SELEF-İ SALİH'İN AKİDESİ ile İLGİLİ TE'LİFLER:
Ehl-i sünnet ve'l-cemaat'in eşsiz ilim adamları selef akidesine dair pekçok eser yazmış, bu akidenin esaslarına dair kaideleri ortaya koymaya itina göstermiş, kitab ve sünnetten onlara dair deliller getirmiş, bid'at ehlinin görüşlerini reddedip, onların yanlışlıklarını açığa çıkarmış, hak ile batıla karşı durmuş, cehalete karşı ilim ile, bid'ate karşı sünnet ile çıkmışlar, bid'at ehlinin ellerindeki silahlarını almışlar, hakkı üstün kılıp, batılı çürütmüşlerdir. Bütün bunları ise ancak dini korumak maksadı ile yapmışlardır.
Burada şu "veciz: özlü" eseri hazırlarken başvurduğum eserlerden bir bölümünü kaydetmem faydalı olacaktır ta ki -değerli müslüman kardeşim- akiden ile ilgili ilim ve basiret sahibi olasın, bu akidenin -selef-i salih akidesinin- esas olduğunu ve sonraki asırlarda karşı karşıya kaldığı tahrif ve değişiklikleri bilesin. Bu değişiklikler selef-i salihimizin -ashab, tabîin ve onlara güzel bir şekilde uyanların- şeriat sahibi ve bu büyük dinin Rasülünden almış oldukları akideye sonradan girmiş hususlardır.
Ümmetin ilim adamlarından çok sayıda kimseler eserlerinde selef-i salih'in akidesini açıklamış bulunmaktadır. Bunların hepsini zikretmek için değil de örnek olmak üzere bir kısmını kaydedelim:
1. Ahmed b. Hanbel (v. 241 h.), Kitabu's-Sünne.
2. Abdullah b. Ahmed b. Hanbel (v. 290 h.), Kitabu's-Sünne.
3. Ebu Bekr Ahmed b. Yezid el-Hallal (v. 211 h.), Kitabu's-Sünne.
4. Hafız Ebu Bekr b. Ebi Asım (v. 287 h.), Kitabu's-Sünne.
5. Muhammed b. Naşr el-Mervezî (v. 294 h.), Kitabu's-Sünne.
6. İmam Hasen b. Ali el-Berbeharî (v. 329 h.), Şerhu's-Sünne.
7. İmam Hüseyin b. Mes'ud el-Beğavî (v. 436 h.), Şerhu's-Sünne.
8. İmam Ebu Bekr Muhammed b. el-Hüseyin el-Acurrî (v. 360 h.),
9. İmam Ebu Hatim er-Razî (v. 327 h.), Kilabu Asli's-Sünneti ve'tikadi'd-Din.
10. İmam Ebu Cafer Muhammed b. Cerir et-Taberî (v. 310 h.), Sarihu's- Sünne.
11. Ebu Hafs Ömer b. Ahmed b. Osman b. Şahin (v. 279 h,), Şerhu Mezahibi Ehli's-Sünneti ve Marifetu Şeraii'd-Dinî ve'Temessuki bi's-Sünen.
12. İmam İbn Ebi Zemeneyn el-Endelusî (v. 399 h.), Usulu's- Sünne.
13. İmam Hafız Ali b. Ömer ed-Darakutnî (v. 385 h.), Kitabu'n-Nuzul; Kitabu's-Sıfat ve Kitabur -Ru'ye.
14. İmam Ebu Bekr Muhammed b. İshak b. Huzeyme (v. 311 h.), Kitabu'l-Tevhid ve İsbatu Sıfati'r-Rabbi Azze ve Celle.
15. Abdullah b. Ebi Zeyd el-Kayrevanî (v. 386 h.), Mukaddimetu İbn Ebi Zeyd el-Kayrevanî fi'l-Akide.
16. İmam Ebu Abdullah b. Batta el-Ukberî el-Hanbelî (v. 387 h.), el-İbânetu an Şeriati'l-Fırkati'l-Naciyeti ve Mucanebetu'l-Fıraki'l-Mezmuneti.
17.İmam Ebu Bekr el-İsmailî (v. 371 h.), İ'tikadu Eimmeti'l-Hadis.
18. İmam Ebu'l-Hasen el-Eş'arî (v. 320 h.), el-İbane an Usuli'd-Diyane; Risaletun ila Ehli's-Suğur ve Makalatu'l-İslamiyyîn.
19. İmam Ebu Osman İsmail b. Abdi'r-Rahman es-Sabunî (v. 449 h.), Akidetu's-Selefî Eshabi'l-Hadîs.
