Çevrimdışı
İbni Ebi el-Avam, senediyle Muhammed b. Hasan'ın şöyle dediği rivayet edilmektedir.
Ebu Hanife'nin Bağdat'a gelme hazırlığı üzerine, aralarında Ebu Yusuf, Züfer, Esed b. Amr ve üst düzeyde fakih olan öğrencileri toplaşarak, çeşitli delillerle dayandırdıkları bir meseleyi, kendisine yöneltemeye karar verdiler. Öğrenciler, Ebu Hanife gelir gelmez kendisine yöneltilen bu soru oldu. Ebu Hanife, onlara düşündüklerinin dışında bir cevapta bulunması üzerine, çevresine toplaşan öğrenci halkasından bir takım sesler yükseldi.
"Ey Ebu Hanife, anlaşılan gurbet sana yaramadı." dediler.
Bunun üzerine Ebu Hanife:
" Yavaş olun bakalım, ne diyorsunuz?"
Öğrencilerin, sorunun cevabı düşündüğün gibi değil demeleri üzerine Ebu Hanife:
"Delilli mi konuşuyorsunuz yoksa delilsiz mi?"
Öğrenciler, delilli dediler. Ebu Hanife:
" Öyleyse delillerinizi getirin."
Öğrencilerin ileri sürdükleri deliller üzerinden kendi düşüncesini onlara benimsetene kadar tartıştıktan sonra şöyle dedi:
"Gerçeği öğrendiniz mi."
Öğrenciler, evet dediler. Ebu Hanife:
" Peki sizin düşünceniz doğru, söylediklerimin yanlış olduğunu iddia eden birisine ne dersiniz ? " Öğrenciler:
"Böyle olmadığını söyleriz."
Ebu Hanife, bunun üzerine soruya verdiği ve kendilerine benimsemiş olduğu cevap üzerinde münazarada bulunarak onlara soruya düşünülen ikinci cevabı kabul ettirdi. Bunun üzerine öğrenciler:
" Ey Ebu Hanife, doğrusu biz doğru düşünmemize rağmen bize zülmettin." Ebu Hanife:
"Peki birisi kalkar da birinci ve ikinci cevaplar yanlış, bir üçüncü cevap doğrudur derse ne yaparsınız?" öğrenciler:
"Bu imkansız."
Ebu Hanife, dinleyin öyleyse, diyerek soruya bir başka açıdan cevap verdi ve cevapla ilgili olarak kendilerine düşüncesini kabul ettirinceye kadar münazara etti. Öğrenciler:
"Ey Ebu Hanife, bize doğrusunu öğret."
Ebu Hanife: " Doğru olanı, şu sebebler dolayısıyla verdiğim ilk cevaptır. Bu meseleyle ilgili olarak üç değişik yaklaşımda bulunulabilir ve her bir yaklaşımın da fıkıhta kendisine göre bir değeri vardır. Doğru olan budur, onu kabul edin, diğerlerini reddedin."
(Allah Ebu Hanife'ye rahmet etsin.)
Ebu Hanife'nin Bağdat'a gelme hazırlığı üzerine, aralarında Ebu Yusuf, Züfer, Esed b. Amr ve üst düzeyde fakih olan öğrencileri toplaşarak, çeşitli delillerle dayandırdıkları bir meseleyi, kendisine yöneltemeye karar verdiler. Öğrenciler, Ebu Hanife gelir gelmez kendisine yöneltilen bu soru oldu. Ebu Hanife, onlara düşündüklerinin dışında bir cevapta bulunması üzerine, çevresine toplaşan öğrenci halkasından bir takım sesler yükseldi.
"Ey Ebu Hanife, anlaşılan gurbet sana yaramadı." dediler.
Bunun üzerine Ebu Hanife:
" Yavaş olun bakalım, ne diyorsunuz?"
Öğrencilerin, sorunun cevabı düşündüğün gibi değil demeleri üzerine Ebu Hanife:
"Delilli mi konuşuyorsunuz yoksa delilsiz mi?"
Öğrenciler, delilli dediler. Ebu Hanife:
" Öyleyse delillerinizi getirin."
Öğrencilerin ileri sürdükleri deliller üzerinden kendi düşüncesini onlara benimsetene kadar tartıştıktan sonra şöyle dedi:
"Gerçeği öğrendiniz mi."
Öğrenciler, evet dediler. Ebu Hanife:
" Peki sizin düşünceniz doğru, söylediklerimin yanlış olduğunu iddia eden birisine ne dersiniz ? " Öğrenciler:
"Böyle olmadığını söyleriz."
Ebu Hanife, bunun üzerine soruya verdiği ve kendilerine benimsemiş olduğu cevap üzerinde münazarada bulunarak onlara soruya düşünülen ikinci cevabı kabul ettirdi. Bunun üzerine öğrenciler:
" Ey Ebu Hanife, doğrusu biz doğru düşünmemize rağmen bize zülmettin." Ebu Hanife:
"Peki birisi kalkar da birinci ve ikinci cevaplar yanlış, bir üçüncü cevap doğrudur derse ne yaparsınız?" öğrenciler:
"Bu imkansız."
Ebu Hanife, dinleyin öyleyse, diyerek soruya bir başka açıdan cevap verdi ve cevapla ilgili olarak kendilerine düşüncesini kabul ettirinceye kadar münazara etti. Öğrenciler:
"Ey Ebu Hanife, bize doğrusunu öğret."
Ebu Hanife: " Doğru olanı, şu sebebler dolayısıyla verdiğim ilk cevaptır. Bu meseleyle ilgili olarak üç değişik yaklaşımda bulunulabilir ve her bir yaklaşımın da fıkıhta kendisine göre bir değeri vardır. Doğru olan budur, onu kabul edin, diğerlerini reddedin."
(Allah Ebu Hanife'ye rahmet etsin.)
