A
Çevrimdışı
Selamun aleykum kardeşler , bal'ın zekatının verilmesi gerekir mi ? delilleriyle ehil bi arkadaştan cevap bekliyorum . Şimdi den Allah (c.c) razı olsun
İslami Forum, Dini Forum, islami site, islami sohbet, radyo, islami bilgiler
İslam-tr.org'a hoş geldiniz! Hemen üye olun ve kendi konularınızı, düşüncelerinizi paylaşarak bu platforma katılın. Oturum açtıktan sonra, İslam dini, tarih ve güncel konularla ilgili paylaşımlarda bulunabilirsiniz.
Çözüldü Bal'ın Zekatı Olur mu?
- Konbuyu başlatan Abdullah özcan
- Başlangıç tarihi
Çevrimdışı
Âeykum selam we rahmetulah;
Balın zekatı hakkında muctehidler ihtilaf etmişlerdir. Bu konuda iki görüş olmakla beraber İmam Malik, Şafii ve ilim ehlinin çoğunluğu bala zekat gerekmediği yönünde olup, her iki tarafında delilleri şöyledir:
(el-Bedayi\ II, 61 vd.; el-Lubâb. 1,153; el-Emvâl, Ebu Ubeyd, 506 vd. Fethu't Kadîr, II. 5; el Mecmu, V, 434 vd.; Muğni'l-Muhtâc, I, 382; Keşşâful-Kınâ, II, 257; el-Muğni, II, 713)
Hanefîler ile Hanbelîlere göre Baldan öşür vermek gerekir:
Ebu Hanife şöyle diyor; Eğer bal öşür toprağından elde edilmişse bundan öşür vermek gerekir. Elde edilen bal ister az, ister çok olsun fark etmez. Haraç topraklarındaki arılardan elde edilen baldan öşür vermek gerekmez.
Hanbelîlere göre: Balın nisabı on faraktır. Bir farak onlara göre 16 rıtıldır. Dolayısıyla balın nisabı Bağdat rıtılı ile 160 rıtıldır. Mısır ölçüleri ile 144 rıtıldır.
Hanefîlere göre bir rıtıl 130 dirhemdir. Bir dirhem 2.975 gramdır. Baldan zekât vermenin farz olduğu hususunda dayandıkları delil bazı hadislerdir. Bu hadislerden bazıları aşağıdadır:
A-
"Ebu Seyyare şöyle demiştir: "Dedim ki: Ya Rasulallah! Benim arılarım vardır."
Bunun üzerine Peygamber (a.s): "Onun öşürünü öde" buyurdu"
Ey Allah'ın elçisi! (Kimsenin onda hevesi olmasın diye) onu benim için korur musun? dedim.
Bunun üzerine Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- bal arılarımı korumaya aldı."
(Zayıf hadis: Ahmed, İbni Mâce, hadis no: 1823; Elbânî, "Sahîh-i İbn-i Mâce"de: 'Hadis, hasen liğahrihi'dir', demiştir. Ebu Dâvud ve Beyhakî rivayet etmiş olub, hadis munkatıdır. Neylu'l-Evtâr, IV, 145 vd)
es-Sindî, İbn-i Mâce'nin hâşiyesinde şöyle demiştir: "Zevâid'de şöyle denilmiştir: İbn-i Ebî Hâtim babasından rivâyetle şöyle demiştir: Suleyman b. Musa, Ebu Seyyâra ile (hadisi rivâyet etmesi için) bir araya gelmemiştir. Dolayısıyla hadis, mursel'dir.
Tirmizî de "el-İlel" adlı kitabında Buhârî'de, bu hadisten sonra şunu anlatmıştır:
- Bu hadis, mursel'dir.
Sonra şöyle demiştir: " Suleyman b. Musa, sahâbeden hiç kimseye kavuşmamıştır."
B-
"Peygamber (a.s) baldan öşür almıştır."
(İbni Mâce, hadis no: 1824; Elbânî, "Sahîh-i İbn-i Mâce"de: 'Hadis, hasen sahihtir', demiştir.) rivayet etmiştir. Hadis musned ve mursel olarak rivayet edilmiştir. a.g.e a.y. Bu hadisi yine Ebu Ubeyd ile Esrem de rivayet etmişlerdir)
Ömer'in de baldan her on kırbada bir kırba zekât aldığı rivayet edilmiştir.
Not: Öşür:, Mahsulden (üründen) dînen alınması gereken onda bir vergi, âşâr vergisidir.
