Neler yeni
İslami Forum, Dini Forum, islami site, islami sohbet, radyo, islami bilgiler

İslam-tr.org'a hoş geldiniz! Hemen üye olun ve kendi konularınızı, düşüncelerinizi paylaşarak bu platforma katılın. Oturum açtıktan sonra, İslam dini, tarih ve güncel konularla ilgili paylaşımlarda bulunabilirsiniz.

Çözüldü Ezan ve İkamet Sözlerinin Sayısı Hakkında Hadislerin Sıhhati Nedir?

keşmiri Çevrimdışı

keşmiri

İyi Bilinen Üye
İslam-TR Üyesi
Selamun Aleykum @Abdulmuizz Fida Hocam

Ebû Mahzûre (r.a.)’den rivâyete göre: “Rasûlullah (s.a.v.) ezanı on dokuz kelime olarak kameti ise on yedi kelime olarak ona öğretti.” (Müslim, Salat: 8; İbn Mâce, Ezan: 2)

Günümüzde Ezanın kelime sayısı 24 olmasına rağmen bu hadisin hükmü nedir? Peygamberimiz(Sav) döneminde Eşhedü enne Muhammeden abdühü ve resulühü” okunmuyor muydu?

Allah razı olsun şimdiden
 
Abdulmuizz Fida Çevrimdışı

Abdulmuizz Fida

فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ
Admin
Selamun Aleykum @Abdulmuizz Fida Hocam

Ebû Mahzûre (r.a.)’den rivâyete göre: “Rasûlullah (s.a.v.) ezanı on dokuz kelime olarak kameti ise on yedi kelime olarak ona öğretti.” (Müslim, Salat: 8; İbn Mâce, Ezan: 2)

Günümüzde Ezanın kelime sayısı 24 olmasına rağmen bu hadisin hükmü nedir? Peygamberimiz(Sav) döneminde Eşhedü enne Muhammeden abdühü ve resulühü” okunmuyor muydu?

Allah razı olsun şimdiden
Âleykum selam we rahmetullahi we berakatuh kardeşim;

Ebû Mahzure (Radıyallâhu anh)'den rivayet edildiğine göre şöyle demiştir:
(Ebu Mahzûre El-Kuraşî El-Mekki, sahâbîdir. Adı Evs'tir. Bir rivayete göre Semure'dir. Başka rivayetler de vardır. Kendisi, Peygamber (s..a.v.)'den hadis rivayetinde bulunmuştur)

Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem), bana ezanı ondokuz kelime olarak, ikameti de on yedi kelime olarak öğretmiştir. Ezanı ikâmet on yedi kelimedir.
(İbn Mâce, Ezan, Bab 2, Hadis no : 709)


Bu hadisi Ahmed, Nesâi Eb Dâvûd, Dârimî, Dârakutni, El-Hâkim, Taberâni, Şafii ve Beyhaki de rivayet etmişlerdir.
Beyhaki bir kaç yönden zayıf olduğu hakkında konuşmuşsa da ibn-i Dakîki'l Îyd, onun söylediklerini reddederek hadîsin sahîh olduğunu söylemiştir. Tirmizi de, hadîsi rivayet ederek hasen - sahih olduğunu söylemiştir.

Hadîsin mânâsına gelince:
Hadîste geçen kelimeden maksad, cümledir. Yâni ezan 19 cümleden ibarettir. Tercîe ait dört cümle de bu sayıya dâhildir.

Şafii âlimleri ve ilim ehlinden bir cemaat ezanın ondokuz cümleden ibaret olduğuna, bu hadîse dayanarak hükmetmişlerdir.

Ebû Hanîfe, Sevrî ve Ahmed, ezanın 15 cümleden ibaret olduğuna hükmetmişlerdir. Onların delili, Abdullah bin Zeyd (Radıyalâhu anh)'in hadîsidir. Bu âlimler, tercîe ait dört cümleyi saymamışlardır. El-Menhel yazarı, ezan keyfiyetine âit bâbta rivayet olunan Ebû Mahzûre'nin mezkûr hadisini açıklarken ezcümle şöyle der : « Ebu Mahzûre'nin hadîsiyle amel etmek, Abdullah bin Zeyd'in hadisiyle amel etmeye şu sebeblerden dolayı takdim edilir:

1 — Ebû Mahzûre'nin hadîsi, Abdullah bin Zeyd'in hadîsinden târih bakımından sonradır. Çünkü Abdullah bin Zeyd'in hadîsi Hicretten sonra Müslümanlar Medine'de, yerleşince buyurulmuştur. Halbuki Ebû Mahzûre'nin hadîsi, Hicretin 8. yılına aittir.
2 — Ebû Mahzûre'nin hadîsinde, terci'e âit dört cümle ilâvesi vardır. Sika râvinin ilâvesi makbuldur.
3 — Ebû Mahzûre'ye ezanı bizzat Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) telkin buyurmuştur.
4 — Mekke ve Medine halkının ameli, Ebû Mahzûre'nin hadîsine göredir.
İmam Mâlik'e göre, ezan onyedi cümleden ibarettir. Çünkü ona göre ezanın başında iki defa tekbir alınır. Ona göre de terci' vardır. İmam Mâ1ik'in delili Muslim'in Ebû Mahzûre (Radıyallâhu anh)'den yaptığı rivayettir. O rivayette tekbir iki defa tekrarlanmıştır.»

İkametin onyedi cümle olduğu hususuna gelince; El-Menhel yazarı bu konuda da şöyle der:
«Hadîs, ikamete âit cümlelerin çift olduğuna delildir. Yalnız tevhid kelimesi tektir. Ebû Hanîfe, Sevrî ve Îbnu'l-Mubârak, bununla hükmetmişler. Delilleri de bu hadistir. Buna göre tekbir cümlesi dört defa, diğer cümleler ikişer ikişer defa tekrarlanır. Tevhid kelimesi bir defa okunur.

Mâ1ik'e göre ikamet on cümledir. Buna göre tekbir cümlesi iki defa tekrarlanır. Diğer cümleler birer defa okunur.

Şafiî'nin kavl-i kadîmi de böyledir. Bu görüşün mesnedi ise Buhâri, Muslim ve başkalarının Enes'ten rivayet ettikleri şu mealdeki hadistir:

«Ezanı çift ve ikameti tek cümlelerle okumak üzere Bilâl (Radıyallâhu anh)'a emredilmiştir.' Bir de Medine halkının uygulamasına dayanılmıştır.

Şâfii' ye göre ikâmet 11 cümleden ibarettir. Buna göre tekbir cümlesi ve; cümlesi ikişer defa tekrarlanır. Diğer
cümleler birer defa okunur. Ömer bin El-Hattâb, oğlu Abdullah, Enes, Hasan-ı Basri, Zuhrî, Mekhûl, Evzâî, Ahmed, İshak, Dâvûd ve İbnu'l-Munzir'in kavli budur. Bunların delili, Buhâri'nin Enes (Radıyallâhu anh)'den rivayet ettiği şu mealdeki hadistir: «Ezanı çift ve; cümlesi, hariç, ikameti tek okuması için Bilal (Radıyallâhu anh)'a emredilmiştir.' Birde İbn-i Ömer (Radıyallâhu anh)'den rivayet olunan ve Enes (Radıyallâhu anh)'in hadisine benzeyen hadise istinad etmişlerdir.



Enes (Radıyallâhu anh)'in hadisi ve ikametin tek cümlelerle okunması:

Enes bin Mâlik (Radıyailâhu anh)'den rivayet edildiğine göre şöyle söylemiştir:
«Müslümanlar namaz vakitlerini bir şeyle bildirmek istediler. Bunun üzerine Bilâl (Radıyallâhu anh)'e ezanı çift, ikâmeti de tek lafızlarla okuması emrolundu."

(İbn Mâce, Ezan, Bab 6, Hadis no : 729)

Bilâl (Radıyallâhu anh)'e ezanı çift ve ikâmeti tek lafızlarla okuması emrolundu
(İbn Mâce, Ezan, Bab 6, Hadis no : 730)

İzahı

Ezan cümlelerinin çift ve ikamet cümlelerinin tek okunmasına dâir Enes (Radıyallâhu anh)'in hadîsini Buhârî Muslim, Ahmed, Beyhakî, Ebû Dâvûd, Nesâi Tirmizî. Tahavi ve Dârakutni de rivayet etmişlerdir.

Mus1im'in muteaddit senedlerle rivayet ettiği Enes (Radıyallâhu anh)'in hadîsinin bir rivayeti şöyledir:

«Ashâb, tanıyacakları bir şeyle namaz vakitlerini bildirmekten bahsettiler. Bâzıları ateş yakmayı, bâzıları da çan çalmayı teklif ettiler. Bunun üzerine ezanı çift, ikâmeti tek lafızlarla okuması emredlldi.»

