FIKHÎ KAİDELER
1. «Bir İşten Maksat Ne İse Hüküm Ona Göredir.»
2. Akidlerde İtibar Maksad Ve Mânayadır; Elfaz Ve Mebâniye Değildir.
3. Yakın (Kesinlik İfade Eden Şey) Şüphe İle Zail Olmaz.
4. Bir Şeyin Bulunduğu Hal Üzere Kalması Asıldır.
5. Kadîm Kademi Üzere Terk Olunur.
6. Zarar Kadîm Olmaz.
7. Beraati Zimmet Asıldır.
8. Arızî Sıfatlarda Aslolan Ademdir.
9. Bir Zamanda Sabit Olan Şeyin Hilâfına Delil Olmadıkça Bakasiyl Hükmolunur.
10. Yeni Meydana Gelen Bir Olayın Hâle (Şimdiki Zamana) En Yakın Vakte İzafesi Asıldır.
11. Kelâmda Aslolan Mâna-Yı Hakîkîdir.
12. Sarahat Karşısında Delâlete İtibar Yoktur.
13. Mevrid-i Nasd A İçtihada Mesağ Yoktur.
14. Kıyasa Aykırı Olarak Sabit Olan Şey Başka Şeye Makîsün Aleyh Olamaz.
15. İctihadla İctihad Nakz Olunmaz.
16. Meşakkat Kolaylığı Celbeder.
17. Bir İş Daralınca Genişlemeye Yüz Tutar.
18. Zarar Ve Mukabele-i Bizzarar Yoktur.
19. Zarar İzâle Olunur.
20. Zaruretler Mahzurlu Şeyleri Mubah Kılar.
21. Zaruretler Kendi Miktarınca Takdir Olunur.
22. Bir Özür İçin Caiz Olan Şey, O Özrün Zeva Liyle Bâtıl Olur, (Hükümsüz Kalır),
23. Mâni' Zail Oldukta Memnît Avdet Eder.
24. Bir Zarar Kendi Misliyle İzale Olunmaz.
25. Zararı Âmmı Defi' İçin Zararı Hass İhtiyar Olunur.
26. Zararı Eşed, Zararı Ahaf İle İzale Olunur.
27. İki Fesad Taarüz Ettikde Ahaffini İrtikâb İle Azaminin Çaresine Bakılır.
28. İki Şerden Ehven Olanı İhtiyar Olunur.
29. Def'i Mefâsid, Celb-i Menfaatten Evlâdır.
30. Zarar İmkân Nisbetinde Giderilir.
31. Hacet Umumi Olsun, Hususi Olsun Zaruret Menzilesine Tenzil Olunur.
32. İztirar Gayrin Hakkını İbtal Etmez.
33. Alınması Yasak (Haram) Olan Şey'in Verilmesi De Yasaktır.
34. İşlenmesi Yasak Olan Şeyin İstenmesi De Yasaktır.
35. Âdet Muharremdir:
36: Nâsın İstimali Bir Hüccettir Ki, Onunla Amel Vâcib Olur.
37. Âdeten Mümteni' Olan Şey, Hakikaten Mümteni' Gibidir..
38. Zamanın Değişmesiyle Ahkamın Değişmesi İnkâr Olunmaz.
39. Âdetin Delaletiyle Hakikî Mâna Terk Olunur...
40. Adet Ancak Muttarid Yahut Gaalip Oldukta Muteber Olur.
41. İtibar Galibi Şayiadır; Nadire Değildir.
42. Örfen Maruf Olan Şey Şart Kılınmış Gibidir.
43. Ticaret Erbabı Arasında Mâruf Olan Şey, Onlar Arasında Şart Kılınmış Gibidir.
44. Örf İle Tayîn, Nass İle Tayın Gibidir.
45. Mâni Ve Muktazi Taaruz Ettikte Mâni' Takdim Olunur.
46. Vücudde Bir Şeye Tâbi' Olan Hükümde Dahi Ona Tâbi' Olur.
47. Tabi' Olan Şeye Ayrıca Hüküm Verilmez.
48. Bir Şeye Mâlik Olan Kimse Onun Zaruriya-Tından Olan Şey'e De Mâlik Olur.
49. Asıl Sakıt Oldukta Feri De Sakıt Olur.
50. Sakıt Olan Şey Dönmez, Yani Giden Geri Gelmez.
51. Bir Şey Bâtıl Oldukta (Hükümsüz Kaldıkta) Onun Zımnındaki Şey De Bâtıl Olur.
52. Aslın İfası (Yerine Getirilmesi) Kabul Olmadığı Halde Bedeli İfa Olunur.
53. Bizzat Tecviz Olunmayan Şey Bitteba' Tecviz Olunabilir.
54. İbtidaen Tecviz Olunmayan Şey Bakaen Tecviz Olunabilir.
