Çözüldü Satranç Oynamanın Hükmü Nedir?

ben internette kumarla alakalı bir yazı araken gözüme bir şey takıldı.
Şu şekilde:

"İmam Şâfiî'ye göre, satranç tenzihen mekruh, Ebû Hanîfe, Mâlik ve Ahmed b. Hanbel'e göre ise haramdır."

müminin zamanı çok önemlidir...santranç oynarkende baya bir zaman harcıyosun alimlere göre zaman israfı sayılmış onun için içtihad etmişler yani santranç oynayıp zamanınızı harcayacağınıza....daha hayırlı ameller işleyin...bu benim görüşüm...

zaman kaybı israftır , israf ta haramdır.
yani haram olması zaman israfından dolayıdır sanırım.
o zaman zaman kaybı yapmadan kısa bir süreliğine oynamakta bir sakınca varmıdır , yokmudur?

la edri...

SATRANÇ
Iki kişi arasında, altmış dört kareye bölünmüş dört köşe tahta üzerinde onaltışardan otuz iki taşla oynanan, yargıya ve zekâya dayanan bir oyun. Satranç, eskiden beri düşünmesini ve zihnini işletmesini seven kimselerin zevk aldığı bir oyundur.

Bazı tarihçilere göre satrancı ilk defa, Truva'nın kuşatılması sırasında askerlerin oyun oynayıp vakit geçirmeleri için Palamides adında bir komutan bulmuştur.

Arap kaynaklarına göre, satranç, Hindistan'da genç bir prense ders veren bir Brahman rahibi tarafından, kralların bile tek başına hiç bir şey yapamayacağını, başkalarının yardımına muhtaç olacağını göstermek için düzenlenmiş bir oyundur. Bu oyun çok beğenilir ve rahibe bir ödül verilmek istenir. Rahip, satrancın her karesi için bir öncekinin katıolan sayıda buğday tanesi verilmesini rica eder. Ancak hesabı yapılınca altmış dört karenin katlarına isabet eden buğday tanelerinin bütün dünya kıtalarının yetmiş altı kat daha geniş toprak parçasına buğday ekilse, bunların toplam ürünü kadar tuttuğu hesaplanır.

Satranç oynamanın Islâmî hükmü onun kumar sayılıp sayılmaması ile yakından ilgilidir. Islâm fakihleri kumar çeşitlerinin haramlığı konusunda görüş birliği içindedir. Çünkü Kur'an-ı Kerim'de şöyle buyurulur: "Sana şarabın ve kumarın hükmünü sorarlar. De ki: Bu ikisinde büyük bir günah ve insanlar için bazı faydalar vardır. Ancak bunların günahı, kazandıracağı faydadan daha büyüktür" (el-Bakara, 2/219). Kendisinde, oynayanlardan bir taraf için kazanç, diğer taraf için zarar bulunan her oyun haram kılınan kumar niteliğindedir. Bu, tavla, satranç ve benzeri oyunlardan olabilir. Günümüzde yaygın olan piyango oyunları da bu kapsama girer. Bunların bir hayır amacı taşıması veya mücerret kazanç için oynanması, hükmü değiştirmez. Bunlardan elde edilen kazanç (habis, pis, kirli) kazanç" sayılır. Hadiste:" Âllah temizdir, ancak temiz olanı sever" (Müslim, Zekat, 64; Tirmizî, Tefsîru Süre, 3/26) buyurulmuştur.

Satranç haram olan kumara vesile yapılarak oynanırsa, haram olduğunda fukahanın icma'ı vardır. Çünkü harama alet olmuştur. Harama alet olan şey ise haramdır. Ama kumar sayılacak bir şekilde oynanmıyorsa, yâni araya bir şeyler koymadan, sırf zihin jimnastiği olmak veya yarışma yapmak için oynanıyorsa, bu konuda Islâm hukukçuları farklı görüşler belirtmişlerdir.

Şiîlerden Imamıyye ve Zeydiyye'ye göre, ne şekilde oynanırsa oynansın, satranç, haramdır (el-Huliyy, Şeraiul-Islâm, II, 9; Ibn Miftâh, Şerhul-Ezhâr, IV, 383).

