Çevrimdışı
SORU:
46/916- Abdullah b. Amr'dan (Radıyallahu anhuma):
Bir kişi Peygamber'e (Sallallahu aleyhi ve sellem) geldi ve 'Amellerin en faziletlisi hangisidir?' diye sordu.
O da buyurdu ki: "Namaz"
'Sonra nedir?'
"Namaz"
'Sonra nedir?'
"Namaz"
Rasûlullah üç defa aynı cevabı verdi. O kişi ısrar edince de şöyle buyurdu:
"Allah yolunda cihaddır"
'Benim annem ve babam var.'
"Sana anne ve babana iyi davranmanı tavsiye ederim."
'Seni hak (din) ile peygamber gönderen Allah'a yemin ederim ki ben cihada katılacağım ve anne-babamı bırakacağım' deyince,
Rasûlullah "Sen (daha iyi) bilirsin” dedi.
(İmam Ahmed b. Hanbel, El-Musned, 11/172, Hadis no: 6602; el-Fethu’r-Rabbani Tertibi, Ensar Yayıncılık: 3/305-307)
Ahmed Abdurrrahman el-Bennâ hadisi İbn Hıbbân'a nisbet ederek hadisin sahih olduğunu belirtir ve âlimlerin şu görüşünü hatırlatır:
"Buhârî ve Muslim'in Sahihlerinden sonra en sahih sayılabilecek eserler, önce İbn Huzeyme'nin Sahih'i, daha sonra da İbn Hıbbân'ın Sahih'idir." (Ahmed Abdurrrahman el-Bennâ, Bulûğu'l-Emânî Şerhu'l Fethu'r Rabbânî, 11/214)
Nureddin el Heysemî, senedinde zayıf kabul ettiği İbn Lehîâ'nın bulunduğunu, fakat bu râvinin hadislerini Tirmizî'nin hasen saydığını, diğer râvilerinin ise sahih hadis ricali olduklarını belirtir. (Heysemi, Mecma'uz-Zevaid ve Menbau'l-Fevaid, 1/301)
Ayrıca senedde Huyey b. Abdullah isimli tenkide tabî tutulan bir râvi daha var ki Heysemî eserinin bir başka yerinde tenkid ederken (Heysemi, Mecma'uz-Zevaid ve Menbau'l-Fevaid, 11/29; IV/23-24) burada sahih hadis ricali arasında saymıştır.
Rivayetin senedinde görüldüğü gibi zayıf kabul edilen râviler mevcuttur. Ayrıca farklı sahih rivayetler buna muhaliftir. Metinle ilgili ise şunu diyebiliriz ki, farz-ı kifâye cihad durumunda anne babasına bakacak kimsesi olmayan kimse cihada çıkamaz, bakmakla yükümlüdür. Cihadın farz-ı ayn olduğu durumlarda ise anne babadan izin alma gereği yoktur.
Konu ile ilgili ancak bu rivayete zıt/muhâlif gibi görülen bir rivayet vardır:
Abdullah b. Amr'dan: Bir adam cihada (katılmak) için izin isteme niyeti ile Peygamber'e geldi.
O da: "Anne-baban sağ mı?" diye sordu.
Adam: "evet" deyince,
"Git onlar için çalış" buyurdu.
(Musned, 11/165, Hadis no: 6544;
Benzer rivayetler için; 117163-164, H. no: 6 525; 11/188, H. no: 6765; 11/193, H. no: 6 811-6812; 11/197, H. no: 6858-6859; 11/221, H. no: 7062; Buhârî, Cihâd, 138; Edeb, 3; Muslim, Bîrr, 5-6; Ebû Dâvûd, Cihâd, 31, H. no: 2529; Tirmizî, Cihâd, 2, H. no: 1671; Nesâî, Cihâd, 5, H. no: 3101; Tayâlisî, H. no: 2254; Beyhakî, es-Sunenu'l-kûbrâ, IX/25-26; Ebû Nuaym, V/66, VI1/234-235; Heysemî, Mecma', VIII/138)
Bu rivayetin bir başka metni:
Abdullah b. Amr'dan:
Bîr adam Peygamber'e geldi ve "Anne-babamı ağlar vaziyette bırakarak (cihada katılmak için) sana biat etmeye geldim" dedi. Bunun üzerine Allah Rasûlu: "(Anne-babana) dön ve onları ağlattığın gibi güldür/memnun et." buyurdu.
Adam da biat etmekten vazgeçti.
