I
Çevrimdışı
CUMA NAMAZI’nın HÜKMÜ
Cuma namazı Allah’ın mü’minler üzerine farz kıldığı mühim bir ibadettir . Allah (c.c.) şöyle buyurmakt adır.”Ey iman edenler Cuma günü namaza çağırıldığı zaman, hemen Allah’ı anmaya koşun ve alış verişi bırakın. Eğer siz gerçeği anlayan kimseler iseniz elbette bu, sizin için daha hayırlıdır.”[1]
CUMA NAMAZINI KILMAYANL ARIN DELİLSİZ İDDİALARI VE BUNUN REDDİ :
Cuma namazını birtakım delilsiz, mesnedsiz, zanni gerekçelerle terkeden kimseler, gerçekten Allah’tan korkuyorl arsa iddia ettikleri gerekçelerin sahih delillere dayanıp dayanmadığını araştırsınlar. Bunu yapsalar da yapmasala r da Cuma namazını kılmazlarsa, Allah onların kalplerin i mühürleyecek ve onlar kendileri ni hidayet üzere zannetsel er de sapıklık içerisinde olacaklar dır. İmamın aldığı maaşı bahane eden, kendisine cumasız dedirten kardeşlerim, siz imam olun arkanızda biz de cemaat olalım. Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) cumaya gelmeyen bir kavim için: “Vallahi bir adama cemaate namaz kıldırmasını emretmeyi, sonra da cumaya gelmeyenl erin evlerini üzerlerine yakmayı arzu ettim,”[2] buyurdu. Burası daru’l harp diyenler, rahatınızdan hiç taviz vermeden, kimseyle savaşmadan yan gelip yatıyorsunuz. Hem cumayı kılmıyor, hem iddia ettiğiniz harpten kaçıyorsunuz! Allah’tan korkun. Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) buyurdu ki: Kim özürsüz üç cumayı terk ederse Allah onun kalbini mühürler. Kim özürsüz üç cumayı terk ederse o münafıktır.”[3]Biz hür değiliz diyen tacirler, memurlar, amirler, yaptığınız işleri, seyahatle ri köle olarak mı yapıyorsunuz ? Efendisin in malı olan, alınıp satılan köleye bile bu namaz haram değilken, sizi müslüman cemaatten koparan nedir? Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) buyurdu ki: “Kim peş peşe üç cuma namazını terk ederse o, islamı arkasına atmıştır.”[4] Ümmet içerisinde estirilen ayrılık rüzgarlarından kendinizi kurtarın. Düşünemez, anlayamaz olduysanız, ya da ayrılık size hoş geliyorsa bilin ki Allah’ın elçisi yalan söylemez, kalbiniz hakikatle re kapanmıştır. Allah kalplerin izdeki mühürleri açsın ve size hidayet etsin. Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur. “Bir takım kimseler Cuma namazlarını terk etmelerin den ya vaz geçerler, yahut da Allah onların kalpleri üzerine muhakkak mühür vuracak sonra da kendileri muhakkak surette gafillerd en olacaklar dır.[5]
CUMA NAMAZI 16 DEĞİL 6 REKATTIR :
Cuma namazının iki rekatlı farzından evvel tahiyyatü’l mescid[6] müstesna sünnet namaz yoktur.[7] Farz imam ile eda edilince dört rekat Cuma’nın sünneti kılınır, o vakitte kılınacak bu altı rekat namazdan başkası bid’attır. Bu altı rekat namazı onaltıya çıkaranlar işledikleri bu bid’at için Allah’a tövbe etmeli ve bundan vazgeçmelidirler. İbn-i Abbas (r.a.) ‘dan Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) buyurdu ki:”Bid’atlere göre amel eden kişi bid’ati terkedinc eye kadar, Allah onun amelini kabul etmekten yüz çevirir.[8] Hiç kimse Allah’ın emretmediği, Rasululla h’ın emretmediği bir namaz icad edemez. Kılınan onaltı rekat namazın izahına bir bakın ne kadar garip;
CUMA NAMAZININ BİD'ATLARI
