Çözüldü Tesbih Namazı Hakkındaki Rivayet Sahih mi?

Rahmet Peygamberi bir gün amcası Hz. Abbas’a sordu:
“Ey Abbas! Ey amcacığım! Ben sana bir hediye vereyim mi? Sana akrabalık hakkını ödeyeyim, sana faydalı olayım mı?”

Hz. Abbas:

“Evet ya Resulallah!’ dedi.

Peygamber Aleyhisselam:

“Ben sana on şeyi haber vereyim ki, onları işlediğin zaman, Allah senin günahının, evvelini ve ahirini, yenisini ve eskisini, kasıtlısını ve kasıtsızını, küçüğünü ve büyüğünü, gizlisini ve açığını bağışlasın!” buyurdu ve sözlerine şöyle devam etti:

“Ey amca! O on şey şunlardır:

Dört rekât namaz kılarsın. Her rekâtta Fâtiha’yla birlikte bir sûre okursun. İlk rekâtın kıraati bitince ayakta olduğun halde on beş kere Subhânallahi velhamdulillahi ve lâ ilahe illâllahu vallahu ekber dersin.

Rükûa gidersin ve rükûda iken bunu on kere söylersin.

Sonra rükûdan başını kaldırır, ayakta dikilmiş olduğun halde bunu on kere söylersin.

Sonra secdeye gidersin. Secdede bunu on kere söylersin.

Sonra secdeden başını kaldırırsın, orada da bunu on kere söylersin.

Tekrar secdeye gidersin. Secdede de bunu on kere söylersin.

Sonra secdeden başını kaldırırsın, orada bunu on kere daha söylersin.

Bu, her rekâtta 75 eder.

Bunu rekâtların dördünde de yaparsın.

Dört rekâtta 300 eder.

Artık senin günahların, Alic, kumlarının sayısı kadar da olsa, Allah seni bağışlar! Bunu her gün bir kere yapmaya gücün yeterse, yap!”

Hz. Abbas:

“Yâ Rasûlallah! Bunu her gün söylemeye kimin gücü yeter?!” dedi.a

Peygamberimiz Aleyhisselâm:

“Her gün yapmaya gücün yetmezse, her Cuma bir kere yap!

Her Cuma yapmaya gücün yetmezse, her ay bir kere yap!

Her ay yapmaya gücün yetmezse, her yıl bir kere yap!

Her yıl yapmaya gücün yetmezse ömründe bir kez olsun yap!” buyurdu..
Bu sahihmidir kardeşlerim?

İbnu Abbâs (radıyallahu anhumâ) ve Ebu Râfi (radıyallahu anh) anlatıyor: "Rasûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) Abbâs İbnu Abdilmuttalib (radıyallahu anh)'e dediler ki:
"Ey Abbâs, ey amcacığım! Sana bir iyilik yapmayayım mı? Sana bağışta bulunmayayım mı? Sana ikram etmeyeyim mi? Sana on haslet(in hatırlatmasını) yapmayayım mı? Eğer sen bunu yaparsan, Allah senin bütün günahlarını önceki -sonraki, eskisi yenisi, hatâen yapılanı kasden yapılanı, küçüğünü büyüğünü, gizlisini alenîsini- yâni hepsini avfeder.
Bu on haslet şunlardır: Dört rek'at namaz kılarsın, her bir rek'atte Fâtiha sûresi ve bir sûre okursun. Birinci rek'atte kıraati tamamladın mı, ayakta olduğun halde onbeş kere "Subhanallahi ve'l hamdulillahi ve lâ ilahe illAllahu vAllahu ekber" diyeceksin. Sonra rukû yapıb, rukûda iken aynı kelimeleri on kere söyleyeceksin, sonra başını rukûdan kaldıracaksın, aynı şeyleri onar kere söyleyeceksin. Sonra secde edib, secdede iken onları onar kere söyleyeceksin. Sonra başını secdeden kaldıracaksın, onları onar kere söyleyeceksin. Sonra tekrar secde edib aynı şeyleri onar kere söyleyeceksin. Sonra başını kaldırır, bunları on kere daha söylersin. Böylece her bir rak'atte bunları yetmişbeş defa söylemiş olursun."
"Aynı şeyleri dört rak'atte yaparsın. Dilersen bu namazı her gün bir kere kıl. Her gün yapamazsan haftada bir kere yap, haftada yapamazsan her ayda bir kere yap. Ayda olmazsa yılda bir kere yap. Yılda da yapamazsan hiç olsun ömründe bir kere yap."
(Ebu Dâvud, Salât 303, (1297, 1299); Tirmizî, Salât 350, (482); İbnu Mâce, İkamet 190, (1386, 1387)

Hadisin Açıklaması:

1- Bu hadis, İbnu'l-Cevzî tarafından mevdû (uydurma) addedilmiştir. Ancak ulemâ, İbnu'l-Cevzî'ye bu hükmünde katılmamıştır.
İbnu Hacer: "İbnu'l-Cevzî bu hadisi mevdûlar arasında zikretmekle kötü yaptı." der ve hadisin, Buhârî tarafından "El-Kırâatu Halfe'l- İmâm" adlı kitabına alındığını, Ebu Dâvud, İbnu Mace, İbnu Huzeyme ve Hâkim'in, kitaplarına "sahih" vasfıyla aldıklarını, Beyhâki gibi başka birçok muhakkik ulemânın, hadise "sahih" dediklerini kaydeder.

