Çevrimdışı
بسم الله الرحمن الرحيم
و ما توفيقي الا بالله
Rızkın sözlük manasından ziyade, ıstılahi manasını verip girizgah eylemek isterim;
كل ما ينتفع به، سواءً كان ماديًّا كالأموال من ذهب وفضة وحيوان وزروع وثمار وعقار، وكل ما هو مأكول ومطعوم وملبوس ومشروب ومسكون ونحو ذلك، أو كان معنويًّا كالمعارف والعلوم والمنزلة والجاه والسلطان والعقل والذكاء وحسن الخلق ونحو ذلك، وسواءً كان ما ينتفع به في الدنيا وهو ما ذكرناه، أو ينتفع به في الآخرة وهو رضوان الله تعالى وثوابه ونعيم الجنة، ونحو ذلك مما أخبرنا الله تعالى به
(Rızık) kendisiyle faydalanılan herşeydir.
Altın, gümüş, hasad edilen mahsul, hayvan, gayrimenkul, yiyecek, içecek, giyecek gibi maddi mallar da da rızık sayıldığı gibi,
Ma'rifet, ilim, makam, hatır, saltanat, akıl, zeka, güzel ahlak gibi manevi nimetler de rızık olarak telakki edilir.
Hakeza Allah'ın rızası, sevabı, cennet nimetleri gibi Allah'ın haber verdiği güzellikler de rızıktır.
(Sünenü'l-İlahiyye fi'l-ümemi ve'l-cemaati ve'l-efrad, Abdülkerim Zeydan, sayfa:364)
RIZKI VEREN VE REZZAK OLAN ALLAH'TIR
وَمَا مِنْ دَٓابَّةٍ فِي الْاَرْضِ اِلَّا عَلَى اللّٰهِ رِزْقُهَا
Yeryüzünde yaşayan hiçbir canlı yoktur ki, rızkı Allah'a ait olmasın.
Katade rahimehullah'ın Taberi tefsirinde bu ayet bağlamında şu sözü mevcuttur.
يعني: كلّ دابة ، والناسُ منهم
Debelenen her bir varlığın.. İnsanlarda bu debelenen mahlukata ayette dahildir.
Beğavi Tefsirinde -على harfi cer'i من/den-dan olarak telakki edilerek- bu bağlamda İmam Mucahid demiştir ki;
ما جاءها من رزق فمن الله عز وجل ، وربما لم يرزقها حتى تموت جوعا
Vasıl olan her bir rızık Allah'tandır. İsterse birisinden rızkını keser ve o açlıktan ölür.
Allame Sa'di demiştir ki;
جميع ما دب على وجه الأرض، من آدمي، أو حيوان بري أو بحري، فالله تعالى قد تكفل بأرزاقهم وأقواتهم، فرزقها على الله
Yeryüzünde debelenen insan ve denizde ve karada yaşayan herhangi bir hayvanın rızkına ve gıdasına Allah kefil olmuştur.
اَمَّنْ هٰذَا الَّذ۪ي يَرْزُقُكُمْ اِنْ اَمْسَكَ رِزْقَهُۚ
O Allah rızkınızı tutup kesiverecek olsa, size rızık sağlayacak kimse var mı?
قُلْ مَنْ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّمَٓاءِ وَالْاَرْضِ اَمَّنْ يَمْلِكُ السَّمْعَ وَالْاَبْصَارَ وَمَنْ يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَيُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ وَمَنْ يُدَبِّرُ الْاَمْرَۜ فَسَيَقُولُونَ اللّٰهُۚ فَقُلْ اَفَلَا تَتَّقُونَ
De ki: Size gökten, yerden rızık veren kimdir, kulaklarla gözlere malik olan kim ve ölüden diriyi izhar eden, diriden ölüyü meydana getiren kim ve işleri tedbir eden kim? Diyecekler ki Allah. O vakit de ki: Neden çekinmezsiniz öyleyse?
RIZIK TAKSİM EDİLMİŞ BİR KISMETTİR
Allah Rasulu صلي الله عليه و سلم Efendimiz, hanımı Ümmü Habibe'ye etmiş olduğu bir dua sebebiyle kendisini şöyle uyarmıştır;
قدْ سَأَلْتِ اللَّهَ لِآجَالٍ مَضْرُوبَةٍ، وَأَيَّامٍ مَعْدُودَةٍ، وَأَرْزَاقٍ مَقْسُومَةٍ، لَنْ يُعَجِّلَ شيئًا قَبْلَ حِلِّهِ، أَوْ يُؤَخِّرَ شيئًا عن حِلِّهِ
Sen takdir edilmiş ecel, sayılmış günler ve taksim edilmiş/maksum rızıklar hakkında isteyeceğini istedin. Allah bunların zamanı gelmeden olması için asla acele etmez! (Sahih-i Müslim/2663)
ALLAH KULLARI ARASINDA KİMİNİ KİMİSİNDEN RIZIK KONUSUNDA ÜSTÜN KILMIŞTIR
وَاللّٰهُ فَضَّلَ بَعْضَكُمْ عَلٰى بَعْضٍ فِي الرِّزْقِۚ فَمَا الَّذ۪ينَ فُضِّلُوا بِرَٓادّ۪ي رِزْقِهِمْ عَلٰى مَا مَلَكَتْ اَيْمَانُهُمْ فَهُمْ ف۪يهِ سَوَٓاءٌۜ اَفَبِنِعْمَةِ اللّٰهِ يَجْحَدُونَ
Ve Allah, rızık bakımından bir kısmınızı, bir kısmınızdan üstün etmiştir. Geçimi üstün olanlar, rızıklarını, elleri altında bulunanlara verip onları da geçim bakımından kendilerine eşit etmezler, Allah'ın nimetini bilebile inkar mı ederler?
