E
Çevrimdışı
ebufaris kurdi
Guest
AFGANİSTAN İŞGALİ VE SONRASINDA İRAN DIŞ POLİTİKASI
İRAN ANALİZ MAKALE / 2001 yılında Afganistan’a yönelik Amerikan güdümlü NATO işgalinin en ciddi destekçilerinden birisi olan İran’ın şimdi Afganistan kukla hükümetine verdiği çok boyutlu destek, değişmeyen dış politika parametreleriyle paralel bilinmeyen birçok gizli gerçekle ilgili çeviri makaleyi değerli okurlarımızla paylaşıyoruz. “İran’ın Karzai’ye Nakit Para Desteği: Hiç de Sürpriz Değil” başlıklı makale Tony Karon imzalı ve 25 Ekim 2010 tarihinde yayımlandı.
“İran’ın Karzai’ye Nakit Para Desteği: Hiç de Sürpriz Değil”
Sadece dikkat vermeyenler Afganistan Cumhurbaşkanı Hamid Karzai’nin İran’dan para çantaları aldığına dair haberlerde herhangi bir çeşit “Gotcha” anını görebilirler. 25 Ekim, Pazartesi günü Karzai’nin New York Times ifşaatlarına cevabı bu etkiye esasında bir omuz silkmeydi: Elbette, onlar bize para veriyor, aynısını Amerika da yapıyor. Bu komşular arası bir ilişkidir ve devam edecektir de. Bizler İran’dan nakit para yardımı istemeye devam edeceğiz.”
Gerçekte Karzai Tahran’la olan yakın ilişkilerini hiçbir zaman gizlemedi. Tekraren Kabil’de bir onur konuğu olarak cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecat’ı ağırlamaya çalıştı. Geçtiğimiz Ağustos ayında üst düzey bir ziyaret ile İran’ın başkentine giderek ilişkisini gösterdi. (ve elbette Washington’dan bağımsızlığını gösterdi.) burada ilişkisinde herhangi yeni bir şeyin olmasına veya işin altında olmazsa olmaz bir hinlik aramaya gerek yok. Rusya ve Hindistan’ın yanı sıra İran, 11 Eylül hadiselerinden önce Taliban’a karşı yıllarca savaşan Kuzey İttifakını destekleyen bölgedeki kilit destekçilerden bir tanesi idi. Ki bu oluşum Karzai rejiminin çekirdeğini oluşturdu. İran uzun süre batı Afganistan ile Kabil’de yoğunlaşan Afganistan’ın etnik Hazara Şii azınlığıyla kültürel, dil ve siyasi bağlarını sürdürdü. Tahran 1998 yılında Taliban savaşçıları Mezar-ı Şerif’te İranlı diplomatları öldürdüğünde neredeyse Taliban rejimi ile savaşa girecekti.
İslami Rejim aslında 2001 sonlarında Amerika’nın Afganistan işgalini destekledi ve ihtiyati destek verdi. O yılın Aralık ayında Bonn’da düzenlenen bir uluslararası konferansta Amerika ve diğer ülkelerle Karzai hükümetinin kurulmasına yardım etti. Afganistan’da Taliban sonrası yapılanma çok yoğun şekilde İran yardımları ve artan bir İran etkisini beraberinde getirdi. Bunların hiçbirisi gizli değildi. Hatta, Obama Yönetimi geçen hafta Afganistan’ın geleceği için Roma’da bir araya gelen bir kontakt donör grubun düzenlenen uluslararası toplantısına İran’ın katılımını hoş karşıladı. “Afganistan’ın uzun ve nerdeyse tamamen açık olan sınırı ve büyük uyuşturucu problemiyle birlikte İran ülkedeki durumun barışçıl şekilde çözümlenmesinde bir rol oynadı. “ dedi Amerikan yönetiminin Afganistan-Pakistan özel temsilcisi olan Richard Halbrooke. Konuşmasına şunları ekledi. “Amerika Birleşik Devletleri için onların varlığıyla ilgili herhangi bir problem sözkonusu değildir.”
Elbette Roma’daki bir siyasi tartışmaya katılmak Kabil’de cumhurbaşkanlığındaki sarayda destek satın almakla aynı şey değil. Lakin Afganistan’da destek satın alma prensibi oldukça iyi tesis edilmiş durumda. Savaşın başlangıcında Amerikan askerleri Afganistan topraklarını ilk olarak işgal ettiklerinde anahtar silahlar olarak taşıdıkları şey Afganistan’da siyasi ikna sanatındaki güçlerinin bir tasdiki olarak nakit para dolu çantalar taşıyorlardı. Ve tabii ki Karzai kendi saray hazinelerine Tahran’ın bağışlarının amacını inkar etmede canını sıkmıyordu. “Karşılığında iyi ilişkiler kurulmasını ve yine birçok diğer şeyler istediler. Ve elbette bizler de bu ilişki karşılığında birçok şeyler istedik.”
