Çözüldü Günümüzde İlme Ulaşma İmkanı Olmasına Rağmen Cehalet Mazeret Olur mu?

Selamun aleykum.
Cehaletin maazeret olup olmadığı konusunu öğrenmeye çalışıyorum. Bu sırada forumda araştırma yapıyorum ama bir kısım kafamı karıştırıyor. Cehaletin maazeret olup olmadığı ile ilgili sitedeki yazıları okuyordum fakat hepsinde karşılaştığım nokta Özür veya engel olarak kabul gören cehalet; mükellefin kendisi veya ilim kaynakları ile ilgili bazı sebeplerden dolayı giderme imkanı bulamadığı cehalettir. Ancak öğrenmeye ve cehaleti gidermeye imkan olduğu halde bunu yapmıyorsa mazur görülmez ve gerçekte bilmiyor olsa dahi hükmen biliyor sayılır (yani bilen bir kişinin hükmündedir) şeklinde idi. Durum buysa günümüzde herkesin hem dijital hem fiziki olarak dini kaynaklara, Kur'an'a ve meallerine, tefsirlerine ulaşma imkanı var. Hatta bunların birçoğuna ücretsiz de ulaşma imkanı var. Hal böyle iken cehalet hala maazeret olabilir mi?

Örnek Alıntı (İlmi Konu - Şeyh Makdisi - Tekfirin Şartları, Engelleri ve Sebebleri)

C- CEHALET
Özür veya engel olarak kabul gören cehalet; mükellefin kendisi
veya ilim kaynakları ile ilgili bazı sebeplerden dolayı giderme
imkanı bulamadığı cehalettir. Ancak öğrenmeye ve cehaleti
gidermeye imkan olduğu halde bunu yapmıyorsa mazur
görülmez ve gerçekte bilmiyor olsa dahi hükmen biliyor sayılır
(yani bilen bir kişinin hükmündedir).
Allahu Teala’nın dininden yüz çevirenlerin durumu budur.
Allahu Teala’nın Kitabı’na ulaştığı halde, Allahu Teala’nın
kendisini yaratmasının belli başlı sebebini öğrenmek için
Kur’an-ı Kerim’i anlamaya çalışmayan kişinin durumu budur.
Allahu Teala bunlar için şöyle buyurur:
“Böyle iken bunlara ne oluyor ki, adeta aslandan
ürküp kaçan yaban eşekleri gibi (hala) öğütten yüz
çeviriyorlar?”(Muddessir/ 49-51) ,
“Kendisiyle sizi ve bundan sonra onu duyacak herkesi
uyarmam için bu Kur’an bana vahyolundu.”(Enam 19)
Kendisine Kur’an ulaştığı halde Tevhid’den yüz çeviren, şirk ve
Allahu Teala’ya eşler koşma bataklığına saplanan kişi,
cehaletinden dolayı mazur değildir. Çünkü Kur’an’ı
anlamaktan yüz çevirmesi sebebi ile bu cehalete batmıştır.
Bütün alimler, öğrenme imkanı bulduğu halde Kur’an’ı
öğrenmeyenin özrünün kabul edilmeyeceğinde ittifak
etmişlerdir. İhtilaf, sadece buna imkan bulamayan kişinin
mazur olup olmayacağı konusundadır.
Çünkü Allahu Teala’nın dini yaşı küçük olanlara bile ulaşmış,
Allahu Teala’nın Kitabı ve onu açıklayan Rasulullah’ın
Sallallahu Aleyhi ve Sellem sünneti herkesin eline geçmiştir.
Herkes bunları öğrenme imkanına sahip bulunmaktadır. Bu
nedenle Kur’an’ı bilmemenin, öğrenmekten yüz çevirme
dışında tutarlı bir gerekçesi yoktur. Özellikle, sadece
müslümanlar arasında değil, Yahudi ve Hristiyanlar arasında
bile bilinen ve yaygınlık kazanan Tevhid konusunda bu
mazeret artık geçerli değildir.
Karrafi’nin aktardığı gibi alimler şer’i usül kurallarında
“Mükellefin telafi etmesi mümkün olan her türlü cehalet, sahibi
için hüccet olmaz” ilkesini belirtmişlerdir. (El-Karafi, el-Furuk,
4/264, 2/149-151
İbnu’l-Lahham şöyle der:
“Hükmü bilmeyen kişi, onu öğrenmede kusur ve ihmal
etmediği sürece mazur olarak kabul edilir. Ancak kusur ve
ihmal bulunmaktaysa, asla mazur olmaz.”(İbnu’l-Lahham, el-Kavaid ve’l-Fevaidu’l-Usuliyye, 58)

