Kütüb-ü sitte adi verilen hadis mecmualar inin besincisi nin müellifi. Ahmed b. Suayb b. Ali b. Bahr b.
Sinân b. Dinar (Ebu Abdi'r-Rahman) Horasan'da Nesâ denilen sehirde dünyaya gelmistir (el-Cezerî, el-Lübâb fi Tehzîbil-Ensâb, III, 306).
Dogum tarihinin 214 veya 215 Hicri yilinda oldugu konusunda ihtilâf vardir. Imam Suyûtî, Hüsnül-Muhadara isimli eserinde (I,197) dogum tarihini Hicri 225 olarak gösterir.
Nesâî on bes yasinda iken, küçük yasinda basladigi tahsilini, hadis ögrenmeye yöneltmistir. Ilk hadis derslerin i, muammerin den olan, Enes b. Malik (r.a) de dahil pek çok Hadis otoritesi ne talebelik yapmis olan büyük muhaddis Kuteybe b. Saîd'den aldi. Bu zatin yaninda kaldigi bir yil iki aylik sürenin feyzini ömrü boyunca tasidi.
Nesâi'nin asri büyük muhaddisl erin var oldugu ve Hadis ögrenmek için uzun seyahatle rin yapildigi bir dönemdir. Nesâî de bu seyahatle re katildi. Büyük muhaddisl erden ilim aldi, ilim verdi. Istisarel erde bulundu. Ilmi ve fazileti ile tanindi. Hadisteki yetkisiyl e söhret buldu. Hadis ögrenme ve ögretme yolunda yaptigi yolculukl ar, ölümüne kadar kesintisi z devam etti. Parmakla gösterilir hale geldi. Yerine göre bir ögrenci, yerine göre Allah yolunda gazaya çikmis bir mücahid, yerine göre mücahidlerin ögretmenligini yapti. Hadis alimlerin den Me'mûn el-Misrî söyle anlatir:
"Nesâî ile beraber Tarsus'a gittik. Imamlarda n Abdullah b. Ahmed b. Hanbel, Muhammed b. Ibrahim, Ebül-Âzân ve Keylece gibi zevat toplandi. Kendileri adina, hadis seyhlerin e karsi ilmî münazarada bulunacak birini seçme konusunda istisared e bulundula r ve bu is için Ebû Abdurrahm an en-Nesâî'yi seçme konusunda ittifak ettiler" (ez-Zehebî, Tarihul-Islâm, II, 179).
Nesâî bir taraftan seyahat ederken, bir taraftan da buldugu muhaddisd en hadis aliyor. Isteklisi ne de bunlari ögretiyordu.
Nesâî'nin kendileri nden hadis ve ilim aldigi hocalarin dan bazilari sunlardir: Kuteybe b. Saîd, Ishak b. Râhûye, Yûnus b. Abdül-A'lâ, Muhammed b. Bessâr, Mahmûd b. Gaylân, Hisâm b. Ammâr, Ebû Davûd, Süleyman b. el-Es'as, Osman b. Ebî Seybe, Isâ b. Hammad...
Nesâî, ehil ise kendi akraninda n ilim ve hadis almaktan çekinmezdi. Ebû, Davûd es-Sicistani, Abdullah b. Ahmed b. Hanbel, Süleyman b. Seyf el-Harrânî ve Süleyman Eyyüb el-Esedi, kendileri nden hadis alip rivayet ettigi akranidir .
Nesâî ayrica bir çok ögrenci yetistirm istir. Basta Sünen isimli eserini rivayet edenler içerisinde bulunan oglu Abdül-Kerim olmak üzere ileri gelen talebeler inden bazilari da sunlardir: Ali b. Ebû Câfer et-Tahavî, Ebû Bisr ed-Dûlâbî, Ebû Avane, tbni Hibbân el-Büstî, Ebû Bekir b. el-Haddâd, Ebû Câfer el-Akilî, Ebû Ali en-Nisâburî, Ebül-Kasim et-Taberânî, Kasim b. Sâbit es-Serkastî.
