الْحَمْدُ ِللهِ وَحْدَهُ وَالصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ عَلَى مَنْ لاَ نَبِيَّ بَعْدَهُ
İnsanın Rızkı Artar mı?
1) Sıla-i Rahim Yapmak
Rabbimiz Tebâreke ve Teâlâ şöyle buyuruyor:
“Allah’tan korkun ve akrabalık bağlarını kesmekten sakının.”
Nisa 1
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Herkim rızkının genişletilmesini ve ecelinin geciktirilmesini (ömrünün uzamasını) isterse sıla-i rahim yapsın.”
Buhari 5986, Müslim 2557/20, 21
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Herkim ömrünün uzatılmasını, rızkının genişletilmesini ve kötü ölümün kendisinden uzak tutulmasını arzularsa Allah’tan korksun ve sıla-i rahim yapsın.”
Ahmed 2/290, Bezzar, Taberani
Not: Sıla-i rahim, akrabalık bağlarını korumak demektir. Sıla-i rahim; hısım ve akrabalara güç nisbetinde maddi ve manevi iyilik etmek, onlara nasihat etmek, şefkat ve merhamet göstermek, iyi muamele etmek, hayırları için dua etmek ve onları koruyup kollamakla yapılır.
2) Allah’a Tevekkül Etmek
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Şayet siz Allah’a hakkıyla tevekkül etseydiniz, sabahleyin aç gidip akşamleyin tok olarak dönen kuşları rızıklandırdığı gibi sizi de rızıklandırırdı.”
Tirmizi 2447, İbni Mace 4164, Ahmed 1/30, 52, Hâkim 4/318
Not: Tevekkül; âlemdeki tek failin Allah olduğuna, var olan her şeyin, yaratılmanın, rızkın, ihsan ve mahrumiyetin, zarar ve faydanın, hastalık ve sıhhatin, hayat ve ölümün ve adına varlık denen her şeyin Yüce Allah’tan olduğuna yakînen inanmak, kesin bir kanıyla bilmektir.
Tevekkül çalışıp gayret etmeyi terk etmek değildir. Bilakis rızık aranırken çalışılmalı, ancak bu çalışmaya güvenip dayanılmamalı, her şeyin Allah’ın elinde olduğuna inanılmalıdır. Nitekim kuşların yuvalarından çıkıp rızıklarını araması, ancak bunu yaparken yalnızca Allah’a güvenerek bunu yapmaları bu nevidendir.
3) Tevbe ve İstiğfar Etmek
Rabbimiz Tebâreke ve Teâlâ şöyle buyuruyor:
(Kavmi hakkında Nuh) “Onlara dedim ki: “Rabbinize istiğfar edin, çünkü O çok mağfiret edicidir. Bağışlanma dileyin ki; O üzerinize semayı (yağmuru) bol bol indirsin! Mallarla ve oğullarla size yardım etsin, size bahçeler versin ve sizin için nehirler akıtsın.”
Nuh 10, 12, Hud 52
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Herkim çokça istiğfar ederse Allah onun her kederine bir kurtuluş, her sıkıntısına bir çıkış yapar ve onu ummadığı yerden rızıklandırır.”
Ahmed 4/55, Hâkim 4/292
Not: İstiğfar, söz ve davranışlarla bağışlanma dilemektir.
Tevbe ise, günahı terk etmek, yaptıklarından pişmanlık duymak, tekrar yapmamaya karar vermek ve varsa kul hakkını ödemektir.
4) Kendini Allah’a İbadete Vermek
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Muhakkak ki Allah şöyle buyurdu:
–Ey Âdemoğlu! Kendini bana ibadete ver ki, göğsünü (kalbini) zenginlikle doldurayım ve fakirliğine engel olayım. Şayet bunu yapmazsan iki elini meşgaleyle doldurur ve fakirliğine engel olmam.”
Tirmizi 2584, İbni Mace 4107, Ahmed 16/284, Hâkim 2/443
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Rabbiniz şöyle buyurdu:
–Ey Âdemoğlu! Kendini bana ibadete ver ki, göğsünü (kalbini) zenginlikle ve ellerini rızıkla doldurayım. Ey Âdemoğlu! Benden uzaklaşma! Sonra kalbini fakirlikle ve ellerini meşgalelerle doldururum.”