55. Teberru, Ancak Kabz (Teslim Almak)la Tamam Olur.
56. Liderin Halk Üzerindeki Tasarrufu Maslahata Bağlı ve Ona Dayanır.
57. Velayeti Hasse, Velayeti Ammeden Akvadır.
58. Sözün İmâli İhmalinden Evlâdır.
59. Hakikî Mâna Mümkün Olmadığında Mecaze Gidilir.
60. Bîr Kelâmın Î'mâli Mümkün Değilse İhmâl Olunur.
61. Mütecezzî Olmayan Bir Şeyin Bir Kısmını Zikretmek Tümünü Zikretmek Gibidir.
62. Mutlak Îtlâkı Üzere Carî Olur; Meğer Kî Nassan Veya Delâleten Takyîdî Delil Buluna..
63. Hazırdaki Vasıf Lağv, Gâibdeki Vasıf Muteberdir.
64. Sual, Cevapta İade Olunmuş Sayılır.
65. Sâkite Bir Söz İsnad Edilemez.
66. Bir Şey'in Umur-i Bâtınede Delili, O Şey'in Yerine Geçer.
67. Yazı İle Beyan, Sözle Beyan Gibidir..
68. Dilsizin Bilinen İşareti, Dil İle Beyan Gibidir.
69. Tercümanın Sözü Her Hususta Kabul Olunur.
70. Hatâsı Zahir Olan /Anne İtibar Yoktur.
71. Delilden Meydana Gelen İhtimal Karşısında Hüccet Kalmaz.
72. Tevehhüme İtibar Yoktur.
73. Burhan İle Sabit Olan Şey Aynen Sabit Gibidir.
74. Beyyine Müddei İçin Yemin İnkâr Eden Üzerinedir.
75. Beyyine Hücceti Müteaddiye; İkrar İse Hüccet-i Kasıradır.
76. Kişi İkrariyle İlzam Olunur.
77. Tenakuz İle Hüccet Kalmaz.
78. Asıl Sabit Olmadığı Halde Ferin Sabit Olduğu Vardır.
79. Şartın Sübutu Halinde Ona Bağlı Olan Şeyin De Sübutu Lâzım Gelir.
80. İmkân Nisbetinde Şarta Riayet Olunur.
81. Va'dler, Sureti Taliki İktibas İle Lâzım Olur.
82. Bir Şeyin Nef'i, Damanı Mukabelesindedir
83. Ücret İle Daman Cem' Olmaz.
84. Mazarrat, Menfaat Karşılığındadır.
85. Külfet Nimete, Nîmet De Külfete Göredir
86. Bir Fiilin Hükmü Failine Muzaf Kılınır; Ve Mücbir Sebep Olmadıkça Âmirine
Muzaf Kılınmaz
87. Bizzat Fiili İşleyen Fail İle Fiile Sebeb Olan (Müteşebbis) Birleştiğinde, Hüküm
O Faile İzafe Edilir.
88. Şer'î Cevaz Tazmine Aykırıdır.
89. Bir Fiili Bizzat İşliyen, Bunu Kasden Yapmasa Bile Yine De Tazmin Gerekir.
90. Mütesebbib (Bir Fiile Sebeb Olan Kimse) Kasden O Fiili İşlemedikçe Kendisine Tazmin Gerekmez.
91. Hayvanın Kendiliğinden Olarak Yaptığı Cinayet Ve Zararı Hederdir.
92. Başkasının Mülkünde Tasarrufla Emretmek Bâtıldır.
93. Meşru Bir Sebeb Olmaksızın Başkasının Malını Almak Caiz Değildir.
94 Bir Şeyde Temellük Sebebinin Değişmesi, O Şeyin Değişmesi Yerine Geçer.
95. Kim Ki Bir Şeyi Vaktinden Evvel İstical Eyler İse Mahrumiyetle Muâtab Olunur.
96. Her Kim Ki Kendi Tarafından Tamam Olan Şeyi Nakza Say Ederse Sayi Merduttur.
97. Hak Muhteremdir Ve Korunması Vacibdir.
98. Mubah İle Herkes İntifa Edebilir.
99. Herkes Kendi Mülkünde İstediği Gibi Tasarruf Eder.
100. Zahir Olan Sözlerin Te'vil Ve Tefsire İhtiyacı Yoktur.
101. Vefatla Zimmet Zail Olur.
102. Bir Özür İçin Caiz Olan Şey O Özrün Ortadan Kalkmasıyla Hükümsüz Olur.
Çevrimdışı
Çevrimdışı
