Çözüldü Allah Adını Tek Olarak Zikretmek Câiz mi?
- Konbuyu başlatan RuhAdam
- Başlangıç tarihi
Çevrimdışı
En Efdal (Geçerli) Zikir
Beyan olunur ki, Tirmizi'nin de rivayet ettiği gibi; zikrin en gerçek ve efdali:
"Lâ ilahe illAllah" dır
Tirmizi'nin ve diğer muhaddislerin zikrettiği hadis-i şerif şöyledir:
"Zikrin en efdali "la ilahe illAllah", duanın en faziletlisi ise "Elhamdulillah" dır" (İbn Mace Edeb: 55; Tirmizi Deavat: 8)
Muvatta ve diğer hadis kitaplarında Ubeydullah oğlu Talha'dan rivayet edildiğine göre, Allah'ın Rasulu şöyle (s.a.v) buyurmuştur:
"Benim ve benden evvel gelen Rasûllerin söylediklerinin en faziletlisi:
"Lâ ilahe illAllahu vahdehu lâ şerike lehu lehu'l-mulkû ve lehu'l-hamdu ve huve alâ kulli şey'in kadîr"dir." ("Allah (c.c)'tan başka ibadete layık hiç bir ilâh yoktur. O (birdir) tektir ve (eşi) şeriki yoktur. Mülk ve hamd O'nundur. O her şeye kadirdir.")
(Malik, Muvatta, Kurlen: 20.)
Her kim zan ve iddia ederse ki bu, avam halkın zikridir, havasın (ileri sûfilerin) zikri mufred isimdir. Halbuki bu zamir ismidir. Yani, zikir yalnız "Allah" kelimesinden ibarettir derse, bunu söyleyenler, sapıtmış, fahiş bir hataya düşmüş ve yoldan çıkmış olurlar.
Bazılarının, Allahu Teâlâ'nın:
"Sen, "Allah" (o kitabı indirdi) de, sonra onları bırak, bâtıl dedikodularında oynaya dursunlar" (En'am: 91)
ayetini alıp da iddialarına delil getirmeleri, bunların en açık ve büyük yanılgılarıdır. Çünkü ayetteki "Allah" ismi, istifhamın, yani sorunun ve acabanın cevabındaki emirde zikredilmiştir. Ki ayetin evveli:
"Musa'nın nur ve insanlara hidayet olarak getirdiği kitabı kim indirdi?" şeklindedir. Ayetin arka kısmında da "Allah de" denmektedir. Böylece yurakıdaki soruya cevap verilmiş olmaktadır. Yani, "Musa aleyhisselâmın getirdiği kitabı Allah indirdi de" denmektedir. Tek olarak "Allah" demek değildir bu. "Allah" ismi (mubteba) başlangıç, haberi de sorunun delalet ettiği cümledir.
Mesela:
Sana kim geldi? diye sorulduğu zaman, cevaben Zeyd denildiği gibi...
Sonra tek bir isim, ister şahıs zamiri, isterse gayb zamiri olsun, tam bir kelam ve mana ifade eden bir cümle değildir. Yani, "Allah Allah Allah", "hu hu hu" kelimeleri tam bir anlam ifade eden kelime değildir. Bu çeşit tek kelime ne iman, ne küfür, ne emir, ne nehiy ifade etmez.
Bu tarz (çeşit) zikri, selefden ve ashabdan hiç bir kimse yapmamış ve Allah'ın Rasûlu (s.a.v) de yapılmasını söylememiş, meşru kılmamıştır.
Bir tek özel ya da sıfat isimini zikretmek, kalbde bir (marifet) bilgi meydana getirmez ve kişiyi faydalı biri yapacak hale sokmaz. Sadece kalbe mutlak bir tasavvur verir ve bir kımıldama meydana getirir ki, bu tasavvurun üzerine ne menfi ve ne de musbet hiçbir fikir bina edilmez.
(Yani, Allah, Allah, Hu, Hu, deyince, hiçbir mana kasdedilmiş olmaz. Fakat, "Lâ ilahe illallah" deyince, "Allah (c.c)'dan başka ibadete layık hiç bir ilâh olmadığı" ifade edilmiş olur.)
Bizatihi mana ifade etmez, kalbe bir bilgi ve marifet kazandırmaz ise, böyle bir zikir faydasız ve boşuna yapılmış olur.
Şeriat ise, bizâtihi (tek başına) manalar ifade eden zikirleri meşru saymıştır. Başka kelimelerle destekli değil, (sadece) bizzat kendisi bir mana ifade etmesi lazımdır, fayda verecek zikirlerin.
Şubhesiz, bu çeşit tek isim, "Allah, Allah; Hu, Hu" zikrine devam edenlerin bazısı çeşitli "ilhada" (dinsizliğe), çeşitli "ittihada" (vahdet-i vucuda, Allah (c.c) ile mahlûkatı birleştiren, ikisini aynı şey sayan itikada) düştüler. Ki, bazı şeyhlerin söylediği rivayet edilen:
" Nefyi (yok) ile isbat arasında ölmekten korkuyorum" sözleri bu kabilden sözlerdir. Yani, "La ilahe illallah" derken, "la ilahe", ( -ibadete layık- hiçbir ilah yoktur) deyip, "illallah" (ancak -ibadete layık- Allah vardır) demeden ölürsem, kafir olarak ölüp giderim diye korkarım denmek istenmektedir. Bir başka deyimle işte bu korkudan dolayı, sadece "Allah" "Allah" derim denmeye getiriliyor.
İşte böyle bir te'vil sakattır. Zira bu sözün korkunç bir hata olduğu apaçıktır. Ve asla böyle bir söze iltifat ve itibar edilemez. Çünkü ameller, hareketler niyetlere göre olmaktadır.
