Neler yeni
İslami Forum, Dini Forum, islami site, islami sohbet, radyo, islami bilgiler

İslam-tr.org'a hoş geldiniz! Hemen üye olun ve kendi konularınızı, düşüncelerinizi paylaşarak bu platforma katılın. Oturum açtıktan sonra, İslam dini, tarih ve güncel konularla ilgili paylaşımlarda bulunabilirsiniz.

Çözüldü Peygamberler ve Salih Kimselerin Kabirleri İçin Yolculuğa Çıkmak Câiz mi?

M Çevrimdışı

Muvahhid Faruk

* لا أمثل إلا نفسي *
İslam-TR Üyesi
Kabir Ziyareti İçin Sefere Çıkmanın HükmüBismillahir Rahmanir RahimSelamun AleykumHer hangi bir Peygamberin kabrini veya salih zat olarak bilinen kişilerin kabrini ziyaret etmek için sırf bundan dolayı sefere çıkmanın hükmü nedir?Bu konuda cumhur ulemanın görüşü nedir?Lütfen kaynak vererek cevaplayın.
 
Abdulmuizz Fida Çevrimdışı

Abdulmuizz Fida

فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ
Admin
Peygamberler ve Salih Kimselerin Kabirleri İçin Yolculuğa Çıkmak
İbn Habîb der ki:
"el-Mebsût'ta İmâm Mâlik'in şu görüşü vardır:
"Medine halkından mescide girip çıkan kimsenin, Peygamber'in kabrinin başında durması gerekmez. Ancak yabancılar bunu yapabilir",
"Bir yolculuktan gelen veya bir yolculuğa çıkan kimsenin, Peygamber'in kabri başında durup O'na salâvat getirmesi, O'nun için, Ebû Bekir ve Ömer için duada bulunmasında bir mahzur yoktur."

İmâm Mâlik'e:
"Medine halkından bâzı kimseler bir yolculuktan gelmedikleri veya bir yolculuğa niyet etmedikleri halde günde bir veya birkaç kez bunu yapıyorlar. Belki de Cumua günleri veya başka zamanlar, bir-iki defa veya daha fazla gelip kabrin başında duruyor, selâm veriyor ve bir süre dua ediyorlar' denmişti, o şöyle cevab verdi:
"Ülkemizdeki fıkıh âlimlerinden böyle yapılabileceğine dâir birşey duymadım; bunu terketmek daha iyidir.

"Bu ummetin sonra gelenlerinin ıslâhı ve kurtuluşu ancak ve ancak önce gelenlerini (selefini) ıslâh edip kurtuluşa erdiren şeylerle mümkündür."

Ben bu ummetin önce gelenlerinden (selefinden) ve efendilerinden böyle yaptıklarına dâir hiçbir şey bilmiyorum.
Şu halde Rasûlullah'ın kabri başında durmak bir yolculuktan gelen veya yolculuğa niyetlenen kimselerin dışında diğerlerine mekruhtur."

İbnu'l-Kâsım da şöyle diyordu:
"Medine halkının Medine'ye girerlerken ve çıkarlarken Peygamber'in kabrine gelip selâm verdiklerini gördüm. İşte bu sebeble... şu görüşe sahibti..." (Burada asıl nushada siliklik vardır.)

Ebu'l-Velîd el-Bâci şöyle bir değerlendirme yapar:
"İmâm Mâlik, Medine halkı ile yabancıları ayrı tutmuştur. Çünkü yabancılar, Peygamber'in kabrini ziyaret amacıyla gelmektedirler. Medine halkı ise zâten orada oturmakta olup, mescide gelişleri kabri ziyaret ve selâm vermek için değildir.
Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Efendimiz şöyle buyurmuşlardır:
"Ey Allah'ım, benim kabrimi, kendisine ibadet edilen bir put hâline getirme"
(Muvatta', Kasru's-Salât fi's-Sefer 85)

"Peygamberlerinin kabirlerini mescid edinen kimselere Allah'ın gadabı şiddetlidir"
(Muvatta', Kasru's-Salât fi's-Sefer 85.)