Tirmizî: "İbnu'l-Mubârak ve daha pek çok ilim ehli tesbih namazını rivâyet edip faziletini beyan ettiler." der. Kaynaklarımız, başta İbnu'l-Mubârak olmak üzere, bazılarının ismini kaydederek bu namazı Selef büyüklerinin kıldığını belirtir.
Hadis tenkidinde teşeddudu ağır basan Dârakutnî de şöyle demiştir:
"Kur'an sûrelerinin fazileti üzerine gelen rivâyetlerin en sahihi İhlas sûresi hakkında gelendir. Namazın faziletiyle ilgili olarak gelen rivâyetlerin en sahihi de tesbih namazıyla, ilgili olan hadistir." Ebu Musa el-Medînî, hadisin sıhhatini göstermek için bir cuz te'lif etmiştir.

2- Teysir, hadisin Ebu Davud veçhini almıştır. Tirmizî'deki vechi şöyle başlar:
"Ey amcam, sana yakınlığımın hakkını vermeyeyim mi? Sana ihsanda bulunmayayım mı? Sana faydalı olmayayım mı?.."

3- Namazın bir de İbnu'l-Mubârak tarafından yapılan tarifi rivâyet edilmiştir. Bu tarife göre, ilk rekatta Fatiha'dan önce onbeş defa "subhanâllahi ve'l hamdulillahi ve lâilâhe illAllahu vAllâhu ekber" diyecek, sonra eûzu besmele çekib Fatiha'yı, zamm-ı sûreyi, sonra on kere yukarıda kaydedilen tesbihi okuyup rukuya gidecek, rukuda on tesbih okuyup başını kaldıracak, o vaziyette on tesbih daha okuyup secdeye gidecek, secdede on tesbih okuyup başını kaldıracak, on tesbih okuyup ikinci secde yapıp on tesbih okuyacak, böylece dört rekat kılacak, her rek'atte yetmiş beş tesbih okuyacak; her rek'ate onbeş tesbihle başlayacak, sonra Fatiha, sonra on tesbih okuyacak.

4- Tirmizî, bu namazın gece de gündüz de kılınabileceğini, gece kılındığı takdirde her iki rek'atte de selam verilmesinin daha iyi olacağını; gündüz kıldığı takdirde dilerse iki rakatte bir, dilerse dört rak'ati de kıldıktan sonra selam verilebileceğini belirtir. Bir kısım âlimler, bazı karîneleri değerlendirerek, bu namazı, güneşin öğlede zevalinden sonra kılmayı efdal bulurlar.

5- Hanefiler ve cumhur, merfu olması sebebiyle İbnu Abbâs ve Ebu Râfi rivâyeti üzere tesbih namazı kılmayı benimsemiştir. Ancak Aliyyu'l-Kârî, Mirkât'da der ki:
"Ubûdiyet yapan kimseye bazan İbnu Abbâs hadisine uyarak, bazan da İbnu'l-Muberak hadisine uyarak tesbih namazı kılmalı, namazı zevâlden sonra ve öğleden önce kılmalı; namazda bazan Zulzile, Âdiyât, Feth ve İhlâs sûrelerini; bazan da Elhâkum, Asr, Kâfirûn ve İhlas sûrelerini okumalıdır. Yapacağı dua da teşehhudden sonra selamdan önce olmalı, sonra selam vermeli, dilediği şey için de duada bulunmalıdır."
Aliyyu'l-Kârî sözünü şöyle noktalar: "Bu söylediklerimin her biri üzerine sünnet vârid olmuştur."



Alimler Tesbih Namazı hakkındaki hadis hakkında ihtilaf etmişlerdir:

1- Uydurma diyenler: İbn Cevzi, İbn Teymiyye (Minhacu’s-Sunne’de), İbn Abdilhadi, Siracuddin el-Kazvini, Şevkani (Seylu’l-Cerrar ve Tuhfetu’l-Vaizin’de)

2- Zayıf diyenler: Tirmizi, el-Mizzî, Ali b. el-Medini, Ukayli, Ebu Bekir b. el-Arabi (Aridatu’l-Ahfezi’de), Nevevi (Şerhu’l-Muhezzeb’de) Zehebi (Mizanu’l-İtidal) İbn Hacer (Telhisu’l-Habir) Ahmed b. Hanbel, İbn Huzeyme, Heysemi, Buhari, Acluni, İbn Baz, Sefer Havali ve başkaları

3- Hasen diyenler: Begavi, Munziri, İbn Salah, Nevevi (Tehzibu’l-Esma ve el-Ezkar’da) Takiyuddin es-Subki, Tacuddin es-Subki, İbn Hacer (Emaliu’l-Ezkar ve Hısalu’l-Mukeffire’de) Suyuti (Mirkatu’s-Suud’da) Nasıruddin el-Elbani, Şeyh Mukbil b. Hadi

4- Sahih diyenler: Hakim, İbn Mende, Hatib el-Bağdadi, Abu Ali b. es-Seken, Acurri, Ebu Musa el-Medini, Deylemi, Ebu Sad es-Sem’ani, Ebu’l-Hasen b. el-Mufaddal, el-Bulkini, el-Alaî, Zerkeşi, Beyhaki, Ebu’l-Hasen el-Makdisi, İbn Şahin, Ebu’l-Hasen es-Sindi, el-Leknevi, el-Mubârakfuri, Ahmed Şakir