Allah'ın Rasûlu (s.a.v) bir sahih hadisde can çekişmekte olan bir kişiye:
"Lâ ilahe illAllah" kelâmı şerifini telkin etmeyi emretmiş ve:
"Bir kimsenin son sözü "La ilahe illAllah" olursa, cennete girer" buyurmuştur. (Muslim, İman: 53-154.)
Eğer bu mubârak cümle zikredilmesi mahzurlu bir cümle olsaydı; o, söylerken her an ölmesi beklenen bir kimseye telkin edilmez, kötü bir şekilde ölmesine meydan verilmez ve bu kelâmın yerine mufred bir isim telkin edilirdi.
Özetle: yalnızca (munferid) tek isim olarak, "Allah, Allah; Hu, Hu; Hay, Hay, diye zikretmek sünnetten çok uzak, bid'atın en içinde ve şeytanın dalâletine (sapıklığına) en yakın düşen bir faaliyettir:
Çünkü bir kimse, "ya hu, ya hu"; veya "hu, hu" (Ey O, Ey O; veya O, O,) dediği zaman, bu zamir (O zamiri) ancak kalbden geçen anlama, manaya göre şekil alır. Yani kalbinde tasavvur ettiği şeye ait (uygun) olur. Kalb ise, bazen iyi düşünür, bazen ise kötü...
Fusus sahibi Muhyiddin-i Arabî bir kitab yazarak adını "Kitabu'l- Hu" koymuştur!...
Bunlardan bazısı Âli İmran süresindeki yedinci ayet olan "Ve mâ yâ'lemu te'vilehu illallah"ın manasını "Lehu" isminin tevilini Allah (c.c)'tan başka kimse bilmez şeklinde tefsir etmiştir. Halbuki ayetteki "hu", yukarıda geçen muteşabih ayetlere ait olan zamirdir.
Ayetin manası ise, "O muteşâbih ayetlerin tevilini (gerçek manasını) Allah (c.c)'tan başka kimse bilmez" şeklindedir. Her ne kadar bütün müslümanlar, hatta aklı başında bütün insanlar böyle bir iddianın apaçık bir bâtıl olduğunda ittifak etmiş iseler de, yine de bunlardan birisine şöyle dedim:
"Eğer bu, sizin dediğiniz gibi olsaydı, ayeti kerimede "Te'vilehu" diye bitişik yazılmaz da; "Te'vile-hu" diye munferid (ayrı) yazılırdı.
Kur'an'da Allah Teala şöyle buyurmaktadır mealen:
"Hem Rabb'inin ismini zikret, hem de yalnız O'nu yücelt" (Muzemmil: 8)
"Yüce Rabb'inin ismini tesbih (tenzih) et."(A'la: 1)
"Temizlenen (zekat vererek malını temizleyen) ve rabbinin ismini zikredip de namaz kılan şubhesiz felaha ermiştir." (A'la: 14)
"Azim olan Rabb'inin ismini tesbih et" (Vakıa: 56/74)
Bunların benzeri ayeti kerimelerde emredilen zikirlerin tek isim olarak (Allah, Allah) gibi yapılması iktiza etmez (gerekmez). Çünkü, Allah Rasulu'nun sünnetinde sabit olmuştur ki:
"Azim olan Rabb'inin ismini tesbih et" (Vakıa: 7) ayeti kerimesi nazil olduğu zaman, Allah'ın Rasûlu (s.a.v) şöyle buyurmuştur:
"Bunu secdenizde yapınız" (Ebu Davud ve Ahmed) diye emir buyurmuştur.
Bunun üzerine müslümanlar için rûkuda:
"Subhane Rabb'iye'l-azim" (azim olan Rabb'imi tesbih ve tenzih ederim) secdede:
"Subhane Rabb'iye'l-a'lâ" (Yüce olan Rabb'imi tesbih ederim.) diye zikir ve tesbih eylemek sünnet kılınmıştır.
Sahih olan rivayete göre Allah'ın Rasûlu (s.a.v.) rukûunda aynen (yukarda zikrettiğimiz tesbihi söylüyordu) "subhane Rabb'iye'l-a'lâ" diyordu. Bunda bütün müslümanlar ittifak etmişlerdir.
Hulâsa; (Demek ki), yüce olan Rabb'in ismini tesbih etmek ve Allah (c.c)'ın ismini zikretmek emri tek isim olarak, "Allah Allah" şeklinde değil de, tam bir mana ifade eden cümle halinde (yüce rabbimin ismini tesbih ederim) şeklinde tatbik olunmuş ve sünnet kılınmıştır.
Nasıl ki bir sahih hadis-i şerifde de Allah'ın Rasûlu şöyle buyurmaktadır:
"Kur'an-ı Kerim'den sonra en faziletli kelâm:
"SubhanAllah, vel-hamdululah ve lâilahe illAllahu vAllahu ekber (Allah'ı tesbih ve tenzih ederim. Hamd Allah'a mahsustur. Allah (c.c)'tan başka ibadete layık hiç bir ilâh yoktur. Allah her şeyden büyüktür) kelâmıdır."
(Buhari, iman: 19; Muslim, Edeb: 12; Tirmizi, Deavat: 127; İbn Mace, Edeb: 56; Ahmed: 5/10-11-20-21.)
Diğer bir sahih hadis-i şerifde şöyle buyrulmaktadır:
"İki kelime vardır ki, dilde hafif, fakat mizanda, keyfiyette ağır ve Rahman'a göre sevgilidir. Bunlar: SubhanAllahu ve bi hamdihi, subhanAllahilazim"
(Buhari, Deavat: 65; Tevhid: 58; Muslim, Deavat: 31; Tirmizi, Deavat: 59; İbn Mace, Edeb: 56; Ahmed: 2/232.)