C- Ukaylî "ez-Duafa" da Abdurrazzak yolu ile Ebu Hurayra'dan şu hadisi rivayet etmiştir:
"Baldan öşür vermek gerekir. "
(Zeylaî demiştir ki: Bu hadisi Abdurrazzak'ın Musannef'inde bu lafızla bulamadım. Oradaki ifade şöyledir:
"Peygamber (a.s) Yemen halkına şunu yazdı: Bal üreticilerinden öşür alınmalıdır." Nasbu'r-Raye, II, 390)
Maliki ve Şafiî'lere göre İki sebeble baldan zekât vermek gerekmez:
1- Tirmizî'nin şu sözü: "Peygamber (a.s)'den bu konuda mühim bir şey nakledilmemiştir."
İbni Munzir'de şöyle demiştir: "Baldan zekât vermek gerektiği hususunda ne bir haber ne de bir icma sabittir."
2- Bal sıvı bir madde olup hayvandan çıkmaktadır, süte benzer. Sütten icmâ ile zekât vermek gerekmediğine göre baldan da zekat vermek gerekmez.
İlim ehlinin çoğunluğu -ki İmam Mâlik ve İmam Şâfiî de bunlardandır-, bala zekât gerekmediği görüşüne varmışlardır. Bu âlimler, bala zekâtın gerektiği konusunda rivâyet olunan hadislerin zayıf olduğunu söylemişler ve bu hadislerden sahih olanını ise, -Ömer'den gelen hadisin zâhirinde olduğu gibi- baldan verilen öşrün, himâye (koruma) karşılığında olmasına yorumlamışlardır. (Vehbe Zuhayli, İslam Fıkhı Ans., C. 3, Sf: 311, 312)
İmam Buhârî -Allah ona rahmet etsin- şöyle demiştir:
"Yağmur ve akan su ile sulanan ürünlerde öşür babı ve Ömer b. Abdulaziz bala (zekât olarak) bir şey gerektiğini görmezdi."
Hâfız İbn-i Hacer (rahimehullah) bu konuda şöyle demiştir:
"İbn-i Ebî Şeybe ve Abdurrazzak'tan sahih bir senedle rivâyet olunduğuna göre, Abdullah b. Ömer'in âzadlı kölesi Nâfi' şöyle demiştir:
- Balda (zekât olarak) hiçbir şey yoktur (ona zekât gerekmez), deyince ben Ömer b. Abdulaziz'e bir mektub yazarak bunu bildirdim.
Bunun üzerine Ömer b. Abdulaziz şöyle dedi: O doğru söylemiştir. O râdı olunan adâlettir. Balda (zekât olarak) hiçbir şey yoktur." (Fethu'l-Bârî)
Ömer b. Abdulaziz'den buna aykırı olarak Abdurrazzak'ın rivâyet ettiği başka bir rivâyet de gelmiştir. Fakat hadisin isnadı zayıftır. Birinci rivâyet daha sâbittir.
İmam Buhârî (rahimehullah) bu konuda rivâyet olunan şu hadisin sanki zayıf olduğuna işâret etmek istemiştir:
İmam Buhârî (rahimehullah) tarihinde şöyle demiştir: "Balın zekâtı konusunda sahih olan hiçbir şey yoktur."
Tirmizî (rahimehullah) bu konuda şöyle demiştir: "Bu konuda sahih olan hiçbir şey yoktur."
İmam Şâfiî de (rahimehullah) bu konuda şöyle demiştir:
İbn-i Munzir de (rahimehullah) bu konuda şöyle demiştir:
"Balda bir şeyin sâbit olduğuna dâir hiçbir haber ve icmâ yoktur. Bundan dolayı balda zekât yoktur. Bu, âlimlerin çoğunluğunun görüşüdür." (İbn-i Munzir'in kısaltılarak alınan sözü burada bitmiştir.)
Ömer b. Hattâb'ın (r.anh) şu sözü, Hilâl'den almış olduğu şeyin zekât olmadığına, aksine bunun himâye (koruma) karşılığında almış olduğu şey olduğuna delildir:
Nitekim İbn-i Muflih el-Hanbelî de "el-Furû'" adlı kitabında, balda zekâtın gerekli olduğunu söyleyenleri delillerini ve bu delillerin zayıf olduklarını gösteren sebebleri zikrettikten sonra şöyle demiştir:
"Bu ve bundan başkasını iyice düşünen kimseye, meselenin zayıf olduğu açıkça belli olur." (el-Furû; c: 2, s: 448-450).