İlk Sünnet İddiası : İki rekat farzdan evvel dört rekat sünnet, sahih delili olmayan bir namazdır.[9] Bu namazı kılanların zikrettiği, “mevzu” (uydurma) bir hadis vardır ki, onun senedinde ki kimseleri n yalancılıklarını da bizzat kendileri itiraf etmelerin e rağmen, bu bid’atten vazgeçmemektedirler.[10] Cumanın farzından evvel Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) ve onun ashabı cumanın sünneti diye bir namaz kılmadıkları gibi böyle bir namazın bu gün için bile kılınamayacağı gayet açıktır. Çünkü bir vakte nisbet edilen namaz o vaktin ezanının okunmasıyla kılınabilir. Oysa Cuma vaktinin girdiğini bildiren ezan imam minbere çıktıktan sonra okunan iç ezandır.[11] Cumanın farzından evvel sünnet namaz olsaydı, ya imam minberind e iken, ya da inince farzı kıldırmadan önce bu dört rekat namazın kılınması gerekirdi . Oysa böyle bir uygulama da yok. İnsanlar, iç ezan okunmadan önce yani cumanın vakti girmeden kıldıkları namaza cumanın sünneti diyorlar bu anlamsız bir sözdür. Doğrusu şu ki kıldıkları o namaz tahiyyatü’l mescid namazıdır,niyetleri de öyle olmalıdır.[12]
Zuhr-i Ahir Namazı : Farzdan sonra kılınan dört rekat sünnetten sonra, kıldıkları Zuhr-i ahir namazı; bu namaz da bid’attir sünnette yeri yoktur. Kılınma sebebi ise şudur; Cuma namazı kabul olunmadıysa öğle namazının yerine (öğlenin farzı) kılınmış olur. Şüphe ile yapılan bu işler şeytanın vesvesesi nden başka bir şey değildir.
Son İki Rekat (Vaktin Son Sünneti) : Bu da öğle namazının son sünneti olarak kılınmaktadır. Bunlar bidattır.
Cuma namazı öğle namazının yerine kaimdir, cumayı kılamayan öğleyi kılar. Mescide girince kılınacak en az iki rekat tahiyyatü’l mescit namazından başka Cuma namazı iki rekat farz ve dört rekat sünnet olmak üzere toplam altı rek’attır. Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) “Herhangi biriniz cumayı kıldığı zaman ondan sonra dört rekat daha kılsın,”[13] buyurdu. Cuma namazının farzından sonra birçok namaz kılındığını gören insanlar, bu namazların çokluğundan dolayı, cumanın farzından sonraki dört rekat sünneti de kılmadan mescitten çıkıp gidiyorla r. Bid’atların sünneti nasıl iptal ettiğini görmek isteyen buyursun mescitler e gelsin. Allah Azze ve Celle bid’atla amel eden kimseleri n hem kendileri ne, hem de çevrelerine verdiği bu zararı onları ıslah ederek gidersin.
Ø Cuma namazı şehirlerde kılındığı gibi köylerde de kılınabilir.[14]
Ø Cuma namazı ancak mahsur kalmak, aşırı yağmur, çamur gibi ulaşım imkansızlıkları halinde kılınmayıp evde öğle namazı ile iktifa edilir.[15]
CUMA (NAMAZI)NIN ÂDÂBI :
Ø Cuma günü gusletmek, temiz elbise giyinmek güzel koku sürünmek ve misvak kullanmak Rasululla h’ın sünnetidir.[16] Cemaate katılacak kimseleri n soğan, sarımsak vb. kötü kokulu şeylerden yememesi gerekir.[17] Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) bunu şiddetle yasaklamış, bu kötü kokularda n hem insanlar hem melekler rahatsız olurlar[18] buyurmuştur. Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) zamanında bu bitkilerd en yiyip insanları rahatsız edenler mescitten dışarı çıkarılırdı.[19] Oysa cemaatın önemi insanları barıştırması, kaynaştırması gayesine dayanır. Birbirind en hoşlanmayan, birbirind en rahatsız kimselerd en oluşan kalabalıklara cemaat denmez. Cemaate erken gelmeli,[20] insanlara eziyet etmeden bir yere oturmalı[21], mescitte her zaman aynı yeri seçmemelidir.[22]
CUMA GÜNÜ HUTBE
Hutbeyi konuşmadan dinlemeli dir.[23] Yanındakine sus demek bile hoş değildir.[24] Rasululla h bu gibi durumlard an sakındırmıştır. Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) minbere yaklaştığında oradakile re selam verir, minbere çıkıp insanlara yüzünü çevirdiğinde de yine selam verir sonra otururdu.[25] İmam minberin üzerinde iken okunan ezanı, hem imam, hem de cemaat tekrar eder.[26] Hutbeyi kısa namazı uzun tutmayı da tavsiye ederdi.[27] Rasululla h hutbede iken dua için ellerini kaldırmazdı,[28] (yağmur duası müstesna.)[29] Hutbeyi iki kısıma ayırır, arada otururdu.