Müslim'in mezkûr rivayeti bu hadîsin namaz vakitlerinde halkı ezana davet etmek için sahâbîlerin müzakeresi sonucunda Abdullah bin Zeyd (Radıyallâhü anh)'in rüya görmesi olayı neticesinde Bilâl (Radıyallâhu anh)'e verilen emri bildirmektedir.

Ezanın çift okunmasından maksad ezandaki cümlelerin ikişer defa okunmasıdır. Ezandaki cümlelerin çoğunun çift okunması emredildiği için bu ifâde tarzı kullanılmıştır. Çünkü sahih rivayetlerle sabit olduğu gibi ezanın başındaki «Allahu Ekber» cümlesi dört defa ve ezanın sonundaki «Lâ ilâhe illa Allah» cümlesi de bir defa okunur. Keza ikâmetin tek okunmasından maksad bundaki cümlelerin çoğunun tek okunmasıdır. Zira ikâmetin başındaki «Allahu ekber» cümlesi ile «Kadkamet...» cümlesinin ikişer defa okunması sahih hadislerle sabittir.

Ezan ve ikamet cümlelerinden hangisinin kaçar defa okunacağına dâir âlimler arasındaki ihtilâf 709 nolu Ebü Mahzur e, (Radıyallâhu anh)'nin hadîsine âit açıklamasında zikredilmiştir.

EI-Menhel yazarı bu hadîsi açıklarken şöyle der: « Bilâl (Radıyallâhu anh)'e emrolundu...» fıkrasında söz konusu edilen emir, Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) tarafından verilmiştir. Nitekim, Nesâî, Dârakutnî ve Beyhaki"nin rivayetlerinde Enes (Radıyallâhu anh) : «Rasûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Bilâl'e emretti...» demiştir.

«Ezan'ı çift ve ikâmet'i tek lafızlarla...» fıkrasından maksad, ezan cümlelerini ikişer defa okumaktır. Ezanın sonundaki tevhid cümlesi bundan mustesnadır. Çünkü tevhid kelimesi sahih hadîslerde tek olarak geçmektedir. Âlimler bu hususta muttefiktirler. Ezan'ın başındaki «Allahu Ekber» cümlesi ise; bunun iki ve dört defa tekrarlanacağına dâir rivayetler mevcuddur.
Mâliki mezhebine göre iki defa tekrarlanır. Diğer mezheblere göre dört defa tekrarlanır.

Mezkûr fıkraya göre ikamet cümleleri birer defa okunur. Buhârî, Muslim ve Ebû Dâvûd'un rivayetlerinde, bu fıkranın sonunda: «Kadkameti's-Salâ» cümlesi mustesna buyuruluyor. Yâni ikâmet edilirken «Kad kâme...» cümlesinin bir defa değil, iki defa okunması emredilmiştir.

İkâmetin başındaki ve sonundaki «Allahu Ekber» cümlesi de bu hükümden mystesnadır, ikişer defa okunur. Çünkü bu durumda sahih rivayetler ile sabittir. Bu hadîste istisna edilmemesi bir mahzur teşkil etmez.

El-Hâfız ibn-i Hâcer-i Askalâni, el-Fetih'te: «Bu hadis, ikâmet kelimelerinin ezan kelimeleri gibi ikişer defa okunacağına hükmedenler aleyhinde delildir. Bâzı Hanefi âlimleri, ikâmetin ilk zamanlarda tek olduğunu, sonra bu hükmün ikâmetin çift olduğunu bildiren Ebû Mahzûre, (Radiyallâhı anh) 'nin en üstteki hadisi ile mensuh olduğunu, zira bunun hadîsinin Enes (Radıyallâhu anh)'in hadîsinden sonra olduğunu söylemişlerdir. Fakat Hanefî âlimlerine şöyle cevab verilmiştir:
Ebû Mahzûre (Radıyallâhu anh)'nin hasen olan bâzı târiklerle rivayet olunan hadisinde -Tercî'» de vardır. O halde buna da hükmetmeleri gerekir. (Hanefî âlimlerine göre ezanda terci yoktur.)

