Bâzı giyim ve süs eşyaları vardır ki, kimi hikmet ve sebeblerden dolayı kullanılmaları ve giyilmeleri erkekler için caiz görülmemiştir. Fakat yaradılışları icabı ziyneti ve süsü seven kadınlar için helâldir. Bunlardan birisi ipekten yapılmış giyim eşyaları, diğeri de altındır.
Bu husustaki hadis-i şerif gayet açıktır. Ali (r.anh)ın rivayetine göre, bir defasında Peygamberimiz (aleyhisselam) ipek bir kumaşı sol eline, bir parça altını da sağ eline aldı. Sonra bunları elleriyle yukarı kaldırdı, orada bulunanlara gösterdi ve şöyle buyurdu:
“Şu iki şey ummetimin erkeklerine haram, kadınlarına helâldir.”
(İbni Mâce, Libas: 19)
Haramlığın hikmet ciheti, illet yerine geçmez. Yani birşeyin haram kılınışında asıl sebeb, Allah’ın onu yasaklamış olmasıdır. Yasaklanış hikmetleri için, Allah yasakladığı için o haramdan sakınmamız gerekir. Hikmetlerin araştırılması asıl amaç olmadığı gibi, bu temel prensibin anlaşılmasından sonra gelmelidir.
Bu çerçevede, altın yüzüğün erkeklere haram oluşunun hikmetlerinden şunlar olabilir:
Altın ticarî bir madendir. Piyasada tedavulde olan en mühim bir maldır. Eğer altın yüzük takmakta bir beis olmayıp sünnet olsaydı, bugün hemen hemen her Müslüman erkek takmaya gayret gösterecekti. Bu da iktisadî hayatın önemli bir parçası olan altının büyük bir kısmının tedavülden kalkıp faydasız olarak insanların parmağında âtıl kalmasını netice verecek ki, iktisadî hayata menfî yönde tesir edecekti. Nitekim Peygamberimizin bizzat altın yüzüğü parmağından çıkararak atması, iktisadî yönden müsbet gelişmeleri netice vermiştir.
Ayrıca, altın kadına ait süs eşyası olduğundan, erkeğin şahsiyeti üzerinde menfî tesiri düşünülebilir. Nasıl ki kadının erkek elbisesi giymesiyle kadınlık şahsiyetinde menfî değişmeler oluyorsa, erkeğin de kadınlara ait kıyafet ve süs eşyalarını giyip takmasıyla da erkeklik şahsiyetinde menfî tesir bıraktığı psikolojik bir gerçektir.
Altın dışındaki birtakım madenlerden yapılan yüzüğü de aynı şekilde erkek ve kadının takınması caiz değildir. Demir, bakır ve tunç gibi madenler bu kabildendir. Bu mevzuda bazı hadisler zikredilmektedir.
Burayde (radıyallahu anh) anlatıyor:
Rasulullah (aleyhissalatu vesselam)ın yanına, parmağında demir yüzük bulunan bir adam uğramıştı. (Yüzüğü görünce): Niye bazılarınızın üzerinde ateş ehlinin süsünü görüyorum! buyurdu. Adam derhal onu çıkarıp attı. Sonra parmağında sarı renkli (pirinç) yüzük taşıyor olduğu halde geldi. Bu sefer. Niye sende putların kokusunu hissediyorum? dedi Bilahare adam Altın yüzük takmış olarak geldi`
Bu sefer de:
Sende niye cennet ehlinin süsünü görüyorum? dedi.
Bunun üzerine adam: Öyleyse yüzüğüm neden olsun? diye sordu.
Gümüşten dedi, ancak ağırlığı bir miskale ulaşmasın.
(Tirmizi, Libas 43, (1786); Ebu Davud, Hatem 4, (4223); Nesai, Zinet 47, (8,172).
Ali (r.anh)'den rivayet edilen bir Hadis-i Şerif'te de:
"Rasûlullah (s.a.v.) erkeklere altın yüzük takmayı nehyetti" denilmiştir.
(İmam-ı Merginani-A.g.e. c: 4, Sh: 82, İbn-i Humam-A.g.e. C: 8, Sh: 95)
Erkeğe sadece gümüş yüzük takmak mubahtır.
Hanefî mezhebine göre, maddesi ne olursa olsun ihtiyaç duyulmaması halinde yüzük takılmaması daha iyidir.
Altından yapılan yüzükleri erkekler takamazlar. Takarlarsa haram işlemiş olurlar. Kadınlar ise takabilirler.
(el-Mevsılî, el-Ihtiyar fi Ta'lili'l-Muhtar, Mısır IV, 224.Merginânî, el-Hidaye, IV, 82; Ibn Abidîn,
Reddu'l Muhtar, Ist. 1233, V, 216)
Gümüşten yapılan yüzüğü hem erkekler hem de kadınlar takabilirler. Ancak, erkeklerin takacakları yüzüğün, kadınların taktıklarına benzememesi ve ağırlığının üç gramdan daha az olması gerekir. (el-Cezîrî, Kitabu'l-Fıkh ale'l-Mezahilai'l-Erbaa, II, 16; Alâuddin Abidin, El-Hediyyetu'l-Alâiyye, 1978, 318)
Kârî'nin Cemiu'l-Vesâil'deki nakline göre konu Şafiîler arasında ihtilaflıdır. Yani bazılarına göre yüzüğün ağrlığı bir miskalden daha az olmalıdır, bazılarına göre ise böyle bir ayırım yoktur.
Neylu'l Meârib'de bir miskalden fazla bile olsa erkeklerin de kadınların da gümüş yüzük takabilecekleri zikredilmektedir. Kari bunu Tahâvî'nin şerhlerinden de nakletmiştir.
Malikîlere göre, iki dirhemden daha ağır olan yüzüğü takmak haramdır.
(Sunen-i Ebu Davud Terceme ve Şerhi, Şamil Yayınevi: 14/310-312)
Huzeyfe (radıyallahu anh) anlatıyor:
Rasulullah (aleyhissalatu vesselam)ın şöyle dediğini işittim:
İpek ve İbrişim elbise giymeyin. Altın ve gümüş kaplardan su içmeyin, onlarda yemek yemeyin. Zira bu iki şey dünyada onlar (kafirler), ahirette de sizin içindir.
(Buhari, Etime 28, Eşribe 28, Libas 25; Muslim, Libas 4, (2067); Tirmizi, Eşribe 10 (1879); Ebu Davud, Eşribe 17 (3723); Nesai, Zinet 87, (8, 198, 199); İbnu Mace, Eşribe 17, (3414)
