E
Çevrimdışı
Secde ediş şekli ile alakalı inceleme:
Bu konuda ki Sahih rivayetler:
حَدَّثَناَ سَعِيدُ بْنُ مَنْصُورٍ، ثَناَ عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ مُحَمَّدٍ، حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللهِ بْنُ حَسَنٍ، عَنْ أَبِي الزِّناَدِ، عَنْ اْلأَعْرَجِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قاَلَ:
( قاَلَ رَسُولُ اللهِ : إِذا سَجَدَ أَحَدُكُمْ فَلاَ يَبْرُكْ كَماَ يَبْرُكُ الْبَعِيرُ، وَلْيَضَعْ يَدَيْهِ قَبْلَ رُكْبَتَيْهِ.)
Ebu Hüreyre (r.a)’ anlatıyor:Rasülullah (s.a.v) şöyle buyurdu: Sizden biriniz secdeye giderken devenin çöktüğü gibi çökmesin önce ellerini sonra dizlerini koysun(Bu hadisi üç imam tahriç etmiştir.
Bu hadis (Ebu Hureyre hadisi) dört imamım tahriç ettiği Vail b.Hucr (hadisinden) Hz Peygamberin secdeye giderken ellerinden önce dizlerini (yere) koyduğunu gördüm (Ebu Hüreyre hadisi Vail b.Hucr Hadisinden) daha kuvvetlidir.
Çünkü Birinci Hadisi İbn Ömer den rivayet edilen ve İbn Huzeyme’nin sahih olduğunu söylediği Buhari’nin ise muallak mevkuf olarak zikrettiği hadis teyit etmektedir(İbn Hacer el-Askalani Buluğu’l-Meram s 127no:306
Bu hadisi Ahmed Müsned (2/381 3/276 Ebu Davud (1/840) Temmam Feva’id (varak 108/1)Nesai Sunenu’s-Suğra (2/207 no:1091) Sunenu’s-Kubra (47/1) Tirmizi (269) Darimi (3/1327) Darekutni (1/345) Beyhaki (2/99) Buhari Tarih’inde (1/139) ve Ebu İshak el-Harbi sahih bir senedle rivayet etmişlerdir.
Abdulhak el-Ahkamu’l-Kubra adlı kitabı (54/1)’de hadisin sahih olduğunu söylemiştir Yine o et-Teheccüd adlı kitabı (54/1)’de şöyle demiştir:
Bu bir önceki hadisten (Zayıf hadisler bölümündeki Va’il (r.a) hadisinden) sened bakımından daha iyidir.
Seyfurrahman Mübarek Furi dipnotta şöyle der: Oysa Vail’in hadisi Şureyh tek başına Asım b.Kuleyb’ten rivayet etmiştir.Şureyk’in tek başına yaptığı rivayetler ise pek sağlam değildir Vail’in hadisini Enes’in hadisi teyit etmektedir.Ancak Enes’in hadisinde hadis alimlerince tanınmayan raviler bulunmaktadır.Dolayısıyla senedi bakımından Ebu Hüreyre hadisi daha sağlam ve daha tercih edilendir.Bu hadis anlam bakımından da doğrudur çünkü devenin dizleri ellerinde yani ön ayaklarında kabul edilir.Bilindiği üzere deve çökerken önce dizlerini büküp yere koyar sonra çöker oturur Görüldüğü üzere bu hadis anlam bakımından da tercih edilmektedir.(İbn Hacer el-Askalani.s.127 (dipnot)
Nâfi şöyle demiştir: "Abdullah İbn Ömer secdeye giderken yere önce ellerini sonra dizlerini koyardı (Sahih Buhari.s796)
Ebü İshak’tan Bera b.Azib (r.a) secdeleri şöyle vasfetti:
Önce avuçlarını yere koydu kabasını yerden kaldırdı kollarını açtı ve şöyle dedi: Nebi s a v işte böyle secde etti.Bu hadisi Ahmed Müsned (4/303 no:18607 trc.c./6.sy.11 no:667/1537’de rivayet etmiştir.