Imam Nesâî, Safiî mezhebine bagli olmasina ragmen mutlak müctehid mertebesi nde idi. Hadisçiler arasinda üçüncü yüz yilin müceddidi sayilmist ir. Ibni Kesir bu konuda söyle der: "Yazmis oldugu eserlerde n anlasiliy or ki hifzi saglam, dogrulugu kesin, imani güçlü, ilim ve irfani genis birisi idi" (Ibni Kesir, el-Bidâ ye ve'n-Nihâye, XI, 123).
Hadis rivayetin de çok titizdi. Hattâ bu konuda Müslim'den daha saglam oldugunu söyleyenler vardir. Nakd-i Ricâl ilminde asiri titiz olan Zehebi bile onu Müslim, Ebû Davûd, Tirmizi gibi Hadis otoritele rinden önde sayar ve söyle derdi:
"Nesâî, Buhârî ve Ebû Zür'a ayarindad ir."
Tâcüd-Din es-Sübkide su nakilde bulunur.
"Üstadimiz Zehebîye, Imam Müslim'in mi, yoksa Neseâî'nin mi, daha titiz oldugunu sordum. "Nesâî'dir" dedi" (es-Sübki, Tabakâtüs-Safiiyye, II, 83).
Sa'd b. Ali ez-Zencânî, Imam Nesâî'nin hadis kabul ve rivayetin deki sartlarin in Buhari ve Müslim'den daha da agir oldugunu söyler.
Nesâî'nin eserlerin den bazilari sunlardir:
1- es-Sünen: Meshur hadis kitabidir . Buna "el-Mücteba" da denir.
2- el-Künâ: Ravileri künyelerine göre ve harf sirasiyla yazan bir eserdir.
3- ed-Duafâ vel-Metrûkîn: Zayif ve terkedilm esi gereken ravileri yazan bir eserdir.
4- et-Temyiz: Suyûtî'nin ifadesine göre ravîleri birbirind en ayiran özellikleri zikreder.
5- el-Mu'cem: Nesâî'nin hocalarin i yazar.
6-Kitabü't-Tabakât: Nesâî'nin zamanina kadar geçen ravileri, rivayetle rini, hallerini, tabaka tabaka anlatan bir eserdir.
7- el-Cerh ve't-Ta'dil: Hadis tenkidini n esaslarin i yazar.
8- Tefsirul-Kur'an'il- Kerim
9- el-Cum'a
10- Müsned-i Ali b. Ebi Talib
11- Amelül-Yevm vel-Leyle
Imam Nesâî heybetli yapili, güzel ve nurlu yüzlü, sihhatli bir sahisti. Cihada istiraki severdi. Savm-i Davûd'a devam ederdi. Gece ibadetind en, teheccüdden hiç geri kalmazdi. Humus'ta yaptigi kadilikta n herkes hosnut kalmisti.
Ömrünün son zamanlari ni Misir'da, Hadis ve ilim ögreterek geçirmisti. Hacc için oradan çikti. Sam'a ugradi. Sam Ümeyye Camünde münazaralara katildi. Kendisine Ümeyye hanedani ile ilgili sorular soruldu. Imam Dârakutni'nin ifadesine göre, orada rahatsizl andi. Kendisini deve sirtinda Hicâz topragina yetistirm elerini istedi. Istegini yerine getirdile r. 303 (915-916) yilinin Sa'ban ayinda Mekke'de vefat etti ve Safa ile Merve arasina gömüldü (ez-Zehebi, Tezkiratül-Huffâz, II, 698).
Bazi müellifler Filistin'deki Remle'de vefat edip Beytü'l-Makdis'e gömüldügünü yazarlar (Ibni Kesir, el-Bidâye ve'n-Nihâye, XI, 124). Ancak onun Mekke'de medfun oldugu görüsü daha kuvvetlid ir.
Nesâî'nin "es-Sünen"i ellibir kitab'a ayrilmis olup her kitap çesitli bablardan meydana gelmistir . Diger hadis mecmualar inda bulunmaya n Kitabul-Ihbâs, Kitabu'n-Nuhl, Kitabu'r-Rukba ve Kitabu'l-Umra gibi konulari içeren bölümler Nesâî'nin süneninde mevcuttur . Ayrica diger hadis mecmualar inda bulunan Kitabul-Fiten, Kitabul-Kiyame, Kitabul-Merakib ve Kitabü' t-Tefsîr de Nesâî'de mevcut degildir.
