Hadislerle Öğrenme Ve Öğretme Yollari

Öğrenme bir kaç yolla sağlanır.Hadislerde ,bu öğrenme yolları Anlatım ve taklid,sınama-yanılma,şartlanma,düşünmek olmak üzere dört tanesini buluyoruz.

1-ANLATIM VE TAKLİD/MODEL ALMA
Öğrenme de bu durum ,bir kişinin başka birinin yaptığı herhangi bir işi anlatması veya bir şeyi konuşmasıyla olur.Çocuk babasının dilini,çeşitli davranışlarını,gelenek,huylarını ,kimliğini oluşturan özellikleri bu yolla öğrenir.Yetişkinlerde de öyledir işçi beceri gerektiren işini ustasından öğrenir.
Sahabe de ibadet etmeyi,Rasul (sas)uyma,izleme ve anlatım yönüyle öğreniyorlardı.Ebu hazim bin dinar anlatır:'Birde defasında da Resul (sas) minbere çıktı,tekbir getirdi,o minberdeyken ardında insanlarda tekbir getirdiler.Sonra eğildi ve geri geri indi.Minberin dibinde secde etti.sonra namazını bitirdi.Ardından insanlara dönüp:bunu bana uymanız ve namazınızı öğrenmeniz amacıyla yaptım.(buhari,müslim,ebu davud nesai,şeybani,2/274)
Cabir Anlatır:'Kurban kesme günü Rasul(sas) i bineğinin üzerinde şeytan taşlarken gördüm,şöyle diyordu:'haccın nasıl yapılması gerektiğini benden öğreniniz;ben bu haccımdan sonra hac edip etmeyeceğimi bilmiyorum.(Ahmed,3/318,327,366,378)
Rasul(sas)ashabına ,söz ve hareketten oluşan bütün davranışlarında,uymaları gereken en güzel örnekti.Yüce Allah cc buyurdu ki:' Şanım hakkı için ,muhakkak ki sizin için Allahın elçisinde pek güzel bir örnek vardır;Allaha ve ahiret gününe ümit besleyen ve Allahı çok zikreden kimseler için.'Ahzap 33/21
Rasul (sas)Ashabına buyurduki:'Size düşen benim sünnetime ve benden sonra gelip doğru yola yönlendiren olgun kimselerin yoluna uymanızdır.Sünnetime olabildiğince sımsıkı sarılmaktır.'(Ebu davud 4/no:4607,Ahmed,3/127)
Ashabı ona sadece ibadetlerde değil,günlük hayatta bütün davranışlarda uyardı.Bu durum onların davranışlarında ve şahsiyetlerinde büyük bir değişikliğe neden oldu.Tarihin tanıdığı en büyük adamlar,İslam bayrağını taşıyan en iyi kahramanlar oldular.Kendilerine ve gösterdikleri yola uyulan,benzeri az bulunan insanlık örneği idiler.

(devamı gelecek inşallah)

2-SINAMA VE YANILMA
insan ,şahsi tecrübe yolu ile,yeni bir problemle karşılaştığında onu çözmek için giriştiği denemelerle de öğrenir.Başlangıçta hata eder,sonra denemesini tekrarlar:yanılmayı tekrarladıkça sınamaya devam eder sonunda problemin doğru çözümünü bulur.Öğrenmede bu yol sınama -yanılma olarak bilinir.Hayatımızda çoğunlukla iş ve ustalıklarımızı bu yolla öğreniriz.
Rasul (sas) de Hurmaların aşılanmasıyla ilgili bir hadiste sınama yanılma yöntemine işaret eder.Talha b.Abdullah anlatır:Rasul Sas ile birlikte hurmalara çıkmış bir gurup insana uğradık.'Bunlar ne yapıyorlar ?' diye sordu Aşı yapıyor Aşılanıyor cevabını verdiler.Rasul sas ' bunun bir işe yarayacağını sanmam 'dedi.Ravide bunun onlara haber verildiğini ,onlarında bıraktığını söyledi.Bu durum Rasul sas e haber verilince: eğer fayda veriyorsa yapsınlar ben bir tahminde bulundum.benim zannımdan dolayı beni hesaba çekmeyin.Siz Allahtan gelen bir şey söylediğimde onu alın.ben Allah cc ye kesinlikle yalan söylemem.(müslim,fedail15/116-18)başka rivayette ise 'sizler dünya işlerini benden daha iyi bilirsiniz.'buyurdu.
Rasul sas öğrenmede pratik tecrübenin önemine işaret etti' zorluklara dayanmayan akıllı uslu olamaz ,ağırbaşlı olmayan kendini tutamaz(Tirmizi,Ahmed,Hakim;tac 5/64)buyurdu.Rasul sas in çok iyi bilen yok ancak tecrübe sahibi olan vardır anlamına gelen bu sözü Öğrenmede dünya hayatında pratik tecrübe ve deneme yanılmanın önemini işaret ediyor.Kendine hakim olan kişi ancak doğruya ulaşıncaya kadar -ki o hikmettir.yaptığı bir çok denemeleri içeren tecrübe yoluyla hikmete ulaşır.