Ellerden önce dizlerin konulduğunu ifade eden zayıf rivayetler vardır bunları inceleyelim:
Ebu Hüreyre r a’dan İbn Ebi Şeybe I/235 No:838-2702 Ebu Yala XI/414 no:6540 Beyhaki II/100 İbn Hacer isnadının zayıf olduğunu belirtir.(Bk.Fethu’l-Bari II/291)
Ebu Yala daki rivayet: (6540)
حدثنا أبو بكر حدثنا بن فضيل عن عبد الله بن سعيد عن جده عن أبي هريرة عن النبي صلى الله عليه وسلم قال إذا سجد أحدكم فليبدأ بركبتيه قبل يديه ولا يبرك بروك الفحل
Vail b.Hucr’dan r a Ebu Davud Salat,383 no:838-839 Tirmizi Salat 48 no:268 (Hasen garip) Nesai es-Sünenü’l-Kübra I/229 no:676 İbn Mace İkame,19 no:882 İbn Huzeyme I/318 no:626) Darimi (1/330) Darekutni (132-132) Tahavi (1/150) İbn Hibban es-Sahih (487 Mevarid Hakim (1/226) ondan (Hakim’den) Beyhaki (2/98) rivayet etmişlerdir.
Ebu İsa (et-Tirmizi) bu hadis hasen gariptir.Şerik’ten bu hadisi başka birinin rivayet ettiğini bilmiyoruz dedi (Tirmizi (2/56) (2/268)
Darekutni’de Sunen’inde Şerik rivayetinde teferrüt ettiği (tek başına kaldığı) zaman onun rivayeti zayıf’tır dedi.
Ahmed Muhammed Şakir Tirmizi’ye yazdığı ta’liki (notu) (2/58-59)’da şöyle demektedir:İki hadisin illetlerinin gösteriminde alimlerin söyledikleri sözlerden anlaşılan o ki (Ellerin önce konulacağına dair) Ebu Hüreyre r a hadisi sahih bir hadistir (Dizlerin önce konulacağına dair zayıf hadisler bölümündeki) Va’il r a hadisinden daha sahihtir ve aynı zamanda kavli söz ile ifade edilmiş bir hadis olup-usülcülerce en tercihe şayan görüşe göre-kavli hadis fiili hadise tercih edilir (Ahmed Muhammed Şakir Tahkiki (2/58-59)
İbn Huzeyme’deki rivayet: (626)Bu rivayet’ Şerik’ibnu Abdillah Asım b Kuleybe’den o babasından o’da Vail b.Hucur’dan……………….
أنا أبو طاهر نا أبو بكر نا علي بن مسلم وأحمد بن سنان ومحمد بن يحيى ورجاء بن محمد العذري قالوا حدثنا يزيد بن هارون أخبرنا شريك بن عبد الله عن عاصم بن كليب عن أبيه عن وائل بن حجر أن رسول الله صلى الله عليه وسلم كان يضع ركبتيه قبل يديه إذا سجد وقال أحمد ورجاء رأيت النبي صلى الله عليه وسلم إذا سجد وضع ركبتيه قبل يديه
Ebu Hüreyre r a’dan Rasülullah s a v şöyle buyurdu: Biriniz secdeye vardığı zaman ellerinden önce dizleriyle başlasın (Beyhaki Sünen (2/100) İbn Ebi Şeybe (1/263) Ebu Yala XI/414 no:6540)
Ebu Yala’daki hadis (6540)
حدثنا أبو بكر حدثنا بن فضيل عن عبد الله بن سعيد عن جده عن أبي هريرة عن النبي صلى الله عليه وسلم قال إذا سجد أحدكم فليبدأ بركبتيه قبل يديه ولا يبرك بروك الفحل