Başka bir sahih hadisde şöyle buyurulmuştur:
"Her kim günde yüz defa;
"Lâ ilahe illAllahu vahdehu lâ şerike lehu, lehu'l-mulku ve lehu'l-hamdu ve huve alâ kulli şeyin kadir" (Allah (c.c)'tan başka ibadete layık hiç bir ilâh yoktur, O birdir, şeriki yoktur; mülk O'nun, hamd O'nundur; O her şeye kâdirdir.) derse; Allah O kimseyi o gün şeytanın şerrinden emin kılar, ta akşamlayıncaya kadar, kendi gibi veya kendinden fazla söyleyenden başka hiç kimse o adamdan daha faziletli olamaz."
(Buhari, Deavat: 54; Bedil-Halk: 10; Müslim, Zikir: 28; Tirmizi, Deavat: 61.)
Başka bir hadiste de şöyle buyurulmuştur:
"Her kim günde 100 kere:
"SubhanAllahi ve bi hamdihi subhanAllahi'lazim" (hamd ile Allah'ı tesbih ve tenzih ederim; azim olan Allah noksanlardan munezzehdir) derse o kimselerin hataları silinir isterse deniz köpüğü kadar olsun".
(Buhari ve Muslim)
Mâlik'in (Allah (c.c) Ondan radı olsun) "Muvatta" isimli hadis kitabında rivayet edilen bir hadisi şerifde Allah'ın Rasulu (s.a.v.) şöyle buyurmaktadır:
"Ben ve benden önceki nebilerin söylediği en faziletli kelâm:
Lâ ilahe illAllahu vahdehu lâ şerike lehu, lehu'l-mulku ve lehu'l-hamdu ve huve alâ kulli şeyin kadir" kelamıdır"
İbni Mâce'nin ve diğerlerinin sahih hadis kitablarında Allah'ın Rasûlu (s.a.v) şöyle buyurmuştur:
"Zikrin en efdali ve faziletlisi "lâ ilahe illAllah"; duanın en faziletlisi "Elhamdulillah" dır."
Zikir ve dua konusunda bunlara benzer hadis-i şerifler çoktur.
Kur'an-ı Kerim'de de birçok ayet-i kerime zikir ve duayı talim ve beyan buyurur. Fakat hiç birinde bir tek ismin zikredilmesi gerektiği söylenmemiş böyle bir şey emredilmemiştir. Emredilen bütün zikirler ya cümle halinde, veya tek başına bir anlam taşıyan (mana ifade eden) kelâmlardır.
Müslümanlara namazlarında, ezanlarında, bayramlarında bir tek ismin zikredilmesi emredilmemiştir. Hepsi, söylenmesi gerek bütün kelamlar, (ancak ve ancak tam mana ifade eden cümlelerdir) mutlaka bir anlamı tam olarak ifade etmelidir.
Mesela muezzin;
"Allahu ekber Allahu ekber, eşhedu enlâ lâ ilahe illAllahu ve eşhedu enne Muhammede'r Rasûlullah" demektedir.
Namazda ise;
"Allahu ekber, subhane Rabbiye'l-azîm, subhane rabbiye'l-alâ, semiAllahu li-men hamide, Rabb'ena leke'l-hamd, ettehiyyatu lillahi",
ve hac yapmakta olanın;
"lebbeyk Allahumme lebbeyk" ve diğer ibadetlerimizdeki bütün zikirler hep bir mana ifade eden cümleler halindedir. Allah (c.c) böyle emretmiştir. Hiçbirinde, tek bir ismin veya zamirin zikredilmesi emredilmemiştir.
Hulâsa, maksadımız, anlatmak istediğimiz şudur:
Allah (c.c)'ı zikretmede şubhesiz meşru kılman kelimeler tam mana ifade eden kelimelerdir. Buna kelam ismi verilir. (Kelâm, en az iki kelimeden ibaret cümlelerdir.)
Bu çeşit zikir; (kalbleri takviye eder ve kalbin sahibine iyi işler yaptırır). Kalblere fayda verir, onunla sevab ve ecir hasıl olur. (Böylece insana sevap ve mükafat kazandırır). Kalbleri Allah (c.c)'a, marifetine, muhabbetine ve haşyetine çeker, cezbeder. (büyüklüğü karşısında boyun eğmeye zorlar)
Bu çeşit zikir ile daha nice yüksek arzular ve büyük maksatlar hasıl olur. (Bu çeşit zikirde burada sayıp dökmeye imkan bulamadığımız nice faydalar vardır.)
Bu isterse "Allah, Allah" gibi tek isim, isterse "hu, hu" gibi zamir olsun, (üstün önderlerin) hassların ve ariflerin zikri olduğu şöyle dursun, bu çeşit (tek isim veya zamirle yapılan) zikirlerin hiçbir aslı esası yoktur.
Tam aksine bu çeşit zikir, çeşitli dalâlet ve bid'atlara vesile ve vahdet-i vucud ve ilhâd (zındık) ehlinin fasid hallerine ve tasavvurlarına, niyetlerine bir vasıtadır. Bunlar hakkındaki fikirlerimiz başka yerlerde beyan edilmiştir. (bu kitabın başka satırlarında ifade edilmiştir.) (Şeyhu'l İslam İbn Teymiyye, Kuluk Risâlesi)
Şeyhu'l İslam İbni Teymiye’nin sözlerine şunu da eklemek gerekir;
"Kıyamet Allah Allah diyen bir kimsenin üzerine kopmayacaktır."
