Çevrimdışı
Soru: Evliya kimdir: Evliya olmanın ölçüleri nelerdir? Kimlere evliya denir?
Cevap: Evliya, veli kelimesinin çoğuludur. Veli demek, dost, yaren, birinin velayetini üstlenen demektir. Kelimenin aslı “vela”, ya da "vila" dır ve “vela”, bir şeyi izlemek, takip etmek, hemen ardından gelmek gibi manalar taşır. Dost da dostunun yanında olduğu için ona veli denmiş olur. Velî kelimesi, aynı zamanda Allah’ın (cc) isimlerinden biridir ve O’nun ismi olarak anlamı; kullarını seven, onları düşünen, onlara dost ve yardımcı olan demektir. Allah (cc) kulunun hem Velisi hem Mevlasıdır. Kul da Allah’ın velisi olabilir, ama onun mevlası olamaz. Kulun veli olması demek, Allah’ın dostu, onu kırmak istemeyen, onu çok seven olması demektir.
Türkçe’de ‘evliya’ dendiği zaman bu kelimenin çoğul olduğu düşünülmez ve bir kişiye dahi evliya denir. Türkçe’de bu kelimeden; Allah dostu, bir takım kerametleri ve olağanüstülükleri olan kişi anlaşılır. Sanki evliya olmak için ancak böyle olmak gerekir ve bu da herkesin ulaşamayacağı bir mertebedir. Oysa kelimenin Kurân-ı Kerim’de ve sünnette kullanıldığı anlam böyle değildir. Mesela bir ayeti kerimede Allah (cc) şöyle der: “İyi bilesiniz ki Allah’ın velîlerine korku yoktur, onlar üzüntüye de uğramazlar. Velîler o kimselerdir ki Allah’a iman eder ve O’na karşı takvalı olurlar. Yani O’nun emirlerine aykırı hareketlerden sakınırlar”. (Yunus 10/62, 63).
Demek ki, veli/evliya olmak için iki vasıf yeterlidir: 1. Allah’a iman etmek, 2. O’na karşı takvalı olmak. İman etmenin ne anlama geldiği bellidir. Allah’ın varlığını ve birliğini kabul eden O’na iman etmiş olur. Peki takvalı olmak ne demektir? Bunu anlamak o kadar kolay değildir, ama çok zor da değildir. Çok kolay değildir, çünkü takvanın salt Allah’a imandan başlayıp, kalbe dahi hakim olmaya kadar uzanan pek çok kademeleri ve dereceleri vardır. Ama çok zor da değildir, çünkü Allah takvalı olanların kimler olduğunu bize ana hatlarıyla açıklamıştır: “Takvalı olanlar o kimselerdir ki, gabya inanırlar, namazlarını dosdoğru kılarlar, kendilerine rızk olarak verdiklerimizden infak ederler, sana indirilene ve senden önceki peygamberlere indirilenlere inanırlar ve ahreti kesinkes bilirler.” Demek ki, takvalı olmanın temel şartları da bunlardır. Öyleyse; Allah’a inanmakla birlikte bu altı temel özelliğe sahip olanlar Allah’ın evliyasıdırlar. Yani velidirler. Bunu bize Kurân-ı Kerim açıkça söylüyor.