İsnadındaki Abdullah b.Sa’id el-Mukburi İbn Hacer’e göre metruk (hadisi alınmayan) bir kişidir.Yahya el-Kattan ve diğer bazı alimler bu hadisin zayıf olduğunu söylerler Ahmed b.Hanbel el-Mukburi’nin rivayet ettiği hadisler münker olup kabul edilmez Yahya b. Ma’in Bu rivayet kabul edilmez ve bu raviden yazılmaz Ebu Zur’a Bu ravi zayıftır Ebu Hatim Bu ravinin hadisleri kuvvetli değildir demişlerdir. Bkz: Neylu’l-Evtar (2/25) Takrıbu’t-Tehzib (2/215)
( كُناَّ نَضَعُ الْيَدَيْنِ قَبْلَ الرُّكْبَتَيْنِ فَأُمِرْناَ بِالرُّكْبَتَيْنِ قَبْلَ الْيَدَيْنِ. )
Mus’ab b.Sa’d babası Sa’d r a ‘dan: Biz dizleri ellerden önce koyardık fakat dizleri ellerden önce koymamız emredildi.(İbn Huzeyme Sahih (no:628) Beyhaki Sunenu’l-Kubra (2/100)
İbn Huzeyme’deki rivayet (628)
أخبرنا أبو طاهر نا أبو بكر نا إبراهيم بن إسماعيل بن يحيى بن سلمة بن كهيل حدثني أبي عن أبيه عن سلمة عن مصعب بن سعد عن سعد قال كنا نضع اليدين قبل الركبتين فأمرنا بالركبتين قبل اليدين
Hafız İbn Hacer el-Askalani der ki: İbn Huzeyme Ebu Hüreyre r a hadisinin Sa’d r a hadisiyle nesh edildiğini iddia etmektedir.Eğer bu iddiası doğru olsaydı tartışma biterdi.Oysa Sa’d r a hadisinin ravileri arasında İbrahim b.İsmail b.Yahya b.Seleme b.Kuheyl ve babası bulunmaktadır her ikisi de hadis alimleri tarafından zayıf kabul edilmektedir.Bkz Hafız İbn Hacer el-Askalani ( (2/241) Takribu’t-Tehzib (1/83)
Enes b.Malik r a’dan. Rasülullah s a v tekbir getirerek secdeye gitti ellerinden önce dizlerini yere koydu:
Beyhaki (2/99) Darekutni (1/345) Hakim Müstedrek (1/226) Hakim dedi ki: Bu hadisin senedi Buhari ve Müslim’in şartlarına göre sahihtir ben bunun herhangi bir illetini bilmiyorum Buhari ve Müslim bunu tahriç etmemişlerdir Zehebi de Hakim’in bu görüşüne katılmıştır.
Beyhaki dedi ki: Bu hadisi meçhul bir ravi olan el-Ala b.İsmail el-Attar tek başına rivayet etmiştir.
Darekutni (1/345) el-Ala b.İsmail meçhul bir kişidir.İbn Hacer de et-Telhis’te aynı şeyi söylemiştir.İbn Ebi Hatim ise el-ilel’de (1/188) bu hadis münkerdir dedi.
Seyfurrahman Mübarek Furi de Buluğu’l-Meram dipnotta şöyle der: Vail’in hadisini Enes’in hadisi teyit etmektedir.Ancak Enes’in hadisinde hadis alimlerince tanınmayan raviler bulunmaktadır. İbn Hacer el-Askalani.s.127 (dipnot)
Görüldüğü gibi Sahih olan rivayet Ebu Hüreyre hadisidir: Biriniz secdeye giderken devenin çöktüğü gibi çökmesin önce ellerini sonra dizlerini koysun.
Diğer rivayetler ise yani: Dizlerin ilk önce konulacağına dair rivayetler ya zayıftır yada münkerdir Bizlere düşen ise zayıf ve münker rivayetleri bırakıp Sahih olan rivayetler ile amel etmektir….