20. İmam Ebu Ali el-Hasen b. Ahmed b. el-Benna el-Hanbelî el-Bağdadî (v. 471 h.), el-Muhtaru fi Usuli's-Sünne.
21. İmam Ebu'l-Kasım Hibetullah b. el-Hasen b. Mansur et-Taberîel-Lalekaî (v. 418 h.), Şerhu Usuli İ'tikadi Ehli's-Sünneti ve'l-Cemaati.
22. Ebu İsmail el-Herevî (v. 481 h.), Kitabu'l-Erbain fi Delaili't-Tevhid.
23. Ebu'ş-Çeyh el-Isfahanî (v. 369) h.), Kitabu'l-Azama.
24. Ebu Bekr Ahmed b. el-Hüseyn el-Beyhakî (v. 458 h.), el-İ'tikadu ve'l-Hidaye.
25. Ebu'l-Kasım İsmail b. Muhammed et-Temimî el-İsfahanî (v. 535 h.), el Huccetu fi Beyani'l-Mahacceti ve Şerhu Akideti Ehli's-Sünneti.
26. İmam Ahmed b. Muhammed b. Selame Ebu Cafer et-Tahavî el-Ezdî el-Hanefî (v. 321 h.), el-Akidelu't-Tahâviye.
27. İmam Muvaffaku'd-Din Ebu Muhammed Abdullah b. Kudame el- Makdisî (v, 620 h.), Lum'atu'l-İtikadi'l-Hadî ila Sebili'r-Reşad.
28. İmam Ebu Muhammed Abdullah b. Yusuf el-Cuveynî (v. 438 h.), en-Nasihatu fi Sıfati'r-Rabbi Celle ve Ala.
29. İmam Ebu Abdullah Muhammed b. İsmail el-Buharî (v. 256 h.), Kitabu't-Tevhid.
30. İmam Muhammed b. İshak b. Mende (v. 395 h.), Kitabu't-Tevhid ve Marifeti Esmaillahi ve Sıfatihi.
31. İmam Ebu Ubeyd el-Kasım b. Sellam (v. 224 h,), Kitabu'l-İman.
32. Hafız Muhammed b. Yahya b. Ömer el-Adenî (v. 243 h.), Kitabu'l-İman.
33. Hafız Ebu Bekr b. Muhammed b. Ebi Şeybe (v. 235 h.), Kitabu'l-İman.
34. Hafız Muhammed b. İshak b. Mende (v. 395 h.), Kitabu'l-İman.
35. el-Hafız Ebu Abdullah el-Halimî el-Buharî (v. 403 h.), Şuabu'l- İman.
36. Kadı Ebu Ya'la (v. 458 h.), Mesâilu'l-İman.
37. İmam Hafız İbn Mende (v. 359 h.), er-Reddu ale'l-Cehmiyye.
38. İmam Osman h. Said ed-Darımî (v. 280 h.) er-Reddu ale'l-Cehmiyye.
39. İmam Ahmed b. Hambel (v. 241 h.), er-Reddu ale'l-Cehmiyyeti ve'z-Zenadika.
40. İmam Hafız Ebu Naşr Ubeydullah b. Sad es-Seczî (v. 444 h.), er-Raddu ala men Enkera'l-Harfe ve's-Savt.
41. İmam Ebu Muhammed Abdullah b. Müslim b. Kuteybe ed-Dineverî (v. 276 h.), el-İhtilafu fi'l-Lafzi ve'r-Raddu ale'l-Cehmiyeti ve'l-Müşebbibeti.
42. İmam Buharî (v. 256 h.), Halku Ef'ali'l-İbadi ve'r-Raddu ale 'l-Cehmiyeti ve Ashabi't-Ta'til.
43. Hafız Ebu'l-Fadl Muhammed b. Tahir el-Makdısî el-Maruf -bi. İbni'l-Kayseranî- (v. 507 h.), Mes'eletu'l-Uluvvi ve'n-Nuzuli fi'l-Hadis.
44. İmam ez-Zehebî (v. 748 h.), el-Uluvv li'l-Aliyyi'l-Azim ve İdahu Sahihi'l-Abbari min Sakimiba ile el-Erbain fi Sıfa-ti Rabbi'l-Alemin.
45. Hafız Muhammed b. Osman b. Ebi Şeybe el-Absî (v. 297 h.), Kitabu'l-Arşi ve ma Ruvi'ye fih.
46. İmam Muvaffaku'd-Din İbn Kudame el-Makdisî (v. 620 h.), İsbatu Sıfati'l-Uluvv.
