Aleykum selam we rahmetullah;
Cennette Dereceler
Muâz b. Cebel (r.anh)’den rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu:
“Kim, Ramadan orucunu tutar, namazlarını kılar, Ka’be’yi hacceder -zekatı söyledi mi söylemedi mi hatırlamıyorum- doğduğu ülkede kalsa da Allah yolunda hicret etse de Allah onu mutlaka bağışlayacaktır.”
Muâz: “Bunu Müslümanlara aktarayım mı?” dedi.
Bunun üzerine Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: “Bırak insanları! Kulluk yapmakta yarış edip çalışsınlar çünkü Cennet’te yüz derece vardır. Her bir derece arasındaki mesafe gökle yer arası kadardır. Cennetlerin en güzel ve yüksek dereceli olanı Firdevs Cenneti olup; Rahman’ın arşı bunun üzerindedir. Cennetlerin bütün nehirleri buradan fışkırır. Allah’tan Cenneti isteyeceğinizde Firdevs Cennetini isteyiniz.”
(Tirmizi, Cennet, Bab 4, Hadis no : 2530; Ahmed bin Hanbel, Musned: 21073)
Tirmizî: Bu hadis bu şekilde Hişâm b. Sa’d’den, Zeyd b. Eslem’den Atâ b. Yesâr’dan, Ubâde b. Sâmit’den de rivâyet edilmektedir.
Atâ, Muâz b. Cebel’e yetişemeyen bir kişidir. Muâz’ın ölümü öncedir ve O Ömer’in halifeliği döneminde vefat etmiştir.
Ubâde b. Sâmit (r.anh)’den rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu:
“Cennet’te yüz derece vardır; Her iki derece arasındaki mesafe gökle yeryüzü arası kadardır. Firdevs derece olarak en üstünü olup Cennetin dört ırmağı buradan fışkırır. Arş’ta bunun üstünde bulunur. Allah’tan Cennet istediğinizde Firdevsi isteyiniz.”
(Tirmizi, Cennet, Bab 4, Hadis no : 2530; Ahmed bin Hanbel, Musned: 21627)
Ahmed b. Menî’ Yezîd b. Harun vasıtasıyla Hemmam’dan ve Zeyd b. Eslem’den bir benzerini rivâyet etmiştir.
Cennetin Tabakaları
Sadece Abdullah İbn Abbâs (r.anhuma)'nın , Rasulullah (s.a.v.)'den aktardığı bir rivayette "Cennetin yedi tabakası olduğu" bildirilmiştir.
Bu tabakaların isimleri Firdevs Cennet'i, Adn Cennet'i, Nâim Cennet'i, Daru'l-Huld Cennet'i, Me'va Cennet'i, Daru's-Selâm Cennet'i ve İlliyyûn Cennet'idir.
Bu tabakalardan her birinde, muminlerin yaptıkları iyi işler karşılığında girecekleri veya yükselecekleri derece veya mertebeler vardır.
(el-Beydâvî, Envâru't-Tenzîl, Beyrut (t.y.), I, 119)
1- Cennetu'l-Firdevs: "Şubhesiz, iman edip güzel amel işleyenler için barınak olarak Firdevs Cennetleri. vardır " (Kehf,107 ve Mu'minun, 11)
2- Cennetu'l-Adn: "Şubhesiz ki, iman edenler ve güzel amel işleyenler yok mu, işte onlar mahlûkatın en hayırlısıdırlar. Onların mükâfâtı Rableri katında And Cennetleridir ki onların altlarından nehirler akar, orada onlar ebedî kalıcıdırlar, Allah onlardan razı olmuştur, onlar da ondan razı olmuşlardır. Bu Rabb'inden korkanlar içindir. " (Beyyine, 8; Tevbe, 72; Ra'd, 23; Nahl, 31)
3- Cennetu'n-Nâim: "Beni Cennetu'n-Nâim'in varislerinden kıl... " (Şuârâ, 85; Mâide, 65; Tevbe, 21; Yunus, 9)
4- Cennetu'l-Me'vâ: "İman edip güzel amel işleyenlere gelince, onlar için Me'vâ Cennetleri vardır. " (Secde, 19; Necm, 15).
