A
Çevrimdışı
AffetbiziAllahım
Guest
NİKÂHIN RÜKUNLARI, ŞARTLARI VE VELİDEKİ ŞARTLAR HAKKINDA ÖNEMLİ ÖZET
Nikâh Akdinin Rükünleri Ve Şartları Nelerdir?
İslam dininde nikâh akdinin rükünleri üçtür:
Birincisi: Nikâhın sahih olmasına mani olacak hiçbir engelin bulunmaması. Akrabalıktan yahut süt emmeden kaynaklanan haramlılık vb engellerin olmaması. Yahut erkeğin kâfir kadının Müslüman olması ve diğer evlilik önünde br genlin bulunmaması gerekir.
İkincisi: Nikâh akdinde velinin yahut velinin konumunda olan kişinin“ icap” (bir şeyi kendisine vacip ve gerekli kılmak, teklifte bulunmak)sözü söylemesidir. Evlenecek olan erkeğe; “falan kızı seninle nikâhlıyorum/evlendiriyorum” yahut buna benzer söz söylemesidir.
Üçüncüsü: kabul etme. Kabul edecek olan da evlenecek olan erkeğin yahut onun konumuna geçecek olan kimsenin söyleyeceği sözdür. Örneğin: evlenmeyi, kabul ettim ve benzeri bir söz söylemedsidir.
Nikâh Akdinin Sahih Olması İçin Gereken Şartlar:
Birincisi: Evlenecek olan tarafların isimleriyle yahut işaret ederek ya da vasıflarıyla tayin edilmesi gerekir.
İkincisi: evlenecek tarafların eşleriyle evlenmelerine rızalarını olması. Çünkü Rabbimiz şöyle buyurur:
"Dul (kocası vefat etmiş yahut boşanmış) kadın emri olmadan evlendirilemez. Bekâr kıza izni sorulmadan evlendirilemez."
Ey Allah'ın Rasulu! Bekâr kızın izni nasıldır? diye sorulunca Rasulullah (s.a.v.): "Onun izni susmasıdır," cevabını vermiştir. "(Buhari, 4741)
Üçüncüsü: kadının velisinin nikâh akdini yapması gerekir. Çünkü Allah Teâlâ velilere nikâh hususunda hitap ederek şöyle demiştir: “Sizden bekâr olanları, kölelerinizden ve cariyelerinizden durumu uygun olanları evlendirin. Eğer bunlar yoksul iseler, Allah onları lütfuyla zenginleştirir. Allah, lütfu geniş olandır, hakkıyla bilendir.” (Nur, 32)
Ve hadisi şerifte şöyle buyrulur:“Hangi kadına velisinin izni olmaksızın nikâh kıyılırsa onun nikâhı batıldır onun nikahı batıldır onun nikahı batıldır.”(Tirmizi, 1021 ve başkaları rivayet etmiştir. Hadis sahihtir.)
Dördüncüsü: Nikâh akdine şahitlik eden şahitlerin olması. Hadiste şöyle buyrulur: “Veli ve iki şahit olmaksızın nikâh olmaz” (Taberani sahih El-Cami, 7558)
Bunun yanında nikâhın ilan edilmesinden emin olunmalıdır. Hadiste şöyle buyurulur: “Nikahı ilan ediniz”(İmam Ahmet, sahih El Cami de hasen demiştir.)
Velide Aranan Şartlar İse Şöyledir:
1-Akıllı olması.
2-Buluğ çağına girmiş olması.
3-Hür olması.
4- Evlenecek olan eşlerin dinlerinin aynı olması. Çünkü kâfir bir kimsenin Müslüman bir kadının yahut Müslüman bir erkeğin üzerinde velayeti yoktur. Aynı şekilde Müslüman bir kimsenin kâfir bir erkek yahut kâfir bir kadın üzerinde velayeti yoktur. Ancak dinleri farklı dahi olsa kâfir bir kimse kâfir bir kadının velisi olarak evlendirme velayetine sahiptir. Mürted kimsenin ise hiç kimse üzerinden velayeti yoktur.
5-Adalet. Veli kimsenin fasık olmaması gerekir. Bu şart bazı âlimlere göredir. Bazı âlimler ise: velinin zahirde adil olması yeterlidir. Yani evlendirecek olduğu kimsenin maslahat ve çıkarlarını düşünmesinin/gözetmesinin yeterli olduğunu söylemişlerdir.
6-Erkek olması. Hadisi şerifte şöyle buyrulur: Bir kadın başka bir kadıın evlendiremez yine bir kadın kendini evlendiremez. Kendini evlendiren kadın zina edecek olan kadındır.(İbni Mace, 1782. Sahih El-Cami, 7298)
7- Raşit olması. Yani veli evlendirecek olduğu kimsenin maslahat ve çıkarlarını örneğin: evlenecek kimsede denklik var mı yok mu bilmesi gerekir.