Hâkim 4/326
Not: Kendini ibadete vermekten kasıt, sebeplere sarılmayı terk ederek gece gündüz ibadet etmek değildir. Bilakis, kulun ibadetlerini yerine getirirken kalbi ve bedeniyle hazır, Rabbinin karşısında huşulu, O’nun azametini kalbinde hisseder halde olması ve tüm gücüyle kalbini Rabbine ibadete vermesidir.
5) Takvalı Olmak
Allah-u Teâlâ şöyle buyuruyor:
Kim Allah’tan korkarsa, Allah ona bir çıkış yolu yaratır ve onu hiç beklemediği bir yerden rızıklandırır…”
Talak 2, 3
Not: Takva, Allah’ın emirlerine uyup ve yasaklarından sakınarak günahlardan korunmaktır.
6) Allah Yolunda Hicret Etmek
Rabbimiz Tebâreke ve Teâlâ şöyle buyuruyor:
“Herkim Allah yolunda hicret ederse gidecek çok yer ve genişlik (bolluk) bulur...”
Nisa 100
Not: Gidilecek yurtlar geniş ve çok olunca rızkın genişliği, gönüllerin dert ve düşüncelerden rahatlaması ve daha birçok güzellikler gerçekleşir. Buna en açık ve bilinen örnek Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in ve ashabının Mekke’den Medine’ye hicretleridir.
Allah yolunda sahip oldukları her şeylerini terk etmelerine karşılık Allah-u Teâlâ onlara yeryüzünün en ihtişamlı (Kayser ve Kisra) hazinelerini bağışlamış, doğusu ve batısı ile yeryüzünü onların hâkimiyeti altına girdirmiştir.
7) Hac ve Umreyi Ardı Ardına Yapmak
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Hac ile umreyi ardı ardına (beraber) yapın. Çünkü körüğün demirin, altının ve gümüşün kirini (pasını) giderdiği gibi, bu ikisi fakirliği ve günahları giderir (yok eder). Mebrur (günahtan sakınılarak ve sünnete uygun yapılan) haccın karşılığı ancak cennettir.”
Tirmizi 807, Nesei 2621, Ahmed 5/244, 245
Not: Hac ile umreyi beraber yapmak, aynı mevsimde birini diğerinin ardından yapmaktır. Bunun en faziletli yolu da sahih hadislerde bildirildiği gibi bir hac sezonunda temettü haccı yaparak önce umre, hemen arkasından da haccetmektir.
8) Allah Yolunda İnfak Etmek
Rabbimiz Tebâreke ve Teâlâ şöyle buyuruyor:
“Şeytan sizi fakirlikle korkutur ve size cimriliği emreder. Allah ise size katından bir mağfiret ve fazlalık (bolluk) vaad eder. Allah her şeyi kuşatan ve bilendir.”
Bakara 268
Rabbimiz Tebâreke ve Teâlâ şöyle buyuruyor:
“…Siz (hayra) ne harcarsanız Allah onun yerine başkasını verir. O rızık verenlerin en hayırlısıdır.”
Sebe 39
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Allah-u Teâlâ buyurdu ki:
–Ey Âdemoğlu! Sen infak et (hayra harca) ki, Ben de sana infak edeyim.”
Müslim 993/36
Not: İnfak etmek, Allah (Azze ve Celle)’in harcama yapılmasını sevdiği yer ve kişilere yapılan maddî yardımdır.
9) İslamî İlim Talebelerine İnfak Etmek
Enes bin Malik (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:
“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in döneminde iki kardeş vardı. Bunlardan birisi (ilim öğrenmek için) Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e gelir, diğeri de (her ikisinin geçimini temin etmek için) çalışırdı. Bu iş sahibi olan, (ilim öğrenen) kardeşini Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e şikâyet etti. Bunun üzerine Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
–‘Belki de senin rızıklandırılman kardeşin sebebiyledir’ buyurdu.”