Sinân b. Dinar (Ebu Abdi'r-Rahman) Horasan'da Nesâ denilen sehirde dünyaya gelmistir (el-Cezerî, el-Lübâb fi Tehzîbil-Ensâb, III, 306).
Dogum tarihinin 214 veya 215 Hicri yilinda oldugu konusunda ihtilâf vardir. Imam Suyûtî, Hüsnül-Muhadara isimli eserinde (I,197) dogum tarihini Hicri 225 olarak gösterir.
Nesâî on bes yasinda iken, küçük yasinda basladigi tahsilini, hadis ögrenmeye yöneltmistir. Ilk hadis derslerin i, muammerin den olan, Enes b. Malik (r.a) de dahil pek çok Hadis otoritesi ne talebelik yapmis olan büyük muhaddis Kuteybe b. Saîd'den aldi. Bu zatin yaninda kaldigi bir yil iki aylik sürenin feyzini ömrü boyunca tasidi.
Nesâi'nin asri büyük muhaddisl erin var oldugu ve Hadis ögrenmek için uzun seyahatle rin yapildigi bir dönemdir. Nesâî de bu seyahatle re katildi. Büyük muhaddisl erden ilim aldi, ilim verdi. Istisarel erde bulundu. Ilmi ve fazileti ile tanindi. Hadisteki yetkisiyl e söhret buldu. Hadis ögrenme ve ögretme yolunda yaptigi yolculukl ar, ölümüne kadar kesintisi z devam etti. Parmakla gösterilir hale geldi. Yerine göre bir ögrenci, yerine göre Allah yolunda gazaya çikmis bir mücahid, yerine göre mücahidlerin ögretmenligini yapti. Hadis alimlerin den Me'mûn el-Misrî söyle anlatir:
"Nesâî ile beraber Tarsus'a gittik. Imamlarda n Abdullah b. Ahmed b. Hanbel, Muhammed b. Ibrahim, Ebül-Âzân ve Keylece gibi zevat toplandi. Kendileri adina, hadis seyhlerin e karsi ilmî münazarada bulunacak birini seçme konusunda istisared e bulundula r ve bu is için Ebû Abdurrahm an en-Nesâî'yi seçme konusunda ittifak ettiler" (ez-Zehebî, Tarihul-Islâm, II, 179).
Nesâî bir taraftan seyahat ederken, bir taraftan da buldugu muhaddisd en hadis aliyor. Isteklisi ne de bunlari ögretiyordu.
Nesâî'nin kendileri nden hadis ve ilim aldigi hocalarin dan bazilari sunlardir: Kuteybe b. Saîd, Ishak b. Râhûye, Yûnus b. Abdül-A'lâ, Muhammed b. Bessâr, Mahmûd b. Gaylân, Hisâm b. Ammâr, Ebû Davûd, Süleyman b. el-Es'as, Osman b. Ebî Seybe, Isâ b. Hammad...
Nesâî, ehil ise kendi akraninda n ilim ve hadis almaktan çekinmezdi. Ebû, Davûd es-Sicistani, Abdullah b. Ahmed b. Hanbel, Süleyman b. Seyf el-Harrânî ve Süleyman Eyyüb el-Esedi, kendileri nden hadis alip rivayet ettigi akranidir .
Nesâî ayrica bir çok ögrenci yetistirm istir. Basta Sünen isimli eserini rivayet edenler içerisinde bulunan oglu Abdül-Kerim olmak üzere ileri gelen talebeler inden bazilari da sunlardir: Ali b. Ebû Câfer et-Tahavî, Ebû Bisr ed-Dûlâbî, Ebû Avane, tbni Hibbân el-Büstî, Ebû Bekir b. el-Haddâd, Ebû Câfer el-Akilî, Ebû Ali en-Nisâburî, Ebül-Kasim et-Taberânî, Kasim b. Sâbit es-Serkastî.
