Türkiye'de ilk kez uygulanmaya başlanan VCT (Volüm Bilgisayarlı Tomografi) ile 5 saniyede tarama yapılabiliyor. VCT'yi ilk uygulayan merkezlerden biri Maçka Emar İleri Görüntüleme Merkezi... Merkezin Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Alptekin Peker, anjiyografi uygulanan hastaların yüzde 75'inin patolojik bir sorunu olduğunu ve bunların da ancak yüzde 30-40-50'sinde damarlarda darlıklar bulunduğunu belirterek, "Bu hastalarda balon, stent gibi girişimsel yöntemlerle tedavi gerekmeyecek, sadece ilaç tedavisi alacaklar, bunlarda da VCT uygulanabilir. Aile hikayesinde kalp hastalıkları olan ve kardiyologa gitmekten korkan kişiler bu cihaz yardımı ile her hangi bir akciğer filmi çektirir gibi çektirecekler" dedi.
Gereksiz testler azalacak
Türkiye'de Maçka Emar Merkezinde uygulamada olan bu cihaz, ABD'de 4-5 merkezde, Avrupa'da ise 1-2 merkezde bulunuyor. Cihazın hastalar ve hekim için uygulama kolaylıkları ve komplikasyon riskinin düşüklüğü nedeniyle önemli bir yer edineceğini vurgulayan Peker, "Geçtiğimiz birkaç yıl içerisinde bilgisayarlı tomografi teknolojisindeki gelişim yeniden hızlandı ve çok dedektörlü sistemler kullanıma girdi. Şimdi teknolojide yeni bir sayfa açılıyor. 64 dedektörlü bu sistemler başta kardiyoloji olmak üzere birçok tıp alanında, girişimsel olmayan görüntüleme yöntemleri içerisinde önemli bir paya sahip olacak. VCT her dönüşte 4 cm'lik hacmi kapsar. 0.625 mm kalınlığında, 64 kesit alarak saniyede 3 dönüş yapar. Bu teknik bilgilerin uygulamadaki karşılığı ise 5 kalp atımında kalbin ve koroner arterlerin, 1 saniyede herhangi bir organın, 10 saniyede ise tüm vücudun görüntülenmesidir. VCT ile inceleme sürelerinin kısalması kalp gibi hareketli organlarda büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Ayrıca daha az dedektörlü tomografilere (8-16-32 gibi) göre yüzde 20 daha az radyasyon kullanmaktadır. Cihazın başlıca kullanım alanları; kalp ve diğer damarlar, kalın bağırsak ve ortopedik implantlı hastaların görüntülenmesidir. Ayrıca bu güne kadar kullanılan tüm diğer uygulamalara da belirgin çözünürlük görüntü kalitesi artışı sağlamaktadır. VCT ile klinik bulgusu olmayan hasta grubunda erken koroner arter darlığı tespit edilip tedavi yönlendirilebilmektedir. VCT de kanama riski yok, 5-6 dakika sürecek bir işlemdir. Hasta tekrar işine dönebilir. VCT'nin koroner görüntüleme alanına girmesiyle tanı amaçlı konvansiyolel anjiyografi sayısı azalırken, tedavi amaçlı stent-balon vb işlemlerin sayısı artacaktır. Birçok hastada ise gereksiz konvansiyonel anjiyografi işlemi yapılmayacak, bunun yanı sıra kardiyolojide kullanılan ikincil öneme sahip testler de azalacaktır" diye konuştu.
Radyasyon miktarı daha az
VCT (64 dedektör) ile inceleme yapıldığında 16 dedektörlü eski sistemlerdeki bir çok dezavantajın ortadan kalkacağı belirtiliyor. Böylece kalp atım hızındaki değişkenlik, uzun süre nefes tutamama gibi hastaya bağlı faktörlerin etkisinin azalacağını vurgulayan Dr. Alptekin Peker, alınan radyasyon miktarının da yüzde 20 daha az olacağına dikkat çekti.