(Muslim, İman 234, (148); Tirmizî, Fiten 35, (2208)
AÇIKLAMA:
1- Hadisin bir başka veçhinde: "Yeryüzünde Allah Allah diyen kaldıkça kıyamet kopmaz" buyrulmuştur. Buna göre, yeryüzünde Allah Allah diyen insan bulundukça kıyamet kopmayacaktır. Bir başka ifade ile, gün gelip yeryüzünde Allah Allah diyen insan kalmayacak. Bu sebeple de kıyamet kopacaktır; hadisin zahirinde bu mana çıkar. Halbuki az yukarıda da belirtildiği üzere, başka hadislerde kıyamete kadar yeryüzünde Allah'a ibadet edenlerin eksik olmayacağı ifade edilmiştir. Az ileride kaydedeceğimiz 5043 numaralı hadiste de "kıyametin insanların en şerirleri üzerine kopacağı" ifade edilmiştir.
Arada gözüken tearuz, alimlerce muhtelif şekillerde giderilmiştir. Birine göre: "Kıyametin kopmasından murad, kıyametin yaklaşmasıdır. Bir başka deyişle, Yemen cihetinden esip mûminlerin ruhunu kabzedeceği belirtilen rüzgârın gelme zamanıdır. Bu rüzgârla Allah Allah diyen bütün mûminlerin ruhu kabzedilecek, kıyamet de geri kalan şerirlerin tepesine kopacaktır. O dehşetli hadiseyi onlar gözleriyle görüp, fiilen yaşayacaklardır.
2- Hadiste geçen اللَّهُ اللَّهُ tabiri bazı rivayetlerde اللَّهَ اللَّهَ şeklinde nasb olarak gelmiştir. Bu durumda mana şöyle olur: "Allah'tan sakın diye emr-i bi'l mâruf'ta bulunan hiç kimse üzerine kıyamet kopmaz." Böylece hadis emr-i bi'l mârufa teşvik etmiş olmaktadır.
Bu hadisler İbni Teymiye’nin söylediklerine zıt değildir. Zira bu rivayetlerde lafzatullah mansub (son harfinin harekesi üstündür) olarak gelmiştir. Bu takdirde nasba amil olan fiil muzmerdir, ismin tekrarı, fiil yerini tutmuştur. Buna nahiv ilminde “tahzir” derler ki, mef’ulun bih çeşitlerindendir. Tahzir, bir şeyden sakındırmak demektir. O halde; “Allahe Allahe” cümlesindeki muzmer fiil de; “ihzer” yani; “sakın” fiilidir. Böylece cümlenin manası; “Allah’tan sakın diyen hiçbir kimsenin üzerine kıyamet kopmaz.” demektir. İmam Muslim bu hadisi rivayet ederken merfu (ötreli) okumuştur. Bu takdirde de cümle mubteda ve haber olur. İbni Câfer bu hadisi “La ilahe illAllah” tevhidi olarak rivayet etmiştir ki, “Allah Allah” lafzıyla gelen rivayetin tefsiridir. (Ahmed Davudoğlu Sahihu Muslim Şerhi(2/26)
En Efdal (geçerli) Zikir Beyan olunur ki, Tirmizi'nin de rivayet ettiği gibi; zikrin en gerçek ve efdali: "Lâ ilahe illAllah" dır
Tirmizi'nin ve diğer muhaddislerin zikrettiği hadis-i şerif şöyledir:
"Zikrin en efdali "la ilahe illAllah", duanın en faziletlisi ise "Elhamdulillah" dır"
(İbn Mace Edeb: 55; Tirmizi Deavat: 8.)
İlgili Konu:
Allah'ın İsimleri Nasıl Zikredilir?
Beyan olunur ki, Tirmizi'nin de rivayet ettiği gibi; zikrin en gerçek ve efdali:
"Lâ ilahe illAllah" dır
Tirmizi'nin ve diğer muhaddislerin zikrettiği hadis-i şerif şöyledir:
"Zikrin en efdali "la ilahe illAllah", duanın en faziletlisi ise "Elhamdulillah" dır" (İbn Mace Edeb: 55; Tirmizi Deavat: 8)
Muvatta ve diğer hadis kitaplarında Ubeydullah oğlu Talha'dan rivayet edildiğine göre, Allah'ın Rasulu şöyle (s.a.v) buyurmuştur:
"Benim ve benden evvel gelen Rasûllerin söylediklerinin en faziletlisi:
"Lâ ilahe illAllahu vahdehu lâ şerike lehu lehu'l-mulkû ve lehu'l-hamdu ve huve alâ kulli şey'in kadîr"dir." ("Allah (c.c)'tan başka ibadete layık hiç bir ilâh yoktur. O (birdir) tektir ve (eşi) şeriki yoktur. Mülk ve hamd O'nundur. O her şeye kadirdir.")
(Malik, Muvatta, Kurlen: 20.)
Her kim zan ve iddia ederse ki bu, avam halkın zikridir, havasın (ileri sûfilerin) zikri mufred isimdir. Halbuki bu zamir ismidir. Yani, zikir yalnız "Allah" kelimesinden ibarettir derse, bunu söyleyenler, sapıtmış, fahiş bir hataya düşmüş ve yoldan çıkmış olurlar.