Bu konuda ki Sahih rivayetler:
حَدَّثَناَ سَعِيدُ بْنُ مَنْصُورٍ، ثَناَ عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ مُحَمَّدٍ، حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللهِ بْنُ حَسَنٍ، عَنْ أَبِي الزِّناَدِ، عَنْ اْلأَعْرَجِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قاَلَ:
( قاَلَ رَسُولُ اللهِ : إِذا سَجَدَ أَحَدُكُمْ فَلاَ يَبْرُكْ كَماَ يَبْرُكُ الْبَعِيرُ، وَلْيَضَعْ يَدَيْهِ قَبْلَ رُكْبَتَيْهِ.)
Ebu Hüreyre (r.a)’ anlatıyor:Rasülullah (s.a.v) şöyle buyurdu: Sizden biriniz secdeye giderken devenin çöktüğü gibi çökmesin önce ellerini sonra dizlerini koysun(Bu hadisi üç imam tahriç etmiştir.
Bu hadis (Ebu Hureyre hadisi) dört imamım tahriç ettiği Vail b.Hucr (hadisinden) Hz Peygamberin secdeye giderken ellerinden önce dizlerini (yere) koyduğunu gördüm (Ebu Hüreyre hadisi Vail b.Hucr Hadisinden) daha kuvvetlidir.
Çünkü Birinci Hadisi İbn Ömer den rivayet edilen ve İbn Huzeyme’nin sahih olduğunu söylediği Buhari’nin ise muallak mevkuf olarak zikrettiği hadis teyit etmektedir(İbn Hacer el-Askalani Buluğu’l-Meram s 127no:306
Bu hadisi Ahmed Müsned (2/381 3/276 Ebu Davud (1/840) Temmam Feva’id (varak 108/1)Nesai Sunenu’s-Suğra (2/207 no:1091) Sunenu’s-Kubra (47/1) Tirmizi (269) Darimi (3/1327) Darekutni (1/345) Beyhaki (2/99) Buhari Tarih’inde (1/139) ve Ebu İshak el-Harbi sahih bir senedle rivayet etmişlerdir.
Abdulhak el-Ahkamu’l-Kubra adlı kitabı (54/1)’de hadisin sahih olduğunu söylemiştir Yine o et-Teheccüd adlı kitabı (54/1)’de şöyle demiştir:
Bu bir önceki hadisten (Zayıf hadisler bölümündeki Va’il (r.a) hadisinden) sened bakımından daha iyidir.
Seyfurrahman Mübarek Furi dipnotta şöyle der: Oysa Vail’in hadisi Şureyh tek başına Asım b.Kuleyb’ten rivayet etmiştir.Şureyk’in tek başına yaptığı rivayetler ise pek sağlam değildir Vail’in hadisini Enes’in hadisi teyit etmektedir.Ancak Enes’in hadisinde hadis alimlerince tanınmayan raviler bulunmaktadır.Dolayısıyla senedi bakımından Ebu Hüreyre hadisi daha sağlam ve daha tercih edilendir.Bu hadis anlam bakımından da doğrudur çünkü devenin dizleri ellerinde yani ön ayaklarında kabul edilir.Bilindiği üzere deve çökerken önce dizlerini büküp yere koyar sonra çöker oturur Görüldüğü üzere bu hadis anlam bakımından da tercih edilmektedir.(İbn Hacer el-Askalani.s.127 (dipnot)
Nâfi şöyle demiştir: "Abdullah İbn Ömer secdeye giderken yere önce ellerini sonra dizlerini koyardı (Sahih Buhari.s796)
Ebü İshak’tan Bera b.Azib (r.a) secdeleri şöyle vasfetti:
Önce avuçlarını yere koydu kabasını yerden kaldırdı kollarını açtı ve şöyle dedi: Nebi s a v işte böyle secde etti.Bu hadisi Ahmed Müsned (4/303 no:18607 trc.c./6.sy.11 no:667/1537’de rivayet etmiştir.