"Benim kabrime ikide bir gelip orayı bayram yerine döndürmeyin"
(Ebû Dâvûd, Menâsik 100)

Ahmed b. Şûbe 'nin kitabında, Peygamber'in kabri yanında duran kimsenin oraya fazla yaklaşmaması, el sürmemesi ve uzun süre, orada kalmaması gerektiği ifâde edilir.
"el-Utbiyye"-de (Bu eser, İmâm Mâlik'in mezhebine ait mes'elelerle ilgili olup 254/868'-de vefat eden Endülüslü fakîh Muhammed b. Ahmed b. Abdilazîz el-Utbî .el-Kurtubî tarafından kaleme alınmıştır -Kâtib Çelebi, Keşfü'z-Zunûn, İstanbul 1971, 11/1124- ) ise İmâm Mâlik:
"Ziyaretçi Mescid-i Nebevî'ye girdiğinde Peygamber'in kabrine selâmdan önce Tahıyyetu'l-Mescid namazı kılmalıdır. Burada nafile kılınacak en iyi yer, eski sütunun yanında Peygamber'in namaz kıldığı yerdir; farz namazlarda ise ön saflara geçmek daha faziletlidir. Yabancıların nafileleri orada kılmaları, bence evlerinde kılmalarından daha hayırlıdır" der.
İşte İmâm Mâlik ve ashabının bu sözleri ile sahabeden naklettikleri, onların Peygamber'in kabrine sâdece O'na selâm vermek ve O'nun için duada bulunmak üzere yöneldiklerini açıkça göstermektedir.
İmâm Mâlik, selâm ve dua sırasında kabrin yanında uzun süre durmayı da doğru görmemiş, aynı şekilde Medine halkının mescide girip çıktıkça kabre yönelmelerini de uygun bulmamıştır.
İmâm Mâlik'e göre Peygamber'i selâmlama mâhiyetinde olmak üzere Medine'den bir yolculuğa çıkanlarla bir yolculuktan dönenler ve bir de yabancılar ancak gelip kabrin başında kısa bir süre durabilirler.
Kişi bizzat kendisi için duada bulunmak istediği zaman, Peygamber'in Mescidinde, O'nun ashabının yaptığı gibi, ancak kıbleye yönelerek dua edebilir. Rasûlullah'ın kabri yanında, kabre dönerek ashabın kendileri için dua ettiklerine dâir hiçbir rivayet yoktur. Hattâ kabri başında Rasûlullah için dua etmek üzere uzun süre duruş dahî doğru görülmemişken, kişinin kendisi için dua etmek üzere bunu yapması nasıl kabul edilebilir?!

Kabri başında, vefatından sonra Rasûlullah'a dua etmek, O'ndan bir takım ihtiyaçların karşılanmasını istemek ve şefaatini taleb etmek ise seleften hiç kimsenin yapmadığı bir şeydir.
Bilindiği üzere Peygamber'in kabri başında duaya durmak meşru olsaydı, elbette sahabe ve tâbiûn orada durup dua ederdi.
Rasûlullah'ın zâtıyla tevessülde bulunmak bu şekilde meşru olmayınca vefatından sonra O'ndan istemek ve O'na dua etmek nasıl meşru olabilir?!
İşte bu husus işaret etmektedir ki, yukarıdaki senedi kopuk hikâyede geçen:

"O'na yönel ve O'ndan şefaat iste" sözü, İmâm Mâlik adına uydurulmuş bir yalandır; onun görüşlerine, sahabe ve tâbiûnun sözleri ile diğer âlimlerin nakledip İmâm Mâlik'in ve ashabının da uyguladığı sahabe ve tâbiûnun uygulamalarına aykırıdır.
Çünkü sahabe ve tâbiûndan hiç kimse, kabre yönelip Peygamber'den şefaat istemek:
"Ya Rasûlâllah, bana şefaat et veya benim için dua et" demek, dünya ve din işlerinde uğradığı çilelerden O'na şikâyet etmek, Peygamber'den veya görmediği melekler, peygamberler ve sâlihler gibi vefat eden diğer zevattan kendisine şefaatçi olmalarını tâleb etmek veya bunlara uğradığı musibetlerden şikâyette bulunmak şöyle dursun, kendileri için dua etmek üzere bile kabre yönelmemişlerdir.
Çünkü bütün bunlar, hıristiyanların, muşriklerin ve durum itibariyle onlara benzeyen bu ummetin bid'atçılarının yaptıkları şeylerdir.
Ve yine bütün bunlar, yakındakinin selâmını duyup, uzaktaki şahsın selâmı da kendisine iletildiği için Peygamber Efendimize her ne kadar selâm veriyorlardıysa da, ne önce gelen Muhacirler ve Ensâr ile hakkıyla onlara tâbi olanların yaptığı, ne de herhangi bir İslâm âliminin emrettiği birşeydir.


