aleykum selam we rahmetullah ;
Altındaki faiz ve stokçuluk şubhesi?
Altın mal değil nakittir. Altını stoklamak , parayı stoklamak diye bir şey söz konusu olamaz. Bu durum, tüccarlar ve elindeki mallar için olur
Kişi elindeki nakitin değer kaybedip erimesinden endişe ederek dövize çevirip koruma altına alabileceği gibi altına, arsaya, ya da başka bir şeye de yatırım yapabilir. Bunun sonucunda değer kazanabileceği gibi değeri düşebilir de. Bu faiz veya stok değildir.
Altın (ve gümüş) , İslam öncesinde bile, kağıttan (para) önce kullanılan paradır. Hatta (altın ve gümüş) fakihlerin tabiriyle "yaratılıştan para"dırlar.
Hatta Bundan dolayı İslam (Allah c.c.) dini belli bir zenginliğe (nisab miktarı) ulaşan için çeşitli mallarda çeşitli ölçüler koymuştur.
Altın için bazı fıkhi ihtilaflar olmakla birlikte (81 g. - 85.g -100 g. kadar)
Altın ve gümüş eşyanın kullanılması keyfiyeti, İslam'ın genel olarak israfa karşı açtığı savaşa ait anlayışıntandır .
Altını, alış verişde satın alabilmek için kadın ve erkek arasında bir sınırlama yok iken , Altını kullanmaya erkeğe yasak getirilmiştir.
Rasulullah (s.a.v) ipeği sağ eline, altını da sol eline alarak buyurdu: "Bu ikisi ümmetimin erkeklerine haramdır." (Tirmîzî, Libâs 1; İbn Mace Libâs 19).
İslamda zekat verilen bir malı, (ki bu zamanında kendisiyle alışveriş yapılan bugünkü para yerine kullanılan madendir)elinde, tutmak, kağıt parayı altına çevirmek ve bu sonuçla elinde maddiyat gücü olması yasak değildir.
Zamanımızdaki meselelerden olarak altın ve gümüş terk edilerek kağıda geçilmiş olması, daha önce İslamda helal (serbest) olan böyle bir uygulamayı yasağa çeviremez. Önemli olan elindeki malın zekatını verip vermemesi ve bu serveti- malı Allah yolunda kullanıp kullanmaması ile ilgilidir.
Tevbe 34- Ey iman edenler, şurası bir gerçektir ki, yahudi hahamları ile hıristiyan rahiplerinin bir çoğu insanların mallarını haksız yere yerler ve Allah yolundan saptırırlar. Bir de altın ve gümüşü hazineye doldurup, onları Allah yolunda sarfetmeyenleri bu yüzden acıklı bir azap ile müjdele!
35- O gün o altın ve gümüşlerin üstü cehennem ateşinde kızdırılacak da bunlarla alınları, yanları ve sırtları dağlanacak (onlara): "İşte bu kendi canınız için saklayıp biriktirdiğiniz şeydir. Haydi şimdi tadın bakalım şu biriktirdiğiniz şeyin tadını!" denilecek.
Ayetlerde de gördüğümüz gibi azaba mustehak olan kişiler altın ve gümüş(e sahip olduklarından) biriktirdiklerinden değil, dünyaya meylederek zekatını vermeyip , bunları ihtiyaç sahiplerine ve hakkı olanlara vermeyip Allah yolunda harcamadıklarından dolayıdır.
Özetle diyecek olursak, "Ameller niyete göredir " (Buhârî, Bedu'l- Vahy, 1; Muslim, İmâre, 155) hadisi şerifi gereğince;
Stoklamak, piyasayı kızıştırıp fiyatı yükseltme niyetiyle mal alan (piyasadan mal çeken), isterse tuz olsun stoklama yaptığından haramdır.
Soklama niyetinde olmayan, elindeki malının , parasının değerini korumaya çalışan kişinin döviz, altın ,arsa vs alması ne faizdir ne stoktur.
Faiz denilebilmesi için aldığı 100 g. altını, bozdururken en az 101 g. altın gibi; veya aldığı 100 doları 101 dolar yerine bozdurmasıdır. Bu da muhaldır, mümkün değildir.
Yaşanılan ülkenin ekonomisi karaktersiz diye kişinin parayı stoklama veya kendi özünde (miktarında) artma olmaksızın koruma altına alması faizle alakası yoktur.
Malın değer kazanmasına faiz denecek olursa; arsa alıp belli bi zaman sonra satması da kurban bayramında satmak için kurban alan da, veya her hangibir ticaret veya yatırım kastıyla mal alıp satana da faizci yada stokçu demek gerekir ki bu caiz değildir.
Not :
Altın ve gümüşten başka madeni ve kağıt para, ticaret yoluyla elde edilmiş ise sene sonunda normal olarak ticaret eşyası ile birlikte hesaplanarak zekatı verilecektir. Bu hususta şubhe yoktur.
Ayrıca miras ve vasiyet gibi bir yolla veya ticaret eşyası olmayan başka bir şey satmak suretiyle elde edilmiş ise üzerinden bir yıl geçtiği takdirde altın ve gümüş yerine ka'im olduğu için, Hanefi ulemasına göre yine zekatı verilecektir. Amma Şafii ulemasının görüşüne göre zekata tabii değildir. Çünkü altın ve gümüş olmayan madeni ve kağıt para hakkında zekat vermek hususunda hadis varid olmamıştır.
Geçmiş asırlarda alışverişde te'amul, altın ve gümüş ile olduğundan madeni şeylerden yalnız altın ve gümüş zekata tabiidir demek yerinde idi. Fakat şimdi şartlar değişmiş teamül onlara, değil madeni ve kağıt paralarla olduğundan, bunları zekattan muaf tutmak zekatın farz kılınış gayesine ters düşer.