Nikâh akdinde velinin kimler olması gerektiği konusunda fakihler arsında düzenli bir sıralama vardır. Yani yakın bir veli ancak diğer daha yakın velinin olmadığı yahut velilik şartlarını taşımadığı durumlarda kadının velisi olabilir.
Kadının velisi sırasıyla şöyledir: babasıdır, vasisi[1], baba tarafından dedesi ve üstü, oğlu daha sonra oğullarının oğulları(torunlar)ve aşağısı, anne ve babasından kardeşi, babasından kardeşi, bunların oğulları, anne ve babasının amcası, babası tarafından amcası, bunların oğulları daha sonra evlenecek olan kadına nesep olarak miras hususunda asabe[2] konumunda olan en yakın akrabalardır.
Velinin olmadığı yerde; Müslüman emir yahut emirin makamına geçecek olan İslam kadı(hakim) velisi olmayanın velisidir.
Allah en doğrusunu bilendir.
Şeyh Muhammed Salih El-Müneccid
NİKÂH ŞARTLARI VE RÜKUNLARI NELERDİR?
Evlilik hangi şartlarda helal olur? Evlilik şartları nelerdir? Bir kadın ve bir erkek gizlice evlenmeye karar verseler, bu evlilikten doğacak çocuk zina çocuğu mu olur? Çocuk ne zaman meşru bir çocuk olur?
Nikâh meşru olursa doğacak çocukta meşru olur? Zina’dan yahut her iki taraf yani kadın ve erkeğin bilgisi dâhilinde gerçekleşen batıl bir nikâhtan doğmamış ise, çocuk meşrudur. Nikâh; gerekli şart ve rükünleri barındırırsa örneğin iycab ve Kabul gibi, bunların da arapça olma şartı yoktur her hangi bir dil ile de olur.
Nikâhın şartları bu yukarda bahsettiğimiz iycab ve kabul dışında şu şartları içermesi gerekir:
1-Eşlerin tayin edilmiş olması gerekir. Veli; kızımla seni evlendirdim” dese hangi kızını tayin ettiği belli olmadığı için bu nikâh olmaz. Küçük kızım, büyük kızım yahut Zeynep, Fatma gibi hangi kızını evlendirdiğini belirtmesi gerekir.
2- Evlenecek olan erkek ve kadının rızası.
3-Evlilikte velinin olması. Çünkü hadiste: Velisi nikâh olmaz” buyrulur. (Ebu Davut, Tirmizi, Suyuti sahih demiştir.)
Hangi kadın velisinin izni olmadan evlenirse nikâhı batıldır, nikâhı batıldır.” (Ebu Davut, Tirmizi, Albani sahih demiştir.)
4-Zahiren adil olan mükellef iki erkek şahit olması gerekir.
İbni Zübeyr şöyle demiştir: Ömer (r.a)’ın yanına bir erkek ve bir kadının şahitlik yapmış olduğu bir nikâh meselesi söylendi. Bu gizli bir nikâhtır. Bundan dolayı ben bu nikâha izin vermiyorum hala evlenmeye ısrar edersen seni recm ederim” demiştir. (İmam Malik tahric etmiştir.
İbni Abbas’dan (r.a) merfu olarak rivayet edildiğine göre şöyle demiştir:”Kendilerini evlendiren kadınlar kötü kadınlardır.”(Heysemi senedinde zayıflık var demiştir.)
5-Eşlerin evlenmeye herhangi bir manilerinin olmaması gerekir. Nesep olarak yahut süt emme olarak yahut akrabalık olarak ya da din farkı olarak örneği: Müslüman bir erkek Mecusi bir kadınla evlenemez. Yahut Müslüman bir kadın Müslüman olmayan bir erkek evlenmez. Yahut kadının iddet beklemesi ya da eşlerden birinin ihramlı olması gibi evlenmeye herhangi bir mani olmaması gerekir.
[1] Vesâyet altındaki küçüğün ve mahcurun hukûkî muâmelelerde işlerini görmek, onları temsil etmek üzere mahkemece vazifelendirilmiş kişi. Medenî hakları kısıtlanmış olan kimselerin (mahcur) ve kânûnî velilerinin ölmesi sebebiyle velisiz kalan küçüklerin mallarını idâre etmek ve hukûkî muâmelelerinde onları temsil etmek üzere mahkemece vazifelendirilmiş olan şahıstır.Çev.
[2] Asabe:Yalnız başına olduğunda bütün mirası Ashabü'l Ferâiz'den mirasçı bulununca onlardan artanı alan ve ölene (mûris'e) araya kadın girmeksizin bağlanan erkek hısımlarla bu hükümde olan diğer kimselerdir. Oğlu, oğlun ilânihaye oğlu gibi. Bunların belirli miras hisseleri ayet ve hadislerde belirlenmemiştir. Çev.