5- Cennetu'd Dâru's-Selâm: "Halbuki Allah Dârü's-Selâm'a çağırıyor ve O, dilediği kimseleri dosdoğru bir yola hidâyet buyurur." (Yunus, 25; En'âm, 127)
6- Cennetu'd Dâru'l-Huld: "O Rab ki, fazlından bizi durulacak yurda (Cennet'e) kondurdu." (Fâtır, 35)
7- Cennetu'l- İlliyyûn: "İyiler elbette nimet içindedirler. Koltukları üzerinde oturup bakarlar. Yüzlerinde nimetin sevinç ve parıltısını sezersin. Onlara mühürlü, halis bir şaraptan içirilir ki içildikten sonra misk gibi kokar. İşte yarışanlar bunun için yarışsınlar. O şarabın karışımı tesnimdendir. Bir çeşme ki Allah'a yaklaştırılanlar ondan içerler" (Mutaffifûn, 22-28)
Her ne kadar İbn Abbâs Cennet'in tabakalarını yedi ile sınırlandırmışsa da, ayetlerden anlaşıldığına göre, Cennet'in bir çok tabakası vardır. Burada İbn Abbâs'ın haber verdiği ve ayetlerde adları geçen Cennet tabakaları, Cennet'in en yüksek tabakalarıdır. Çünkü bu tabakalarda da bir çok tabaka vardır. Nitekim Allah Teâlâ'nın Nâim Cennetleri veya "Firdevs Cennetleri" şeklindeki çoğul ifade eden ayetleri buna delildir.
Yine Ummu Hârise hadisinde bu gerçek, Peygamberin dilinden ifade olunmuştur.
Ummu Harise, Bedir'de şehid olan çocuğu hakkında Peygamber'den bilgi almak üzere gelmiş ve ona Rasûlullah (s.a.v.) bir çok Cennet olduğunu belirterek, çocuğunun da "Firdevs-i Â'lâ'da" olduğunu söylemek suretiyle teselli etmiştir. (Mansur Ali Nâsıf, et-Tâcü' el-Câmi' li'l-Usul, fi Ahadisi'r-Rasûl, İstanbul (t.y.), V, 4033)
Cennetin Kapıları
Ebû Hurayra (r.anh)'den: Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu:
"Her kim Allah yolunda çift sadaka verirse, cennet kapılarından: Ey Allah'ın kulu! (Buraya gel!) Bu kapı hayırlıdır! diye çağırılır. Çok namaz kılanlardan olan kimse de (cennetin) namaz kapısından çağrılır. Cihâd ehlinden olan kimse de cihâd kapısından çağrılır. Oruç tutanlardan olan kimse de er-Reyyân kapısından çağırılır. Sadaka ehlinden olan kimse de, sadaka kapısından çağırılır."
Bunun üzerine Ebû Bekr: Babam, anam sana feda olsun yâ Rasûlallah! Bu kapılardan çağırılan kimse üzerine bir zarar var mıdır? Bir kişi bu kapıların hepsinden da'vet olunur mu? diye sordu.
Rasûlullah: "Evet, hepsinden da'vet olunur. Ve ben, senin onlardan olmanı ümîd ediyorum" buyurdu.
(Buhari, Savm , Bab 4, Hadis no: 7; Muslim, Savm, Bab 29, Hadis no: 160 , 1151)
Cennetin sekiz kapısı vardır, bunlar;
1- Salat - Namaz Kapısı
2- Cihad Kapısı
3- Reyyan Kapısı
4- Sadaka - Zekât Kapısı
5- Hacc Kapısı
6- Eymen - Tevekkul Kapısı
7- Zikir - İlim Kapısı
8- Avf Kapısı
(İbn Hacer, VII/28)
Cehennem Tabaka - Kapıları
"Cehennemin yedi kapısı vardır. O kapıların herbiri için birer grup ayrılmıştır." (Hicr 44)
1. Cehennem :
2. Lâzâ (alevli ateş): Meâric, 15
3. Saîr (çılgın ateş): Mulk, 5
4. Sakar (kırmızı ateş): Muddessir, 27
5. Hâviye (uçurum): Kâria, 9-11
6. Hutame (kalbleri saran ateşli kaygı): Humeze, 4
7. Cahim (yanan kızgın ateş): Mâide 10
Çevrimdışı