Hanbeli hukukçuların sahih olan görüşü de satrancın her ne olursa olsun haram olduğu şeklindedir. Ancak Hanbelîlerin diğer görüşüne göre, oynarken araya bir şey konmazsa, farzı terke ve haramı işlemeye sebep olmazsa satranç oynamak mekruhtur. Buna bağlı olarak satranç aletini alıp satmak da haramdır (Ibn Kudame, el-Muğnî, IX, 171).

Hanefî ve Malıkilere göre satranç tahrimen mekruhtur yani harama yakındır (el-Bâci, el-Münteka, VII, 278; Ibn Abidin Haşiyesi, VI, 394).

Haram olduğunu söyleyenler şu delilleri ileri sürüyorlar:

Ey iman edenler; şarap, kumar, dikili taşlar (putlar), fal okları şeytan işi birer pisliktir. Bunlardan kaçının ki kurtuluşa eresiniz. Şeytan şarap ve kumar yolu ile aranıza düşmanlık ve kin sokmak, sizi Allah'ı anmaktan ve namazdan alıkoymak istiyor. Artık vazgeçtiniz değil mi?" (el Maide, 5/90-91) âyetine göre satranç haramdır. Bu âyetin tefsirinde Imam Kurtubî şöyle der: "Bu âyet kumara alet olsun, olmasın tavla ve satranç oynamanın haram olduğuna delâlet etmektedir. Çünkü Allah Teâlâ şarabı haram kıldığı zaman, Ey iman edenler, şarap, kumar, dikili taşlar, fal okları şeytan işi birer pisliktir. Bunlardan kaçının ki kurtuluşa eresiniz" buyurdu. Bunun gerekçesi olarak da şunu gösteriyor: "Şeytan şarap ve kumar yolu ile aranıza düşmanlık ve kin salmak, sizi Allah'ı anmaktan ve namazdan alıkoymak istiyor. " Demek ki azı, çoğunu yapmaya sevkeden, oynayanlar arasına kin ve düşmanlık girmesine sebep olan ve Allah'ın zikriyle namazdan alıkoyan her oyun, aynen şarap içmek gibidir. Bu da o oyunun haram olmasını gerektirir. Şayet, "şarap içmek sarhoşluk verir ve içen namazı kılmaya güç yetiremez. Tavla ve satranç oynamakta bu yoktur" denilirse buna şöyle cevap verilir: "Allah, şarapla kumarı, haram olma bakımından aynı manâ içine aldı ve insanlar arasında kin ve düşmanlık salmak, Allah'ın zikri ile namazdan alıkoymak gibi vasıf larla vasıf ladı. Şu bilinen bir şeydir ki şarap sarhoşluk verir, fakat kumar sarhoşluk vermez. Ancak mahiyetleri değişik olmakla beraber, Allah katında bu ikisi haram olmak bakımından aynı seviyededir.

Aynı şekilde şarabın azı sarhoşluk vermez. Nitekim tavla ve satrancı oynamak da sarhoşluk vermez. Sonra da şarabın çoğunun haram olduğu gibi azı da haram olur. Bu durumda sarhoşluk vermese dahi tavla ve satranç oynamak şarap gibi haramdır. Bunlarla oyuna başlandığında insana gaflet gelir. Kalbi etkisi altına alan bu gaflet, bir tür sarhoşluk verir. Şarap sarhoşluk vermek suretiyle namazdan alıkoyduğu için haram olmaktadır; Tavla ve satranç oynamak da önce insanı gaflete sevkedip oyalamakta ve dolayısıyla namazdan alıkoymaktadır" (Kurtubî, el-Cami' li Ahkamil-Kur'an, VI, 291).

Ebû Bekr b. el-Esrem, el-Cami' isimli eserinde Vâsile b. el-Eska' (r.a)'dan şu hadisi rivayet eder: Rasûlüllah (s.a.s):

"Her gün ve gecede Cenabı Hak mahlûkatına üç yüz altmış defa (rahmet) nazarıyla bakar. "Şah" diyenlerin bu bakıştan nasibi yoktur" buyurur.

Bilindiği gibi satrançtaki taşlardan birisinin adı şahtır ve oynanırken sık sık "şah!" kelimesi kullanılır.