İlme ulaşma imkanı göreceli olabilir.Bir kişi meseleleri çokça tekrar edip incelediği için ilme ulaşma imkanının kolay olduğunu zannedebilir.Belamlar hiçbir dönemde bu zamandaki gibi çoğalmamıştı.Fasıklık hiçbir dönemde bu dönemde olduğu gibi belki de genele yayılmamıştı.Bir meseleyi araştırmaya kalkan kişinin karşısına 50 görüş birden çıkıveriyor.Herkes kendince delillendirme yoluna gidiyor.Rabbani alimlerin azlığı da bunda büyük bir etken.Dolayısıyla keskin görüşlerden çok bu ilmi alimlerden alması ve onları takip etmesi gerekiyor.Bazı meseleler vardır ki bu konularda ilme ulaşma imkanı daha kolaydır bazı konular da vardır ki bu durumlarda ilme ulaşma imkanı da daralır.Bu tür örnekleri düşündüğümüzde rabbani alimleri atlamamak bize daha iyi fikir verecektir.

Bu konuda biraz ayetler, biraz mantık, biraz da günümüz şartlarının gerçekliği gölgesinde vicdan kullanılacak olunursa "orta yol" bulunur. Bazı konularda bu toplumda cehaletin mazeret olmayacağı açıktır, nitekim toplumun genelinde bilmeyen yok. Ancak bazı bulandırılmış sularda "insanlar kendini hoca takip eder, ayet ve hadislere uyduğunu zannederken" elimizi bir vicdanımıza koymak gerek. Bundan yıllar önce tebliğ ettiğim birini hatırlıyorum misal, tevhidi işaret eden ardışık ayetlerin sadece nolarını göndermiştim kendisine. Bunları kendi elindeki mealden bakarak "söylediğin anlam bunlarda yok" demişti ve reddetmişti. O zamanlar acemiydim, heyecanlı idim ve "bu nasıl bir akıl tutulmasıdır, bunu nasıl göremez" demiştim ama "kendi kendime". Onu ise o hali ile bırakmıştım, yani "tartışmaya değmez" diye. Peki, zaman içinde ne gördüm dersiniz? İnsanların ellerindeki meallerin hepsi doğru çeviriye sahip değil (bendeki Elmalılı Hamdi Yazır'ın sadeleştirilmişi ve tevhide işaret eden ayetleri gayet güzel çevirmiş). O tebliğ ettiğim kişide de aynı veya benzer kalitede bir meal olsa idi, muhakkak o da anlardı. Misal bir başka tanıdığıma aynı yıllarda tevhidi tebliğ ettiğimde bana bunları bildiğini söylemişti ve ben anlatmadığım halde şirkin türlerini bile tıkır tıkır saydı. 'Bunları nereden, kimden öğrendiğini' sordum ve "ben meal okuyorum ve bunlar ayetlerde var" dedi. Sıradan, köy hayatı yaşayan hatta çevresi tarafından cahil görünen biriydi. Kısaca: mealler arkadaşlar, herkesin evinde farklı. Ve hocaları biliyorsunuz. Ve TV'yi vs. Birisi "burada şöyle bir konu var" diye kişiyi dürtmeden, kişi nereden işkillenecek de "bilmediğim şeyler olabilir" diye araştıracak durduk yerde? Nitekim insanlar dinden yüz çevirmiş değil ki, okuyor ve dinliyorlar. Ancak yanlış meal ve kitaplardan ve yanlış kişilerden...

Bu yüzden, önce vicdan Allah için. Mantıksa bu da bu ülkenin mantığıdır. Tebliğ edilmeksizin tekfirden kaçının.

Genel olarak "cehâlet mazerettir" veya "cehâlet mazeret değildir" diye cevablamak hatalıdır. Çünkü Cehâletin mâzeret olduğu ve olmadığı farklı durumlar vardır. Dinin aslı, büyük ve küçük şirkte cehaletin mazetet olup olmaması farklılık arzeder.

Soruyu soran, konuyu soru olarak açan üye! Aşağıdaki sorduğun konudan aldığın cevabdan farklı olarak ne bulmak, ne duymak istiyorsun?
Dinin kaideleri teknoloji geliştikçe, takvime göre ibtal mı olacak, değişiklik mi arzedecek?

Cehalet Hangi Konularda Nereye Kadar Mazeret?​

Şeyhu'l İslam İbn Teymiyye : Cehaletin Mazeret Olduğu Durumlar

İlmi Konu - Şeyhu'l İslam İbn Teymiyye : Cehaletin Mazeret Olduğu Durumlar

CEHALETİN MAZERET OLDUĞU DURUMLAR Şeyhu'l İslam İbn-i Teymiye Rahimehullah şöyle der: “Allahu Teala, yalanlayarak olsun veya olmasın, ayetlerinden yüz çevirenlere en ağır cezayı vereceğini belirtmiştir. Bu da gösteriyor ki peygamberlerin getirdiklerini kabul etmeyenler kafirdir. Bunun...

islam-tr.org

​

Şeyh Makdisi : Cehaletin Mazeret Olduğu Durumlar​

Büyük Şirkte Cehalet Mazeret midir?