Bazılarının, Allahu Teâlâ'nın:
"Sen, "Allah" (o kitabı indirdi) de, sonra onları bırak, bâtıl dedikodularında oynaya dursunlar" (En'am: 91)
ayetini alıp da iddialarına delil getirmeleri, bunların en açık ve büyük yanılgılarıdır. Çünkü ayetteki "Allah" ismi, istifhamın, yani sorunun ve acabanın cevabındaki emirde zikredilmiştir. Ki ayetin evveli:
"Musa'nın nur ve insanlara hidayet olarak getirdiği kitabı kim indirdi?" şeklindedir. Ayetin arka kısmında da "Allah de" denmektedir. Böylece yurakıdaki soruya cevap verilmiş olmaktadır. Yani, "Musa aleyhisselâmın getirdiği kitabı Allah indirdi de" denmektedir. Tek olarak "Allah" demek değildir bu. "Allah" ismi (mubteba) başlangıç, haberi de sorunun delalet ettiği cümledir.
Mesela:
Sana kim geldi? diye sorulduğu zaman, cevaben Zeyd denildiği gibi...
Sonra tek bir isim, ister şahıs zamiri, isterse gayb zamiri olsun, tam bir kelam ve mana ifade eden bir cümle değildir. Yani, "Allah Allah Allah", "hu hu hu" kelimeleri tam bir anlam ifade eden kelime değildir. Bu çeşit tek kelime ne iman, ne küfür, ne emir, ne nehiy ifade etmez.
Bu tarz (çeşit) zikri, selefden ve ashabdan hiç bir kimse yapmamış ve Allah'ın Rasûlu (s.a.v) de yapılmasını söylememiş, meşru kılmamıştır.
Bir tek özel ya da sıfat isimini zikretmek, kalbde bir (marifet) bilgi meydana getirmez ve kişiyi faydalı biri yapacak hale sokmaz. Sadece kalbe mutlak bir tasavvur verir ve bir kımıldama meydana getirir ki, bu tasavvurun üzerine ne menfi ve ne de musbet hiçbir fikir bina edilmez.
(Yani, Allah, Allah, Hu, Hu, deyince, hiçbir mana kasdedilmiş olmaz. Fakat, "Lâ ilahe illallah" deyince, "Allah (c.c)'dan başka ibadete layık hiç bir ilâh olmadığı" ifade edilmiş olur.)
Bizatihi mana ifade etmez, kalbe bir bilgi ve marifet kazandırmaz ise, böyle bir zikir faydasız ve boşuna yapılmış olur.
Şeriat ise, bizâtihi (tek başına) manalar ifade eden zikirleri meşru saymıştır. Başka kelimelerle destekli değil, (sadece) bizzat kendisi bir mana ifade etmesi lazımdır, fayda verecek zikirlerin.
Şubhesiz, bu çeşit tek isim, "Allah, Allah; Hu, Hu" zikrine devam edenlerin bazısı çeşitli "ilhada" (dinsizliğe), çeşitli "ittihada" (vahdet-i vucuda, Allah (c.c) ile mahlûkatı birleştiren, ikisini aynı şey sayan itikada) düştüler. Ki, bazı şeyhlerin söylediği rivayet edilen:
" Nefyi (yok) ile isbat arasında ölmekten korkuyorum" sözleri bu kabilden sözlerdir. Yani, "La ilahe illallah" derken, "la ilahe", ( -ibadete layık- hiçbir ilah yoktur) deyip, "illallah" (ancak -ibadete layık- Allah vardır) demeden ölürsem, kafir olarak ölüp giderim diye korkarım denmek istenmektedir. Bir başka deyimle işte bu korkudan dolayı, sadece "Allah" "Allah" derim denmeye getiriliyor.
İşte böyle bir te'vil sakattır. Zira bu sözün korkunç bir hata olduğu apaçıktır. Ve asla böyle bir söze iltifat ve itibar edilemez. Çünkü ameller, hareketler niyetlere göre olmaktadır.
Allah'ın Rasûlu (s.a.v) bir sahih hadisde can çekişmekte olan bir kişiye:
"Lâ ilahe illAllah" kelâmı şerifini telkin etmeyi emretmiş ve:
"Bir kimsenin son sözü "La ilahe illAllah" olursa, cennete girer" buyurmuştur. (Muslim, İman: 53-154.)
Eğer bu mubârak cümle zikredilmesi mahzurlu bir cümle olsaydı; o, söylerken her an ölmesi beklenen bir kimseye telkin edilmez, kötü bir şekilde ölmesine meydan verilmez ve bu kelâmın yerine mufred bir isim telkin edilirdi.
Özetle: yalnızca (munferid) tek isim olarak, "Allah, Allah; Hu, Hu; Hay, Hay, diye zikretmek sünnetten çok uzak, bid'atın en içinde ve şeytanın dalâletine (sapıklığına) en yakın düşen bir faaliyettir:
Çünkü bir kimse, "ya hu, ya hu"; veya "hu, hu" (Ey O, Ey O; veya O, O,) dediği zaman, bu zamir (O zamiri) ancak kalbden geçen anlama, manaya göre şekil alır. Yani kalbinde tasavvur ettiği şeye ait (uygun) olur. Kalb ise, bazen iyi düşünür, bazen ise kötü...
Fusus sahibi Muhyiddin-i Arabî bir kitab yazarak adını "Kitabu'l- Hu" koymuştur!...
Bunlardan bazısı Âli İmran süresindeki yedinci ayet olan "Ve mâ yâ'lemu te'vilehu illallah"ın manasını "Lehu" isminin tevilini Allah (c.c)'tan başka kimse bilmez şeklinde tefsir etmiştir. Halbuki ayetteki "hu", yukarıda geçen muteşabih ayetlere ait olan zamirdir.