Muhammed b. Sâlih el-Useymîn: "Doğru olan görüşe göre balda zekât yoktur. Çünkü Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-'den böyle bir şey gelmemiştir. Ancak Ömer b. Hattâb'tan -Allah ondan râdı olsun- bal üretilen yerleri koruma altına aldığı ve onlardan öşür aldığı gelmiştir. Buna göre, bala zekât gerekmez. Fakat insan balın zekâtını nâfile olarak çıkarırsa, bu iyilik sayılır. Belki bu davranışı, bal arılarının artmasına ve balının çoğalmasına sebeb olur. Bala zekât gerekir, zekâtı vermeyen günahkâr olur, sözüne gelince, bunun hiçbir delili yoktur." (Muhammed b. Sâlih el-useymîn: "Fetâvâ'z-Zekât"; sf: 87)
Ebu Ubeyd balın sahibinin zekâtını ödemekle emredilmesin ve buna teşvik edilmesini tercih ederek, zekâtının verilmemesini çirkin görmüştür. Bal sahiblerinin ballarını gizlemelerinin günahından emin olunmaz. Ancak zekâtı onlara farz değildir.
Balın zekatı hakkında muctehidler ihtilaf etmişlerdir. Bu konuda iki görüş olmakla beraber İmam Malik, Şafii ve ilim ehlinin çoğunluğu bala zekat gerekmediği yönünde olup, her iki tarafında delilleri şöyledir:
(el-Bedayi\ II, 61 vd.; el-Lubâb. 1,153; el-Emvâl, Ebu Ubeyd, 506 vd. Fethu't Kadîr, II. 5; el Mecmu, V, 434 vd.; Muğni'l-Muhtâc, I, 382; Keşşâful-Kınâ, II, 257; el-Muğni, II, 713)
Hanefîler ile Hanbelîlere göre Baldan öşür vermek gerekir:
Ebu Hanife şöyle diyor; Eğer bal öşür toprağından elde edilmişse bundan öşür vermek gerekir. Elde edilen bal ister az, ister çok olsun fark etmez. Haraç topraklarındaki arılardan elde edilen baldan öşür vermek gerekmez.
Hanbelîlere göre: Balın nisabı on faraktır. Bir farak onlara göre 16 rıtıldır. Dolayısıyla balın nisabı Bağdat rıtılı ile 160 rıtıldır. Mısır ölçüleri ile 144 rıtıldır.
Hanefîlere göre bir rıtıl 130 dirhemdir. Bir dirhem 2.975 gramdır. Baldan zekât vermenin farz olduğu hususunda dayandıkları delil bazı hadislerdir. Bu hadislerden bazıları aşağıdadır:
A-
قُلْتُ يَا رَسُولَ اللهِ! إِنَّ لِي نَحْلا. قَالَ: أَدِّ الْعُشْرَ. قُلْتُ يَا رَسُولَ اللهِ! اِحْمِهَا لِي فَحَمَـاهَا لِي
( رواه ابن ماجه وقال الألباني في صحيح ابن ماجه:حسن لغيره )
Ebu Seyyare el-Mutai'nin rivayet ettiği hadis: ( رواه ابن ماجه وقال الألباني في صحيح ابن ماجه:حسن لغيره )
"Ebu Seyyare şöyle demiştir: "Dedim ki: Ya Rasulallah! Benim arılarım vardır."
Bunun üzerine Peygamber (a.s): "Onun öşürünü öde" buyurdu"
Ey Allah'ın elçisi! (Kimsenin onda hevesi olmasın diye) onu benim için korur musun? dedim.
Bunun üzerine Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- bal arılarımı korumaya aldı."
(Zayıf hadis: Ahmed, İbni Mâce, hadis no: 1823; Elbânî, "Sahîh-i İbn-i Mâce"de: 'Hadis, hasen liğahrihi'dir', demiştir. Ebu Dâvud ve Beyhakî rivayet etmiş olub, hadis munkatıdır. Neylu'l-Evtâr, IV, 145 vd)
es-Sindî, İbn-i Mâce'nin hâşiyesinde şöyle demiştir: "Zevâid'de şöyle denilmiştir: İbn-i Ebî Hâtim babasından rivâyetle şöyle demiştir: Suleyman b. Musa, Ebu Seyyâra ile (hadisi rivâyet etmesi için) bir araya gelmemiştir. Dolayısıyla hadis, mursel'dir.
Tirmizî de "el-İlel" adlı kitabında Buhârî'de, bu hadisten sonra şunu anlatmıştır:
- Bu hadis, mursel'dir.
Sonra şöyle demiştir: " Suleyman b. Musa, sahâbeden hiç kimseye kavuşmamıştır."