47. İmam Zeynu'd-Din Mer'î b. Yusuf el-Kermî el-Makdisî el-Hanbelî (v. 1033 h.), Ekavilu's-Sikat fi Te'vili'l-Esmai ve's-Sıfat.
48. İmam Beyhakî (v. 458 h.), Kitabu'l-Esmai ve's-Sıfat, el-Ba'su ve'n-Nuşûr ile İsbatu Azabi'l-Kabr.
49. İmam Ebu Bekr el-Acurrî (v. 360 h.), el-Tasdiku bi'n-Nazari ilallahi Teala fi'l-Ahireti.
50. İmam Alau'd-Din b. el-Attar (v. 724 h.), el-İtikadu'l-Halisu mine'ş-Şekkî ve'l-İntikad.
51. İmam Abdu'l-Bakî el-Nevahilî el-Hanbelî (v. 1071 h.), el-Uyunuve'l-Eser fi Akaidi Ehli'l-Eser.
52. İmam Muhammed b. Ali es-Şevkanî (v. 1250 h.), el-Tuhfetu fi Mezahibi's-Selef.
53. Muhammed Sıddik Han el-Kannûcî (v. 1307 h.), Kutûfu's-Simar fiBeyani Akideti Ehli'l-Eser ile ed-Dinu'l-Hâlis.
54. Allame Muhammed b. Ahmed es-Sefarînî (v. 1188 h.), Levamiu'l-Envari'l-Behiyye ve Sevatiu'l-Esrari'l-Eseriyye ile Levaihu'l-Envari's-Seniyye ve Levakihu'l-Efkari's-Sünniyye Şerhu Kasideti Ebi Davud el -Haiyye.
55. İmam Ahmed b. Ali el-Makrizî (v. 845 h.), Tecridu't-Tevhidi el-Mufid.
56. Ayrıca, Ehl-i sünnet'e mensub iki kişinin dahi hakkında farklı kanaat belirtmediği, akaid ilmindeki te'lifin atlısı Şeyhu'l-İslam İbn Teymiye (v. 728 h.) bu ilmi tertib etmiş, esas kaidelerini, yöntemlerini ortaya koymuş birisi olup, bu hususta pekçok eser vermiştir. Bunların bazıları:
Minhacu's-Sünneti'n-Nebeviyye, Der'u Tearuzi'l-Akli ve'n-Nakl, Buğ'yetu'l-Mürtad fi Reddi ale'l-Mütefelsifeti ve Ehli'l-İlhad, İktidau's-Sırati'l-Müstakim li Muhalefeti Ashabi'l-Cahîm, es-Sarimu'l-Meslûl ala Şatimi'r-Rasûl, Kitabu'l-İman, er-Risaletu't-Tedmuriyye, Kaidetun Celiyye fi't-Tevessüli ve'l-Vesile, er-Reddu ale'l-Mantıkiyyin, el-Akidetu'l-Vasıtiyye, el-Akidetu'l-Hameviyye, er-Risaletu't-Tis'iniyye, Beyanu Telbisi'l-Cehmiyye, en-Nubuvvât, Şerhu'l-Akideti'l-İsfehaniyye, Şerhu Hadisi'n-Nuzûl.
Ayrıca te'liflerinin çoğunun biraraya getirildiği büyükçe otuzyedi cilt teşkil eden ve önemli çoğunluğu akaid bahislerini ele alan Mecmuu'l-Fetâvâ adlı eseri.
57. Birinci süvarinin öğrencisi, te'lifin ikinci atlısı olan ikinci Şeyhu'l-İslam, Rabbani ilim adamı, sapık fırkalara red alanında güzel gayretleri bulunan İbnu'l-Kayyim el-Cevziyye (v. 752 h.)'nin bu alandaki bazı eserleri:
es-Savaiku'l-Mursele ale'l-Cehmiyyeti ve'l-Muattile, İctimau'l-Cuyuşi'l-İslamiyye ala Ğazvi'l-Muattileti ve'l-Cehmiyye, el-Kasidetu'n-Nuniyye, Şifau'l-Alil fi Mesaili'l-Kadai ve'l-Kaderi vel-Hikmeti ve't-Ta'lil, Tariku'l-Hicreteyn ve Babu's-Saadeteyn... ve buna benzer değerli diğer eserleri.
Sözünü ettiğimiz bütün te'lifler ve eserler yüce Allah'a hamdolsun ki basılıdır. Sözünü etmediğimiz ve kimisi basılı, kimisi henüz yazma olan daha pekçok eser de vardır.