Ayetin manası ise, "O muteşâbih ayetlerin tevilini (gerçek manasını) Allah (c.c)'tan başka kimse bilmez" şeklindedir. Her ne kadar bütün müslümanlar, hatta aklı başında bütün insanlar böyle bir iddianın apaçık bir bâtıl olduğunda ittifak etmiş iseler de, yine de bunlardan birisine şöyle dedim:
"Eğer bu, sizin dediğiniz gibi olsaydı, ayeti kerimede "Te'vilehu" diye bitişik yazılmaz da; "Te'vile-hu" diye munferid (ayrı) yazılırdı.
Kur'an'da Allah Teala şöyle buyurmaktadır mealen:
"Hem Rabb'inin ismini zikret, hem de yalnız O'nu yücelt" (Muzemmil: 8)
"Yüce Rabb'inin ismini tesbih (tenzih) et."(A'la: 1)
"Temizlenen (zekat vererek malını temizleyen) ve rabbinin ismini zikredip de namaz kılan şubhesiz felaha ermiştir." (A'la: 14)
"Azim olan Rabb'inin ismini tesbih et" (Vakıa: 56/74)
Bunların benzeri ayeti kerimelerde emredilen zikirlerin tek isim olarak (Allah, Allah) gibi yapılması iktiza etmez (gerekmez). Çünkü, Allah Rasulu'nun sünnetinde sabit olmuştur ki:
"Azim olan Rabb'inin ismini tesbih et" (Vakıa: 7) ayeti kerimesi nazil olduğu zaman, Allah'ın Rasûlu (s.a.v) şöyle buyurmuştur:
"Bunu secdenizde yapınız" (Ebu Davud ve Ahmed) diye emir buyurmuştur.
Bunun üzerine müslümanlar için rûkuda:
"Subhane Rabb'iye'l-azim" (azim olan Rabb'imi tesbih ve tenzih ederim) secdede:
"Subhane Rabb'iye'l-a'lâ" (Yüce olan Rabb'imi tesbih ederim.) diye zikir ve tesbih eylemek sünnet kılınmıştır.
Sahih olan rivayete göre Allah'ın Rasûlu (s.a.v.) rukûunda aynen (yukarda zikrettiğimiz tesbihi söylüyordu) "subhane Rabb'iye'l-a'lâ" diyordu. Bunda bütün müslümanlar ittifak etmişlerdir.
Hulâsa; (Demek ki), yüce olan Rabb'in ismini tesbih etmek ve Allah (c.c)'ın ismini zikretmek emri tek isim olarak, "Allah Allah" şeklinde değil de, tam bir mana ifade eden cümle halinde (yüce rabbimin ismini tesbih ederim) şeklinde tatbik olunmuş ve sünnet kılınmıştır.
Nasıl ki bir sahih hadis-i şerifde de Allah'ın Rasûlu şöyle buyurmaktadır:
"Kur'an-ı Kerim'den sonra en faziletli kelâm:
"SubhanAllah, vel-hamdululah ve lâilahe illAllahu vAllahu ekber (Allah'ı tesbih ve tenzih ederim. Hamd Allah'a mahsustur. Allah (c.c)'tan başka ibadete layık hiç bir ilâh yoktur. Allah her şeyden büyüktür) kelâmıdır."
(Buhari, iman: 19; Muslim, Edeb: 12; Tirmizi, Deavat: 127; İbn Mace, Edeb: 56; Ahmed: 5/10-11-20-21.)
Diğer bir sahih hadis-i şerifde şöyle buyrulmaktadır:
"İki kelime vardır ki, dilde hafif, fakat mizanda, keyfiyette ağır ve Rahman'a göre sevgilidir. Bunlar: SubhanAllahu ve bi hamdihi, subhanAllahilazim"
(Buhari, Deavat: 65; Tevhid: 58; Muslim, Deavat: 31; Tirmizi, Deavat: 59; İbn Mace, Edeb: 56; Ahmed: 2/232.)
Başka bir sahih hadisde şöyle buyurulmuştur:
"Her kim günde yüz defa;
"Lâ ilahe illAllahu vahdehu lâ şerike lehu, lehu'l-mulku ve lehu'l-hamdu ve huve alâ kulli şeyin kadir" (Allah (c.c)'tan başka ibadete layık hiç bir ilâh yoktur, O birdir, şeriki yoktur; mülk O'nun, hamd O'nundur; O her şeye kâdirdir.) derse; Allah O kimseyi o gün şeytanın şerrinden emin kılar, ta akşamlayıncaya kadar, kendi gibi veya kendinden fazla söyleyenden başka hiç kimse o adamdan daha faziletli olamaz."
(Buhari, Deavat: 54; Bedil-Halk: 10; Müslim, Zikir: 28; Tirmizi, Deavat: 61.)
Başka bir hadiste de şöyle buyurulmuştur:
"Her kim günde 100 kere:
"SubhanAllahi ve bi hamdihi subhanAllahi'lazim" (hamd ile Allah'ı tesbih ve tenzih ederim; azim olan Allah noksanlardan munezzehdir) derse o kimselerin hataları silinir isterse deniz köpüğü kadar olsun".
(Buhari ve Muslim)
Mâlik'in (Allah (c.c) Ondan radı olsun) "Muvatta" isimli hadis kitabında rivayet edilen bir hadisi şerifde Allah'ın Rasulu (s.a.v.) şöyle buyurmaktadır:
"Ben ve benden önceki nebilerin söylediği en faziletli kelâm:
Lâ ilahe illAllahu vahdehu lâ şerike lehu, lehu'l-mulku ve lehu'l-hamdu ve huve alâ kulli şeyin kadir" kelamıdır"
İbni Mâce'nin ve diğerlerinin sahih hadis kitablarında Allah'ın Rasûlu (s.a.v) şöyle buyurmuştur:
"Zikrin en efdali ve faziletlisi "lâ ilahe illAllah"; duanın en faziletlisi "Elhamdulillah" dır."