B-
إِنَّ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم أَخَذَ مِنَ الْعَسَلِ الْعُشْرَ
( رواه ابن ماجه وقال الألباني في صحيح ابن ماجه:حسن صحيح )
Amr b. Şuayb'ın babası yolu ile dedesinden rivayet ettiğine göre: ( رواه ابن ماجه وقال الألباني في صحيح ابن ماجه:حسن صحيح )
"Peygamber (a.s) baldan öşür almıştır."
(İbni Mâce, hadis no: 1824; Elbânî, "Sahîh-i İbn-i Mâce"de: 'Hadis, hasen sahihtir', demiştir.) rivayet etmiştir. Hadis musned ve mursel olarak rivayet edilmiştir. a.g.e a.y. Bu hadisi yine Ebu Ubeyd ile Esrem de rivayet etmişlerdir)
Ömer'in de baldan her on kırbada bir kırba zekât aldığı rivayet edilmiştir.
Not: Öşür:, Mahsulden (üründen) dînen alınması gereken onda bir vergi, âşâr vergisidir.
C- Ukaylî "ez-Duafa" da Abdurrazzak yolu ile Ebu Hurayra'dan şu hadisi rivayet etmiştir:
"Baldan öşür vermek gerekir. "
(Zeylaî demiştir ki: Bu hadisi Abdurrazzak'ın Musannef'inde bu lafızla bulamadım. Oradaki ifade şöyledir:
"Peygamber (a.s) Yemen halkına şunu yazdı: Bal üreticilerinden öşür alınmalıdır." Nasbu'r-Raye, II, 390)
Maliki ve Şafiî'lere göre İki sebeble baldan zekât vermek gerekmez:
1- Tirmizî'nin şu sözü: "Peygamber (a.s)'den bu konuda mühim bir şey nakledilmemiştir."
İbni Munzir'de şöyle demiştir: "Baldan zekât vermek gerektiği hususunda ne bir haber ne de bir icma sabittir."
2- Bal sıvı bir madde olup hayvandan çıkmaktadır, süte benzer. Sütten icmâ ile zekât vermek gerekmediğine göre baldan da zekat vermek gerekmez.
İlim ehlinin çoğunluğu -ki İmam Mâlik ve İmam Şâfiî de bunlardandır-, bala zekât gerekmediği görüşüne varmışlardır. Bu âlimler, bala zekâtın gerektiği konusunda rivâyet olunan hadislerin zayıf olduğunu söylemişler ve bu hadislerden sahih olanını ise, -Ömer'den gelen hadisin zâhirinde olduğu gibi- baldan verilen öşrün, himâye (koruma) karşılığında olmasına yorumlamışlardır. (Vehbe Zuhayli, İslam Fıkhı Ans., C. 3, Sf: 311, 312)
İmam Buhârî -Allah ona rahmet etsin- şöyle demiştir:
"Yağmur ve akan su ile sulanan ürünlerde öşür babı ve Ömer b. Abdulaziz bala (zekât olarak) bir şey gerektiğini görmezdi."
Hâfız İbn-i Hacer (rahimehullah) bu konuda şöyle demiştir:
"İbn-i Ebî Şeybe ve Abdurrazzak'tan sahih bir senedle rivâyet olunduğuna göre, Abdullah b. Ömer'in âzadlı kölesi Nâfi' şöyle demiştir:
بَعَثَنِي عُمَر بْن عَبْد الْعَزِيز عَلَى الْيَمَنِ فَأَرَدْت أَنْ آخُذَ مِنَ الْعَسَلِ الْعُشْر , فَقَالَ مُغِيرَة بْن حَكِيم الصَّنْعَانِيّ : لَيْسَ فِيهِ شَيْء , فَكَتَبْت إِلَى عُمَر بْن عَبْد الْعَزِيز فَقَالَ : صَدَقَ , هُوَ عَدْلُ رِضَا , لَيْسَ فِيهِ شَيْء
[ فتح الباري ]
"Ömer b. Abdulaziz beni Yemen'e (zekât toplamam için) gönderdiğinde ben, baldan öşür alınmak istedim. Bunun üzerine Muğîre b. Hakîm es-San'ânî bana:[ فتح الباري ]
- Balda (zekât olarak) hiçbir şey yoktur (ona zekât gerekmez), deyince ben Ömer b. Abdulaziz'e bir mektub yazarak bunu bildirdim.
Bunun üzerine Ömer b. Abdulaziz şöyle dedi: O doğru söylemiştir. O râdı olunan adâlettir. Balda (zekât olarak) hiçbir şey yoktur." (Fethu'l-Bârî)
Ömer b. Abdulaziz'den buna aykırı olarak Abdurrazzak'ın rivâyet ettiği başka bir rivâyet de gelmiştir. Fakat hadisin isnadı zayıftır. Birinci rivâyet daha sâbittir.