Tirmizi 2448, Hakim 1/93, 94
Not: Bu hadisteki ‘belki’ lafzı zan değil, kesin kanı ifade eder. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bunu muhatabını ayıplamak maksadıyla kullanmıştır.
Abdullah bin Mübarek (Rahmetullahi Aleyh) ihsanlarını yani yardımlarını yalnızca ilim ehline yapar, bunun sebebi sorulduğunda ise;
–Ben Nebilik makamından sonra âlimlerin makamından daha büyük bir makam bilmiyorum. Onlar kendi ihtiyaçlarıyla uğraşacak olurlarsa kendilerini ilme veremezler. Onun için onların kendilerini ilme vermelerini sağlamak en iyisidir, derdi.
Tefsiru’l-Kâsımi 3/250
10) Güçsüzlere İyilik ve Yardım Etmek
Mus’ab bin Sa’d şöyle dedi:
“Babam Sa’d bin Ebi Vakkas (Radiyallahu Anh) kendinin, diğerleri üzerinde bir üstünlüğü olduğunu düşünürdü. Bunun üzerine Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
–‘Sizler ancak zayıflarınız sebebiyle yardım ediliyor ve rızıklandırılıyorsunuz’ buyurdu.”
Buhari 2719, Ebu Davud 2594, Tirmizi 1754, Nesei 3165
Not: Öyleyse; Allah’ın kendisine yardım etmesini ve rızıklandırmasını isteyen kimse, güçsüzlere ve fakirlere ikram da bulunsun.
İnsanın Rızkını Artıran Şeyler
1) Sıla-i Rahim Yapmak
2) Allah’a Tevekkül Etmek
3) Tevbe ve İstiğfar Etmek
4) Kendini Allah’a İbadete Vermek
5) Takvalı Olmak
6) Allah Yolunda Hicret Etmek
7) Hac ve Umreyi Ardı Ardına Yapmak
8) Allah Yolunda İnfak Etmek
9) İslamî İlim Talebelerine İnfak Etmek
10) Güçsüzlere İyilik ve Yardım Etmek
سُبْحاَنَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ، أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلهَ إِلاَّ أَنْتَ، أَسْتَغْفِرُكَ وَأَتُوبُ إِلَيْكَ
İnsanın Rızkı Artar mı?
1) Sıla-i Rahim Yapmak
Rabbimiz Tebâreke ve Teâlâ şöyle buyuruyor:
“Allah’tan korkun ve akrabalık bağlarını kesmekten sakının.”
Nisa 1
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Herkim rızkının genişletilmesini ve ecelinin geciktirilmesini (ömrünün uzamasını) isterse sıla-i rahim yapsın.”
Buhari 5986, Müslim 2557/20, 21
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Herkim ömrünün uzatılmasını, rızkının genişletilmesini ve kötü ölümün kendisinden uzak tutulmasını arzularsa Allah’tan korksun ve sıla-i rahim yapsın.”
Ahmed 2/290, Bezzar, Taberani
Not: Sıla-i rahim, akrabalık bağlarını korumak demektir. Sıla-i rahim; hısım ve akrabalara güç nisbetinde maddi ve manevi iyilik etmek, onlara nasihat etmek, şefkat ve merhamet göstermek, iyi muamele etmek, hayırları için dua etmek ve onları koruyup kollamakla yapılır.
2) Allah’a Tevekkül Etmek
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Şayet siz Allah’a hakkıyla tevekkül etseydiniz, sabahleyin aç gidip akşamleyin tok olarak dönen kuşları rızıklandırdığı gibi sizi de rızıklandırırdı.”
Tirmizi 2447, İbni Mace 4164, Ahmed 1/30, 52, Hâkim 4/318
Not: Tevekkül; âlemdeki tek failin Allah olduğuna, var olan her şeyin, yaratılmanın, rızkın, ihsan ve mahrumiyetin, zarar ve faydanın, hastalık ve sıhhatin, hayat ve ölümün ve adına varlık denen her şeyin Yüce Allah’tan olduğuna yakînen inanmak, kesin bir kanıyla bilmektir.