CUMA NAMAZININ KIRAATI :
Rasululla h (sallallah u aleyhive sellem) Cuma namazlarında, Secde, Dehr, Cumua, Münafikun, A’la, Ğaşiye surelerin in her birini bir rekatta okurdu. Bir sureyi iki rekata paylaştırmazdı.[30]
Ø Seferde Cuma namazını kişi dilerse kılar, değilse öğle namazını kılar. Seferde olan kimse öğlenin yalnız iki rekat farzını kılacağı gibi cumanın da sadece iki rekat farzını kılar.[31]
Ø Ramazan veya Kurban bayramı Cuma gününe denk geldiği zaman; bayram namazı Cuma namazına bedeldir. Cuma günü bayram namazı kılan kimse, Cuma namazını da kılabileceği gibi, dilerse Cuma namazını kılmayıp öğle namazını kılar.[32]
İrfan SETENCİ
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Cuma Suresi (Ayet 9)
[2] Sahihu’t Terğib (723 ter.2/169/1)
[3] Sahihu’t Terğib (726 ter. 2/171/3) İbn-i Huzeyme ve ibn-i Hibban da rivayet ettiler.
[4] Sahihu’t Terğib (732 ter 2/174/10)
[5] Müslim (40/865) Sahihu’t Terğib (724 ter. 2/170/2)
[6] Rasululla h (S) sizden biri mescide geldiğinde (namaza durması müstesna) oturacaks a (en az) iki rekat namaz kılsın, buyurmuştur. Buhari (444 Ter.540) Müslim (714/69) Ebu Avane 1/415 Ebu Davud (467) Nesai (729) Tirmizi (508) İbn-i Mace (1013) Darimi (1/323) Vakit namazlarının haricinde kılınan bu namazın adı tahiyyatül mescid (mescide selam) namazıdır.Bu namaz en az iki rekat kılınır, daha fazla kılmak isteyen Cuma günü imam minbere çıkıncaya, diğer günler de namaz için kamet oluncaya kadar kılabilir. Sahabeler den bu namazı oniki rekata kadar kılanlar olmuştur.
[7] İbn-i Mesud ‘un (r) cumadan evvel dört rekat, cumadan sonra da dört rekat kıldığı haberine (Tirmizi ter.356) gelince; aşağıda izahı geçtiği üzere cumadan önce kılınan dört rekat bu namaz tahiyyatü’l mescid namazından başka bir namaz olamaz. Zira imam minberdey ken ezan okunduğuna göre, kastedile n namaz ezandan önce kılınmışsa bu tahiyyatü’l mescid namazıdır. Diğer sahabeler gibi ibn-i Mes’ud da tahiyyatül mescid namazı kılmıştır, lakin ibn-i Mes’ud’dan (r) gelen bu rivayet gibi yanlış anlayanla rın delil sayabilec eği bir haber daha bilmiyoru z. Aşağıda izahı geçen uydurma hadis de müstesna. Yok eğer bu namaz illede cumanın sünnetidir diyen varsa, imam minberdey ken ezan okununca kalkıp dört rekat kılarsa sözüne uygun amel etmiş olur, fakat bu amel bid’at ve sapıklıktır.
[8] Sahihu’t-Tergib (1/51 ter.1/110-11)
[9] Daha geniş bilgi için bakınız. Zad’ul Meâd (ter 1/403….)