Nikâh Akdinin Rükünleri Ve Şartları Nelerdir?
İslam dininde nikâh akdinin rükünleri üçtür:
Birincisi: Nikâhın sahih olmasına mani olacak hiçbir engelin bulunmaması. Akrabalıktan yahut süt emmeden kaynaklanan haramlılık vb engellerin olmaması. Yahut erkeğin kâfir kadının Müslüman olması ve diğer evlilik önünde br genlin bulunmaması gerekir.
İkincisi: Nikâh akdinde velinin yahut velinin konumunda olan kişinin“ icap” (bir şeyi kendisine vacip ve gerekli kılmak, teklifte bulunmak)sözü söylemesidir. Evlenecek olan erkeğe; “falan kızı seninle nikâhlıyorum/evlendiriyorum” yahut buna benzer söz söylemesidir.
Üçüncüsü: kabul etme. Kabul edecek olan da evlenecek olan erkeğin yahut onun konumuna geçecek olan kimsenin söyleyeceği sözdür. Örneğin: evlenmeyi, kabul ettim ve benzeri bir söz söylemedsidir.
Nikâh Akdinin Sahih Olması İçin Gereken Şartlar:
Birincisi: Evlenecek olan tarafların isimleriyle yahut işaret ederek ya da vasıflarıyla tayin edilmesi gerekir.
İkincisi: evlenecek tarafların eşleriyle evlenmelerine rızalarını olması. Çünkü Rabbimiz şöyle buyurur:
"Dul (kocası vefat etmiş yahut boşanmış) kadın emri olmadan evlendirilemez. Bekâr kıza izni sorulmadan evlendirilemez."
Ey Allah'ın Rasulu! Bekâr kızın izni nasıldır? diye sorulunca Rasulullah (s.a.v.): "Onun izni susmasıdır," cevabını vermiştir. "(Buhari, 4741)
Üçüncüsü: kadının velisinin nikâh akdini yapması gerekir. Çünkü Allah Teâlâ velilere nikâh hususunda hitap ederek şöyle demiştir: “Sizden bekâr olanları, kölelerinizden ve cariyelerinizden durumu uygun olanları evlendirin. Eğer bunlar yoksul iseler, Allah onları lütfuyla zenginleştirir. Allah, lütfu geniş olandır, hakkıyla bilendir.” (Nur, 32)
Ve hadisi şerifte şöyle buyrulur:“Hangi kadına velisinin izni olmaksızın nikâh kıyılırsa onun nikâhı batıldır onun nikahı batıldır onun nikahı batıldır.”(Tirmizi, 1021 ve başkaları rivayet etmiştir. Hadis sahihtir.)
Dördüncüsü: Nikâh akdine şahitlik eden şahitlerin olması. Hadiste şöyle buyrulur: “Veli ve iki şahit olmaksızın nikâh olmaz” (Taberani sahih El-Cami, 7558)
Bunun yanında nikâhın ilan edilmesinden emin olunmalıdır. Hadiste şöyle buyurulur: “Nikahı ilan ediniz”(İmam Ahmet, sahih El Cami de hasen demiştir.)
Velide Aranan Şartlar İse Şöyledir:
1-Akıllı olması.
2-Buluğ çağına girmiş olması.
3-Hür olması.
4- Evlenecek olan eşlerin dinlerinin aynı olması. Çünkü kâfir bir kimsenin Müslüman bir kadının yahut Müslüman bir erkeğin üzerinde velayeti yoktur. Aynı şekilde Müslüman bir kimsenin kâfir bir erkek yahut kâfir bir kadın üzerinde velayeti yoktur. Ancak dinleri farklı dahi olsa kâfir bir kimse kâfir bir kadının velisi olarak evlendirme velayetine sahiptir. Mürted kimsenin ise hiç kimse üzerinden velayeti yoktur.
5-Adalet. Veli kimsenin fasık olmaması gerekir. Bu şart bazı âlimlere göredir. Bazı âlimler ise: velinin zahirde adil olması yeterlidir. Yani evlendirecek olduğu kimsenin maslahat ve çıkarlarını düşünmesinin/gözetmesinin yeterli olduğunu söylemişlerdir.
6-Erkek olması. Hadisi şerifte şöyle buyrulur: Bir kadın başka bir kadıın evlendiremez yine bir kadın kendini evlendiremez. Kendini evlendiren kadın zina edecek olan kadındır.(İbni Mace, 1782. Sahih El-Cami, 7298)
7- Raşit olması. Yani veli evlendirecek olduğu kimsenin maslahat ve çıkarlarını örneğin: evlenecek kimsede denklik var mı yok mu bilmesi gerekir.