Ellerden önce dizlerin konulduğunu ifade eden zayıf rivayetler vardır bunları inceleyelim:
Ebu Hüreyre r a’dan İbn Ebi Şeybe I/235 No:838-2702 Ebu Yala XI/414 no:6540 Beyhaki II/100 İbn Hacer isnadının zayıf olduğunu belirtir.(Bk.Fethu’l-Bari II/291)
Ebu Yala daki rivayet: (6540)
حدثنا أبو بكر حدثنا بن فضيل عن عبد الله بن سعيد عن جده عن أبي هريرة عن النبي صلى الله عليه وسلم قال إذا سجد أحدكم فليبدأ بركبتيه قبل يديه ولا يبرك بروك الفحل
Vail b.Hucr’dan r a Ebu Davud Salat,383 no:838-839 Tirmizi Salat 48 no:268 (Hasen garip) Nesai es-Sünenü’l-Kübra I/229 no:676 İbn Mace İkame,19 no:882 İbn Huzeyme I/318 no:626) Darimi (1/330) Darekutni (132-132) Tahavi (1/150) İbn Hibban es-Sahih (487 Mevarid Hakim (1/226) ondan (Hakim’den) Beyhaki (2/98) rivayet etmişlerdir.
Ebu İsa (et-Tirmizi) bu hadis hasen gariptir.Şerik’ten bu hadisi başka birinin rivayet ettiğini bilmiyoruz dedi (Tirmizi (2/56) (2/268)
Darekutni’de Sunen’inde Şerik rivayetinde teferrüt ettiği (tek başına kaldığı) zaman onun rivayeti zayıf’tır dedi.
Ahmed Muhammed Şakir Tirmizi’ye yazdığı ta’liki (notu) (2/58-59)’da şöyle demektedir:İki hadisin illetlerinin gösteriminde alimlerin söyledikleri sözlerden anlaşılan o ki (Ellerin önce konulacağına dair) Ebu Hüreyre r a hadisi sahih bir hadistir (Dizlerin önce konulacağına dair zayıf hadisler bölümündeki) Va’il r a hadisinden daha sahihtir ve aynı zamanda kavli söz ile ifade edilmiş bir hadis olup-usülcülerce en tercihe şayan görüşe göre-kavli hadis fiili hadise tercih edilir (Ahmed Muhammed Şakir Tahkiki (2/58-59)
İbn Huzeyme’deki rivayet: (626)Bu rivayet’ Şerik’ibnu Abdillah Asım b Kuleybe’den o babasından o’da Vail b.Hucur’dan……………….
أنا أبو طاهر نا أبو بكر نا علي بن مسلم وأحمد بن سنان ومحمد بن يحيى ورجاء بن محمد العذري قالوا حدثنا يزيد بن هارون أخبرنا شريك بن عبد الله عن عاصم بن كليب عن أبيه عن وائل بن حجر أن رسول الله صلى الله عليه وسلم كان يضع ركبتيه قبل يديه إذا سجد وقال أحمد ورجاء رأيت النبي صلى الله عليه وسلم إذا سجد وضع ركبتيه قبل يديه
Ebu Hüreyre r a’dan Rasülullah s a v şöyle buyurdu: Biriniz secdeye vardığı zaman ellerinden önce dizleriyle başlasın (Beyhaki Sünen (2/100) İbn Ebi Şeybe (1/263) Ebu Yala XI/414 no:6540)
Ebu Yala’daki hadis (6540)
حدثنا أبو بكر حدثنا بن فضيل عن عبد الله بن سعيد عن جده عن أبي هريرة عن النبي صلى الله عليه وسلم قال إذا سجد أحدكم فليبدأ بركبتيه قبل يديه ولا يبرك بروك الفحل