[10] İbn-i Abbas (r.) dan Rausulull ah (S.) Cuma namazından önce dört rek’at kılardı. Bu dört rek’atın arasında selam vermezdi. Mecmau’z-Zevaid (Bu isnad zayıf raviler zincirind en kuruludur . Atıyye’nin rivayetle rinin zayıflığında ittifak vardır ve Haccac müdellistir ve Mübeşşir ibn-i Ubeyd Kezzab’tır ve ibnu’l Velid de müdellistir. (Kütüb-ü Sitte Tercümesi İ. Canan 17. cilt sf. 58-59 bk.) Bir hadisin zayıf veya uydurma olduğunu bile bile bu hadisleri kitabına alan ve okuyucuda n gizleyere k, böylelikle de bid’atların devam etmesine sebep olan bu insanlar bazı ticari kaygılarla, kitaplarına rağbet azalmasın diye mi veya kasten insanların dinini bozmak niyetiyle mi, bunu yapıyorlar? Zira hadisin zayıflığı, uydurma oluşu, o hadisle amel edilemezl iği vs. Arapça metnin sonunda yazılı olmasına rağmen bu kısmı da tercüme etmeyerek, ümmetin fesadına, ihtilafla rın artmasına sebep olmaktadırlar. Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) “Kim benim söylemediğim sözü bana isnad ederse, cehennemd eki yerine hazırlansın” buyurmuştur. Peygamber e isnad edilen iftiralar dan sakındırmak şöyle dursun, bu iftiraları gerçekmiş gibi yaygınlaştıran bid’atçılar da cehennemd eki yerlerine hazırlansınlar. (İbn-i Mace (1129) İbn-i Mace tercümesinde hadisin sıhhati yukarıda bildirild iği üzere açıklanmıştır. ) Daha geniş bilgi için bakınız. Zad’ul Meâd (ter 1/408,409)
[11] Buhari (ter. 879)
[12] Cuma vaktinden önce okunan dış ezan insanlara Cuma namazını hatırlatmak içindir. Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem), Ebu Bekir (r), Ömer (r), zamanında bu ezan okunmazdı. (Tirmizi ter.352 /515) Bu ezandan önce okunan (SALA) Peygamber e salat-ü selam da, sonradan ihdas edilmiş bir iştir. Cuma günleri ve Perşembe geceleri peygamber e salat-ü selam okumak sünnettir, fakat bunu insanlar kendi başına yapar. Müezzinin yapmasıyla insanlar bu sünneti de terk etmiştir. Çünkü her bid’at bir sünneti yok eder. Salâ bölümüne de bakınız.
[13] Müslim (67-881)
[14] Buhari (ter.861-862)
[15] Buhari (ter.667)
[16] Buhari(849-858) İbn-i Mace (1098) Taberani (1/129-1/269 M. Sağir) Müslim (846/7)
[17] Müslim (561/68-69-562/70-563/71-564/72-73-74-75-565/76) Nesai (707) Buhari (ter. 836-837-838)
[18] Müslim (564/72) Nesâî (ter.707)
[19] Müslim (567/78)
[20] Müslim (850/10-850/24-25)
[21] Buhari (ter.874-875)İbn-i Hibban (2790) Ebu Davud ( 1118) Nesai (1398) İbn-i Mace (1115) İbn-i Carut (294) İbn-i Huzeyme (1811) Ahmed (4/188)
[22] Ebu Davud (862) Nesai (1111) İbn-i Mace (1429) İbn-i Huzeyme (1319) İ. Münzir (2525 el-Evsat)
[23] Müslim (857/26) Buhari (ter.890)
[24] Buhari (ter. 894)
[25] İbnu’l Münzir (1799 el-Evsat) Beyhaki (3/205) Hadisin senedinde ki İsa b. Abdullah el- Ensari sebebiyle bu hadisi ibn-i Adiyy zayıf saymıştır, ibn-i Hibban da hakeza. Buluğul Meram 2/132
[26] Buhari (ter. 878)
[27]Ebu Davud (1106) Müslim (869/47) Darimi (1/365) Hakim (3/393) İ.Münzir (1797-el-Evsat) İ.Ebi Şeybe (2/24/4) Albani (618 el-İrva) Beyhaki (3/208) Ahmed (4/262)
[28] Ebu Davud (1104)
[29] Buhari (ter.975) İbn-i Mace (1269) Hutbe esnasında yaptığı yağmur duasında rs ellerini açmıştı, halbuki yağmur duası için musallaya çıktığında hutbe okunmaz. İ.Mace 1266 İki retat namaz kılınır ve dua için eller açılır. İ.Mace 1272
[30]Müslim (64/879, 65-66/880)
[31] Seferde sünnet namazların kılınmaması hükmü tahsis olunmadığından (cumaya özel seferde sünnete dair delil olmadığından) umumu üzere cârîdir.
