Çevrimdışı
14- İBRAHİM SÛRESİ
Hasen, İkrime ve Câbir kavlinde Sûrenin tamamı Mekke'de nazil olmuştur. İbn Abbâs ve Katâde ise 28 ve 29. âyetlerinin Medenî olduğunu ve biraz sonra geleceği üzere Bedr'de öldürülen Kureyş müşriklerinin ileri gelenleri hakkında nazil olduğunu söylemişlerdir.
Bu iki âyete ek olarak 30. âyetinin de medenî olduğu söylenmiştir.[1]
1. Elif Lâm Râ. Bu bir kitabdır ki Biz, Rablarının izniyle insanları karanlıklardan aydınlığa, O Azîz ve Hamîd'in yoluna çıkarasın diye onu sana indirdik.
Miksem'in İbn Abbâs'tan rivayetinde o şöyle demiştir: Hz. Peygamber risaletle gönderilmezden önce bir kavim Hz. İsa'ya iman etmişken diğer bir kavim de onu inkâr etmişti. Ne zaman ki Hz. Muhammed peygamber olarak gönderildi; o İsa'yı inkâr edenler Muhammed'e iman etti, İsa'ya inananlar ise Muhammed'i inkâr etti de işte bunun üzerine bu âyet-i kerime nazil oldu. İbn Abbâs'ın bu sözünü Mâverdî zikretmiştir.[2]
27. Allah, iman edenlere dünya hayatında da âhirette de o sabit sözlerinde daima sebat ihsan eder. Allah zâlimleri dalâlette bırakır ve Allah ne dilerse yapar.
el-Berâ ibn Azib'den rivayette o: "Allah, iman edenlere dünya hayatında da âhirette de o sabit sözlerinde daima sebat ihsan eder. Allah zâlimleri dalâlette bırakır ve Allah ne dilerse yapar." âyeti kabir azabı hakkında nazil olmuştur." demiştir.[3]
Başka bir rivayette bu sebebe biraz daha açıklık kazandırılır. Buna göre Hz. Peygamber (sa), bir gün ashabına kabirdeki Münker ve Nekîr'in ölüyü sorguya çekmesinden bahsedince Hz. Ömer: "Ey Allah'ın elçisi, o sorgulama sırasında aklım yanımda olacak mı?" diye sormuş; Efendimiz (sa)'in: "'Evet." cevabı üzerine "O halde bir beis yok. Bu bana yeter." demiş de bunun üzerine bu ayet-i kerime nazil olmuş.[4]
28. Allah'ın verdiği nimeti küfre çevirip değiştirenleri ve milletlerini helak olacakları yere götürenleri görmüyor musun ?
29. Yaslanacakları cehenneme ki, o ne kötü bir karargâhtır.
Atâ ibn Yesâr'dan rivayete göre bu âyet-i kerimeler, Bedr Gazvesi günü ölen Mekke müşriklerinin ileri gelenleri hakkında nazil olmuştur.[5] Bu kavil Hz. Ali ve İbn Abbâs'tan da rivayet edilmiştir.[6]
Hz. Ömer'den gelen bir rivayet olayı biraz daha hususileştirir. Hz. Ömer demiş ki: Onlar (Kureyş'den) iki günahkâr grup olup Muğîra oğulları ve Ümeyye oğullarıdır. Bunlardan Muğîra oğullarından Bedr günü kurtuldunuz, Ümeyye oğullarına ise bir süreye kadar mühlet verilmiştir.
İbn Abbâs'tan gelen başka bir rivayette de İbn Abbâs, Hz. Ömer'e bu âyeti sorduğunda o: "Onlar Kureyş'ten iki günahkâr gruptur ki birisi benim dayılarım, diğeri de senin amcalarındır. Allah Tealâ onlardan benim dayılarım olanının kökünü Bedr'de kazıdı ve hepsini helak etti. Senin amcaların olan gruba gelince; Allah onlara da bir süreye kadar mühlet vermiştir." diye cevap vermiş.[7] Yalnız Taberî'deki bu rivayetlerde nüzul kaydı bulunmamaktadır.[8]
52. Bu, uyarılsınlar ve yalnızca bir tek ilâh olduğunu bilsinler, akıl sahipleri de öğüt alsınlar diye insanlara bir tebliğdir.
Yemân ibn Riâb bu âyet-i kerimenin Hz. Ebu Bekr es-Sıddîk hakkında nazil olduğunu rivayet etmiştir.[9]
[1] Kurtubî, age. IX,222.
Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/531.
[2] Kurtubî, age. ix,222.
Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/531.
[3] Neseî, Cenâiz, 114, hadis no: 2054, 2055; İbn Mâce, Zühd, 32, hadis no: 4269.
[4] Kurtubî, age. ıx,239.
Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/531-532.
[5] Suyûtî, Lubâbu'n-Nük-ul. 1.218.
[6] Kurtubî. age.!X.:i9ı.
[7] Taberî. age. xııı, 146.
[8] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/532.
[9] Kurtubî, age. ix,253.
Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/532.