Tevekkül çalışıp gayret etmeyi terk etmek değildir. Bilakis rızık aranırken çalışılmalı, ancak bu çalışmaya güvenip dayanılmamalı, her şeyin Allah’ın elinde olduğuna inanılmalıdır. Nitekim kuşların yuvalarından çıkıp rızıklarını araması, ancak bunu yaparken yalnızca Allah’a güvenerek bunu yapmaları bu nevidendir.
3) Tevbe ve İstiğfar Etmek
Rabbimiz Tebâreke ve Teâlâ şöyle buyuruyor:
(Kavmi hakkında Nuh) “Onlara dedim ki: “Rabbinize istiğfar edin, çünkü O çok mağfiret edicidir. Bağışlanma dileyin ki; O üzerinize semayı (yağmuru) bol bol indirsin! Mallarla ve oğullarla size yardım etsin, size bahçeler versin ve sizin için nehirler akıtsın.”
Nuh 10, 12, Hud 52
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Herkim çokça istiğfar ederse Allah onun her kederine bir kurtuluş, her sıkıntısına bir çıkış yapar ve onu ummadığı yerden rızıklandırır.”
Ahmed 4/55, Hâkim 4/292
Not: İstiğfar, söz ve davranışlarla bağışlanma dilemektir.
Tevbe ise, günahı terk etmek, yaptıklarından pişmanlık duymak, tekrar yapmamaya karar vermek ve varsa kul hakkını ödemektir.
4) Kendini Allah’a İbadete Vermek
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Muhakkak ki Allah şöyle buyurdu:
–Ey Âdemoğlu! Kendini bana ibadete ver ki, göğsünü (kalbini) zenginlikle doldurayım ve fakirliğine engel olayım. Şayet bunu yapmazsan iki elini meşgaleyle doldurur ve fakirliğine engel olmam.”
Tirmizi 2584, İbni Mace 4107, Ahmed 16/284, Hâkim 2/443
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Rabbiniz şöyle buyurdu:
–Ey Âdemoğlu! Kendini bana ibadete ver ki, göğsünü (kalbini) zenginlikle ve ellerini rızıkla doldurayım. Ey Âdemoğlu! Benden uzaklaşma! Sonra kalbini fakirlikle ve ellerini meşgalelerle doldururum.”
Hâkim 4/326
Not: Kendini ibadete vermekten kasıt, sebeplere sarılmayı terk ederek gece gündüz ibadet etmek değildir. Bilakis, kulun ibadetlerini yerine getirirken kalbi ve bedeniyle hazır, Rabbinin karşısında huşulu, O’nun azametini kalbinde hisseder halde olması ve tüm gücüyle kalbini Rabbine ibadete vermesidir.
5) Takvalı Olmak
Allah-u Teâlâ şöyle buyuruyor:
Kim Allah’tan korkarsa, Allah ona bir çıkış yolu yaratır ve onu hiç beklemediği bir yerden rızıklandırır…”
Talak 2, 3
Not: Takva, Allah’ın emirlerine uyup ve yasaklarından sakınarak günahlardan korunmaktır.
6) Allah Yolunda Hicret Etmek
Rabbimiz Tebâreke ve Teâlâ şöyle buyuruyor:
“Herkim Allah yolunda hicret ederse gidecek çok yer ve genişlik (bolluk) bulur...”
Nisa 100
Not: Gidilecek yurtlar geniş ve çok olunca rızkın genişliği, gönüllerin dert ve düşüncelerden rahatlaması ve daha birçok güzellikler gerçekleşir. Buna en açık ve bilinen örnek Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in ve ashabının Mekke’den Medine’ye hicretleridir.
Allah yolunda sahip oldukları her şeylerini terk etmelerine karşılık Allah-u Teâlâ onlara yeryüzünün en ihtişamlı (Kayser ve Kisra) hazinelerini bağışlamış, doğusu ve batısı ile yeryüzünü onların hâkimiyeti altına girdirmiştir.
7) Hac ve Umreyi Ardı Ardına Yapmak
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Hac ile umreyi ardı ardına (beraber) yapın. Çünkü körüğün demirin, altının ve gümüşün kirini (pasını) giderdiği gibi, bu ikisi fakirliği ve günahları giderir (yok eder). Mebrur (günahtan sakınılarak ve sünnete uygun yapılan) haccın karşılığı ancak cennettir.”