[32] Ebu Davud (1073) İbn-i Mace (1311-1312) Hakim (1064) Albani (Sahihul Cami 4365) Nesâî (1591-1592)
Cuma namazı Allah’ın mü’minler üzerine farz kıldığı mühim bir ibadettir . Allah (c.c.) şöyle buyurmakt adır.”Ey iman edenler Cuma günü namaza çağırıldığı zaman, hemen Allah’ı anmaya koşun ve alış verişi bırakın. Eğer siz gerçeği anlayan kimseler iseniz elbette bu, sizin için daha hayırlıdır.”[1]
CUMA NAMAZINI KILMAYANL ARIN DELİLSİZ İDDİALARI VE BUNUN REDDİ :
Cuma namazını birtakım delilsiz, mesnedsiz, zanni gerekçelerle terkeden kimseler, gerçekten Allah’tan korkuyorl arsa iddia ettikleri gerekçelerin sahih delillere dayanıp dayanmadığını araştırsınlar. Bunu yapsalar da yapmasala r da Cuma namazını kılmazlarsa, Allah onların kalplerin i mühürleyecek ve onlar kendileri ni hidayet üzere zannetsel er de sapıklık içerisinde olacaklar dır. İmamın aldığı maaşı bahane eden, kendisine cumasız dedirten kardeşlerim, siz imam olun arkanızda biz de cemaat olalım. Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) cumaya gelmeyen bir kavim için: “Vallahi bir adama cemaate namaz kıldırmasını emretmeyi, sonra da cumaya gelmeyenl erin evlerini üzerlerine yakmayı arzu ettim,”[2] buyurdu. Burası daru’l harp diyenler, rahatınızdan hiç taviz vermeden, kimseyle savaşmadan yan gelip yatıyorsunuz. Hem cumayı kılmıyor, hem iddia ettiğiniz harpten kaçıyorsunuz! Allah’tan korkun. Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) buyurdu ki: Kim özürsüz üç cumayı terk ederse Allah onun kalbini mühürler. Kim özürsüz üç cumayı terk ederse o münafıktır.”[3]Biz hür değiliz diyen tacirler, memurlar, amirler, yaptığınız işleri, seyahatle ri köle olarak mı yapıyorsunuz ? Efendisin in malı olan, alınıp satılan köleye bile bu namaz haram değilken, sizi müslüman cemaatten koparan nedir? Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) buyurdu ki: “Kim peş peşe üç cuma namazını terk ederse o, islamı arkasına atmıştır.”[4] Ümmet içerisinde estirilen ayrılık rüzgarlarından kendinizi kurtarın. Düşünemez, anlayamaz olduysanız, ya da ayrılık size hoş geliyorsa bilin ki Allah’ın elçisi yalan söylemez, kalbiniz hakikatle re kapanmıştır. Allah kalplerin izdeki mühürleri açsın ve size hidayet etsin. Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur. “Bir takım kimseler Cuma namazlarını terk etmelerin den ya vaz geçerler, yahut da Allah onların kalpleri üzerine muhakkak mühür vuracak sonra da kendileri muhakkak surette gafillerd en olacaklar dır.[5]
CUMA NAMAZI 16 DEĞİL 6 REKATTIR :
Cuma namazının iki rekatlı farzından evvel tahiyyatü’l mescid[6] müstesna sünnet namaz yoktur.[7] Farz imam ile eda edilince dört rekat Cuma’nın sünneti kılınır, o vakitte kılınacak bu altı rekat namazdan başkası bid’attır. Bu altı rekat namazı onaltıya çıkaranlar işledikleri bu bid’at için Allah’a tövbe etmeli ve bundan vazgeçmelidirler. İbn-i Abbas (r.a.) ‘dan Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) buyurdu ki:”Bid’atlere göre amel eden kişi bid’ati terkedinc eye kadar, Allah onun amelini kabul etmekten yüz çevirir.[8] Hiç kimse Allah’ın emretmediği, Rasululla h’ın emretmediği bir namaz icad edemez. Kılınan onaltı rekat namazın izahına bir bakın ne kadar garip;
CUMA NAMAZININ BİD'ATLARI
İlk Sünnet İddiası : İki rekat farzdan evvel dört rekat sünnet, sahih delili olmayan bir namazdır.[9] Bu namazı kılanların zikrettiği, “mevzu” (uydurma) bir hadis vardır ki, onun senedinde ki kimseleri n yalancılıklarını da bizzat kendileri itiraf etmelerin e rağmen, bu bid’atten vazgeçmemektedirler.[10] Cumanın farzından evvel Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) ve onun ashabı cumanın sünneti diye bir namaz kılmadıkları gibi böyle bir namazın bu gün için bile kılınamayacağı gayet açıktır. Çünkü bir vakte nisbet edilen namaz o vaktin ezanının okunmasıyla kılınabilir. Oysa Cuma vaktinin girdiğini bildiren ezan imam minbere çıktıktan sonra okunan iç ezandır.[11] Cumanın farzından evvel sünnet namaz olsaydı, ya imam minberind e iken, ya da inince farzı kıldırmadan önce bu dört rekat namazın kılınması gerekirdi . Oysa böyle bir uygulama da yok. İnsanlar, iç ezan okunmadan önce yani cumanın vakti girmeden kıldıkları namaza cumanın sünneti diyorlar bu anlamsız bir sözdür. Doğrusu şu ki kıldıkları o namaz tahiyyatü’l mescid namazıdır,niyetleri de öyle olmalıdır.[12]
Zuhr-i Ahir Namazı : Farzdan sonra kılınan dört rekat sünnetten sonra, kıldıkları Zuhr-i ahir namazı; bu namaz da bid’attir sünnette yeri yoktur. Kılınma sebebi ise şudur; Cuma namazı kabul olunmadıysa öğle namazının yerine (öğlenin farzı) kılınmış olur. Şüphe ile yapılan bu işler şeytanın vesvesesi nden başka bir şey değildir.