İmam Taberi buradaki rızıktan kastın ( بـمشركي مـمالـيكِهم فـيـما رزقهم من الأموال والأزواج ) eşler ve mallar olduğunu kabul etmiştir. و ما توفيقي الا بالله
Rızkın sözlük manasından ziyade, ıstılahi manasını verip girizgah eylemek isterim;
كل ما ينتفع به، سواءً كان ماديًّا كالأموال من ذهب وفضة وحيوان وزروع وثمار وعقار، وكل ما هو مأكول ومطعوم وملبوس ومشروب ومسكون ونحو ذلك، أو كان معنويًّا كالمعارف والعلوم والمنزلة والجاه والسلطان والعقل والذكاء وحسن الخلق ونحو ذلك، وسواءً كان ما ينتفع به في الدنيا وهو ما ذكرناه، أو ينتفع به في الآخرة وهو رضوان الله تعالى وثوابه ونعيم الجنة، ونحو ذلك مما أخبرنا الله تعالى به
(Rızık) kendisiyle faydalanılan herşeydir.
Altın, gümüş, hasad edilen mahsul, hayvan, gayrimenkul, yiyecek, içecek, giyecek gibi maddi mallar da da rızık sayıldığı gibi,
Ma'rifet, ilim, makam, hatır, saltanat, akıl, zeka, güzel ahlak gibi manevi nimetler de rızık olarak telakki edilir.
Hakeza Allah'ın rızası, sevabı, cennet nimetleri gibi Allah'ın haber verdiği güzellikler de rızıktır.
(Sünenü'l-İlahiyye fi'l-ümemi ve'l-cemaati ve'l-efrad, Abdülkerim Zeydan, sayfa:364)
RIZKI VEREN VE REZZAK OLAN ALLAH'TIR
وَمَا مِنْ دَٓابَّةٍ فِي الْاَرْضِ اِلَّا عَلَى اللّٰهِ رِزْقُهَا
Yeryüzünde yaşayan hiçbir canlı yoktur ki, rızkı Allah'a ait olmasın.
Katade rahimehullah'ın Taberi tefsirinde bu ayet bağlamında şu sözü mevcuttur.
يعني: كلّ دابة ، والناسُ منهم
Debelenen her bir varlığın.. İnsanlarda bu debelenen mahlukata ayette dahildir.
Beğavi Tefsirinde -على harfi cer'i من/den-dan olarak telakki edilerek- bu bağlamda İmam Mucahid demiştir ki;
ما جاءها من رزق فمن الله عز وجل ، وربما لم يرزقها حتى تموت جوعا
Vasıl olan her bir rızık Allah'tandır. İsterse birisinden rızkını keser ve o açlıktan ölür.
Allame Sa'di demiştir ki;
جميع ما دب على وجه الأرض، من آدمي، أو حيوان بري أو بحري، فالله تعالى قد تكفل بأرزاقهم وأقواتهم، فرزقها على الله
Yeryüzünde debelenen insan ve denizde ve karada yaşayan herhangi bir hayvanın rızkına ve gıdasına Allah kefil olmuştur.
اَمَّنْ هٰذَا الَّذ۪ي يَرْزُقُكُمْ اِنْ اَمْسَكَ رِزْقَهُۚ
O Allah rızkınızı tutup kesiverecek olsa, size rızık sağlayacak kimse var mı?
قُلْ مَنْ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّمَٓاءِ وَالْاَرْضِ اَمَّنْ يَمْلِكُ السَّمْعَ وَالْاَبْصَارَ وَمَنْ يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَيُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ وَمَنْ يُدَبِّرُ الْاَمْرَۜ فَسَيَقُولُونَ اللّٰهُۚ فَقُلْ اَفَلَا تَتَّقُونَ
De ki: Size gökten, yerden rızık veren kimdir, kulaklarla gözlere malik olan kim ve ölüden diriyi izhar eden, diriden ölüyü meydana getiren kim ve işleri tedbir eden kim? Diyecekler ki Allah. O vakit de ki: Neden çekinmezsiniz öyleyse?