İkamet cümlelerinin birer defa okunması hükmünün Ebû Mahzûre (Radıyallâhu anh)'nin hadîsi ile mensuh olduğunu söyleyenlerin sözünü reddeden Ahmed bin Hanbel şöyle demiştir:
Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Mekke fethinden sonra Medîne' ye dönüşünde Bilâl (Radıyallâhu anh)'in ikâmet kelimelerini birer defa okuyuşuna itiraz etmemiş ve Sa'd el-Karazî (Radıyallâhu anh) 'ye böyle öğretmiş, Sa'd (Radıyallâhu anh) da Bilâl (Radıyallâhu anh)'den sonra ikâmeti böyle okumuştur, der.

Ezan kelimelerinin çoğunu ikişer ikişer söylemek ve ikamet kelimelerinin çoğunu birer defa söylemek hususunda Şâfii, Mâliki ve Hanbeli mezhebleri ile Hanefî mezhebi arasında ihtilâf vardır. Üç mezheb imamlarının delilleri Enes (Radıyallâhu anh)'in bu hadîsi ile Abdullah bin Zeyd bin Abd-i Rabbih'in hadîsi ve Peygamber Efendimizin Ebû Mahzûre'ye ezan kelimelerini ikişer ve ikâmet kelimelerini birer olmak üzere okumasını emrettiğine dâir Buhâri' nin «Efâl-i İbâd» kitabındaki hadîsidir. Medine halkının uygulamasının böyle olması ve Hicaz, Yemen, Şam, Mısır ve Afrika' daki islâm memleketlerindeki tatbikatın böyle olması mezkûr üç mezhebin delillerine daha da kuvvet kazandırır. Hanefi âlimleri yıl boyunca ve bilhassa hicaz mevsiminde bütün İslâm memleketlerinden çok sayıda insanların toplandığı Mekke' de ikâmet cümlelerinin ikişer defa okunması ameline bakarak diğer imamlara muvafakat etmezler.Ve ikâmet kelimelerini ikişer defa okurlar. Hanefi âlimlerinin dayanağı olan hadîsler de vardır. Meselâ; Abdullah bin Zeyd'e ikâmetin ruyada ikişer defa olarak öğretildiği Beyhaki ve Ebû Avâne tarafından rivayet edilmiştir. Keza Tirmizî'nin Ebû Cuhayfe rivayetinde Bilâl (Radıyallâhu anh)'in ikâmet lafızlarını ikişer defa okuduğu ve Tahavî'nin İbn-i Huzeyme tarikinden yaptığı rivayete göre Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in muezzini Sevbân (Radıyallâhu anh)'in böyle ikâmet ettiği rivayet edilmiştir.
Hulâsa Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in muezzinlerinden Bilâl bin Rabah ve Amr bin Ummu Mektum Medine-i Munevvere' de, Sa'd el-Karazi, Kuba'da ve Ebû Mahzûre (Radıyallâhu anh), Mekke-i Mukerreme'de bulunurlardı.
Bunlardan Bilâl (Radıyallâhu anh) ezanda terci etmez ikâmette ifrat ederdi, (kelimeleri birer defa okurdu.) Ebû Mahzûre (Radıyallâhu anh) ise ezanda terci eder, ikâmette tesniye ederdi. (Cümleleri ikişer defa okurdu.) İmam Şafiî ve Mekke halkı Ebû Mahzûre (Radıyallâhü anh)'nin ezam ile Bilâl (Radıyallâhu anh)'in ikametini tuttular.

İmam Ebû Hanife ile Irak ehli Bilâl (Radıyallâhu anh)'in ezanı ile Ebû Mahzûre'nin ikâmetini aldılar. Ahmed b. Hanbel ile Medine halkı Bilâl (Radıyallâhu anh)'in ezanı ile ikametini aldılar.

İmam Mâlik ise iki yönden muhalefet ederek ikâmet cümlelerinin ve ezandaki tekbirlerin ikişer okunmasına hükmetti.



Tercî’: Tercî’, iki şehadet yâni "eşhedu enlâ ilâhe illAllâh ve eşhedu enne Muhammede'r Rasûlullah"ı ikişer defa söyleyip, birinciyi söylerken sesini alçaltması, sonra dönüp ikinciyi söylerken de sesini yükselterek söylemesidir.
Hanefi mezhebine göre, ezanda tercî’ yapılmaz.
Şafii mezhebine göre, ezan okurken tercî’ yapmak meşru ve sunnettir. (Teshîl li Mesâil Kudûrî)

 
Üst Ana Sayfa Alt