar tespit eden O'dur. Allah, bunları ancak hak ile yaratmıştır. O, bilen bir topluluk için ayetleri böyle birer birer açıklamaktadır. (Yunus 5)