RIZIK TAKSİM EDİLMİŞ BİR KISMETTİR
Allah Rasulu صلي الله عليه و سلم Efendimiz, hanımı Ümmü Habibe'ye etmiş olduğu bir dua sebebiyle kendisini şöyle uyarmıştır;
قدْ سَأَلْتِ اللَّهَ لِآجَالٍ مَضْرُوبَةٍ، وَأَيَّامٍ مَعْدُودَةٍ، وَأَرْزَاقٍ مَقْسُومَةٍ، لَنْ يُعَجِّلَ شيئًا قَبْلَ حِلِّهِ، أَوْ يُؤَخِّرَ شيئًا عن حِلِّهِ
Sen takdir edilmiş ecel, sayılmış günler ve taksim edilmiş/maksum rızıklar hakkında isteyeceğini istedin. Allah bunların zamanı gelmeden olması için asla acele etmez! (Sahih-i Müslim/2663)
ALLAH KULLARI ARASINDA KİMİNİ KİMİSİNDEN RIZIK KONUSUNDA ÜSTÜN KILMIŞTIR
وَاللّٰهُ فَضَّلَ بَعْضَكُمْ عَلٰى بَعْضٍ فِي الرِّزْقِۚ فَمَا الَّذ۪ينَ فُضِّلُوا بِرَٓادّ۪ي رِزْقِهِمْ عَلٰى مَا مَلَكَتْ اَيْمَانُهُمْ فَهُمْ ف۪يهِ سَوَٓاءٌۜ اَفَبِنِعْمَةِ اللّٰهِ يَجْحَدُونَ
Ve Allah, rızık bakımından bir kısmınızı, bir kısmınızdan üstün etmiştir. Geçimi üstün olanlar, rızıklarını, elleri altında bulunanlara verip onları da geçim bakımından kendilerine eşit etmezler, Allah'ın nimetini bilebile inkar mı ederler?
İbn Abbas رضي الله عنهما ise bu ayet için demiştir ki;
يقول: لـم يكونوا يشركون عبـيدهم فـي أموالهم ونسائهم، فكيف يشركون عبـيدي معي فـي سلطانـي؟
Kadınlarını ve mallarını köleleriyle paylaşmazlardı bununlan beraber nasıl olurda benim kölem saltanatımda benimle ortak olur?
ALLAH'IN SEVK ETTİĞİ RIZIK
Bize ulaşan her bir hayr veyahut nimet Allah'ın rızkındandır.
مَنْ آتاهُ اللهُ من هذا المالِ شيئًا ، من غيرِ أنْ يَسألَهُ ، فلْيقْبلْهُ ، فإنَّما هو رِزقٌ ساقَهُ اللهُ إلي
Allah kime bu maldan kişi kendisi istemeden vermişsse kabul etsin zira bu -mal- Allah'ın kendisine sevk etmiş olduğu bir rızıktır!
(Sahihu'l-Cami', Elbani, 5921, Sahih)
SALİHA ZEVCE DE BİR RIZIKTIR
Rasulullah صلي الله عليه و سلم şöyle buyurdu;
مَن رَزَقَهُ اللَّهُ امرَأَةً صَالِحَةً فَقَد أَعَانَهُ عَلَى شَطرِ دِينِهِ، فَليَتَّقِ اللَّهَ فِي الشَّطرِ الثَّانِي
Allah kimi saliha bir kadınla rızıklandırırsa ona dininin yarısı hususunda yardım etmiş olur. Diğer yarısı için Allah'tan sakınsın!
(Hakim Müstedrekinde Sahih hükmünü vermiş ve Zehebi de muvafakat etmiştir!)
Kadınlarını ve mallarını köleleriyle paylaşmazlardı bununlan beraber nasıl olurda benim kölem saltanatımda benimle ortak olur?
ALLAH'IN SEVK ETTİĞİ RIZIK
Bize ulaşan her bir hayr veyahut nimet Allah'ın rızkındandır.
مَنْ آتاهُ اللهُ من هذا المالِ شيئًا ، من غيرِ أنْ يَسألَهُ ، فلْيقْبلْهُ ، فإنَّما هو رِزقٌ ساقَهُ اللهُ إلي
Allah kime bu maldan kişi kendisi istemeden vermişsse kabul etsin zira bu -mal- Allah'ın kendisine sevk etmiş olduğu bir rızıktır!
(Sahihu'l-Cami', Elbani, 5921, Sahih)
SALİHA ZEVCE DE BİR RIZIKTIR
Rasulullah صلي الله عليه و سلم şöyle buyurdu;
مَن رَزَقَهُ اللَّهُ امرَأَةً صَالِحَةً فَقَد أَعَانَهُ عَلَى شَطرِ دِينِهِ، فَليَتَّقِ اللَّهَ فِي الشَّطرِ الثَّانِي
Allah kimi saliha bir kadınla rızıklandırırsa ona dininin yarısı hususunda yardım etmiş olur. Diğer yarısı için Allah'tan sakınsın!
(Hakim Müstedrekinde Sahih hükmünü vermiş ve Zehebi de muvafakat etmiştir!)