Rasûlullah'a selâm konusunda İmâm Ahmed ve bir başka zât, İmâm Ahmed'in ve Ebû Dâvûd'un "ceyyid" (sağlam) bir senedle rivayet ettikleri Hayve b. Şurayh el-Mısri hadisini delil olarak almışlardır. Bu hadis şöyledir:
Ebû Sahr, (Yezîd b. Kusayt tarikıyla) Ebû Hurayra'den Peygamber'in şöyle buyurduğunu rivayet etti:
"Bana selâm veren hiç kimse yoktur ki, Cenâb-ı Hak bana ruhumu iade edip de, ben de onun selâmını almamış olayım"
(Ebû Dâvud, Menâsik 100; Ahmed İbn Hanbel ll / 527)

Kabri başında Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Efendimize selâm konusunda muctehid imamlar bu hadisi esas almışlardır.

Rasûlullah'ın kabrini ziyaretle ilgili diğer bütün hadîsler ise "zayıf" olup, herhangi bir dinî meselede delil teşkil etmezler. Bu sebeble de "Sahih" ve "Sunen" sahibi imamlar bu hadîsleri rivayet etmemiş, sâdece Dârakutnî ve Bezzâr gibi zayıf hadîslere yer veren hadisçiler rivayet etmişlerdir.
Bu konudaki en sağlam hadîs, yalanı bilinen ve "zayıf" bir râvî olan Abdullah b. Ömer el-Amrî'nin şu sözleridir:
"Vefatımdan sonra beni ziyaret eden kimse, sağlığımda, beni ziyaret etmiş gibidir"
(Aclûnî, Keşfu'l-Hafâ, Beyrut 1352 H. ll / 251)

Burada da onun yalanı besbellidir ve söyledikleri İslâm'a zıttır. Çünkü O'nu sağlığında ziyaret edip O'na inanan kişi, özellikle O'nun için hicret edip gelen ve O'nunla beraber cihâda katılanlardan ise O'nun ashâbındandır.
Ve Buhâri ve Muslim'in Sahîh'lerinde kaydettikleri bir hadîse göre Allah'ın salât ve selâmı üzerine olsun, O şöyle buyurmaktadır:
"Ashabıma sövmeyiniz. Nefsim elinde olan Allah'a yemin ederim ki, sizden birisi Uhud dağı kadar altın tasadduk etse onların yaptığı bir 'mûdd', hattâ yarım mûdd kadar hayrın derecesine ulaşamaz"
(Buhârî, Fedâilu'l-Ashâb 5; Muslim, Fedâilu's-Sahâbe 221, 222)
(Mûdd = Eskiden kullanılan bir ölçek olup, takriben 850 grama tekabul etmektedir.)

Sahabeden sonra gelen bir şahıs, hac, cihâd, beş vakit namaz ve Rasûlullah'a salâvat gibi farz olan amellerle sahabe derecesine ulaşamazken, farz olmadığında müslümanların ittifak ettiği ve hattâ onun için yolculukta bulunmak meşru kılınmayıp bilâkis yasaklanmış olan bir amelle nasıl ulaşabilir?!
Yalnız içinde namaz kılmak üzere Mescid-i Nebevî'ye ve Mescid-i Aksâ'ya gitmek mustehabdır; hac için Kabe'ye gitmek ise farzdır.
Herhangi bir şahıs farz ve mustehab olan bu yolculukları gerçekleştirse, sağlığında bu yolculukları yapan ashâbtan bir şahıs derecesine ulaşamayacağına göre, yasaklanmış bir yolculukla bu nasıl mümkün olabilir?!

Âlimler, Peygamber'in veya diğer bir peygamber ya da sâlih bir zâtın kabrini gidip ziyaret etmek üzere adakta bulunan bir kimsenin bu adağını yerine getirmek zorunda olmadığını ve hattâ onun bu yolculuğu yapmasına engel olunacağı hususunda ittifak etmişlerdir.