İsnadındaki Abdullah b.Sa’id el-Mukburi İbn Hacer’e göre metruk (hadisi alınmayan) bir kişidir.Yahya el-Kattan ve diğer bazı alimler bu hadisin zayıf olduğunu söylerler Ahmed b.Hanbel el-Mukburi’nin rivayet ettiği hadisler münker olup kabul edilmez Yahya b. Ma’in Bu rivayet kabul edilmez ve bu raviden yazılmaz Ebu Zur’a Bu ravi zayıftır Ebu Hatim Bu ravinin hadisleri kuvvetli değildir demişlerdir. Bkz: Neylu’l-Evtar (2/25) Takrıbu’t-Tehzib (2/215)
( كُناَّ نَضَعُ الْيَدَيْنِ قَبْلَ الرُّكْبَتَيْنِ فَأُمِرْناَ بِالرُّكْبَتَيْنِ قَبْلَ الْيَدَيْنِ. )
Mus’ab b.Sa’d babası Sa’d r a ‘dan: Biz dizleri ellerden önce koyardık fakat dizleri ellerden önce koymamız emredildi.(İbn Huzeyme Sahih (no:628) Beyhaki Sunenu’l-Kubra (2/100)
İbn Huzeyme’deki rivayet (628)
أخبرنا أبو طاهر نا أبو بكر نا إبراهيم بن إسماعيل بن يحيى بن سلمة بن كهيل حدثني أبي عن أبيه عن سلمة عن مصعب بن سعد عن سعد قال كنا نضع اليدين قبل الركبتين فأمرنا بالركبتين قبل اليدين
Hafız İbn Hacer el-Askalani der ki: İbn Huzeyme Ebu Hüreyre r a hadisinin Sa’d r a hadisiyle nesh edildiğini iddia etmektedir.Eğer bu iddiası doğru olsaydı tartışma biterdi.Oysa Sa’d r a hadisinin ravileri arasında İbrahim b.İsmail b.Yahya b.Seleme b.Kuheyl ve babası bulunmaktadır her ikisi de hadis alimleri tarafından zayıf kabul edilmektedir.Bkz Hafız İbn Hacer el-Askalani ( (2/241) Takribu’t-Tehzib (1/83)
Enes b.Malik r a’dan. Rasülullah s a v tekbir getirerek secdeye gitti ellerinden önce dizlerini yere koydu:
Beyhaki (2/99) Darekutni (1/345) Hakim Müstedrek (1/226) Hakim dedi ki: Bu hadisin senedi Buhari ve Müslim’in şartlarına göre sahihtir ben bunun herhangi bir illetini bilmiyorum Buhari ve Müslim bunu tahriç etmemişlerdir Zehebi de Hakim’in bu görüşüne katılmıştır.
Beyhaki dedi ki: Bu hadisi meçhul bir ravi olan el-Ala b.İsmail el-Attar tek başına rivayet etmiştir.
Darekutni (1/345) el-Ala b.İsmail meçhul bir kişidir.İbn Hacer de et-Telhis’te aynı şeyi söylemiştir.İbn Ebi Hatim ise el-ilel’de (1/188) bu hadis münkerdir dedi.
Seyfurrahman Mübarek Furi de Buluğu’l-Meram dipnotta şöyle der: Vail’in hadisini Enes’in hadisi teyit etmektedir.Ancak Enes’in hadisinde hadis alimlerince tanınmayan raviler bulunmaktadır. İbn Hacer el-Askalani.s.127 (dipnot)
Görüldüğü gibi Sahih olan rivayet Ebu Hüreyre hadisidir: Biriniz secdeye giderken devenin çöktüğü gibi çökmesin önce ellerini sonra dizlerini koysun.
Diğer rivayetler ise yani: Dizlerin ilk önce konulacağına dair rivayetler ya zayıftır yada münkerdir Bizlere düşen ise zayıf ve münker rivayetleri bırakıp Sahih olan rivayetler ile amel etmektir….