(Musned, 11/194, H. no: 6794);
Benzer rivayetler için; 11/160, H. no: 6490; 11/198, H. no: 6830; 11/204, H. no: 6870; Ebû Dâvûd, Cihâd, 31, H. no: 2528; Nesâî, Biat, 10, H. no: 4160; İbn Mâce, Cihâd, 12, H. no: 2782)
"Ey Allah'ın Rasûlu! Allah'ın rızasını ve âhiret yurdunu umarak seninle birlikte cihada (katılmak) için geldim. Anne-babamı ağlar vaziyette bırakarak sana geldim" lafzı ile;
Bu rivayetlerde Atâ'nın ihtilât ettiğini dikkate aldığımızda Sufyan b. Uyeyne ve Hammad b. Zeyd'in, Atâ'nın ihtilâtından önce ondan hadis aldıklarını söyleyebiliriz. İzin isteyen bu kimse Câhime b. Abbas b. Mirdâs es-Selemî olabilir. Çünkü Nesâî'de ondan şu rivayet nakledilir:
Muâviye b. Câhime es-Selemî'den:
(Babam) Câhime Peygamber'e geldi ve "Ey Allah'ın Rasûlu! Savaşmak istiyorum. Seninle istişare etmek için sana geldim" dedi.
Allah Rasûlu: "Annen var mı?" diye sorunca,
adam: "evet" dedi.
Bunun üzerine Peygamber: "(Git) annenden ayrılma! Çünkü cennet onun ayaklarının altındadır" buyurdu.
(Nesâî, Cihâd, 6, H. no: 3102; İbn Mâce, Cihâd, 12, H. no: 2781,
İzin istemenin üç kere ve farklı taraftan gelinerek gerçekleştiğini gösteren uzun bir rivayetle nakleder. Fakat bu rivayette Muâviye b. Câhime es-Selemî'nin bizzat kendisinin izin istediği görülmektedir)
İbn Hacer, Beyhakî'den de rivayet nakleder ve bu rivayetin senedinde yer alan Muhammed b. Talha hakkında birçok ihtilâfın bulunduğunu belirtir. (Fethu'l-Bârî, VI/173 -Cihâd, 138'in şerhinde-)
Benzer bir rivayet:
Ebû Saîd el-Hudrî'den: Bir adam Yemen'den (hicret ederek) Allah Rasûlu'ne geldi.
Rasûlullah ona: "Şirki bırakıp cihada geldin. Senin Yemen'de anne-baban var mı?" diye sordu.
Adam: "evet" dedi.
"Peki sana izin verdiler mi?" sorusuna "Hayır" cavabı verince: Rasûlullah "Anne-babana dön. Onlardan izin iste, verirlerse (gel, savaşa katıl). İzin vermezlerse onlara iyi davran/bak" buyurdu.
(Musned, m/76, H. no: l 1320; Ebû Dâvûd, Cihâd, 31, H. no: 2530);
İbn Hacer bu hususta şöyle diyor:
"Alimlerin çoğu: 'Anne-baba her ikisi veya biri Müslüman olmaları şartıyla cihaddan alıkoyarsa çocuklarının bu cihada katılması haramdır. Çünkü anne-babaya iyi davranmak farz-ı ayn, cihada katılmak ise farz-ı kifâyedir” derler. Delilleri de (yukarıda metni verilen) Abdullah b. Amr hadisidir. İki hadisi uzlaştırmak için, bu rivayetin farz-ı ayn olan cihada hamli mümkündür. Bu hükme dede-nine de dâhil midir? sorusuna Şâfiîler esah olan kavle göre "evet" cevabını verirler. Yine esah olan görüşe göre hür ve köle arasında fark yoktur. Çünkü iyilik yapma emri bunların her birini içermektedir." (Fethu'l-Bâri, VI/173-174-Cihâd, 138'in şerhinde)
İbn Hibban'da ise şöyle benzer bir rivayet vardır:
Abdullah b. Mesud anlatıyor:
Rasulullah’a: “Allah’a en sevimli amel hangisidir?” diye sordum;
“Vaktinde kılınan namazlar” diye buyurdu.
“Sonra hangisi (daha sevimlidir)?” sorusunu sordum;
“Anne-babaya karşı iyilik yapmak (iyi muamelede bulunmak/ güzel davranış sergilemek)” dedi.
“Sonra hangisi?” diye surdum;
“Allah yolunda Cihad etmek” diye cevab verdi..”
(Sahihu İbn Hibban, Beyrut, 1408/1988, 4/340)
İlgili Konu :
CİHADA GİTMEK İÇİN ANNE BABADAN İZİN ALMAK ŞART MIDIR ?
https://www.islam-tr.org/konu/cihad-mumin-ile-munafigi-ayirt-eden-gercek-kitap.7202/
46/916- Abdullah b. Amr'dan (Radıyallahu anhuma):
Bir kişi Peygamber'e (Sallallahu aleyhi ve sellem) geldi ve 'Amellerin en faziletlisi hangisidir?' diye sordu.
