Çevrimiçi
SORU :
Huzeyfe (r.anh) diyor ki:
-Ben, Peygamberimiz (s.a.v)'e "Bâtın İlmi" nedir? diye sordum.
Peygamberimiz (s.a.v) buyurdu ki: -Ben bunu Cebrail'e sordum.
Cebrail bana dedi ki: —Allah şöyle buyurdu: "O, benimle sevdiklerim, dostlarım ve seçkin kullarım arasında bir sırdır. Ben bunu onların kalblerine koyarım. Bu konuda Allah'a en yakın hiçbir melek ve gönderilen hiçbir Peygamber bile bilgi sahibi olamaz."
(Tıybi, el Hulâsa fi Mârifeti'l Hadis, s. 85; Aliyyu'l Kâri, Kûbra, sf: 247; Acluni, Keşf ul Hâfa, 2 / 89; el-Kelabazî, et-Tearrufu li mezhebi ehli’t-Tesavvuf, 1/87)
Sahih hadis kaynakları arasında böyle bir rivâyet geçmemektedir.
İbn Hacer el Askalânî diyor ki: Uydurmadır, Hasen (el-Basri), Huzeyfe (r.anh) ile görüşmemiştir.
İbn Arrak el-Kinanî’nin bildirdiğine göre, İbn Hacer, “Zehru’l-Firdevs” adlı eserinde Hasan Basrî’nin, Huzeyfe’yi hiç bir zaman görmediğini, bu rivayetinin uydurma olduğunu bildirmiştir. (İbn Arrak el-Kinanî, Tenzihu’ş-Şeria, h. no: 106)
Bu uydurma rivâyetin bir benzeri ise şöyledir:
Ali (r.anh)'dan rivâyetle;
“Bâtın ilmi Allah’ın sırlarından bir sır ve hüküm(hikmet)lerinden bir hüküm(hikmet)dür, onu kullarından dilediği kimsenin kalbine atar”
(Kenzu’l-Ummal, hadis no: 29458)
Bu rivayette sahih değildir.
Bu rivâyetin uydurma oldu*ğunu söyleyen İbnu'l-Cevzî, bâtın ilmiyle ilgili daha başka rivayetleri de tenkid etmekle birlikte sonuç olarak ilhamın mümkün olduğunu kabul eder.
İbn Teymiyye, Bâtın ilminin doğrudan doğruya Allah'tan aldıkları bilgiler olduğunu öne süren İbnu'l -Arabî gibi bazı (sapkın) mutasavvıflar için "mulhid" kelimesini kullanan aynı muellif, Gazzâlî'yi de Mişkâtu'l-envâr'daki görüşlerini delil göstererek sufîlerin gizli bilgilerini vahye denk tutmakla suçlamıştır. (İbn Teymiyye, Mecma'u fetâus, XI, 221-227)
Huzeyfe (r.anh) diyor ki:
-Ben, Peygamberimiz (s.a.v)'e "Bâtın İlmi" nedir? diye sordum.
Peygamberimiz (s.a.v) buyurdu ki: -Ben bunu Cebrail'e sordum.
Cebrail bana dedi ki: —Allah şöyle buyurdu: "O, benimle sevdiklerim, dostlarım ve seçkin kullarım arasında bir sırdır. Ben bunu onların kalblerine koyarım. Bu konuda Allah'a en yakın hiçbir melek ve gönderilen hiçbir Peygamber bile bilgi sahibi olamaz."
(Tıybi, el Hulâsa fi Mârifeti'l Hadis, s. 85; Aliyyu'l Kâri, Kûbra, sf: 247; Acluni, Keşf ul Hâfa, 2 / 89; el-Kelabazî, et-Tearrufu li mezhebi ehli’t-Tesavvuf, 1/87)
Sahih hadis kaynakları arasında böyle bir rivâyet geçmemektedir.
İbn Hacer el Askalânî diyor ki: Uydurmadır, Hasen (el-Basri), Huzeyfe (r.anh) ile görüşmemiştir.
İbn Arrak el-Kinanî’nin bildirdiğine göre, İbn Hacer, “Zehru’l-Firdevs” adlı eserinde Hasan Basrî’nin, Huzeyfe’yi hiç bir zaman görmediğini, bu rivayetinin uydurma olduğunu bildirmiştir. (İbn Arrak el-Kinanî, Tenzihu’ş-Şeria, h. no: 106)
Bu uydurma rivâyetin bir benzeri ise şöyledir:
Ali (r.anh)'dan rivâyetle;
“Bâtın ilmi Allah’ın sırlarından bir sır ve hüküm(hikmet)lerinden bir hüküm(hikmet)dür, onu kullarından dilediği kimsenin kalbine atar”
(Kenzu’l-Ummal, hadis no: 29458)
Bu rivayette sahih değildir.
Bu rivâyetin uydurma oldu*ğunu söyleyen İbnu'l-Cevzî, bâtın ilmiyle ilgili daha başka rivayetleri de tenkid etmekle birlikte sonuç olarak ilhamın mümkün olduğunu kabul eder.
İbn Teymiyye, Bâtın ilminin doğrudan doğruya Allah'tan aldıkları bilgiler olduğunu öne süren İbnu'l -Arabî gibi bazı (sapkın) mutasavvıflar için "mulhid" kelimesini kullanan aynı muellif, Gazzâlî'yi de Mişkâtu'l-envâr'daki görüşlerini delil göstererek sufîlerin gizli bilgilerini vahye denk tutmakla suçlamıştır. (İbn Teymiyye, Mecma'u fetâus, XI, 221-227)