Zikir ve dua konusunda bunlara benzer hadis-i şerifler çoktur.
Kur'an-ı Kerim'de de birçok ayet-i kerime zikir ve duayı talim ve beyan buyurur. Fakat hiç birinde bir tek ismin zikredilmesi gerektiği söylenmemiş böyle bir şey emredilmemiştir. Emredilen bütün zikirler ya cümle halinde, veya tek başına bir anlam taşıyan (mana ifade eden) kelâmlardır.
Müslümanlara namazlarında, ezanlarında, bayramlarında bir tek ismin zikredilmesi emredilmemiştir. Hepsi, söylenmesi gerek bütün kelamlar, (ancak ve ancak tam mana ifade eden cümlelerdir) mutlaka bir anlamı tam olarak ifade etmelidir.
Mesela muezzin;
"Allahu ekber Allahu ekber, eşhedu enlâ lâ ilahe illAllahu ve eşhedu enne Muhammede'r Rasûlullah" demektedir.
Namazda ise;
"Allahu ekber, subhane Rabbiye'l-azîm, subhane rabbiye'l-alâ, semiAllahu li-men hamide, Rabb'ena leke'l-hamd, ettehiyyatu lillahi",
ve hac yapmakta olanın;
"lebbeyk Allahumme lebbeyk" ve diğer ibadetlerimizdeki bütün zikirler hep bir mana ifade eden cümleler halindedir. Allah (c.c) böyle emretmiştir. Hiçbirinde, tek bir ismin veya zamirin zikredilmesi emredilmemiştir.
Hulâsa, maksadımız, anlatmak istediğimiz şudur:
Allah (c.c)'ı zikretmede şubhesiz meşru kılman kelimeler tam mana ifade eden kelimelerdir. Buna kelam ismi verilir. (Kelâm, en az iki kelimeden ibaret cümlelerdir.)
Bu çeşit zikir; (kalbleri takviye eder ve kalbin sahibine iyi işler yaptırır). Kalblere fayda verir, onunla sevab ve ecir hasıl olur. (Böylece insana sevap ve mükafat kazandırır). Kalbleri Allah (c.c)'a, marifetine, muhabbetine ve haşyetine çeker, cezbeder. (büyüklüğü karşısında boyun eğmeye zorlar)
Bu çeşit zikir ile daha nice yüksek arzular ve büyük maksatlar hasıl olur. (Bu çeşit zikirde burada sayıp dökmeye imkan bulamadığımız nice faydalar vardır.)
Bu isterse "Allah, Allah" gibi tek isim, isterse "hu, hu" gibi zamir olsun, (üstün önderlerin) hassların ve ariflerin zikri olduğu şöyle dursun, bu çeşit (tek isim veya zamirle yapılan) zikirlerin hiçbir aslı esası yoktur.
Tam aksine bu çeşit zikir, çeşitli dalâlet ve bid'atlara vesile ve vahdet-i vucud ve ilhâd (zındık) ehlinin fasid hallerine ve tasavvurlarına, niyetlerine bir vasıtadır. Bunlar hakkındaki fikirlerimiz başka yerlerde beyan edilmiştir. (bu kitabın başka satırlarında ifade edilmiştir.) (Şeyhu'l İslam İbn Teymiyye, Kuluk Risâlesi)
Şeyhu'l İslam İbni Teymiye’nin sözlerine şunu da eklemek gerekir;
وعن أنس رَضِيَ اللَّهُ عَنْه قال :] قَالَ رَسُولُ اللَّهِ #: َ تَقُومُ السَّاعَةُ عَلى أحَدٍ يَقولُ : اللَّهُ اللَّهُ
أخرجه مسلم، وهذا لفظه، والترمذي
.4. (5037)- Enes (radıyallahu anh) anlatıyor: "Rasulullah (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki:أخرجه مسلم، وهذا لفظه، والترمذي
"Kıyamet Allah Allah diyen bir kimsenin üzerine kopmayacaktır."
(Muslim, İman 234, (148); Tirmizî, Fiten 35, (2208)
AÇIKLAMA:
1- Hadisin bir başka veçhinde: "Yeryüzünde Allah Allah diyen kaldıkça kıyamet kopmaz" buyrulmuştur. Buna göre, yeryüzünde Allah Allah diyen insan bulundukça kıyamet kopmayacaktır. Bir başka ifade ile, gün gelip yeryüzünde Allah Allah diyen insan kalmayacak. Bu sebeple de kıyamet kopacaktır; hadisin zahirinde bu mana çıkar. Halbuki az yukarıda da belirtildiği üzere, başka hadislerde kıyamete kadar yeryüzünde Allah'a ibadet edenlerin eksik olmayacağı ifade edilmiştir. Az ileride kaydedeceğimiz 5043 numaralı hadiste de "kıyametin insanların en şerirleri üzerine kopacağı" ifade edilmiştir.
Arada gözüken tearuz, alimlerce muhtelif şekillerde giderilmiştir. Birine göre: "Kıyametin kopmasından murad, kıyametin yaklaşmasıdır. Bir başka deyişle, Yemen cihetinden esip mûminlerin ruhunu kabzedeceği belirtilen rüzgârın gelme zamanıdır. Bu rüzgârla Allah Allah diyen bütün mûminlerin ruhu kabzedilecek, kıyamet de geri kalan şerirlerin tepesine kopacaktır. O dehşetli hadiseyi onlar gözleriyle görüp, fiilen yaşayacaklardır.