Deylemî, Enes (r.a)'den Rasûlüllah (s.a.s)'in şöyle buyurduğunu rivayet eder: "Satranç oynayan mel'undur".

Bu konuda hadis olarak nakledilen başka sözler de vardır, ancak bunların sıhhati şüpheli görülmektedir. Zira satranç Rasûlüllah (s.a.s) döneminde bilinmiyordu. O, Sahabe döneminde ortaya çıktı (Ibn Hacer el Heytemi, ez-Zevâcir, II/320).

Ibn Ebî Şeybe, Ibnül-Münzir ve Ibn Ebî Hatim, Hz. Ali'nin şöyle dediğini rivayet etmişlerdir: "Tavla ve satranç kumardandır" (ez-Zuhayli, el-Fıkhul-Islâmî, Dımaşk 1985, III, 572-573).

Abd b. Humeyd de Hz. Ali'nin şu sözünü rivayet etmiştir: "Satranç acem (Arab olmayan)ların kumarıdır" (Şevkânî, Neylül-Evtâr, VIII, 108).

Ebû Mûsa el-Eş'arî şöyle demiştir: "Hatalı kişiden başkası satranç oynamaz."

Ibn Abbas'a sorulduğunda şöyle dedi: "O, kumarın en şerlisidir" (Ibn Hacer, ez-Zevâcir, II, 321).

Satranç konusunda rivayet edilenlerin en sıhhatlisi Hz. Ali'den rivayet edilenlerdir (Ibn Kudâme, el-Muğnî, IX, 121).

Şafiîlere göre satranç tenzihen mekruhtur, haram değildir. Mezhebin sahih görüşü budur. Bunlara göre satranç tavladan hafiftir. Tavlanın özünde, fal oklarında olduğu gibi, atmak vardır. Satrançta ise düşünme temel esastır. Bu da savaş taktiğini öğrenmekte faydalıdır. Yine Şafiîlere göre satranç aletini alıp satmak mekruhtur (Nevevi, el-Mecmu', IX, 244; Ibn Hacer, ez-Zevâcir, II, 326).

Zahirîler'de satranç mubahtır. Ibn Hazm, satranç hakkında nakledilen rivayetlerin sıhhatini kabul etmemektedir (Ibn Hazm, el-Muhallâ, IX, 55-61).

Müfessir Alûsî ise, tavla ve satrancın, hatta çocukların oynadığı ceviz, bilye, bezik ve kur'a oyununu kazanma ve kaybetme duygularını hortlattığı için haramdır ve kumarın bir çeşididir (Alûsî, Ruhul-Meanî, II,114) demektedir.

Hanefîlerden Imam Ebû Yusuf'a göre de satranç mubahtır (Ibn Abidin Haşiyesi, VI, 394).

Hanefilere göre Ibn Abbas, Ebû Hureyre, Ibn Sîrîn, Hişam b. Urve, Saîd b. el-Müseyyeb ve Saîd b. Cübeyr gibi Sahabe ve Tabiîn satrancı mubah görmüşlerdir (Yusuf el-Kardavî, el-Helâl vel-Harâm fil-Islâm, s. 217).

Malıkîlerden Ibn Kudâme, Şafiîlerin "savaş taktiğini öğretir" şeklindeki ifadelerini şöyle reddediyor: "Satranç oyununda böyle bir maksat yoktur. Oynayanların çoğu ya sırf oyalanmak veya kumar kastıyla oynarlar.

"Satrançta temel esas savaş taktiğini öğretmektir" Sözlerine şu cevabı veririz: "Böyle bir kasıt olmayıp sadece insanı bol bol meşgul edip Allah'ı anmaktan ve namazdan alıkoymaktan başka bir faydası yoktur" (Ibn Kudâme, el-Muğnî; IX, 171).

Satrancı mekruh ve mubah görenler de bunun için bir takım şartlar ileri sürmektedirler. Bu şartlara uymadığı takdirde onlara göre de haramdır:

1- Hanbelîler gibi, haramlığına inanan birisi için, harama yardımcı olduğundan dolayı haramdır.

2- Oynarken namazı geçirmemek gerekir. Çünkü bu çeşit oyunlar vakit hırsızıdır. Namaz geçirmeye sebep olursa, bu, haram olur.