O da buyurdu ki: "Namaz"
'Sonra nedir?'
"Namaz"
'Sonra nedir?'
"Namaz"
Rasûlullah üç defa aynı cevabı verdi. O kişi ısrar edince de şöyle buyurdu:
"Allah yolunda cihaddır"
'Benim annem ve babam var.'
"Sana anne ve babana iyi davranmanı tavsiye ederim."
'Seni hak (din) ile peygamber gönderen Allah'a yemin ederim ki ben cihada katılacağım ve anne-babamı bırakacağım' deyince,
Rasûlullah "Sen (daha iyi) bilirsin” dedi.
(İmam Ahmed b. Hanbel, El-Musned, 11/172, Hadis no: 6602; el-Fethu’r-Rabbani Tertibi, Ensar Yayıncılık: 3/305-307)
Ahmed Abdurrrahman el-Bennâ hadisi İbn Hıbbân'a nisbet ederek hadisin sahih olduğunu belirtir ve âlimlerin şu görüşünü hatırlatır:
"Buhârî ve Muslim'in Sahihlerinden sonra en sahih sayılabilecek eserler, önce İbn Huzeyme'nin Sahih'i, daha sonra da İbn Hıbbân'ın Sahih'idir." (Ahmed Abdurrrahman el-Bennâ, Bulûğu'l-Emânî Şerhu'l Fethu'r Rabbânî, 11/214)
Nureddin el Heysemî, senedinde zayıf kabul ettiği İbn Lehîâ'nın bulunduğunu, fakat bu râvinin hadislerini Tirmizî'nin hasen saydığını, diğer râvilerinin ise sahih hadis ricali olduklarını belirtir. (Heysemi, Mecma'uz-Zevaid ve Menbau'l-Fevaid, 1/301)
Ayrıca senedde Huyey b. Abdullah isimli tenkide tabî tutulan bir râvi daha var ki Heysemî eserinin bir başka yerinde tenkid ederken (Heysemi, Mecma'uz-Zevaid ve Menbau'l-Fevaid, 11/29; IV/23-24) burada sahih hadis ricali arasında saymıştır.
Rivayetin senedinde görüldüğü gibi zayıf kabul edilen râviler mevcuttur. Ayrıca farklı sahih rivayetler buna muhaliftir. Metinle ilgili ise şunu diyebiliriz ki, farz-ı kifâye cihad durumunda anne babasına bakacak kimsesi olmayan kimse cihada çıkamaz, bakmakla yükümlüdür. Cihadın farz-ı ayn olduğu durumlarda ise anne babadan izin alma gereği yoktur.
Konu ile ilgili ancak bu rivayete zıt/muhâlif gibi görülen bir rivayet vardır:
Abdullah b. Amr'dan: Bir adam cihada (katılmak) için izin isteme niyeti ile Peygamber'e geldi.
O da: "Anne-baban sağ mı?" diye sordu.
Adam: "evet" deyince,
"Git onlar için çalış" buyurdu.
(Musned, 11/165, Hadis no: 6544;
Benzer rivayetler için; 117163-164, H. no: 6 525; 11/188, H. no: 6765; 11/193, H. no: 6 811-6812; 11/197, H. no: 6858-6859; 11/221, H. no: 7062; Buhârî, Cihâd, 138; Edeb, 3; Muslim, Bîrr, 5-6; Ebû Dâvûd, Cihâd, 31, H. no: 2529; Tirmizî, Cihâd, 2, H. no: 1671; Nesâî, Cihâd, 5, H. no: 3101; Tayâlisî, H. no: 2254; Beyhakî, es-Sunenu'l-kûbrâ, IX/25-26; Ebû Nuaym, V/66, VI1/234-235; Heysemî, Mecma', VIII/138)
Bu rivayetin bir başka metni:
Abdullah b. Amr'dan:
Bîr adam Peygamber'e geldi ve "Anne-babamı ağlar vaziyette bırakarak (cihada katılmak için) sana biat etmeye geldim" dedi. Bunun üzerine Allah Rasûlu: "(Anne-babana) dön ve onları ağlattığın gibi güldür/memnun et." buyurdu.
Adam da biat etmekten vazgeçti.