2- Hadiste geçen اللَّهُ اللَّهُ tabiri bazı rivayetlerde اللَّهَ اللَّهَ şeklinde nasb olarak gelmiştir. Bu durumda mana şöyle olur: "Allah'tan sakın diye emr-i bi'l mâruf'ta bulunan hiç kimse üzerine kıyamet kopmaz." Böylece hadis emr-i bi'l mârufa teşvik etmiş olmaktadır.
Bu hadisler İbni Teymiye’nin söylediklerine zıt değildir. Zira bu rivayetlerde lafzatullah mansub (son harfinin harekesi üstündür) olarak gelmiştir. Bu takdirde nasba amil olan fiil muzmerdir, ismin tekrarı, fiil yerini tutmuştur. Buna nahiv ilminde “tahzir” derler ki, mef’ulun bih çeşitlerindendir. Tahzir, bir şeyden sakındırmak demektir. O halde; “Allahe Allahe” cümlesindeki muzmer fiil de; “ihzer” yani; “sakın” fiilidir. Böylece cümlenin manası; “Allah’tan sakın diyen hiçbir kimsenin üzerine kıyamet kopmaz.” demektir. İmam Muslim bu hadisi rivayet ederken merfu (ötreli) okumuştur. Bu takdirde de cümle mubteda ve haber olur. İbni Câfer bu hadisi “La ilahe illAllah” tevhidi olarak rivayet etmiştir ki, “Allah Allah” lafzıyla gelen rivayetin tefsiridir. (Ahmed Davudoğlu Sahihu Muslim Şerhi(2/26)
En Efdal (geçerli) Zikir Beyan olunur ki, Tirmizi'nin de rivayet ettiği gibi; zikrin en gerçek ve efdali: "Lâ ilahe illAllah" dır
Tirmizi'nin ve diğer muhaddislerin zikrettiği hadis-i şerif şöyledir:
"Zikrin en efdali "la ilahe illAllah", duanın en faziletlisi ise "Elhamdulillah" dır"
(İbn Mace Edeb: 55; Tirmizi Deavat: 8.)
İlgili Konu:
Allah'ın İsimleri Nasıl Zikredilir?
İlmi Konu - Allah'ın Isimleri Nasıl Zikredilir? (sayılır)
ALLAH'IN İSİMLERİ NASIL SAYILIR Bu isimleri Allah (c.c) kitabında ve Rasulullah (s.a.v.) sahih hadislerinde bize bildirmişlerdir. Bunlar hem isim hem de sıfat konumundadır ve hepsi de övgü taşımaktadırlar. Bu isimler en yüce, en şerefli zata delalet ettikleri için Esmâ u'l Husna adını...
www.islam-tr.org
Çevrimdışı
Zaten denilir diyen sofiyye bunu (İsra 110) delil almaktadır. Fakat senin ilk sorun, anılmaz / denilmez ile ilgili nakillerdi. Yoksa Muctehid ve hafız olan Şeyh'ul İslam İbn Teymiyye bu ayetten haberdardı.
قُلِ ادْعُواْ اللّهَ أَوِ ادْعُواْ الرَّحْمَـنَ أَيّاً مَّا تَدْعُواْ
فَلَهُ الأَسْمَاء الْحُسْنَى وَلاَ تَجْهَرْ بِصَلاَتِكَ وَلاَ تُخَافِتْ بِهَا وَابْتَغِ
بَيْنَ ذَلِكَ سَبِيلاً
"(Sen onlara) de ki: İster "Allah" deyin, ister "Rahmân" deyin, nasıl çağırırsanız çağırın. En güzel isimler O'nundur. Namazında sesini pek yükseltme, çok da gizli okuma, orta yolu seç." (İsra 110)
Bu ayetin nuzul sebebi; Muşrikler, yaratıcıya "Allah" (c.c.) dendiğini bilir fakat Rahman ismini duymaz, bilmezlerdi. Rasulullahtan (a.s.) dua ederken "Ya Allah, Ya Rahman" diye dua etmesini duydukları zaman "hem tek ilah var diyor, hem Allah, hemde Rahman diye dua ediyor veya ilah olarak anıyor demeleri sebebiyle nazil olmuştur. Onlar şöyle diyorlardı: "Biz yaratıcıya "Allah" dendiğini duyduk, fakat "Rahman" ismini nerden buldun?" "Muhammed iki İlaha tapıyor" diyerek dedikodu yapmaya başlamışlar, bunun üzerine Allah'ın "güzel isimler"nden hangisiyle olsa dua edilebileceği bildirilmiştir.
Bunun nedeni onların "Rahman" ismini Allah için kullanmamaları ve bu ismi sevmemeleriydi. (Taberî. XV, 182-183; Kurtubî. X. 349; Mevdudi, Tefhimu'l Kur'an)
Benzer konular
-
Çözüldü Nereye Dönersek Dönelim Allah'ın Vechinin Orada Olması Ne Demektir?- Başlatan Horasan Fedaisi
- Cevaplar: 1
-
-
Çözüldü Allah'tan Başkasına Dua Eden Yardımın Yalnızca Allah'tan Olduğunu Söylese de Müşrik midir?
- Başlatan Horasan Fedaisi
- Cevaplar: 1
-
Çözüldü Allah Teâlâ Geçmiş Dönemlerde Dahi Bu Dönemki Hadiseleri Görüyor mu?
- Başlatan Horasan Fedaisi
- Cevaplar: 2
-
Çözüldü Vardan Yok Etmek Allah'a Mahsustur Demek Doğru Olur mu?
- Başlatan Horasan Fedaisi
- Cevaplar: 1
-
-
Çözüldü Peygamberimize (SallAllahu Aleyhi Vesellem) Selamımız Nasıl Ulaşıyor?
- Başlatan Horasan Fedaisi
- Cevaplar: 3
-