3- Düşük karakterli kimselerle oynanmamalıdır.

4- Kin, düşmanlık ve yalan yere yemin etmeye sebep olmamalıdır.

Oyun heyecanına kapılıp sövmekten, çirkin sözler söylemekten kaçınılmalıdır (Ibn Hacer, ez-Zevâcir, II, 326-327).

SATRANÇ OYNAMANIN ISLÂMÎ HÜKMÜ NEDIR? ZİHNİ ÇALIŞTIRMAK İÇİN OYNANABİLİR Mİ?
Sâtranç Hint kaynaklı, çok eski bir oyun olmakla beraber, müslümanlar onu Ömer Efendimizin halîfeligi döneminde, Iran kanalıyla öğrenmişlerdir. Yani satranç Resûlullâh (s.a.s.) döneminde Müslümanlar arasında bilinmemekte idi. Bu yüzden çoğunluğa göre Rasûlullah Efendimiz satranç hakkında birşey söylememiştir. Onu sahabe daha sonra tanımış ve cevazı konusunda fikir birliğine varamamış, bu yüzden fıkıhçıların fetvâsı da değişik olmuştur. Mesela sahabeden Ibn Abbâs ve Ebû Hureyre gibi satrancın mübah (sakıncasız) bir oyun,olduğu görüşünde iken, Ali Efendimiz gibiler de satrancın Kur'ân-ı Kerimin yasakladığı kumar (meysir) (Bakara 2/219; Mâide 5/90) cinsinden olarak haram olduğu kanaatindedirler. (Sabûnî, Ravayı', I/280) ZaMahşerî haramlığı konusunda Rasûllullah Efendimiz'den (s.a.v.) de bir hadîs nakleder. (ZeMahşerî, I/199) Ancak bunun sahih olamayacağını daha önce görmüş olduk. Alûsî de satrancı sözkonusu âyetle yasaklanan kumar (meysir) türünden sayar. (Alûsî, N/114) Hanbelî ve Mâlikî mezhebinde satranç da diğer kumar türleri gibi haramdır. (Bk. Davudoğlu V/34; Cezirî, el-Fikh ale-I-mezâhib N/51) Bu konuda en müsamahalı görüş, mezhep olarak Imam Sâfîî'nin görüşüdür. Ona göre satranç zekâyi geliştirdiği ve düşmana karşı savunma tekniklerini öğrettiği için mübahtır (sakıncasızdır). Ancak mübah olabilmesinin de bazı şartları vardır. Para için olması oyun sırasında dilin taşkınsözlerden korunması, oyun yüzünden namazın ve diğer ibadetlerin geciktirilmemesi... (Alûsî, N/114; Kardâvî, el-Helâl ve'I-harâm 280) Bu üç şartın bulunmaması halinde satranç Sâfîî'lere göre haram olur. Nevevî, Imam Sâfîî'ye göre de mekruh olduğunu söyler. (Nevevî; Fetâva 261)

Hanefîlere göre ise, satranç haram ya da harama yakın mekruhtur. (Davudoğlu V/33; ibn Âbidîn VI/394; el-Cezîrî N/52; Hidâye (Hidâye sahibi Merginânî, Rasûlüllah Efendimiz'den: "Satranç ve tavla oynayan elini domuz kanına bulamış gibidir " diye bir hadis nakleder. Ancak Hidâye'nin hadislerini tahriç eden Zeyla'î onun satranç konusunda verdiği bu ve başka bir hadîsin her ikisininde son derece zayıf olduğunu söyler. bk. Nasbu'rrâye IV/275. Konkordans'ın indekslediği dokuz meşhur hadis kitabında da satrançla ilgili bir hadis yoktur. Bu durumda ZeMahşerî'nin verdiği hadîse de sahih gözüyle bakılamaz.) Yalnız Hanefî mezhebinden Ebû Yusuf da satranci bazı şartlarla mubah görmüştür. Kumar anlamı içermemesi, sürekli olmaması, bir dînî göreve zarar vermemesi. (Ibn Âbidin VI/394) Ancak Hanefî mezhebinde Ebû Yusufun görüşü fetvâya elverişli görüş sayılmamış ve satrancın haram olmaktan öte büyük günah olduğunu söyleyenler bile çıkmıştır. Çünkü onu mübah saymak, Islâma ve müslümanlara karşı şeytana yardımcı olma anlamı taşır. Satranç oynayanlara selâm vermek mekruh görülmüş, selâm vermemekle, yaptıkları işin hoş olmadığı hatırlatılmış olacağından güzel bir iş yapılmış olur. ( Hindiyye V/326) denilmiştir. Ali Efendimiz, satranç oynayan bir topluluğu kınamış ve siz bunun için yaratılmadınız demiştir. (Nevevî, Fetâvâ 262 (Hâsiye, I'ânetü't-tâlibîn'den IV/280) Abdullah b. Ömer satrancı tavladan daha kötü bir oyun diye nitelemiştir. (Kâmil Miras, Tecrîd XI/96 (ibn Kesir'den); Daha değişik bilgiler için bk. Kurtubî VI/291-92) Keşfu'z-zunûn'dan satrancın haram olduğunu konu edinen bir kitabın bulunduğunu da öğrenmiş bulunuyoruz. Tahrimüs-Satranç. Muhammed b. Ali (I/959)