(Musned, 11/194, H. no: 6794);
Benzer rivayetler için; 11/160, H. no: 6490; 11/198, H. no: 6830; 11/204, H. no: 6870; Ebû Dâvûd, Cihâd, 31, H. no: 2528; Nesâî, Biat, 10, H. no: 4160; İbn Mâce, Cihâd, 12, H. no: 2782)
"Ey Allah'ın Rasûlu! Allah'ın rızasını ve âhiret yurdunu umarak seninle birlikte cihada (katılmak) için geldim. Anne-babamı ağlar vaziyette bırakarak sana geldim" lafzı ile;
Bu rivayetlerde Atâ'nın ihtilât ettiğini dikkate aldığımızda Sufyan b. Uyeyne ve Hammad b. Zeyd'in, Atâ'nın ihtilâtından önce ondan hadis aldıklarını söyleyebiliriz. İzin isteyen bu kimse Câhime b. Abbas b. Mirdâs es-Selemî olabilir. Çünkü Nesâî'de ondan şu rivayet nakledilir:
Muâviye b. Câhime es-Selemî'den:
(Babam) Câhime Peygamber'e geldi ve "Ey Allah'ın Rasûlu! Savaşmak istiyorum. Seninle istişare etmek için sana geldim" dedi.
Allah Rasûlu: "Annen var mı?" diye sorunca,
adam: "evet" dedi.
Bunun üzerine Peygamber: "(Git) annenden ayrılma! Çünkü cennet onun ayaklarının altındadır" buyurdu.
(Nesâî, Cihâd, 6, H. no: 3102; İbn Mâce, Cihâd, 12, H. no: 2781,
İzin istemenin üç kere ve farklı taraftan gelinerek gerçekleştiğini gösteren uzun bir rivayetle nakleder. Fakat bu rivayette Muâviye b. Câhime es-Selemî'nin bizzat kendisinin izin istediği görülmektedir)
İbn Hacer, Beyhakî'den de rivayet nakleder ve bu rivayetin senedinde yer alan Muhammed b. Talha hakkında birçok ihtilâfın bulunduğunu belirtir. (Fethu'l-Bârî, VI/173 -Cihâd, 138'in şerhinde-)
Benzer bir rivayet:
Ebû Saîd el-Hudrî'den: Bir adam Yemen'den (hicret ederek) Allah Rasûlu'ne geldi.
Rasûlullah ona: "Şirki bırakıp cihada geldin. Senin Yemen'de anne-baban var mı?" diye sordu.
Adam: "evet" dedi.
"Peki sana izin verdiler mi?" sorusuna "Hayır" cavabı verince: Rasûlullah "Anne-babana dön. Onlardan izin iste, verirlerse (gel, savaşa katıl). İzin vermezlerse onlara iyi davran/bak" buyurdu.
(Musned, m/76, H. no: l 1320; Ebû Dâvûd, Cihâd, 31, H. no: 2530);
İbn Hacer bu hususta şöyle diyor:
"Alimlerin çoğu: 'Anne-baba her ikisi veya biri Müslüman olmaları şartıyla cihaddan alıkoyarsa çocuklarının bu cihada katılması haramdır. Çünkü anne-babaya iyi davranmak farz-ı ayn, cihada katılmak ise farz-ı kifâyedir” derler. Delilleri de (yukarıda metni verilen) Abdullah b. Amr hadisidir. İki hadisi uzlaştırmak için, bu rivayetin farz-ı ayn olan cihada hamli mümkündür. Bu hükme dede-nine de dâhil midir? sorusuna Şâfiîler esah olan kavle göre "evet" cevabını verirler. Yine esah olan görüşe göre hür ve köle arasında fark yoktur. Çünkü iyilik yapma emri bunların her birini içermektedir." (Fethu'l-Bâri, VI/173-174-Cihâd, 138'in şerhinde)
İbn Hibban'da ise şöyle benzer bir rivayet vardır:
Abdullah b. Mesud anlatıyor:
Rasulullah’a: “Allah’a en sevimli amel hangisidir?” diye sordum;
“Vaktinde kılınan namazlar” diye buyurdu.
“Sonra hangisi (daha sevimlidir)?” sorusunu sordum;
“Anne-babaya karşı iyilik yapmak (iyi muamelede bulunmak/ güzel davranış sergilemek)” dedi.
“Sonra hangisi?” diye surdum;
“Allah yolunda Cihad etmek” diye cevab verdi..”
(Sahihu İbn Hibban, Beyrut, 1408/1988, 4/340)
İlgili Konu :
CİHADA GİTMEK İÇİN ANNE BABADAN İZİN ALMAK ŞART MIDIR ?
https://www.islam-tr.org/konu/cihad-mumin-ile-munafigi-ayirt-eden-gercek-kitap.7202/