Peker VCT cihazının diğer kullanım alanları
Kalın bağırsak kanseri, kanser sıklık sıralamasında başlarda yer alıyor.. Erken tanı hayat kurtarıcı olabileceğinden yüksek riskli hastalarda tarama amaçlı geleneksel kolonoskopi kullanılıyor. Ancak bir çok hasta bu işlemden kaçınmaktadır İşlem sırasında sedasyon gerekiyor. Sanal kolonoskopi bu hasta grubunda alternatif tanı yöntemi haline geliyor. VCT ile kalın bağırsak yalnız iç yüzeyi değil dışı da değerlendirilebiliyor. VCT bu incelemenin görüntü kalitesini artırmakta ve süresini kısaltıyor. Aldığı çok daha ince kesitlerle eski sistemler ile görülemeyen hastalıklara kolayca tanı konabiliyor. Dinamik olarak beynin anatomik ve fonksiyonel durumu değerlendirilebiliyor. Beyindeki kan hacmi, kan akımı ve geçiş hızı hesaplanabiliyor. Ayrıca beyin ve boyun damarlarının VCT ile non-invaziv anjiyografik görüntülenmesi mümkün. Özellikle protez gibi metalik ortopedik materyal uygulanmış hastalarda görüntü kalitesindeki bozulma, VCT ile tamamen düzeliyor. Ayrıca kalp dışı damarlarda, akciğerde ve diğer BT kullanım alanlarında da girişimsel olmayan, yüksek görüntü kalitesi sağlayan güvenilir bir yöntem.
Koroner anjiyografi
Koroner anjiyografi, kalbin koroner damarlarının özel bir kamera ile görüntülenmesine imkan veren, röntgen ışılarıyla gerçekleştiren işlemdir. Genellikle sağ kasıktan lokal anestezi sonrası özel kateter yardımıyla damar içine girilerek kontrast madde verilip damarlar görüntülenir. Bu sırada lokal anestezi yapıldığı için hasta işlemi hissetmez.Anjiyografi koroner hastalığının varlığını kesin olarak ortaya koyar. Ateroskleroz (damar sertliği) tarafından daraltılan veya tıkanan koroner damar bölümlerini gösterir. Kalp adalesi ve kapakçıklarının işlevi hakkında bilgi verir, doğumsal bir kalp hastalığını teşhis edebilir. Ayrıca bu bilgilere dayanarak nasıl bir tedavi yapılması gerektiğini de ortaya koyar. Koroner damarların çıktığı aort bölümüne ulaşıldığında kontrast madde denilen bir boya maddesi koroner damarların içine enjekte edilir. Böylece görülebilir hale gelen koroner damarların o sırada filmi çekilir. Bu anjiyografi filmi daha sonra izlenerek koroner damarlardaki problem ortaya konmuş olur. Anjiyografi sonrasında; ilaçla tedavi, balon anjiyoplasti veya baypas ameliyatı önerilebilir.
Bilgisayarlı tomografi
Bilgisayarlı tomografi x-ışını (röntgen) kullanılarak vücudun incelenen bölgesinin kesitsel görüntüsünü oluşturmaya yönelik radyolojik teşhis yöntemidir. İnceleme sırasında hasta bilgisayarlı tomografi cihazının masasında hareket etmeksizin yatar. Cihaz bir bilgisayara bağlıdır. X-ışını kaynağı incelenecek hasta etrafında 360 derecelik bir dönüş hareketi gerçekleştirirken dizilmiş dedektörler tarafından x-ışını demetinin vücudu geçen kısmı saptanarak elde edilen veriler bir bilgisayar tarafından işlenir. Sonuçta dokuların birbiri ardı sıra kesitsel görüntüleri oluşturulur. Oluşturulan görüntüler bilgisayar ekranından izlenebilir.Görüntüler filme aktarılabileceği gibi gerektiğinde tekrar bilgisayar ekranına getirmek üzere optik diskte depolanabilir. Ayrıca görüntüler bilgisayar tarafından işleme tabi tutularak birbirine dik eksenlerde yeniden yapılandırılmış görüntüler elde edilebilir. Bu görüntülerin de yardımıyla 3 boyutlu görüntüler oluşturulabilir. Bilgisayarlı tomografi diğer x-ışın incelemelerine göre bazı avantajlara sahiptir. Özellikle organların, yumuşak doku ve kemiklerin şekil ve yerleşimini oldukça net gösterir.Ayrıca BT incelemeleri hastalıkların ayırıcı tanısını yaparak tedavi yöntemlerini değiştirmektedir.
Koroner VCT Anjiyografi
Konvansiyonel anjiyografi, yaklaşık 50 yıldır kalp damarlarının görüntülenmesinde birincil inceleme yöntemidir. Kasık atardamarından kateterle girilerek koroner arter çıkışına kadar kateter ilerletilir. Koroner arterlere kontrast madde verilerek görüntüleme yapılır. Damarlarda darlık görülürse tedavi planlanır. Ancak bu yöntem invazivdir ve %1-2 oranında komplikasyon görülür. Ön hazırlık ve sedasyon gerektirir. Ortalama 45 dakika sürere ve görece pahalı bir inceleme yöntemidir. Ayrıca 4 hastadan 1'inde koroner arter darlığı saptanmamaktadır. Koroner VCT anjiyografi ise koldaki bir taplar damardan kontrast madde verilerek 5 saniyede yapılır. Kateter kullanılmaz ve toplam 5-6 dakikayı bulan işlemden sonra hasta günlük hayatına devam edebilir.