İmam Buhârî (rahimehullah) bu konuda rivâyet olunan şu hadisin sanki zayıf olduğuna işâret etmek istemiştir:
İmam Buhârî (rahimehullah) tarihinde şöyle demiştir: "Balın zekâtı konusunda sahih olan hiçbir şey yoktur."
Tirmizî (rahimehullah) bu konuda şöyle demiştir: "Bu konuda sahih olan hiçbir şey yoktur."
İmam Şâfiî de (rahimehullah) bu konuda şöyle demiştir:
أَنَّ فِي الْعَسَلِ الْعُشْرَ
رواه عبد الرزاق
"Balda (zekât olarak) öşür vardır." (Abdurrazzak) Hadisi zayıftır.رواه عبد الرزاق
İbn-i Munzir de (rahimehullah) bu konuda şöyle demiştir:
"Balda bir şeyin sâbit olduğuna dâir hiçbir haber ve icmâ yoktur. Bundan dolayı balda zekât yoktur. Bu, âlimlerin çoğunluğunun görüşüdür." (İbn-i Munzir'in kısaltılarak alınan sözü burada bitmiştir.)
Ömer b. Hattâb'ın (r.anh) şu sözü, Hilâl'den almış olduğu şeyin zekât olmadığına, aksine bunun himâye (koruma) karşılığında almış olduğu şey olduğuna delildir:
إِنْ أَدَّى إِلَيْكَ مَا كَانَ يُؤَدِّي إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مِنْ عُشُورِ نَحْلِهِ فَاحْمِ لَهُ سَلَبَةَ
"Eğer Hilâl, Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-'e verdiği balının öşrünü sana da verirse, Selebe vâdisindeki balını korumaya al."Nitekim İbn-i Muflih el-Hanbelî de "el-Furû'" adlı kitabında, balda zekâtın gerekli olduğunu söyleyenleri delillerini ve bu delillerin zayıf olduklarını gösteren sebebleri zikrettikten sonra şöyle demiştir:
"Bu ve bundan başkasını iyice düşünen kimseye, meselenin zayıf olduğu açıkça belli olur." (el-Furû; c: 2, s: 448-450).
Muhammed b. Sâlih el-Useymîn: "Doğru olan görüşe göre balda zekât yoktur. Çünkü Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-'den böyle bir şey gelmemiştir. Ancak Ömer b. Hattâb'tan -Allah ondan râdı olsun- bal üretilen yerleri koruma altına aldığı ve onlardan öşür aldığı gelmiştir. Buna göre, bala zekât gerekmez. Fakat insan balın zekâtını nâfile olarak çıkarırsa, bu iyilik sayılır. Belki bu davranışı, bal arılarının artmasına ve balının çoğalmasına sebeb olur. Bala zekât gerekir, zekâtı vermeyen günahkâr olur, sözüne gelince, bunun hiçbir delili yoktur." (Muhammed b. Sâlih el-useymîn: "Fetâvâ'z-Zekât"; sf: 87)
Ebu Ubeyd balın sahibinin zekâtını ödemekle emredilmesin ve buna teşvik edilmesini tercih ederek, zekâtının verilmemesini çirkin görmüştür. Bal sahiblerinin ballarını gizlemelerinin günahından emin olunmaz. Ancak zekâtı onlara farz değildir.
A
Çevrimdışı
Allah c.c razı olsun hocam
Benzer konular
-
Soru Kadının Zekatını Eşi Kendi Malından Verebilir mi?
- Başlatan hattab39
- Cevaplar: 0
-
Çözüldü Zekat Verilen Paranın Zekatı Gerekir mi?
- Başlatan erczz
- Cevaplar: 1
-
Soru Altının Zekatı Alış Fiyatından mı, Satış Fiyatından mı Verilir?- Başlatan ozan27k
- Cevaplar: 11
-
Çözüldü Bir Kimse Zekatını Öğrenciye Verebilir mi, Ölçümüz Ne Olmalı?- Başlatan Halid Ahmed
- Cevaplar: 1
-
-
Çözüldü Kişiye Zekâtının Verilmesi Farz Olduktan Sonra Malı Telef Olursa, Zekat Farizası Düşer mi?- Başlatan Abdulmuizz Fida
- Cevaplar: 0
-
Fıtr Sadakası (Bayram Zekâtı) Ahkâmı, Fıtır Sadakasının Hikmeti - Ebu Rukayya ez-Zehebî- Başlatan yağmur@hicret
- Cevaplar: 1
-