İran’ın Taliban’a karşı tarihi düşmanlığı bu Afganlı grubun Şiileri İslam’ın sahih anlayışından sapan bidat fırkası olarak nefret etmesine dayanıyor. Tahran’ın bölgesel çıkarları özellikle Afganistan ve Irak başta olmak üzere kilit komşularıyla iyi ilişkileri gerektiriyor. Bu iki ülke İran’ın (sözde) baş düşmanı olan Amerika’nın on binlerce askerini barındırıyor. Belki daha da fenası İran’ın yıllardır Taliban unsurlarına destek temin edbileceğine dair haberlerdir. Bu mesele konuyu dile getiren İranlı destekçileriyle birlikte Afganistan cumhurbaşkanı gibiler arasında muhakkak böyle.
Foto: Kuzey İttifakı Milisleri
Tabii ki Karzari eğer İranlılar Taliban’ın savaş kapasitesine imkan verirlerse bunun İranlılar açısından hareketin liderliğe gelişini yeniden temin etmeyi istediklerinden dolayı değil de Amerikalılara sopa atmak için bir araç olarak kendilerini güvenceye aldıklarını anlıyor. Zaten Ahmedinecat’ın 2010 Mart ayında Kabil’e yaptığı son ziyaretinde de Karzai şunu o sebeple vurgulamıştı: “Hükümetim Afganistan’da İran ile Amerika arasında bir bir vekalet savaşı olmasını istemiyor.”
O zaman hükümetinin hem Amerika’dan hem de İran’dan para alması ve her ikisinde de emir almayacağında ısrar etmesi sürpriz bir şey değil. Eğer son raporlarda bölgedeki İran nüfuzunu frenlemek için Afganistan hükümetinin Amerika’nın girişimlerinde yer almadığına dair sinyallere göndermede bulunuyorsa bilinsin ki Karzai hiçbir zaman bu gerçeği gizlemedi. Ne de olsa kendisi Amerikalılar ayrıldıktan sonra uzun sınır komşusu olan İran ile yaşayacak.
İran Analizin Notu: Elbette İran’ın Afganistan’ın kukla hükümetine yönelik desteği salt nakit para ile sınırlı değil. Sosyal, kültürel programlar ve askeri alandaki işbirliğiyle birlikte İran halihazırda yüzbinlerce işgal askerinin kontrolündeki ülkede bulunan hükümete en büyük desteği vermeye devam etmektedir.
irananaliz
İRAN ANALİZ MAKALE / 2001 yılında Afganistan’a yönelik Amerikan güdümlü NATO işgalinin en ciddi destekçilerinden birisi olan İran’ın şimdi Afganistan kukla hükümetine verdiği çok boyutlu destek, değişmeyen dış politika parametreleriyle paralel bilinmeyen birçok gizli gerçekle ilgili çeviri makaleyi değerli okurlarımızla paylaşıyoruz. “İran’ın Karzai’ye Nakit Para Desteği: Hiç de Sürpriz Değil” başlıklı makale Tony Karon imzalı ve 25 Ekim 2010 tarihinde yayımlandı.
“İran’ın Karzai’ye Nakit Para Desteği: Hiç de Sürpriz Değil”
Sadece dikkat vermeyenler Afganistan Cumhurbaşkanı Hamid Karzai’nin İran’dan para çantaları aldığına dair haberlerde herhangi bir çeşit “Gotcha” anını görebilirler. 25 Ekim, Pazartesi günü Karzai’nin New York Times ifşaatlarına cevabı bu etkiye esasında bir omuz silkmeydi: Elbette, onlar bize para veriyor, aynısını Amerika da yapıyor. Bu komşular arası bir ilişkidir ve devam edecektir de. Bizler İran’dan nakit para yardımı istemeye devam edeceğiz.”
Gerçekte Karzai Tahran’la olan yakın ilişkilerini hiçbir zaman gizlemedi. Tekraren Kabil’de bir onur konuğu olarak cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecat’ı ağırlamaya çalıştı. Geçtiğimiz Ağustos ayında üst düzey bir ziyaret ile İran’ın başkentine giderek ilişkisini gösterdi. (ve elbette Washington’dan bağımsızlığını gösterdi.) burada ilişkisinde herhangi yeni bir şeyin olmasına veya işin altında olmazsa olmaz bir hinlik aramaya gerek yok. Rusya ve Hindistan’ın yanı sıra İran, 11 Eylül hadiselerinden önce Taliban’a karşı yıllarca savaşan Kuzey İttifakını destekleyen bölgedeki kilit destekçilerden bir tanesi idi. Ki bu oluşum Karzai rejiminin çekirdeğini oluşturdu. İran uzun süre batı Afganistan ile Kabil’de yoğunlaşan Afganistan’ın etnik Hazara Şii azınlığıyla kültürel, dil ve siyasi bağlarını sürdürdü. Tahran 1998 yılında Taliban savaşçıları Mezar-ı Şerif’te İranlı diplomatları öldürdüğünde neredeyse Taliban rejimi ile savaşa girecekti.