Nikâh akdinde velinin kimler olması gerektiği konusunda fakihler arsında düzenli bir sıralama vardır. Yani yakın bir veli ancak diğer daha yakın velinin olmadığı yahut velilik şartlarını taşımadığı durumlarda kadının velisi olabilir.
Kadının velisi sırasıyla şöyledir: babasıdır, vasisi[1], baba tarafından dedesi ve üstü, oğlu daha sonra oğullarının oğulları(torunlar)ve aşağısı, anne ve babasından kardeşi, babasından kardeşi, bunların oğulları, anne ve babasının amcası, babası tarafından amcası, bunların oğulları daha sonra evlenecek olan kadına nesep olarak miras hususunda asabe[2] konumunda olan en yakın akrabalardır.
Velinin olmadığı yerde; Müslüman emir yahut emirin makamına geçecek olan İslam kadı(hakim) velisi olmayanın velisidir.
Allah en doğrusunu bilendir.
Şeyh Muhammed Salih El-Müneccid
NİKÂH ŞARTLARI VE RÜKUNLARI NELERDİR?
Evlilik hangi şartlarda helal olur? Evlilik şartları nelerdir? Bir kadın ve bir erkek gizlice evlenmeye karar verseler, bu evlilikten doğacak çocuk zina çocuğu mu olur? Çocuk ne zaman meşru bir çocuk olur?
Nikâh meşru olursa doğacak çocukta meşru olur? Zina’dan yahut her iki taraf yani kadın ve erkeğin bilgisi dâhilinde gerçekleşen batıl bir nikâhtan doğmamış ise, çocuk meşrudur. Nikâh; gerekli şart ve rükünleri barındırırsa örneğin iycab ve Kabul gibi, bunların da arapça olma şartı yoktur her hangi bir dil ile de olur.
Nikâhın şartları bu yukarda bahsettiğimiz iycab ve kabul dışında şu şartları içermesi gerekir:
1-Eşlerin tayin edilmiş olması gerekir. Veli; kızımla seni evlendirdim” dese hangi kızını tayin ettiği belli olmadığı için bu nikâh olmaz. Küçük kızım, büyük kızım yahut Zeynep, Fatma gibi hangi kızını evlendirdiğini belirtmesi gerekir.
2- Evlenecek olan erkek ve kadının rızası.
3-Evlilikte velinin olması. Çünkü hadiste: Velisi nikâh olmaz” buyrulur. (Ebu Davut, Tirmizi, Suyuti sahih demiştir.)
Hangi kadın velisinin izni olmadan evlenirse nikâhı batıldır, nikâhı batıldır.” (Ebu Davut, Tirmizi, Albani sahih demiştir.)
4-Zahiren adil olan mükellef iki erkek şahit olması gerekir.
İbni Zübeyr şöyle demiştir: Ömer (r.a)’ın yanına bir erkek ve bir kadının şahitlik yapmış olduğu bir nikâh meselesi söylendi. Bu gizli bir nikâhtır. Bundan dolayı ben bu nikâha izin vermiyorum hala evlenmeye ısrar edersen seni recm ederim” demiştir. (İmam Malik tahric etmiştir.
İbni Abbas’dan (r.a) merfu olarak rivayet edildiğine göre şöyle demiştir:”Kendilerini evlendiren kadınlar kötü kadınlardır.”(Heysemi senedinde zayıflık var demiştir.)
5-Eşlerin evlenmeye herhangi bir manilerinin olmaması gerekir. Nesep olarak yahut süt emme olarak yahut akrabalık olarak ya da din farkı olarak örneği: Müslüman bir erkek Mecusi bir kadınla evlenemez. Yahut Müslüman bir kadın Müslüman olmayan bir erkek evlenmez. Yahut kadının iddet beklemesi ya da eşlerden birinin ihramlı olması gibi evlenmeye herhangi bir mani olmaması gerekir.
[1] Vesâyet altındaki küçüğün ve mahcurun hukûkî muâmelelerde işlerini görmek, onları temsil etmek üzere mahkemece vazifelendirilmiş kişi. Medenî hakları kısıtlanmış olan kimselerin (mahcur) ve kânûnî velilerinin ölmesi sebebiyle velisiz kalan küçüklerin mallarını idâre etmek ve hukûkî muâmelelerinde onları temsil etmek üzere mahkemece vazifelendirilmiş olan şahıstır.Çev.
[2] Asabe:Yalnız başına olduğunda bütün mirası Ashabü'l Ferâiz'den mirasçı bulununca onlardan artanı alan ve ölene (mûris'e) araya kadın girmeksizin bağlanan erkek hısımlarla bu hükümde olan diğer kimselerdir. Oğlu, oğlun ilânihaye oğlu gibi. Bunların belirli miras hisseleri ayet ve hadislerde belirlenmemiştir. Çev.