Son İki Rekat (Vaktin Son Sünneti) : Bu da öğle namazının son sünneti olarak kılınmaktadır. Bunlar bidattır.
Cuma namazı öğle namazının yerine kaimdir, cumayı kılamayan öğleyi kılar. Mescide girince kılınacak en az iki rekat tahiyyatü’l mescit namazından başka Cuma namazı iki rekat farz ve dört rekat sünnet olmak üzere toplam altı rek’attır. Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) “Herhangi biriniz cumayı kıldığı zaman ondan sonra dört rekat daha kılsın,”[13] buyurdu. Cuma namazının farzından sonra birçok namaz kılındığını gören insanlar, bu namazların çokluğundan dolayı, cumanın farzından sonraki dört rekat sünneti de kılmadan mescitten çıkıp gidiyorla r. Bid’atların sünneti nasıl iptal ettiğini görmek isteyen buyursun mescitler e gelsin. Allah Azze ve Celle bid’atla amel eden kimseleri n hem kendileri ne, hem de çevrelerine verdiği bu zararı onları ıslah ederek gidersin.
Ø Cuma namazı şehirlerde kılındığı gibi köylerde de kılınabilir.[14]
Ø Cuma namazı ancak mahsur kalmak, aşırı yağmur, çamur gibi ulaşım imkansızlıkları halinde kılınmayıp evde öğle namazı ile iktifa edilir.[15]
CUMA (NAMAZI)NIN ÂDÂBI :
Ø Cuma günü gusletmek, temiz elbise giyinmek güzel koku sürünmek ve misvak kullanmak Rasululla h’ın sünnetidir.[16] Cemaate katılacak kimseleri n soğan, sarımsak vb. kötü kokulu şeylerden yememesi gerekir.[17] Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) bunu şiddetle yasaklamış, bu kötü kokularda n hem insanlar hem melekler rahatsız olurlar[18] buyurmuştur. Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) zamanında bu bitkilerd en yiyip insanları rahatsız edenler mescitten dışarı çıkarılırdı.[19] Oysa cemaatın önemi insanları barıştırması, kaynaştırması gayesine dayanır. Birbirind en hoşlanmayan, birbirind en rahatsız kimselerd en oluşan kalabalıklara cemaat denmez. Cemaate erken gelmeli,[20] insanlara eziyet etmeden bir yere oturmalı[21], mescitte her zaman aynı yeri seçmemelidir.[22]
CUMA GÜNÜ HUTBE
Hutbeyi konuşmadan dinlemeli dir.[23] Yanındakine sus demek bile hoş değildir.[24] Rasululla h bu gibi durumlard an sakındırmıştır. Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) minbere yaklaştığında oradakile re selam verir, minbere çıkıp insanlara yüzünü çevirdiğinde de yine selam verir sonra otururdu.[25] İmam minberin üzerinde iken okunan ezanı, hem imam, hem de cemaat tekrar eder.[26] Hutbeyi kısa namazı uzun tutmayı da tavsiye ederdi.[27] Rasululla h hutbede iken dua için ellerini kaldırmazdı,[28] (yağmur duası müstesna.)[29] Hutbeyi iki kısıma ayırır, arada otururdu.