Satranç oynamayı bilmeyen biri ancak satrancın kötü birşey olacağını söyleyebilir diye düşünüyorum; işte size satrancın yararları; her şeyi iyi yada kötü kullanmak insanın elindedir örneğin şu anda kullandığımız internet gibi... Alıntı;

• Satranç her yaştan herkese hitap eder: Diğer sporların aksine satrancı her yaşta öğrenebilir ve bu spordan asla emekli olmazsınız! Yaş bu oyunda/sporda kesinlikle bir faktör değildir; gençlerin yaşlılarla, yaşlıların gençlerle oynanması sıklıkla görülebilir
• Satranç Hafızayı Geliştirir: Satranç teorisi karmaşık bir yapıya sahiptir ve oyuncular değişik varyantları hafızalarında tutma gereksinimi duyarlar. Bu sebeple değişik tema ve uzun varyantların nasıl hatırlayacağınızı öğrenirsiniz.
• Satranç Daha İyi Konsantre Olmayı Öğretir: Oyuncular, oyun boyunca tek bir gole odaklanır: "Rakip şahı mat etmek ve oyunu kazanmak".
• Satranç Mantıklı Düşünme Yeteneğini Geliştirir: Satranç matıklı bir stratejiye ihtiyaç duyar. Bazı şeylerin önemli olduğunu bilmelisiniz, örneğin; oyunun başlangıcında taşlarınızı bir an önce oyuna dahil etmenin, şahınızı her zaman korumanın, pozisyonunuzda zayıflık oluşturmamak gibi.Aynen gerçek yaşamda olduğu gibi satranç da bitmek bilmeyen bir öğrenme sürecidir.
• Satranç Hayal Gücü Ve yaratıcılığı İlerletir: Satranç sizi sürekli yaratıcı ve becerikli olma konusunda zorlar ve sonsuz sayıda henüz yapılmamış harikulade kombinasyonları ortaya çıkarmanızı sağlar.
• Satranç Bağımsızlık Düşüncesini Benimsetir: Satranç tahtasınında kendi başınasınızdır, kendi kararlarınızı kendiniz vermelisiniz.
• Satranç Yetenekli Olmanızı Sağlar: Yapılan hareketlerin öngörülmesini sağlar diğer bir deyişle caddeden karşıya geçerken her iki tarafada bakmak gerektiğinin farkına varırsınız.
• Satranç Kendi Kendine Motivasyona Telkin Eder: Her zaman en iyi hamleyi en iyi planı en güzel devam yolunu sonsuz olasalıklar içerisinde aramanız konusunda sizi cesaretlendirir ve zafer alevini tutşturmak yolunda sağlam bir amaca teşvik eder.
• Satranç Sıkı Çalışmanın Başarıya Götüreceğini Gösterir: Ne kadar çok çalışırsanız o kadar çok iyi olursunuz. Her zaman kaybetmeye ve bu kayıplardan yeni birşeyler öğrenmeye hazırsınızdır.
• Satranç Bilimdir: Satranç bilimsel düşünme tekniğini kazandırır. Oyuncu oyun esnasında birçok varyant üretir, yeni fikirler keşfeder ve bunların işlyişini tahmin edip ve sonucu yorumlamaya çalışır. Tüm bunları yaptıktan sonra kendi kendine ortaya bir tez atar ve hamlesini yaparak bu tezini test etme fırsatı bulur.
• Satranç Teknoloji ile İç İçe Olmayı Sağlar: Satranç oyuncuları oyun boyunca ne yaparlar? Aynen bilgisayarlar gibi daha iyi bir hamle arayışı içerisinde olurlar. Bu süreç onları bilgisayarları kullanma ve öğrenme aracı olarak kullanmaya iter.