Gereksiz testler azalacak
Türkiye'de Maçka Emar Merkezinde uygulamada olan bu cihaz, ABD'de 4-5 merkezde, Avrupa'da ise 1-2 merkezde bulunuyor. Cihazın hastalar ve hekim için uygulama kolaylıkları ve komplikasyon riskinin düşüklüğü nedeniyle önemli bir yer edineceğini vurgulayan Peker, "Geçtiğimiz birkaç yıl içerisinde bilgisayarlı tomografi teknolojisindeki gelişim yeniden hızlandı ve çok dedektörlü sistemler kullanıma girdi. Şimdi teknolojide yeni bir sayfa açılıyor. 64 dedektörlü bu sistemler başta kardiyoloji olmak üzere birçok tıp alanında, girişimsel olmayan görüntüleme yöntemleri içerisinde önemli bir paya sahip olacak. VCT her dönüşte 4 cm'lik hacmi kapsar. 0.625 mm kalınlığında, 64 kesit alarak saniyede 3 dönüş yapar. Bu teknik bilgilerin uygulamadaki karşılığı ise 5 kalp atımında kalbin ve koroner arterlerin, 1 saniyede herhangi bir organın, 10 saniyede ise tüm vücudun görüntülenmesidir. VCT ile inceleme sürelerinin kısalması kalp gibi hareketli organlarda büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Ayrıca daha az dedektörlü tomografilere (8-16-32 gibi) göre yüzde 20 daha az radyasyon kullanmaktadır. Cihazın başlıca kullanım alanları; kalp ve diğer damarlar, kalın bağırsak ve ortopedik implantlı hastaların görüntülenmesidir. Ayrıca bu güne kadar kullanılan tüm diğer uygulamalara da belirgin çözünürlük görüntü kalitesi artışı sağlamaktadır. VCT ile klinik bulgusu olmayan hasta grubunda erken koroner arter darlığı tespit edilip tedavi yönlendirilebilmektedir. VCT de kanama riski yok, 5-6 dakika sürecek bir işlemdir. Hasta tekrar işine dönebilir. VCT'nin koroner görüntüleme alanına girmesiyle tanı amaçlı konvansiyolel anjiyografi sayısı azalırken, tedavi amaçlı stent-balon vb işlemlerin sayısı artacaktır. Birçok hastada ise gereksiz konvansiyonel anjiyografi işlemi yapılmayacak, bunun yanı sıra kardiyolojide kullanılan ikincil öneme sahip testler de azalacaktır" diye konuştu.
Radyasyon miktarı daha az
VCT (64 dedektör) ile inceleme yapıldığında 16 dedektörlü eski sistemlerdeki bir çok dezavantajın ortadan kalkacağı belirtiliyor. Böylece kalp atım hızındaki değişkenlik, uzun süre nefes tutamama gibi hastaya bağlı faktörlerin etkisinin azalacağını vurgulayan Dr. Alptekin Peker, alınan radyasyon miktarının da yüzde 20 daha az olacağına dikkat çekti.
Peker VCT cihazının diğer kullanım alanları
Kalın bağırsak kanseri, kanser sıklık sıralamasında başlarda yer alıyor.. Erken tanı hayat kurtarıcı olabileceğinden yüksek riskli hastalarda tarama amaçlı geleneksel kolonoskopi kullanılıyor. Ancak bir çok hasta bu işlemden kaçınmaktadır İşlem sırasında sedasyon gerekiyor. Sanal kolonoskopi bu hasta grubunda alternatif tanı yöntemi haline geliyor. VCT ile kalın bağırsak yalnız iç yüzeyi değil dışı da değerlendirilebiliyor. VCT bu incelemenin görüntü kalitesini artırmakta ve süresini kısaltıyor. Aldığı çok daha ince kesitlerle eski sistemler ile görülemeyen hastalıklara kolayca tanı konabiliyor. Dinamik olarak beynin anatomik ve fonksiyonel durumu değerlendirilebiliyor. Beyindeki kan hacmi, kan akımı ve geçiş hızı hesaplanabiliyor. Ayrıca beyin ve boyun damarlarının VCT ile non-invaziv anjiyografik görüntülenmesi mümkün. Özellikle protez gibi metalik ortopedik materyal uygulanmış hastalarda görüntü kalitesindeki bozulma, VCT ile tamamen düzeliyor. Ayrıca kalp dışı damarlarda, akciğerde ve diğer BT kullanım alanlarında da girişimsel olmayan, yüksek görüntü kalitesi sağlayan güvenilir bir yöntem.