Peygamber'in Mescid'ini veya Mescid-i Aksâ'yı ziyaret etmeyi adayan bu kişi hakkında İmâm Şâfiî 'ye ait iki fetva vardır.
Bu iki fetvadan daha tanınmış olanı, bu nezrin yerine getirilmesinin gerekli olduğu şeklindedir. İmâm Mâlik ve İmâm Ahmed'in görüşleri de bu merkezdedir.
İmâm Şafii'nin ikinci fetvası ise: bu adağın yerine getirilmesinin gerekli olmadığı tarzında olup, İmâm Ebû Hanîfe'nin fetvası da böyledir. Çünkü onun usûlunde, yalnızca Şeriatın farz olarak belirlediği bir şey nezrolunduğu zaman önün yerine getirilmesi gerekli olur.
Bu iki Mescid'e gelip ziyarette bulunmak ise Şeriatın belirlediği bir fariza değildir. Dolayısıyla bu adağın yerine getirilmesi, İmâm Ebû Hanîfe'ye göre gerekli değildir.
Çoğunluk ise bu adağı yerine getirmenin Allah için bir tâat olduğunu ve Sahîh-i Buhârî'de Peygamber'e ait şöyle bir hadîsin bulunduğunu ifâde eder:
"Kim Allah'a itaat etmek üzere adakta bulunursa Allah'a bu itaatini yerine getirsin. Kim de Allah'a isyanı ihtiva eden bir nezirde bulunursa Allah'a isyan etmesin"
(Buhârî, Eymân 28, 31)

İmdi, peygamberlerin ve sâlih kulların kabirlerini ziyaret etmek üzere nezrin ifâsı için yolculuğa çıkmak, mezheb imamlarının hiçbirine göre gerekli değildir. Çünkü bu, herhangi bir tâatı içermemektedir. Peki bu durumda herhangi bir tâatı da içine almayan böyle bir işi yapan kimse nasıl olur da Rasûlullah'ın ashabından birine denk olabilir?!
Bizzat İmâm Mâlik, kişinin:
"Rasûlullah'ın kabrini ziyaret ettim" demesini mekruh görmüş ve bunu vahim bir mes'ele telâkki etmiştir.
İmâm Mâlik'in bu mutâlâasının, kabir ziyaretini mekruh görmesinden ileri geldiği söylenmiş; ziyaret eden, ziyaret edilenden daha faziletli olduğu için onun bu fikre sahib olduğu da ifâde edilmiştir. Ancak her iki husus da Mâliki fukahâsına göre zayıf kavillerdir.
Oysa ki bu konuda sahih olan husus, "kabir ziyareti" lâfzının mücmel bir ifâde olup bu ifâdenin şûmulune şirk türünden olan bid'at ziyaretlerin de girmesi sebebiyle İmâm Mâlik'in böyle davrandığıdır.

Peygamberlerin ve diğer mu'minlerin kabirlerini ziyaret, daha önce de belirttiğimiz gibi:
1 - "Şer'î ziyaretler",
2 - "Bid'at olan ziyaretler" olmak üzere iki kısımdır.

Şer'î ziyaretten, vefat ettiği zaman bu zevattan birisi için nasıl namaz kasdedilib cenaze namazı kılmıyorsa, aynen o şekilde onlara selâm ve onlar için dua kasdedilmektedir. İşte bu şer'î ziyarettir.

Bid'at olan ziyaret ise, kişinin kabirleri, aynen müşriklerin ve bid'at ehlinin yaptığı gibi ölüye yakarmak ve onlardan bir takım ihtiyaçların karşılanmasını istemek üzere veya bu zevattan herhangi birinin kabri başında yapılan duanın, cami ve evlerde yapılan duadan daha üstün olduğuna, veyahut da bu kimselere yemin ederek Allah'tan talepte bulunmanın ve onlar aracılığıyla Allah'tan istemenin, duaya icabeti gerektiren meşru bir husus olduğuna inandığından dolayı ziyaret etmesidir. Ve bu tür ziyaret bid'at olup yasaklanmıştır.
Böylece "ziyaret" kelimesi hak ve bâtıla ihtimali olan mücmel bir ifâde olduğu için, "selâm" gibi karışıklığa mahal vermeyecek bir ifâdenin kullanılması tercih edilmiştir.