Ama elbette evliya arasında da pek çok kademe ve derece bulunabilir. Bu sebeple tasavvufta “veli” dendiği zaman, takvanın çok ileri kademelerinde olup, kendisinden bir takım olağanüstü haller sadır olan insan kastedilir. Bu manada veli, işlerini Hakk’ın üzerine aldığı, onu isyandan koruduğu kimsedir. “Allah salihlerin velisidir, onları korur.” (A’râf 7/196). Velayet kelimesindeki, izlemek, ardından gelmek manaları düşünüldüğünde veli’ye şu anlamlar da verilmiştir: Güzel amelleri peş peşe gelen, iyiliklerinin/taatının arasına hiç isyan girmeyen, ya da Allah’ın ihsanı ve lütfü kendisine ardı ardına gelen kimsedir. (Enver Fuâd, Mu’cem, 188)
http://farukbeser.com/soru/evliya-kimdir-245.htm
Cevap: Evliya, veli kelimesinin çoğuludur. Veli demek, dost, yaren, birinin velayetini üstlenen demektir. Kelimenin aslı “vela”, ya da "vila" dır ve “vela”, bir şeyi izlemek, takip etmek, hemen ardından gelmek gibi manalar taşır. Dost da dostunun yanında olduğu için ona veli denmiş olur. Velî kelimesi, aynı zamanda Allah’ın (cc) isimlerinden biridir ve O’nun ismi olarak anlamı; kullarını seven, onları düşünen, onlara dost ve yardımcı olan demektir. Allah (cc) kulunun hem Velisi hem Mevlasıdır. Kul da Allah’ın velisi olabilir, ama onun mevlası olamaz. Kulun veli olması demek, Allah’ın dostu, onu kırmak istemeyen, onu çok seven olması demektir.
Türkçe’de ‘evliya’ dendiği zaman bu kelimenin çoğul olduğu düşünülmez ve bir kişiye dahi evliya denir. Türkçe’de bu kelimeden; Allah dostu, bir takım kerametleri ve olağanüstülükleri olan kişi anlaşılır. Sanki evliya olmak için ancak böyle olmak gerekir ve bu da herkesin ulaşamayacağı bir mertebedir. Oysa kelimenin Kurân-ı Kerim’de ve sünnette kullanıldığı anlam böyle değildir. Mesela bir ayeti kerimede Allah (cc) şöyle der: “İyi bilesiniz ki Allah’ın velîlerine korku yoktur, onlar üzüntüye de uğramazlar. Velîler o kimselerdir ki Allah’a iman eder ve O’na karşı takvalı olurlar. Yani O’nun emirlerine aykırı hareketlerden sakınırlar”. (Yunus 10/62, 63).
Demek ki, veli/evliya olmak için iki vasıf yeterlidir: 1. Allah’a iman etmek, 2. O’na karşı takvalı olmak. İman etmenin ne anlama geldiği bellidir. Allah’ın varlığını ve birliğini kabul eden O’na iman etmiş olur. Peki takvalı olmak ne demektir? Bunu anlamak o kadar kolay değildir, ama çok zor da değildir. Çok kolay değildir, çünkü takvanın salt Allah’a imandan başlayıp, kalbe dahi hakim olmaya kadar uzanan pek çok kademeleri ve dereceleri vardır. Ama çok zor da değildir, çünkü Allah takvalı olanların kimler olduğunu bize ana hatlarıyla açıklamıştır: “Takvalı olanlar o kimselerdir ki, gabya inanırlar, namazlarını dosdoğru kılarlar, kendilerine rızk olarak verdiklerimizden infak ederler, sana indirilene ve senden önceki peygamberlere indirilenlere inanırlar ve ahreti kesinkes bilirler.” Demek ki, takvalı olmanın temel şartları da bunlardır. Öyleyse; Allah’a inanmakla birlikte bu altı temel özelliğe sahip olanlar Allah’ın evliyasıdırlar. Yani velidirler. Bunu bize Kurân-ı Kerim açıkça söylüyor.
Ama elbette evliya arasında da pek çok kademe ve derece bulunabilir. Bu sebeple tasavvufta “veli” dendiği zaman, takvanın çok ileri kademelerinde olup, kendisinden bir takım olağanüstü haller sadır olan insan kastedilir. Bu manada veli, işlerini Hakk’ın üzerine aldığı, onu isyandan koruduğu kimsedir. “Allah salihlerin velisidir, onları korur.” (A’râf 7/196). Velayet kelimesindeki, izlemek, ardından gelmek manaları düşünüldüğünde veli’ye şu anlamlar da verilmiştir: Güzel amelleri peş peşe gelen, iyiliklerinin/taatının arasına hiç isyan girmeyen, ya da Allah’ın ihsanı ve lütfü kendisine ardı ardına gelen kimsedir. (Enver Fuâd, Mu’cem, 188)
http://farukbeser.com/soru/evliya-kimdir-245.htm
Moderatör tarafında düzenlendi:
