15:31, 20 Ocak 2014 Pazartesi
"Cenevre 3'ün konusu Ortadoğu'ya yayılacak savaş olur"
ABD Dışişleri Bakanlığı eski politika planlama müdürü Anne-Marie Slaughter, Cenevre sürecinin önemine dair bir makale kaleme aldı. 2. Cenevre görüşmelerinin başarısız olması durumunda, 3. Cenevre'nin sadece Suriye değil, tüm Ortadoğu ile alakalı olacağını söyleyen Slaughter, El Kaide tehlikesinin artık çok daha yakın olduğunu belirtti.
Suriye'deki iç savaş sefil ve karmaşık bir sorun haline geldi. Taraflar Cenevre'de, Birleşmiş Milletler'in sponsor olduğu barış görüşmelerinin ikinci turuna katılmaya hazırlanırken, devlet Halep'te ve diğer şehirlerde varil bombası saldırıları başlattı; ÖSO gibi daha ılımlı İslamcı isyancılar El Kaide gruplarıyla alenen çatışma içindeler ve El Kaide grupları da kendi aralarında savaşmakta.
Bu arada,savaşın yayılma etkisi daha da kötüleşiyor. Savaş bölgedeki dengesizliği artırdı; ABD ve Avrupalı vatandaşlar cihadda yer almak için Suriye'ye akın ediyorlar ve 1.Dünya Savaşı sonrası belirlenen Ortadoğu sınırlarının değişeceği konusunda gittikçe artan bir fikir birliği var. Aslında, Suriye'nin multi-etnik bir devlet olarak yaşayabilirliği, dış sponsorlar tarafından desteklenen çeşitli silahlı gruplar tarafından tehdit altında bırakılıyor; Çelişkili amaçları olan İran, Suudi Arabistan, Katar, Rusya, Birleşik Devletler, Türkiye, Fransa ve birçok gizli verici.
Aşağıda bu denklemi kolaylaştıracak ve 2.Cenevre barış konferansında grupların uzlaşma şansını maksimum çıkaracak üç yol var.
Birincisi,bu konferansın Suriye'de görüşülmüş bir yerleşim yeri ve siyasi geçiş olasılığına yapabileceği en önemli katkı ana grupların güdülerini değiştirmek olacaktır. 2.Cenevre'ye yaklaşırken,her grup müzakere masasında mümkün olduğunca çok düşman öldürerek ve daha çok toprak elinde tutarak ya da yeniden kazanarak elini güçlendirmek için uğraşıyor. Sözde barış simsarları için şimdiki görev o dinamiği katılım kriterleri üzerinde uzlaşarak neticede hangi seçimler yapılacaksa yapılsın o zamana kadar Beşar Esad'ın görevde kalıp kalmamasına bakmadan durdurmaktır.
Bu kriterler grupların kontrolleri altındaki Suriyeli sivillere insani yardım akışına izin verme isteklerini, tıbbi çalışanları hedeflemek, kuşatma altındaki nüfusun açlıktan ölmesi ve savaş mahkumlarının infazı da dahil savaş suçlarına ve insanlığa karşı suçlara son vermeyi içermelidir. Burada BM "koruma sorumluluğu" ilkesini yeniden onaylamalıdır, askeri müdahaleye gerekçe olarak değil fakat tüm ülkeler tarafından uzlaşılan temel bir prensip olarak: devletler vatandaşlarını korumalıdır. Esed'in Baas partisi bu sorumluluğu kaldıramazsa,herhangi bir olası devlete katılma konusunda kendi meşruluğunu kaybeder.
İkincisi, uluslararası toplum kendi yükümlülüğünün temelini yeniden kurmalıdır. Suriye çatışması başladığında iç sorundu, BM'nin insani ve mülteci meselelerine karışması sınırlıydı. Fakat şimdi çatışma Lübnan ve Ürdün'ü istikrarsızlaştırarak ve Irak'ı tehdit ederek tüm Ortadoğu'ya yayıldı. BM Güvenlik Konseyi, uluslararası barışa tehdide ya da ihlale yol açmakla suçlanıyor, şimdi açık şekilde görülen bir durum.
Güvenlik Konseyi'nin değişmez bir üyesi olarak Rusya bu yüzden görevini yapmak zorunda; O (ve Çin) artık BM'nin Suriye'nin iç meselelerine karışmaması tartışmasının arkasına saklanamazlar. Sochi'deki Kış Olimpiyat Oyunları'nın Rusya'yı uluslararası sahneye koyduğu bir zamanda, ABD ve diğer Güvenlik Konseyi üyeleri Kremlin'i sorumluluğuyla karşılaşma seçeneğiyle yüzleştirecek bir seri çözüm planlamalı ya da çatışmayı sona erdirmek için kendi gücünü kullanmalı.
Son olarak, ABD Başkanı Barack Obama'nın atabileceği tek ve en önemli adım güç kullanma tehdidini masaya koymaktır. Gitgide artan kanlı çatışmanın üç yılında, elde edilen tek diplomatik başarı Esed'in ABD'nin füze saldırılarıyla yüz yüze geldiğine inanmasıdır. O zaman birdenbire kimyasal silahlardan kurtulmak istemişti.
Fakat çoğu uzman askeri gücün masaya yatırılmayacağına inanıyorlar. Birleşik Devletler Obama'nın Esed'i kimyasal silah kullanmasından dolayı cezalamak için füze saldırıları planladığını sert bir şekilde reddetti. Ve yakın zamanda yapılan bir anket gösteriyor ki Amerikanların büyük çoğunluğu Amerika'nın "kendi işine bakmasını ve diğer ülkelerin kendi başlarına en iyi şekilde geçinmesine izin vermesini" istiyorlar.
Fakat Obama'nın işi anketlerin ötesine bakmaktır, özellikle de söz konusu ulusal güvenliği himaye etmekse. ABD Afganistan ve Irak'tan çekildi, fakat çok zahmetli şekilde elde edilen kazançlar tersine dönmekte. El Kaide geri döndü ve Batı Irak'ta ve Avrupa'ya, Amerika'ya Afganistan mağaralarından çok daha yakın olan Doğu Suriye'de kendi ilk devletini kurmak için savaşıyor.
Obama belki de kendisinin ya da halefinin tehditle başa çıkabileceğini düşünüyor. Eğer El Kaide ISIS'le Amerika'yı tehtit etmeye başlarsa, Amerika onları drone'larla ortadan kaldırır -Afganistan, Pakistan ve Yemen'de yaptığı gibi-. Fakat eğer gelecekte uluslararası izin olmaksızın El Kaide'ye karşı güç kullanmayı düşünüyorsa, ılımlı Suriye muhalefetini güçlendirmek ve Esed'i ciddi müzakerelere katılmaya zorlamak için droneları neden şimdi kullanmıyor?
Geçen Eylül'deki seyir füzesi tehdidi El Kaide üyelerini tepeler için mücadele amacıyla Suriye'ye göndermeye yetmişti. Esed'in hava kuvvetlerini yıkmak ve onun kendi halkına çivilerle dolu bombalar atmasına engel olmak için düzenlenen bir saldırı Esed'in kafasının diplomatik çözümlere odaklanmasına yardımcı olabilir.
Obama ABD'nin Suriye'de politik bir çözüm vaadi verdiğini ve devletinin gelecek hafta düzenlenecek barış görüşmelerinde ve sonrasında çözüm için elinden geleni yapacağını duyurmalıdır. Fakat eğer gelecek üç ayda ateşkes sağlanamazsa, ABD bölgesel organizasyonlarla ve Suriye halkımın dostlarıyla El Kaide bağlantılı kuvvetlere ve Esed devletinin sivilleri hedeflediği ölüm makinesine karşı askeri güç kullanma izni için çalışmalıdır.
Obama yönetimi, bu durumu Amerikan halkına ABD'nin güvenlik çıkarı açısından önemli bir şey olarak anlatmalıdır. Çünkü,en sonunda, 2. Cenevre görüşmeleri başarısız olursa 3. Cenevre görüşmeleri sadece Suriye hakkında olmayacak. 3. görüşme tüm Ortadoğu'da şiddetle esen savaşı nasıl bitirmekle ilgili olacaktır.
A. Marie Slaughter - Project Syndicate
Çeviri: Incanews
Çevrimdışı