Hiç kimsenin de, vefatından sonra Peygamberi veya kabrini ziyaret konusunda yapılan rivayetleri İmâm Mâlik'in aleyhine delil olarak çıkarması mümkün değildir. Çünkü bu rivayetlerin tamamı "zayıf", hattâ "mevzu"dur. Şer'i ahkâmda bunlardan hiçbirisi delil olamaz.
Peygamber'den sabit olan husus, şöyle buyurduğudur:
"Evim ile minberim arasında Cennet bahçelerinden bir bahçe vardır"
(Buhârî, Fadlu's-Salât fi Mescid-i Mekke 5, Rikâk 53; Tirmizi, Menâkîb 67)

Evet, bu hadîs Peygamber'den sahih olarak sabit olmuştur. Yalnız bâzıları hadîsi mânâ ile rivayet edip "kabrimle minberim arasında..." demişlerdir. (Ahmed İbn Hanbel Ill/64)
Oysa ki Peygamber Efendimiz bu sözü henüz kabri yokken söylemiştir. Bu nedenle de ashâbtan hiçbir kimse, vefatı üzerine Rasûlullah'ın defnolunacağı yer konusunda tartışmaya giriştikleri zaman böyle bir hadîsi delil olarak ileri sürmemişlerdir.
Şayet ashâb "kabrimle minberim arasında..." şeklinde bir rivayete sahib bulunsaydı, bu hadis onların tartıştığı noktada nass olurdu.
Ama, anam-babam O'na feda olsun, Allah'ın salât ve selâmı üzerine olsun Rasûlullah Efendimiz, Âişe'nin odasında, vefat ettiği yere defnedildi.
Daha sonra Velîd b. Abdilmelik'in halifeliği döneminde mescid genişletilince Halîfe Velîd, Medine valisi Ömer b. Abdilazîz'e Rasûlullah'a ait hucrelerin alınıp mescide ilâve edilmesini emretti. Bu hücreler doğu ve kıble istikâmetlerinde bulunuyordu. Neticede bunlar mescide eklendi. İşte o zaman . Âişe'nin hucresi de mescid içine alınarak etrafı yüksek ve meyilli bir duvarla çevrelendi.
Sahîh-i Muslim'deki Ebû Mersel el-Ğanevî hadîsinde Peygamber Efendimiz buyurmaktadır:
"Kabirler üzerine oturmayınız ve oraya yönelerek namaz kılmayınız"
(Muslim, Cenâiz 97)

Çünkü oraya doğru kılınan namaz, her ne kadar namaz kılan kimse Allah için namaz kılmayı kasdetse bile, bir noktada orası için secde etmek gibidir. Aynı şekilde namaz kılan kimse Allah için namaz ve Allah için duayı kasdetse bile kabirlerin mescid hâline getirilmesi ve kabirlerin yanıbaşında namaz kılınması yasaklanmıştır. Binâenaleyh yanında namaz kılmak ve dua etmek üzere peygamberlerin ve sâlih kulların kabirlerine yönelen kimse Allah ve Rasulunun, yolunu tıkadığı bizzat haram birşeye yönelmiş demektir. Yalnız yukarıda geçtiği üzere kabirdekilere meşru olan selâmı vermek böyle değildir.

Sufyân es-Sevrî, (Abdullah b. es-Sâib - Zâzân - Abdullah b. Mes'ûd tarıkıyla) Peygamber Efendimizin şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir:
"Allah'ın yeryüzünde dolaşan melekleri vardır; onlar ummetimin selâmlarını bana iletirler"
(Nesâî, Sehv 46)

Bu hadisi Nesâî ile Sahîh'inde Ebû Hatim nakletmişlerdir. Benzer bir hadîs de Ebû Hurayra'den rivayet edilmiştir. Bu hadîsten anlaşıldığına göre melekler, Peygamber'in kabrinden uzakta bulunan kişinin selâmını O'na iletmektedirler.
Ebu'l-Eş'as es-San'ânî'nin, Evs b. Evs'ten rivayet ettiği meşhur hadîste Peygamber buyururlar:
"Her Cumua günü bana çok çok salâvat getirin. Çünkü ummetimin getirdiği salâvat bana cuma günü arzedilir. Ummetimin bana en çok salâvat getireni, mertebece bana onların en çok yakınlık sağlayanıdır"
(Aclûnî, Keşfü'l-Hafâ l / 167)