• Satranç Ve Matematik: Satranç oynamak için dahi olmanıza gerek yoktur! Satranç bir çok hesaplamayı içinde barındırır. Çok basitçe saldıranlar ve savunanların sayısını sayarak hatta basit değişimlere girerek uzun varyantları hesaplayabilirsiniz. Matematikte hesap makinaları vardır, satranç ta böyle küçük makinalar olamdığı için her zaman kafanızı kullanmaya zorlar.
• Satranç Ve Araştırma: Milyonlarca satranç kitabı vardır. Normal yaşamımızda biz bilgiye erişmenin ve düzenlemenin ne kadar önemli olduğunu biliyoruz. Bu sebeple Satranç kendi kütüphaneniz olmasını sağlar.
• Satranç Ve Sanat: Büyük Sovyet Ansiklopedisinde satranç için "Sanatın Oyun Biimidir" tanımı yapılmıştır. Eğer kendinizin asla sanatçı olamayacağını düünüyorsanız satranç yanıldığınızı göstermeye hazırdır. Satranç içinizde saklanan sanatçının dışarı çıkarmanızı sağlar. Hayal gücünüz 64 kare üzerindeki sonsuz ihtimalle hayat bulur.Kafanızda ideal pozisyonların resmini çizersiniz.Bir satranç sanatçısı olarak size özel bir stiliniz ve kişiliğiniz olacaktır.
• Satranç Ve Psikoloji: Satranç, sabrın, sinirlerin ve konsantrasyonun test edildiği bir ortamdır. Oyuncular diğer insanlarla karşılıklı etkileşime girebilme yeteneği geliştirir ve rekabet ortamında spormenliğinizi sınama fırsatı verir.
• Satranç Başarının Kanıtıdır: Bir çok çalışma kanıtlamıştırki satranç yüksek okuma, matematik ve çok daha iyi öğrenme seviyesinin satranç oynama sonucudur. Bu bağlamda satranç, çocukların, okulda ve yaşamda daha iyi ve başarılı olmalırını sağlar.
• Satranç Size Yeni Kapılar Açar: Çok büyük turnuvalara, müsabakalara girmeniz için çok iyi bir oyuncu olmanıza gerek yoktur. Satranç dünyasında her zaman, her oyuncu hoş karşılanır. Satranç evrensel bir dildir ve herhangi bir kişiyle satranç tahtası üzerinde iletişim sağlayabilirsiniz. Böylece satranç sizin yeni, ilginç insanlarla tanışmanıza olanak sunar.
• Satranç Ucuzdur!: Satranç oynamak için süslü, büyük ve pahalı ekipmanlara ihtiyaç yoktur, her yerde oynayabilirsiniz!
• Satranç Eğlencelidir: Satranç diğer oyunlara benzemez ve kendisini kesinlikle tekrarlamaz. Her oyunda yeni fikirler ortaya çıkar ve asla sıkıcı olmaz. Her oyunda siz ordunuzunu genareli olur ve askerlerinizin kaderine yön verirsiniz. Ünlü general Napolyon!un dediği gibi: "Satranç bilmeyen bir general, general olamaz".

kaynak

İlgili Konu İçin Tıklayın:

Satrançla oynamak Şafiî'ye göre mekruh, başka imamlara göre bazı şartlarda haram Nevevî 'Eğer namazın geçmesine sebep olursa veya şartla oynanırsa satrançla oynamak haramdır. Eğer bu durum yoksa, Şafiî'ye göre mekruh, diğer imamlara göre haramdır' demiştir.

Satrançta şahın tepesinde haç işareti var, hiçbirşey olmasa sırf oradan kaybediyor.