Imam Nesâî, Safiî mezhebine bagli olmasina ragmen mutlak müctehid mertebesi nde idi. Hadisçiler arasinda üçüncü yüz yilin müceddidi sayilmist ir. Ibni Kesir bu konuda söyle der: "Yazmis oldugu eserlerde n anlasiliy or ki hifzi saglam, dogrulugu kesin, imani güçlü, ilim ve irfani genis birisi idi" (Ibni Kesir, el-Bidâ ye ve'n-Nihâye, XI, 123).
Hadis rivayetin de çok titizdi. Hattâ bu konuda Müslim'den daha saglam oldugunu söyleyenler vardir. Nakd-i Ricâl ilminde asiri titiz olan Zehebi bile onu Müslim, Ebû Davûd, Tirmizi gibi Hadis otoritele rinden önde sayar ve söyle derdi:
"Nesâî, Buhârî ve Ebû Zür'a ayarindad ir."
Tâcüd-Din es-Sübkide su nakilde bulunur.
"Üstadimiz Zehebîye, Imam Müslim'in mi, yoksa Neseâî'nin mi, daha titiz oldugunu sordum. "Nesâî'dir" dedi" (es-Sübki, Tabakâtüs-Safiiyye, II, 83).
Sa'd b. Ali ez-Zencânî, Imam Nesâî'nin hadis kabul ve rivayetin deki sartlarin in Buhari ve Müslim'den daha da agir oldugunu söyler.
Nesâî'nin eserlerin den bazilari sunlardir:
1- es-Sünen: Meshur hadis kitabidir . Buna "el-Mücteba" da denir.
2- el-Künâ: Ravileri künyelerine göre ve harf sirasiyla yazan bir eserdir.
3- ed-Duafâ vel-Metrûkîn: Zayif ve terkedilm esi gereken ravileri yazan bir eserdir.
4- et-Temyiz: Suyûtî'nin ifadesine göre ravîleri birbirind en ayiran özellikleri zikreder.
5- el-Mu'cem: Nesâî'nin hocalarin i yazar.
6-Kitabü't-Tabakât: Nesâî'nin zamanina kadar geçen ravileri, rivayetle rini, hallerini, tabaka tabaka anlatan bir eserdir.
7- el-Cerh ve't-Ta'dil: Hadis tenkidini n esaslarin i yazar.
8- Tefsirul-Kur'an'il- Kerim
9- el-Cum'a
10- Müsned-i Ali b. Ebi Talib
11- Amelül-Yevm vel-Leyle
Imam Nesâî heybetli yapili, güzel ve nurlu yüzlü, sihhatli bir sahisti. Cihada istiraki severdi. Savm-i Davûd'a devam ederdi. Gece ibadetind en, teheccüdden hiç geri kalmazdi. Humus'ta yaptigi kadilikta n herkes hosnut kalmisti.
Ömrünün son zamanlari ni Misir'da, Hadis ve ilim ögreterek geçirmisti. Hacc için oradan çikti. Sam'a ugradi. Sam Ümeyye Camünde münazaralara katildi. Kendisine Ümeyye hanedani ile ilgili sorular soruldu. Imam Dârakutni'nin ifadesine göre, orada rahatsizl andi. Kendisini deve sirtinda Hicâz topragina yetistirm elerini istedi. Istegini yerine getirdile r. 303 (915-916) yilinin Sa'ban ayinda Mekke'de vefat etti ve Safa ile Merve arasina gömüldü (ez-Zehebi, Tezkiratül-Huffâz, II, 698).
Bazi müellifler Filistin'deki Remle'de vefat edip Beytü'l-Makdis'e gömüldügünü yazarlar (Ibni Kesir, el-Bidâye ve'n-Nihâye, XI, 124). Ancak onun Mekke'de medfun oldugu görüsü daha kuvvetlid ir.
Nesâî'nin "es-Sünen"i ellibir kitab'a ayrilmis olup her kitap çesitli bablardan meydana gelmistir . Diger hadis mecmualar inda bulunmaya n Kitabul-Ihbâs, Kitabu'n-Nuhl, Kitabu'r-Rukba ve Kitabu'l-Umra gibi konulari içeren bölümler Nesâî'nin süneninde mevcuttur . Ayrica diger hadis mecmualar inda bulunan Kitabul-Fiten, Kitabul-Kiyame, Kitabul-Merakib ve Kitabü' t-Tefsîr de Nesâî'de mevcut degildir.