İmâm Ahmed'in Musned'inde ise şu hadîs mevcuttur:
Şurayh bize (Abdullah b. Nâfî' - İbn Ebî Zi'b - Makbûrî tarikıyla) Ebû Hurayra'dan Peygamber'in şöyle buyurduğunu nakletti :
"Benim, kabrimi (durmadan gelip gidilen) bayram yerine döndürmeyin; evlerinizi de kabir hâline getirmeyin. Nerede olursanız olun bana salâvat getirin. Çünkü sizin getirdiğiniz salâvat bana iletilir"
(Ahmed İbn Hanbel ll/367; Ebû Dâvûd, Menâsik 100)
Bu hadîsi Ebû Dâvûd da rivayet etmiştir. Ayrıca Kadı Iyâd şu rivayeti verir:
Ebûbekr b. Ebî Şeybe, Ebû Hurayra'dan , Peygamber'in şöyle buyurduğunu rivayet etti :
"Kabrimin yanında bana salâvat getiren her kişiyi işitirim; uzaktayken salâvat getiren herkese ise muttali kılınırım"
(Kadı lyâd, eş-Şifa bi-Ta'rîfi Hukûkı'l-Mustafa, Mısır 1950, ll/63-64)
Bu hadîsi Muhammed b. Mervân es-Suddî de (A'meş - Ebû Sâlih - Ebû Hurayra tarîkıyla) rivayet etmiştir. Bu sened zincirindeki Suddi, küçük Suddi olup sika (güvenilir) değildir; bu hadîs de A'meş'in rivayet ettiği hadislerden değildir.

Ebû Ya'lâ el-Mevsılî, Musned'inde (Musa b. Muhammed b. Hıbbân - Ebûbekr el-Hanefî - Abdullah b. Nâfi' - Ala b. Abdirrahmân tarîkıyla) Hasen b. Alî'den Rasûlullah'ın şöyle buyurduğunu nakleder:
"Evlerinizde namaz kılınız, oraları kabir hâline getirmeyiniz. Benim odamı da (gelegide) bayram yerine çevirmeyiniz. Bana salât ve selâm getiriniz. Şubhesiz getirdiğiniz salât ve selâmlar bana iletilir"
(Aclûnî, Keşfü'l-Hafâ ll/25 (Hadîs burada kısmen verilmiştir).

Said b. Mansûr, Sunen'inde Abdullah b. Hasen b. Hasen b. Alî b. Ebî Tâlib'in , Peygamber'in kabrine sık sık gelip giden bir şahsı görüb ona şöyle dediğini rivayet eder:
"Ey falanca, Peygamber Efendimiz şubhesiz:
"Benim kabrimi bayram yerine çevirmeyiniz; nerede olursanız olunuz bana salâvat getiriniz; mutlaka getirdiğiniz salâvat bana iletilir" buyurmuştur.
Peygamber Efendimiz'e göre sen ve Endülüs'teki bir şahıs arasında hiç fark yoktur".
Aynı mânâ Alî b. el-Huseyn Zeynulâbidîn'den (Zeynulâbidîn'in babası - Alî b. Ebî Tâlib tarîkıyla) de rivayet edilmiş, ayrıca Ebû Abdillah Muhammed b. el-Vâhid el-Makdisî el-Hâfız da el-Hâkim'in Sahîh'inden daha güvenilir olan Muhtar'ında bu hadîsi kaydetmiştir. Kadı lyâd, Hasen b. Ali'nin şöyle dediğini belirtir:
"Mescide girdiğin zaman Peygambere selâm ver. Çünkü Peygamber Efendimiz:
"Benim evimi bayram yerine döndürmeyiniz; evlerinizi de kabir hâline getirmeyiniz. Nerede olursanız olunuz bana salâvat getiriniz. Şubhesiz getirdiğiniz salâvat siz nerede olursanız olunuz bana iletilir" buyurmuştur".
(Şeyhu'l İslam İbn Teymiyye, Mecmuu'l Fetava, C.1)


Bâki Mezarlığı
Bâki  Kabrstanlığı - Medine.jpg

 
Üst Ana Sayfa Alt