CUMA NAMAZININ KIRAATI :
Rasululla h (sallallah u aleyhive sellem) Cuma namazlarında, Secde, Dehr, Cumua, Münafikun, A’la, Ğaşiye surelerin in her birini bir rekatta okurdu. Bir sureyi iki rekata paylaştırmazdı.[30]
Ø Seferde Cuma namazını kişi dilerse kılar, değilse öğle namazını kılar. Seferde olan kimse öğlenin yalnız iki rekat farzını kılacağı gibi cumanın da sadece iki rekat farzını kılar.[31]
Ø Ramazan veya Kurban bayramı Cuma gününe denk geldiği zaman; bayram namazı Cuma namazına bedeldir. Cuma günü bayram namazı kılan kimse, Cuma namazını da kılabileceği gibi, dilerse Cuma namazını kılmayıp öğle namazını kılar.[32]
İrfan SETENCİ
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Cuma Suresi (Ayet 9)
[2] Sahihu’t Terğib (723 ter.2/169/1)
[3] Sahihu’t Terğib (726 ter. 2/171/3) İbn-i Huzeyme ve ibn-i Hibban da rivayet ettiler.
[4] Sahihu’t Terğib (732 ter 2/174/10)
[5] Müslim (40/865) Sahihu’t Terğib (724 ter. 2/170/2)
[6] Rasululla h (S) sizden biri mescide geldiğinde (namaza durması müstesna) oturacaks a (en az) iki rekat namaz kılsın, buyurmuştur. Buhari (444 Ter.540) Müslim (714/69) Ebu Avane 1/415 Ebu Davud (467) Nesai (729) Tirmizi (508) İbn-i Mace (1013) Darimi (1/323) Vakit namazlarının haricinde kılınan bu namazın adı tahiyyatül mescid (mescide selam) namazıdır.Bu namaz en az iki rekat kılınır, daha fazla kılmak isteyen Cuma günü imam minbere çıkıncaya, diğer günler de namaz için kamet oluncaya kadar kılabilir. Sahabeler den bu namazı oniki rekata kadar kılanlar olmuştur.
[7] İbn-i Mesud ‘un (r) cumadan evvel dört rekat, cumadan sonra da dört rekat kıldığı haberine (Tirmizi ter.356) gelince; aşağıda izahı geçtiği üzere cumadan önce kılınan dört rekat bu namaz tahiyyatü’l mescid namazından başka bir namaz olamaz. Zira imam minberdey ken ezan okunduğuna göre, kastedile n namaz ezandan önce kılınmışsa bu tahiyyatü’l mescid namazıdır. Diğer sahabeler gibi ibn-i Mes’ud da tahiyyatül mescid namazı kılmıştır, lakin ibn-i Mes’ud’dan (r) gelen bu rivayet gibi yanlış anlayanla rın delil sayabilec eği bir haber daha bilmiyoru z. Aşağıda izahı geçen uydurma hadis de müstesna. Yok eğer bu namaz illede cumanın sünnetidir diyen varsa, imam minberdey ken ezan okununca kalkıp dört rekat kılarsa sözüne uygun amel etmiş olur, fakat bu amel bid’at ve sapıklıktır.
[8] Sahihu’t-Tergib (1/51 ter.1/110-11)
[9] Daha geniş bilgi için bakınız. Zad’ul Meâd (ter 1/403….)