Tirmizi 807, Nesei 2621, Ahmed 5/244, 245
Not: Hac ile umreyi beraber yapmak, aynı mevsimde birini diğerinin ardından yapmaktır. Bunun en faziletli yolu da sahih hadislerde bildirildiği gibi bir hac sezonunda temettü haccı yaparak önce umre, hemen arkasından da haccetmektir.
8) Allah Yolunda İnfak Etmek
Rabbimiz Tebâreke ve Teâlâ şöyle buyuruyor:
“Şeytan sizi fakirlikle korkutur ve size cimriliği emreder. Allah ise size katından bir mağfiret ve fazlalık (bolluk) vaad eder. Allah her şeyi kuşatan ve bilendir.”
Bakara 268
Rabbimiz Tebâreke ve Teâlâ şöyle buyuruyor:
“…Siz (hayra) ne harcarsanız Allah onun yerine başkasını verir. O rızık verenlerin en hayırlısıdır.”
Sebe 39
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Allah-u Teâlâ buyurdu ki:
–Ey Âdemoğlu! Sen infak et (hayra harca) ki, Ben de sana infak edeyim.”
Müslim 993/36
Not: İnfak etmek, Allah (Azze ve Celle)’in harcama yapılmasını sevdiği yer ve kişilere yapılan maddî yardımdır.
9) İslamî İlim Talebelerine İnfak Etmek
Enes bin Malik (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:
“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in döneminde iki kardeş vardı. Bunlardan birisi (ilim öğrenmek için) Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e gelir, diğeri de (her ikisinin geçimini temin etmek için) çalışırdı. Bu iş sahibi olan, (ilim öğrenen) kardeşini Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e şikâyet etti. Bunun üzerine Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
–‘Belki de senin rızıklandırılman kardeşin sebebiyledir’ buyurdu.”
Tirmizi 2448, Hakim 1/93, 94
Not: Bu hadisteki ‘belki’ lafzı zan değil, kesin kanı ifade eder. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bunu muhatabını ayıplamak maksadıyla kullanmıştır.
Abdullah bin Mübarek (Rahmetullahi Aleyh) ihsanlarını yani yardımlarını yalnızca ilim ehline yapar, bunun sebebi sorulduğunda ise;
–Ben Nebilik makamından sonra âlimlerin makamından daha büyük bir makam bilmiyorum. Onlar kendi ihtiyaçlarıyla uğraşacak olurlarsa kendilerini ilme veremezler. Onun için onların kendilerini ilme vermelerini sağlamak en iyisidir, derdi.
Tefsiru’l-Kâsımi 3/250
10) Güçsüzlere İyilik ve Yardım Etmek
Mus’ab bin Sa’d şöyle dedi:
“Babam Sa’d bin Ebi Vakkas (Radiyallahu Anh) kendinin, diğerleri üzerinde bir üstünlüğü olduğunu düşünürdü. Bunun üzerine Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
–‘Sizler ancak zayıflarınız sebebiyle yardım ediliyor ve rızıklandırılıyorsunuz’ buyurdu.”
Buhari 2719, Ebu Davud 2594, Tirmizi 1754, Nesei 3165
Not: Öyleyse; Allah’ın kendisine yardım etmesini ve rızıklandırmasını isteyen kimse, güçsüzlere ve fakirlere ikram da bulunsun.
İnsanın Rızkını Artıran Şeyler
1) Sıla-i Rahim Yapmak
2) Allah’a Tevekkül Etmek
3) Tevbe ve İstiğfar Etmek
4) Kendini Allah’a İbadete Vermek
5) Takvalı Olmak
6) Allah Yolunda Hicret Etmek
7) Hac ve Umreyi Ardı Ardına Yapmak
8) Allah Yolunda İnfak Etmek
9) İslamî İlim Talebelerine İnfak Etmek
10) Güçsüzlere İyilik ve Yardım Etmek
سُبْحاَنَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ، أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلهَ إِلاَّ أَنْتَ، أَسْتَغْفِرُكَ وَأَتُوبُ إِلَيْكَ