Koroner anjiyografi
Koroner anjiyografi, kalbin koroner damarlarının özel bir kamera ile görüntülenmesine imkan veren, röntgen ışılarıyla gerçekleştiren işlemdir. Genellikle sağ kasıktan lokal anestezi sonrası özel kateter yardımıyla damar içine girilerek kontrast madde verilip damarlar görüntülenir. Bu sırada lokal anestezi yapıldığı için hasta işlemi hissetmez.Anjiyografi koroner hastalığının varlığını kesin olarak ortaya koyar. Ateroskleroz (damar sertliği) tarafından daraltılan veya tıkanan koroner damar bölümlerini gösterir. Kalp adalesi ve kapakçıklarının işlevi hakkında bilgi verir, doğumsal bir kalp hastalığını teşhis edebilir. Ayrıca bu bilgilere dayanarak nasıl bir tedavi yapılması gerektiğini de ortaya koyar. Koroner damarların çıktığı aort bölümüne ulaşıldığında kontrast madde denilen bir boya maddesi koroner damarların içine enjekte edilir. Böylece görülebilir hale gelen koroner damarların o sırada filmi çekilir. Bu anjiyografi filmi daha sonra izlenerek koroner damarlardaki problem ortaya konmuş olur. Anjiyografi sonrasında; ilaçla tedavi, balon anjiyoplasti veya baypas ameliyatı önerilebilir.
Bilgisayarlı tomografi
Bilgisayarlı tomografi x-ışını (röntgen) kullanılarak vücudun incelenen bölgesinin kesitsel görüntüsünü oluşturmaya yönelik radyolojik teşhis yöntemidir. İnceleme sırasında hasta bilgisayarlı tomografi cihazının masasında hareket etmeksizin yatar. Cihaz bir bilgisayara bağlıdır. X-ışını kaynağı incelenecek hasta etrafında 360 derecelik bir dönüş hareketi gerçekleştirirken dizilmiş dedektörler tarafından x-ışını demetinin vücudu geçen kısmı saptanarak elde edilen veriler bir bilgisayar tarafından işlenir. Sonuçta dokuların birbiri ardı sıra kesitsel görüntüleri oluşturulur. Oluşturulan görüntüler bilgisayar ekranından izlenebilir.Görüntüler filme aktarılabileceği gibi gerektiğinde tekrar bilgisayar ekranına getirmek üzere optik diskte depolanabilir. Ayrıca görüntüler bilgisayar tarafından işleme tabi tutularak birbirine dik eksenlerde yeniden yapılandırılmış görüntüler elde edilebilir. Bu görüntülerin de yardımıyla 3 boyutlu görüntüler oluşturulabilir. Bilgisayarlı tomografi diğer x-ışın incelemelerine göre bazı avantajlara sahiptir. Özellikle organların, yumuşak doku ve kemiklerin şekil ve yerleşimini oldukça net gösterir.Ayrıca BT incelemeleri hastalıkların ayırıcı tanısını yaparak tedavi yöntemlerini değiştirmektedir.
Koroner VCT Anjiyografi
Konvansiyonel anjiyografi, yaklaşık 50 yıldır kalp damarlarının görüntülenmesinde birincil inceleme yöntemidir. Kasık atardamarından kateterle girilerek koroner arter çıkışına kadar kateter ilerletilir. Koroner arterlere kontrast madde verilerek görüntüleme yapılır. Damarlarda darlık görülürse tedavi planlanır. Ancak bu yöntem invazivdir ve %1-2 oranında komplikasyon görülür. Ön hazırlık ve sedasyon gerektirir. Ortalama 45 dakika sürere ve görece pahalı bir inceleme yöntemidir. Ayrıca 4 hastadan 1'inde koroner arter darlığı saptanmamaktadır. Koroner VCT anjiyografi ise koldaki bir taplar damardan kontrast madde verilerek 5 saniyede yapılır. Kateter kullanılmaz ve toplam 5-6 dakikayı bulan işlemden sonra hasta günlük hayatına devam edebilir.