[10] İbn-i Abbas (r.) dan Rausulull ah (S.) Cuma namazından önce dört rek’at kılardı. Bu dört rek’atın arasında selam vermezdi. Mecmau’z-Zevaid (Bu isnad zayıf raviler zincirind en kuruludur . Atıyye’nin rivayetle rinin zayıflığında ittifak vardır ve Haccac müdellistir ve Mübeşşir ibn-i Ubeyd Kezzab’tır ve ibnu’l Velid de müdellistir. (Kütüb-ü Sitte Tercümesi İ. Canan 17. cilt sf. 58-59 bk.) Bir hadisin zayıf veya uydurma olduğunu bile bile bu hadisleri kitabına alan ve okuyucuda n gizleyere k, böylelikle de bid’atların devam etmesine sebep olan bu insanlar bazı ticari kaygılarla, kitaplarına rağbet azalmasın diye mi veya kasten insanların dinini bozmak niyetiyle mi, bunu yapıyorlar? Zira hadisin zayıflığı, uydurma oluşu, o hadisle amel edilemezl iği vs. Arapça metnin sonunda yazılı olmasına rağmen bu kısmı da tercüme etmeyerek, ümmetin fesadına, ihtilafla rın artmasına sebep olmaktadırlar. Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem) “Kim benim söylemediğim sözü bana isnad ederse, cehennemd eki yerine hazırlansın” buyurmuştur. Peygamber e isnad edilen iftiralar dan sakındırmak şöyle dursun, bu iftiraları gerçekmiş gibi yaygınlaştıran bid’atçılar da cehennemd eki yerlerine hazırlansınlar. (İbn-i Mace (1129) İbn-i Mace tercümesinde hadisin sıhhati yukarıda bildirild iği üzere açıklanmıştır. ) Daha geniş bilgi için bakınız. Zad’ul Meâd (ter 1/408,409)
[11] Buhari (ter. 879)
[12] Cuma vaktinden önce okunan dış ezan insanlara Cuma namazını hatırlatmak içindir. Rasululla h (sallallah u aleyhi ve sellem), Ebu Bekir (r), Ömer (r), zamanında bu ezan okunmazdı. (Tirmizi ter.352 /515) Bu ezandan önce okunan (SALA) Peygamber e salat-ü selam da, sonradan ihdas edilmiş bir iştir. Cuma günleri ve Perşembe geceleri peygamber e salat-ü selam okumak sünnettir, fakat bunu insanlar kendi başına yapar. Müezzinin yapmasıyla insanlar bu sünneti de terk etmiştir. Çünkü her bid’at bir sünneti yok eder. Salâ bölümüne de bakınız.
[13] Müslim (67-881)
[14] Buhari (ter.861-862)
[15] Buhari (ter.667)
[16] Buhari(849-858) İbn-i Mace (1098) Taberani (1/129-1/269 M. Sağir) Müslim (846/7)
[17] Müslim (561/68-69-562/70-563/71-564/72-73-74-75-565/76) Nesai (707) Buhari (ter. 836-837-838)
[18] Müslim (564/72) Nesâî (ter.707)
[19] Müslim (567/78)
[20] Müslim (850/10-850/24-25)
[21] Buhari (ter.874-875)İbn-i Hibban (2790) Ebu Davud ( 1118) Nesai (1398) İbn-i Mace (1115) İbn-i Carut (294) İbn-i Huzeyme (1811) Ahmed (4/188)
[22] Ebu Davud (862) Nesai (1111) İbn-i Mace (1429) İbn-i Huzeyme (1319) İ. Münzir (2525 el-Evsat)
[23] Müslim (857/26) Buhari (ter.890)
[24] Buhari (ter. 894)
[25] İbnu’l Münzir (1799 el-Evsat) Beyhaki (3/205) Hadisin senedinde ki İsa b. Abdullah el- Ensari sebebiyle bu hadisi ibn-i Adiyy zayıf saymıştır, ibn-i Hibban da hakeza. Buluğul Meram 2/132
[26] Buhari (ter. 878)
[27]Ebu Davud (1106) Müslim (869/47) Darimi (1/365) Hakim (3/393) İ.Münzir (1797-el-Evsat) İ.Ebi Şeybe (2/24/4) Albani (618 el-İrva) Beyhaki (3/208) Ahmed (4/262)
[28] Ebu Davud (1104)
[29] Buhari (ter.975) İbn-i Mace (1269) Hutbe esnasında yaptığı yağmur duasında rs ellerini açmıştı, halbuki yağmur duası için musallaya çıktığında hutbe okunmaz. İ.Mace 1266 İki retat namaz kılınır ve dua için eller açılır. İ.Mace 1272
[30]Müslim (64/879, 65-66/880)
[31] Seferde sünnet namazların kılınmaması hükmü tahsis olunmadığından (cumaya özel seferde sünnete dair delil olmadığından) umumu üzere cârîdir.
[32] Ebu Davud (1073) İbn-i Mace (1311-1312) Hakim (1064) Albani (Sahihul Cami 4365) Nesâî (1591-1592)
İlmi Konu - Daru’l Harb’de Cuma Namazı
TÜRKİYE GİBİ DAR'UL-HARB OLAN ÜLKELERDE CUMUA NAMAZI KILINMASI HAKKINDA SORULAR Türkiye’de Cumua namazı hususunu konuşmak için Darul islam ve darul harb kavramlarını iyice bilmek gerekir. bunun için Dar'ul-harb ve Dar'ul-İslam başlıklı yazıya muracât edebilirsiniz ...
www.islam-tr.org