İslami Rejim aslında 2001 sonlarında Amerika’nın Afganistan işgalini destekledi ve ihtiyati destek verdi. O yılın Aralık ayında Bonn’da düzenlenen bir uluslararası konferansta Amerika ve diğer ülkelerle Karzai hükümetinin kurulmasına yardım etti. Afganistan’da Taliban sonrası yapılanma çok yoğun şekilde İran yardımları ve artan bir İran etkisini beraberinde getirdi. Bunların hiçbirisi gizli değildi. Hatta, Obama Yönetimi geçen hafta Afganistan’ın geleceği için Roma’da bir araya gelen bir kontakt donör grubun düzenlenen uluslararası toplantısına İran’ın katılımını hoş karşıladı. “Afganistan’ın uzun ve nerdeyse tamamen açık olan sınırı ve büyük uyuşturucu problemiyle birlikte İran ülkedeki durumun barışçıl şekilde çözümlenmesinde bir rol oynadı. “ dedi Amerikan yönetiminin Afganistan-Pakistan özel temsilcisi olan Richard Halbrooke. Konuşmasına şunları ekledi. “Amerika Birleşik Devletleri için onların varlığıyla ilgili herhangi bir problem sözkonusu değildir.”
Elbette Roma’daki bir siyasi tartışmaya katılmak Kabil’de cumhurbaşkanlığındaki sarayda destek satın almakla aynı şey değil. Lakin Afganistan’da destek satın alma prensibi oldukça iyi tesis edilmiş durumda. Savaşın başlangıcında Amerikan askerleri Afganistan topraklarını ilk olarak işgal ettiklerinde anahtar silahlar olarak taşıdıkları şey Afganistan’da siyasi ikna sanatındaki güçlerinin bir tasdiki olarak nakit para dolu çantalar taşıyorlardı. Ve tabii ki Karzai kendi saray hazinelerine Tahran’ın bağışlarının amacını inkar etmede canını sıkmıyordu. “Karşılığında iyi ilişkiler kurulmasını ve yine birçok diğer şeyler istediler. Ve elbette bizler de bu ilişki karşılığında birçok şeyler istedik.”
İran’ın Taliban’a karşı tarihi düşmanlığı bu Afganlı grubun Şiileri İslam’ın sahih anlayışından sapan bidat fırkası olarak nefret etmesine dayanıyor. Tahran’ın bölgesel çıkarları özellikle Afganistan ve Irak başta olmak üzere kilit komşularıyla iyi ilişkileri gerektiriyor. Bu iki ülke İran’ın (sözde) baş düşmanı olan Amerika’nın on binlerce askerini barındırıyor. Belki daha da fenası İran’ın yıllardır Taliban unsurlarına destek temin edbileceğine dair haberlerdir. Bu mesele konuyu dile getiren İranlı destekçileriyle birlikte Afganistan cumhurbaşkanı gibiler arasında muhakkak böyle.
Foto: Kuzey İttifakı Milisleri
Tabii ki Karzari eğer İranlılar Taliban’ın savaş kapasitesine imkan verirlerse bunun İranlılar açısından hareketin liderliğe gelişini yeniden temin etmeyi istediklerinden dolayı değil de Amerikalılara sopa atmak için bir araç olarak kendilerini güvenceye aldıklarını anlıyor. Zaten Ahmedinecat’ın 2010 Mart ayında Kabil’e yaptığı son ziyaretinde de Karzai şunu o sebeple vurgulamıştı: “Hükümetim Afganistan’da İran ile Amerika arasında bir bir vekalet savaşı olmasını istemiyor.”
O zaman hükümetinin hem Amerika’dan hem de İran’dan para alması ve her ikisinde de emir almayacağında ısrar etmesi sürpriz bir şey değil. Eğer son raporlarda bölgedeki İran nüfuzunu frenlemek için Afganistan hükümetinin Amerika’nın girişimlerinde yer almadığına dair sinyallere göndermede bulunuyorsa bilinsin ki Karzai hiçbir zaman bu gerçeği gizlemedi. Ne de olsa kendisi Amerikalılar ayrıldıktan sonra uzun sınır komşusu olan İran ile yaşayacak.
İran Analizin Notu: Elbette İran’ın Afganistan’ın kukla hükümetine yönelik desteği salt nakit para ile sınırlı değil. Sosyal, kültürel programlar ve askeri alandaki işbirliğiyle birlikte İran halihazırda yüzbinlerce işgal askerinin kontrolündeki ülkede bulunan hükümete en büyük desteği vermeye devam etmektedir.
irananaliz
